FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN."

Transcriptie

1 FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 1, Gerard Koel.

2 INHOUD : 1. Inleiding; over (a)specifieke LRP. 2. Epidemiologie 3. Huidig beleid >> KNGF richtlijn (2013). 4. Modellen om LRP patiënten te klasseren: 4a- STarT SBT screenen op risico factoren 4b- TBC: Treatment Based Classification 4c- CB-CFT: Cognitive Functional Therapy 5. Huiswerk opdracht dagdeel Plaats van manipulaties & HVT s. 7. Afronding.

3 1. Inleiding: Waar maak je je nu eigenlijk druk over?

4 Meedoen in de rugpijn industrie...??

5 Historisch perspectief. Tot 1950: FT = verwijsinterventie voor artsen. De dokter stelt de diagnose >>> lumbago gevolgd door een verwijzing voor de FT met een duidelijke aanduiding wat te doen : Orthopedische geneeskunde James Cyriax: 4 conservatieve methoden. 1980: Robin McKenzie; MDT methode. Eind 20 e eeuw: BPS model (1981: Engel), MDBB (1999: NPi) ICF model (WHO). 2005: KNGF richtlijn LRP (update in 2013). 2006: Directe Toegang Fysiotherapie: meer behoefte aan eigen modellen voor klasseren!

6

7 Orthopaedic medicine ; James Quotes: "Every patient contains a truth... The (clinician) must adopt a conscious humility, not towards the patient, but towards the truth concealed within the patiënt. "All pain has a source" "All treatment must reach the source" "All treatment must benefit the lesion Sterke focus op de somatische aandoening (BPS)

8 ADAMS, BOGDUK, BURTON, DOLAN (2002): Primaire oorzaak LRP slechts in 3% PS. Grootste bron LRP: discus/ lig.long.p./ wervel (40-50%). Stadia van veranderingen in / rond discus. BPS wordt teveel: BPS

9 Klasseren in aspecifieke & specifieke LRP.

10 Triage volgens standaard M % 8 % Er zijn rode vlaggen, medische aand. Er is een radiculair syndroom. 90 % Er is sprake van aspecifieke LRP. Is sprake van vergelijkbare aandoeningen & van LRP patiënten met een vergelijkbare prognose?

11 2. Epidemiologie LRP. - lifetime incidentie: 49 to 63% (of toch: 90%) - Punt prevalentie: 12 to 30% - 1-jaars prevalentie of 44% - Incidentie per jaar: 19% -Aandeel patienten 1e lijn fysiotherapie: 27% (Anderson 1999, Cassidy 2005, RIVM 2005)

12 Prevalenties LRP & algemeen : 12 maand klachten 74,5 43,9 punt prevalentie 53,9 26,9 3 maand klachten 44,4 21,

13 DMC3 studie ( ) : Hoogste cijfers voor LRP; 12 maand: 44%, punt prevalentie: 27%, >3 maand: 21%. Meestal: recidiverende milde pijn. Ongeveer de helft van de personen met klachten bewegingsapparaat consulteert een professional (nu nog meestal de HA!). Bijna 25% van personen met LRP meldt het afgelopen jaar een periode van werkverzuim. De niet-responders (n=729) tonen vrijwel dezelfde scores.

14 Direct and indirect costs UK (Maniadakis & Gray 2000)

15 Beloop LRP Copyright 2008 BMJ Publishing Group Ltd. Henschke, N. et al. BMJ 2008;337:a171

16 3. Huidig beleid: KNGF RICHTLIJN - Oude richtlijnen fysiotherapie en manuele therapie dateren uit Tijd voor update (8 jaar)>> 2013: FT&MT. - Veel onderzoek; maar is de evidence gewijzigd? slechts gekeken naar nieuwe reviews!

17 - Dr. Bart Staal, fysiotherapeut/epidemioloog, senior onderzoeker, IQ Healthcare, Radboud UMC, Nijmegen - Dr. Erik Hendriks, fysiotherapeut/ epidemioloog, senior onderzoeker, Capaciteitsgroep Epidemiologie, Universiteit Maastricht - Marcel Heijmans MSc, fysiotherapeut/ manueel therapeut, Afdeling Onderzoek & Ontwikkeling, Nederlands Paramedisch Instituut, Amersfoort - Drs. H. Kiers, fysiotherapeut/ manueel therapeut, Afdeling Onderzoek & Ontwikkeling, KNGF, Amersfoort - Marlene Lutgert-Boomsma, bedrijfsfysiotherapeut

18 - Drs. G. Rutten, fysiotherapeut/ manueel therapeut, IQ Healthcare, UMC St. Radboud, Nijmegen - Prof. dr. Maurits van Tulder, epidemioloog, hoogleraar doelmatigheidsonderzoek, Faculteit Aard en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit, Amsterdam - Dr. J. den Boer, fysiotherapeut, afdeling Revalidatie, UMC St. Radboud, Nijmegen - Prof. dr. R. Ostelo, fysiotherapeut/epidemioloog, hoogleraar Evidence-based Physiotherapy, Vrije Universiteit, Amsterdam - Dr. Jan Custers, fysiotherapeut/docent Hogeschool Utrecht

19 Werkwijze - 5 werkgroepvergaderingen - Literatuur gezocht systematische reviews (5 jaar terug) - Reference checking - Evidence geclassificeerd aan de hand EBRO - criteria

20

21 Richtlijn: - Praktijkrichtlijn - Verantwoording en toelichting - Samenvattingskaart -

22 Uitgangspunten richtlijn aspecifieke LRP 1/2 Niet: radiculair syndroom, postoperatief Normaal beloop: De activiteiten en participatie nemen gradueel toe (tot het niveau van voor de klachtenepisode) Afwijkend beloop: beperkingen en participatieproblemen nemen in de tijd niet af, maar blijven gelijk blijven of nemen zelfs toe Criterium: binnen de laatste drie weken geen duidelijke toename in activiteiten en participatie. participatieproblemen

23 Uitgangspunten richtlijn aspecifieke LRP 2/2 1. Profiel 1. Rugpijn met een normaal beloop 2. Profiel 2. Rugpijn met een afwijkend beloop ZONDER dominante aanwezigheid van psychosociale herstel-belemmerende factoren 3. Profiel 3. Rugpijn met een afwijkend beloop MET dominante aanwezigheid van psychosociale herstel-belemmerende factoren

24 In de trechter: de gemiddelde patiënt met een LRP probleem, met een gemiddelde ernst / beperkt ADL functioneren, behandeld door de gemiddelde FT / MT Hé: er zijn (maar?) drie profielen / smaken; is dat OK??

25 Zijn de resultaten betreffende de effectiviteit van interventies bij LRP wezenlijk verbeterd?? 4. Dan toch maar beter klasseren??

26 Een generiek model voor klasseren.

27 (C)LRP = Multidimensioneel probleem. Dus: hanteren BPS model. Fysieke factoren: extrinsiek (belasting) & intrinsiek (motor control) Neurofysiologische factoren Cognitieve factoren Psychologische factoren Leefstijl Emotionele factoren Sociale factoren Genetische factoren

28 De kans dat een mono-modale interventie effectief zal zijn, is gering. Dat geldt zowel voor slechts biomechanisch als slechts cognitief-gedragsmatig!

29

30 Zijn patienten met aspecifieke LRP een homogene groep?

31 Stratified Models of Care for Low Back Pain. Sessie met: - Nadine Foster (voorzitter) - Jonathan Hill (STarT) - John Childs (TBC) - Peter O Sullivan (CB-CFA) - Mark Hancock (overview). Sessie te zien & horen op:

32 Wat is Stratified Care? Het betreft de keuze van een passende behandeling voor een subgroup / categorie van LRP patienten. Maakt het mogelijk om op efficiente wijze (klinisch redenerend) te komen tot een goede keuze voor de juiste aanpak. Ondersteunt de keuze van de passende behandeling voor die LRP patient op dat tijdstip.

33

34 De keuze voor deze drie modellen voor Stratified Care Het betreft modellen die deels onderzocht zijn; er is (enige) externe onderbouwing. Het zijn praktisch toepasbare modellen. Het onderliggende substraat / mechanisme betreft: - het risico op vertraagd herstel (STarT) - de respons op een behandeling (TBC) - het onderliggende mechanisme (CFT)

35 Veel onderzoek tot nu toe: onderzoek op een inhomogene groep LRP patiënten. Een betere strategie: eerst klasseren en dan onderzoeken.

36 4a: STarT Totaal score 0 3: Laag risico op aanhoudende LRP Totaal score 4 of meer: medium of hoog risico op aanhoudende LRP - wordt bepaald door de subscore op de items 5 t/m/ 9: - subscore 1-3: medium risico - subscore 4-5: hoog risico

37 - Hoog risico: BPS behandelen mogelijk langdurig spec. competenties 15% - Medium risico: EBP FT toepassen (richtlijn / stratified care) 30% - Low risk: geruststellen, adviseren, kort behandelen. 55%

38 Kenmerken STarT klassering: Is ontwikkeld voor de eerste lijn. Is gevalideerd voor a-specifieke LRP. Leidt tot een voorspelling in 3 categorieën LRP patienten die praktisch is. De predictie / voorspelling wordt sterk beinvloed door een passende behandeling. De drie categorieën geven geen aanwijzing voor een specifieke behandeling. De huidige RCT s duiden aan dat de STarT klassering voldoet maar niet in welke mate de behandeling invloed heeft op de uitkomst.

39 Kenmerken STarT klassering: Is ontwikkeld voor de eerste lijn. Is gevalideerd voor a-specifieke LRP. Leidt tot een voorspelling in 3 categorieën LRP patienten die praktisch is. De predictie / voorspelling wordt sterk beinvloed door een passende behandeling. De drie categorieën geven geen aanwijzing voor een specifieke behandeling. De huidige RCT s duiden aan dat de STarT klassering voldoet maar niet in welke mate de behandeling invloed heeft op de uitkomst.

40 Thesis Marieke Dam, STarT, MMS 2015: Is de Nederlandse versie van de STarT Back Screening Tool (SBST) een valide vragenlijst om een goede prognose te kunnen stellen bij lage rugpijn? De SBST is ontwikkeld in Keele (Hill, 2007) en in een DV vertaald door van Hooff (in 2011). Relateren aan de drie profielen uit de richtlijn lijkt aantrekkelijk (hoewel niet synoniem!) 9 FT / MT uit Noord Nederland includeerden 38 nieuwe LRP patiënten; bij aanvang sociodemografische geg., STarT, ODI, NPRS; na 3 maand GPE: wel geen LRP. Na drie maanden nog steeds LRP: - uit laag risicogroep: 1 (=5%); - uit matig risicogroep: 4 (=25%); - uit hoog:1 (=50%).

41 Tabel 1: Psychometrische eigenschappen vragenlijsten Meetinstrument Betrouwbaarheid Validiteit Reproduceerbaarheid SBST in geheel SBST psychologisch Kappa 0,73¹ Kappa 0,69¹ ROC: 0,92¹ ODI ROC: 0,76² NPRS Kappa 0,79-0,92³ GPE Kappa 0,40-0,74⁴ ICC: 0,90-0,99⁴ ¹ Hill, JC, ² Beurskens AJHM, ³ Childs JD, ⁴ Kamper SJ, 2011.

42 Thesis Marieke Dam, MMS 2015; Inclusie (n=38):

43 Tabel 2: Patiënt kenmerken Variabele Alle patiënten (N = 38) Laag risicogroep (N = 20) Matig risicogroep (N = 16) Hoog risicogroep (N = 2) Leeftijd, gem. (range) 49,1 (19-73) 45,6 (19-66) 51,5 (27-73) 64,0 (56-72) Geslacht man, N (%) vrouw, N (%) Duur van de klachten, N (%) < 6 weken > 6 weken < 3 maanden > 3 maanden Duur van de klachten in dagen, mediaan (range) Recidief, N (%) Uitstralende pijn in een been, N (%) NPRS basismeting, gemiddelde (SD) ODI basismeting, gemiddelde (SD) Aantal zittingen mediaan (range) Huidige klachten episode, N (%) < 3 maanden > 3 maanden 18 (47,4) 20 (52,6) 30 (78,9) 5 (13,2) 4 (10,5) 11 (55) 9 (45) 17 (80) 2 (10) 2 (10) 6 (37,5) 10 (62,5) 11 (68,8) 3 (18,8) 2 (12,5) 1 (50) 1 (50) 2 (100) 0 (0) 0 (0) 28 (1-90) 21 (2-90) 30 (1-90) 21 (7-21) 35 (92,1) 18 (90) 15 (93,8) 2 (100) 20 (52,6) 6 (30) 14 (87,5) 0 (0) 6,4 (1,7) 6,0 (1,6) 6,9 (1,5) 7,5 (3,5) 29,0 (19,0) 19,3 (13,7) 37,8 (18,4) 56 (11,4) 4 (1-17) 2 (1-17) 8 (1-14) -- (1-4) 36 (94,7) 2 (5,3) 19 (95) 1 (5) 12 (75,0) 4 (25,0) 1 (50,0) 1 (50,0)

44 4b:Treatment based classification. 1. Manipulatie / actieve mobilisatie. 2. Stabilisatie: - local stabilisers eerst, - gevolgd door versterking globale spieren. 3. Richtingspecifieke oefentherapie: - vooral extensie / lordose gericht, - soms flexie of lateroflexie, - voorwaarde: + centralisatie fenomeen. 4. Tractie - niet vaak, soms bij heftige radiculopathie.

45 Populatie Black box: a-specifieke LRP Interventies (4 stuks) Effect + / -? Exclusie: spec.lrp Meting T0: vooral veel prognostische factoren Meting T1: effect + of -? dichotomiseren Verschillende progn. factoren?

46 to demistify HVT spinal manipulations.

47 TBC / CPR: Manipulatie / mobilisatie. + criteria (5): - niet distaal van de knie - korte episode (< 16 dagen) - Lage FABQ werk score (< 19) - Hypomobiliteit LWK - Heupmobiliteit: endo > 35 CPR: Clinical Prediction Rule: 4 van de fictief: manipulatie 50% effectief. - CPR + : + LR = Indien CPR +: manipulatie bij 97% effectief.

48

49 Childs et al, Ann Intern Med, 2004: N=131; mean age: 33,9; mean duration 27 days, mean ODI score 41,2; Man-Mob vs Exercise; (non)matched.

50 Artikel Brennan et al 2006, blok 1,8

51 Artikel Brennan et al 2006, blok 1,8

52 Artikel Fritz et al 2007, blok 1.

53 4c. CB CFT (Peter O Sullivan). Behandeling richten op het mechanisme dat de rugpijn onderhoud: - patho-anatomisch (GIVE vs STIFF, McKenzie) - pijnmechanismes: sensitisatie CZS - disfunctionele cognities / emoties - provocatief houding / bew. gedrag / leefstijl Het gaat om een multimodale behandeling maar wel met maatwerk voor die LRP patient.

54 Voorbeelden van disfunctionele cognities (PEM s: Potentieel Empatisch Momenten) Tja, ik heb nu eenmaal een bulging disc. Vooroverbuigen is gevaarlijk; ik moet mijn rug beschermen.

55 Ik ben ook veel te druk, die zere rug baart me zorgen. Het zit in de familie, mijn vader is ook aan een hernia geopereerd.

56 Die pech heb ik nu eenmaal, het is echt verschrikkelijk pijnlijk.. Mijn lijf laat me in de steek, ik kan ook niet veel meer.

57 Mijn verklaringsmodel voor rugpijn is sterk verbeterd, ik ken het verschil tussen acute en chronische pijn, mijn rug is sterk genoeg en een beetje pijn betekent nog niet dat sprake is van een beschadiging. Bewegen is goed voor mijn rug.

58 Helpen we de LRP patiënt door functionele cognities te kunnen genereren??

59 CBT / kinesiopathologie 1 / 3. Welke richting is pijnlijk; gaat dat gepaard met hypo (Stiff) of juist hypermobiliteit (Give).

60 CBT / kinesiopathologie 2 / 3. Welke richting is pijnlijk; zit een patient graag rechtop of juist onderuit?

61 CBT / kinesiopathologie 3 / 3. Hoe verloopt de anteflexie? Met normale / abnormale tonus??

62 CBF Manual Therapy Vibe Fersum et al, Eur J of Pain, N= 121; 12 weeks treatrment with either MT or CFT. Outcome ODI; resp. Pre, 12 weeks, 12 months and 36 months.

63 Beperkingen van CB CFT. Niet bij rode vlaggen!! Niet bij acute LRP / radiculopathie. Vooral bij kinesio-pathologisch beeld / stadium. Vereist competenties van de FT / MT. Betrouwbare analyse herstelbelemmerende factoren (passende meetinstrumenten?). Verbetert de zelfredzaamheid van de patient. Past bij actuele gezondheidsproblematiek. Typische vorm van patient gecentreerde zorg met SDM (Shared Decision Making).

64 De drie modellen voor klasseren LRP patienten. Hoog / laag risico?? Respons op behande- ling?? Welk mechanisme??

65

66 Behandelen LRP patiënt: Discuswerpen of tienkamp?

67 Een poging tot integratie van de 3 modellen. Acute / subacute aspecifieke LRP STarT klassering TBC klassering CFT klassering Chronische aspecifieke LRP

68 Een poging tot integratie van de 3 modellen. Acute / subacute aspecifieke LRP STarT klassering TBC klassering Min. FT FT FT + Man/Mob Stab/Str. DP exc. HERSTELD NIET - HERSTELD HERSTELD CFT klassering Chronische aspecifieke LRP

69 Een patiënt met LRP Medische Anamnese gegevens, afspraak maken, anamnese. - Patroon (uit anamnese) - Oswestry vragenlijst (0-100) Stap Classificatie systeem Cluster van oz gegevens Klassering Plan van aanpak 1 Rode vlaggen Zie rijtjes van rode vlag vragen Mogelijk specifieke LRP Indicatie medisch ond.? (vooral serious, non-mech.) 2 KNGF richtlijn LRP Profiel 1: normaal, kort behandelen Profiel 2: vertraagd, FT beh. Profiel 3: traag & gele vl. 3a Mechanism based, met een biomechanisch - Medical mechanism / beeld (ICD) Vb.: discusdegeneratie, artrose, sacroïliïtis, sp.stenose Conditie verbeterende / activerende therapie patroon, is er een plausibele somatische oorzaak (substraat)? - FT / MT mechanism / beeld (FT functiediagnostiek / FT classificatie systeem) Vb.: myofasciaal syndroom hypo LWK / sacrum dispositie neurale verschuifbaarheid - Desensitisatie MTP - Mobil./Manipulatie - Mobilisatie, rekkingen 3b Bij aanhoudende kl88: Vooral LWK/TLO:AROM bew.diagram Vooral bekkenpijn: Fortin pijn, Vooral heup: artrose, Hip Spine Syndrome 4 Treatment based classification (TBC) PA test, (in)stab, segm.samenhang dispositie, cluster,± force clos. labrum, mob./ sag.balans 16 dg, distaal, FABQ, PA vering, heup LRP door beperkte mobiliteit Manipulatie / mobilisatie a-ritmisch, prone instab, (leeft.; >SLR) LRP door beperkte stabiliteit Stab./ Spierversterking positief centralisatie fenomeen LRP door reducible disc Directional Preference 5 Kwaliteit van bewegen Biomech. pijn bij vergrote mobiliteit Control impairment (GIVE) Verbeteren stabiliteit BDS (Bew. Disf. Syndr) Biomech. pijn bij beperkte mobiliteit Movement impairment(stiff) Verbeteren mobiliteit 6 Pijn reductie tests Biomech. provocatie van pijn neemt af Pijn bij bewegen door Verbeteren sturing / tape (MWM, SNAG s) bij correctie van de bew. / dispositie dispositie / insuff. coördinatie 7 Functioneel onderzoek PSK duidt op disfuncties ADL gedrag LRP met beperkte activiteiten Graded activity (CGT) o.b.v. operante conditionering 8 Gele vlaggen, coping Disfunctionele cognities & percepties, LRP & disfunctionele cognities CTIP Illness Perc./ CGT) stijl: (te) passief / actief IPQ en/of emoties FABQ, Tampa, LRP & bewegingsangst Graduele exposure(cgt) AEQ (Avoidance Endurance Quest.) LRP & confrontatie Ontspan. / Coping (CGT) 9 Gele / oranje vlaggen Psychologie/ psychiatrie: 4 DKL LRP bij psycholog. disfuncties Indicatie andere profess. 10 Blauwe/zwarte vlaggen Sociaal-maatschappelijke problemen LRP bij conflicten werk Indicatie andere profess. meestal gevolgd door: Verbeteren algemene functies: kracht, uith. vermogen, snelheid Toepassen fysiologische trainingsprincipes (FITT) Einde FT begeleiding Zelfredzame persoon Schematisch overzicht met indeling, criteria voor die indeling en suggesties voor plan van aanpak, RugNetwerk Twente, 2015.

70 Een patiënt met LRP Medische gegevens, afspraak Anamnese maken, anamnese. - Patroon (uit anamnese) - Oswestry vragenlijst (0-100) Stap Classificatie systeem Cluster van oz gegevens Klassering Plan van aanpak 1 Rode vlaggen Zie rijtjes van rode vlag vragen Mogelijk specifieke LRP Indicatie medisch ond.? (vooral serious, non-mech.) 2a KNGF richtlijn LRP Profiel 1: normaal, kort behandelen Profiel 2: vertraagd, FT beh. Profiel 3: traag & gele vl. 2b STarT screening tool Laag risico Matig risico Hoog risico 3a Mechanism based, met een biomechanisch - Medical mechanism / beeld (ICD) Vb.: discusdegeneratie, artrose, sacroïliïtis, sp.stenose Conditie verbeterende / activerende therapie patroon, is er een plausibele somatische oorzaak (substraat)? - FT / MT mechanism / beeld (FT functiediagnostiek / FT classificatie systeem) Vb.: myofasciaal syndroom hypo LWK / sacrum dispositie neurale verschuifbaarheid - Desensitisatie MTP - Mobil./Manipulatie - Mobilisatie, rekkingen 3b Bij aanhoudende kl88: Hip Spine Syndrome Vooral LWK/TLO:AROM bew.diagram PA test, (in)stab, segm.samenhang Vooral bekkenpijn: Fortin pijn, dispositie, cluster,± force clos. Vooral heup: artrose, labrum, mob./ sag.balans 4 Treatment Based Classification (TBC) 5 Kwaliteit van bewegen BDS (Bew. Disf. Syndr) 6 Pijn reductie tests (MWM, SNAG s) 7 Functioneel onderzoek (CB-CFT) 8 Gele vlaggen, coping stijl: (te) passief / actief 16 dg, distaal, FABQ, PA vering, heup LRP door beperkte mobiliteit Manipulatie / mobilisatie a-ritmisch, prone instab, (leeft.; >SLR) LRP door beperkte stabiliteit Stab./ Spierversterking positief centralisatie fenomeen LRP door reducible disc Directional Preference Biomech. pijn bij vergrote mobiliteit Control impairment (GIVE) Verbeteren stabiliteit Biomech. pijn bij beperkte mobiliteit Movement impairment(stiff) Verbeteren mobiliteit Biomech. provocatie van pijn neemt af Pijn bij bewegen door Verbeteren sturing / tape bij correctie van de bew. / dispositie dispositie / insuff. coördinatie PSK duidt op disfuncties ADL gedrag LRP met beperkte activiteiten Graded activity (CGT) o.b.v. operante conditionering Cogn.Funct.Ther (CFT) Disfunctionele cognities & percepties, LRP & disfunctionele cognities CTIP Illness Perc./ CGT) IPQ en/of emoties FABQ, Tampa, LRP & bewegingsangst Graduele exposure(cgt) AEQ (Avoidance Endurance Quest.) LRP & confrontatie Ontspan. / Coping (CGT) 9 Gele / oranje vlaggen Psychologie/ psychiatrie: 4 DKL LRP bij psycholog. disfuncties Indicatie andere profess. 10 Blauwe/zwarte vlaggen Sociaal-maatschappelijke problemen LRP bij conflicten werk Indicatie andere profess. meestal gevolgd door: Verbeteren algemene functies: kracht, uith. vermogen, snelheid Toepassen fysiologische trainingsprincipes (FITT) Einde FT begeleiding Zelfredzame persoon Schematisch overzicht met indeling, criteria voor die indeling en suggesties voor plan van aanpak, RugNetwerk Twente, 2015.

71 5. Over de huiswerk- opdracht.

72 Vraag 1: Wat lijkt onhandig aan de P.F. attendering? - CATS?? Stimuleer + respons - Slechts 10 deelnemers - Kwalitatieve studie

73

74 Vraag 2: Wat is de methodologische kwaliteit van de twee publicaties van Peter O Sullivan?

75 - 1 opinie stuk (= authorithy based) - 1 double case study - Dus: lage methodologische kwaliteit

76 Vraag 3: Is changed motor control vergelijkbaar met changed core stability?

77 Intrinsic factors While there is limited prospective evidence to support individual risk factors as strong predictors of LBP there is evidence for the presence of changes in motor control linked to the persistence of LBP. People with PBP generally show increased trunk muscle co-activation, an inability to relax the back muscles 8,9 and a tendency for earlier onset of feed-forward activation of the transverse abdominal muscles 10. This challenges the underlying basis of using core stability exercises which are so prevalent throughout the world.

78 8.Dankaerts W, O Sullivan P, Burnett A, Straker L, Davey P, Gupta R. Discriminating healthy controls and two clinical subgroups of nonspecific chronic low back pain patients using trunk muscle activation and lumbosacral kinematics of postures and movements: a statistical classification model. Spine (Phila Pa 1976) 2009; 34: Geisser M, Haig A, Wallbom A, Wiggert E. Pain related fear, lumbar flexion, and dynamic EMG among persons with chronic musculoskeletal low back pain. Clin J Pain 2004; 20: Gubler D, Mannion A, Schenk P, Gorelick M, Helbling D, Gerber H et al. Ultrasound tissue Doppler imaging reveals no delay in abdominal muscle feed-forward activity during rapid arm movements in patients with chronic low back pain. Spine(Phila Pa 1976) 2010; 35:

79 Vraag 4: Welke populaties van LRP patiënten komen niet in aanmerking voor CFT? Cognitive functional therapy (CFT) is an integrated, person-centred, goal-orientated management approach for PBP. The focus of this process is directed by the findings taken from the multidimensional examination, with regard to the indicated primary contributing factors across the different domains linked to the patient s disorder. Developing a strong clinical alliance (SDM), utilising motivational interview techniques, underpins this process.

80 - LRP obv PathoKinesiologie OF - LRP obv KinesioPathologie

81 Beperkingen van CB CFT. Niet bij rode vlaggen!! Niet bij acute LRP / radiculopathie. Vooral bij kinesio-pathologisch beeld / stadium. Vereist nieuwe competenties van de FT / MT. Betrouwbare analyse herstelbelemmerende factoren (passende meetinstrumenten?). Verbetert de zelfredzaamheid van de patient. Past bij actuele gezondheidsproblematiek. Typische vorm van patient gecentreerde zorg met SDM (Shared Decision Making).

82 Vraag 5: Hoe oordeelt O Sullivan over de waarde van manuele therapie?

83 Manual therapy is only used as a window of opportunity to change behaviours where movement impairments are present, rather than being a treatment in isolation. A recent randomised controlled trial has shown that CFT resulted in superior long-term outcomes of reduced disability, pain intensity and episodes, fear, improved mood, reduced need for ongoing care and sick leave, when compared to physiotherapy-led manual therapy and stabilising exercises 30. Fersum K, O'Sullivan P, Skouen J, Smith A, Kvale A. Efficacy of classification based cognitive functional therapy in patients with non-specific chronic low back pain - a randomized controlled trial. Eur J Pain 2012

84 Vraag 6: Herken je patiënten met aanhoudende LRP met flexion resp. extension stress?

85 Blok 5: BDS anteflexie give: Standing bow. Vraag patiënt om de lage rug neutraal te houden en om in de heup 50º te buigen. Disfunctie: LWK flecteert al voor de 50º heupflexie, of het kost te veel moeite (verbaal, kracht, adh). Facilitatie: tape op LWK, hand op rug en buik, gebruik spiegel.

86 BDS retroflexie give: ½Lig retro heup. Halflig op de bank met de knieën licht gebogen en de LWK in neutrale houding (lichte lordose). FT stabiliseert LWK en voert passief een volledige heupextensie uit om de ROM te testen. Vraag patiënt 1 been langzaam te strekken en daarna gestrekt op te tillen en de LWK in de neutrale positie te houden (gedissocieerde extensie heup). Disfunctie: te weinig stabiliteit zodat lumbale lordose wordt versterkt, te weinig functie gluteus maximus (te laat), te veel hamstrings, rotatie LWK.

87 CBT / kinesiopathologie (voorbeeld) Welke richting is pijnlijk; gaat dat gepaard met hypo (Stiff) of juist hypermobiliteit (Give).

88 Vraag 7: Welke spieren trainen bij flexie stress? Welke spieren trainen bij extensie stress?

89 BDS: beleid bij flexie - GIVE. Probleem: Lumbaal segment scharniert te snel in flexie; spieren die stabiliseren zijn de multifides & ES. Aanleren contractie: buiklig, FT duwt wervel naar ventraal, PT houdt selectief tegen; wisselend tempo; zonder adh fixatie. Selectief aanspannen: kortlig & aanleren bekken kantelen, handen onder LWK, PT flecteert heup zonder dat bekken achteroverkantelt / evt. ook fietsen met 2 benen; of zit; rest wk stabiel, FT plaatst duim / vinger op instabiele segment, PT beweegt wervel selectief naar voren. Stabiliseren lordose in verschillende houdingen; evt. controle met PBF in kortlig of zit (muur). Functioneel: zit / stand theraband of pully, behoud lichte lumbale lordose, diverse squat vormen met controle v. lordose. Correct uitvoeren van de flexie give tests.

90 BDS: beleid bij extensie - GIVE. Probleem: lumbale segment scharniert te snel in lordose; stabilisatie door de TrAbd + buik + glut. max. Aanleren contractie: kortlig, PT trekt buik & flank in onder de navel, FT palpeert aan binnenzijde SIAS. Selectief aanspannen: kortlig & aanleren bekken kantelen; PT brengt handen onder LWK, extendeert heup/knie zonder dat een toename van de lordose optreedt; of: zit met duim FT op segment, vraag strekken / eleveren van arm(en) & behoud de druk. Stabiliseren LWK / bekken in verschillende houdingen; evt. controle met PBF in kortlig of buiklig; of: buiklig (kussen onder buik) dan retro heup zonder lordose. Functioneel: zit / stand theraband of pully, diverse roei oef. met behoud bekkenpositie met lichte lumbale lordose. Correct uitvoeren van de extensie give test.

91 Vraag 8: Wat zijn de overeenkomsten in de cognitieve approach van beide sporters?

92 Vaste onderdelen cognitieve beinvloeding.. Verstrekken van epidemiologische kennis over het ontbreken van causale relaties tussen objectieve beeldvorming en aanhoudende rugklachten. Uitleg geven over plastische veranderingen in CZS bij aanhoudende pijn (sensitisatie; gebruik evt. de CSI-DV lijst). Benadrukken dat sprake is van multidimensioneel beeld; daarbij belang van disfunctionele cognities benadrukken. Zorg er voor dat de patiënt een positief beeld (her)krijgt over zijn pijnveroorzakende orgaan (i.c. vertrouw je rug!) (nota bene toets dat zelfvertrouwen met de LAZeps lijst). Zorg voor een duidelijk plan dat start met bewuste oefeningen op controle van rug / bekken (integrale neuromodulerende oefentherapie), stap snel over op functionele oefentherapie en overleg met sporter & trainer omtrent intensivering & return to sport. Heb aandacht voor leefstijl & emotionele aspecten.

93 Samenvattend. Beleid RNT geeft al ruim aandacht aan beinvloeden disfunctionele cognities. RNT model bestaat voor substantieel deel uit interventies gericht op positief beinloeden van LRP patiënten met kinesiopathol. Beeld. WCPT oordeelt dat CB-CFT een relevant model is om LRP patiënten te klasseren. RNT leden dienen CB-CFT model te kennen (& later ook te beheersen). Pijneducatie is relevant onderdeel CB-CFT.

94 6. Over de additionele waarde van HVT s : Hancock MJ, Maher CG, Latimer J, McLachlan AJ, Cooper CW, Day RO, e.a. Assessment of diclofenac or spinal manipulative therapy, or both, in addition to recommended first-line treatment for acute low back pain: a randomised controlled trial. Lancet. 10 november 2007;370(9599): Hancock MJ, Maher CG, Latimer J. Spinal manipulative therapy for acute low back pain: a clinical perspective. J Man Manip Ther. 2008;16(4): Hancock MJ, Maher CG, Latimer J, Herbert RD, McAuley JH. Independent evaluation of a clinical prediction rule for spinal manipulative therapy: a randomised controlled trial. Eur Spine J. juli 2008;17(7): Rubinstein SM, Terwee CB, Assendelft WJJ, de Boer MR, van Tulder MW. Spinal manipulative therapy for acute low back pain: an update of the Cochrane review. Spine. 1 februari 2013;38(3):E Rubinstein SM, Terwee CB, Assendelft WJJ, de Boer MR, van Tulder MW. Spinal manipulative therapy for acute low-back pain. Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 9. Cleland JA, Fritz JM, Kulig K, Childs JD. Comparison of the effectiveness of three manual physical therapy techniques in a subgroup of patients with LBP who satisfy a CPR. Spine, 2009, 34: Cook C, Learman K, Showalter C, Kabbaz V, O Halloran B. Early use of thrust manipulation versus non-thrust manipulation: a randomized clinical trial. Man Ther. juni 2013;18(3): Von Heymann WJ, Schloemer P, Timm J, Muehlbauer B. Spinal high-velocity low amplitude manipulation in acute nonspecific low back pain: a double-blinded randomized controlled trial in comparison with diclofenac and placebo. Spine. 1 april 2013;38(7): Vieira-Pellenz F, Oliva-Pascual-Vaca A, Rodriguez-Blanco C, Heredia-Rizo AM, Ricard F, Almazán-Campos G. Short-Term Effect of Spinal Manipulation on Pain Perception, Spinal Mobility, and Full Height Recovery in Male Subjects with Degenerative Disc Disease: A Randomized Controlled Trial. Arch Phys Med Rehabil. 23 mei 2014;

95 RCT Joshua Cleland et al, Spine, Patienten; CPR Man Mob - General exercise program - Eerste week HVT (zwei opties; zie bovenste rij) of een niet HVT techniek (PA vering, zie links)

96 RCT Joshua Cleland et al, Spine, 2009.

97 RCT Joshua Cleland et al, Spine, 2009.

98 RCT Joshua Cleland et al, Spine, 2009.

99

100

101 The Cochrane Library Spinal manipulative therapy for acute low-back pain Sidney M Rubinstein 1,*, Caroline B Terwee 2, Willem JJ Assendelft 3,4, Michiel R de Boer 5, Maurits W van Tulder 5; gepubliceerd in Main results We identified 20 RCTs (total number of participants = 2674), 12 (60%) of which were not included in the previous review. Sample sizes ranged from 36 to 323 (median (IQR) = 108 (61 to 189)). In total, six trials (30% of all included studies) had a low RoB. At most, three RCTs could be identified per comparison, outcome, and time interval; therefore, the amount of data should not be considered robust. In general, for the primary outcomes, there is low to very low quality evidence suggesting n difference in effect for SMT when compared to inert interventions, sham SMT, or when added to another intervention. There was varying quality of evidence (from very low to moderate) suggesting no difference in effect for SMT when compared with other interventions, with the exception of low quality evidence from one trial demonstrating a significant and moderately clinically relevant short-term effect of SMT on pain relief when compared to inert interventions, as well as low quality evidence demonstrating a significant short-term and moderately clinically relevant effect of SMT on functional status when added to another intervention. In general, side-lying and supine thrust SMT techniques demonstrate a short-term significant difference when compared to non-thrust SMT techniques for the outcomes of pain, functional status, and recovery. Authors' conclusions SMT is no more effective in participants with acute low-back pain than inert interventions, sham SMT, or when added to another intervention. SMT also appears to be no better than other recommended therapies. Our evaluation is limited by the small number of studies per comparison, outcome, and time interval. Therefore, future research is likely to have an important impact on these estimates. The decision to refer patients for SMT should be based upon costs, preferences of the patients and providers, and relative safety of SMT compared to other treatment options. Future RCTs should examine specific subgroups and include an economic evaluation.

102 AFRONDING / overzicht : 1. Inleiding; over (a)specifieke LRP. 2. Epidemiologie. 3. Huidig beleid >> KNGF richtlijn (2013). 4. Modellen om LRP patiënten te klasseren: 4a- STarT SBT screenen op risico factoren 4b- TBC: Treatment Based Classification 4c- CB-CFT: Cognitive Functional Therapy 5. Huiswerk opdracht dagdeel Plaats van manipulaties & HVT s. 7. Afronding.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 11, Gerard Koel. Inhoud blok 11. 1. Samenvatten, klasseren, modellen, consequenties; optimaliseren FT

Nadere informatie

(Vroeg)tijdige FT / MT bij LRP.

(Vroeg)tijdige FT / MT bij LRP. (Vroeg)tijdige FT / MT bij LRP. Door Gerard Koel, FT / MT / MSc / docent Saxion Presentatie 2, 07-11-2013, Saxion hogeschool Enschede. INHOUD TIJDIGE FT / MT 1. Over de nieuwe KNGF richtlijn. 2. Zeven

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Juni 2014, blok 13, Gerard Koel.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Juni 2014, blok 13, Gerard Koel. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Juni 2014, blok 13, Gerard Koel. Inhoud blok 13. 1. Samenvatten, klasseren, modellen, consequenties; optimaliseren FT / MT handelen bij LRP.

Nadere informatie

Opties voor klasseren LRP patiënten.

Opties voor klasseren LRP patiënten. PROGRAMMA INHOUD LSE 1. 19:00 19:30 uur. Mededelingen bestuur, - door Frank G. / Henk Vaarkamp / Albert ten Brinke en Wouter Snellers 2. 19:30 20:15 uur. Presentatie huiswerkopdracht, - artikel Alon Rabin

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 5, Gerard Koel. Klachten (LRP) Disfuncties / stoornissen Beperkte activiteiten - WAT ZIJN DE RELATIES?

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 1, Gerard Koel. INHOUD : 1. Inleiding; over (a)specifieke LRP. 2. Epidemiologie 3. Huidig beleid >>

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Manueeltherapeutische classificaties voor lage-rugpijn: uitdaging voor de toekomst. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. Janusz Bromboszcz Opbouw Relevantie van classificaties voor MT Profielen KNGF-richtlijn

Nadere informatie

INHOUD : FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

INHOUD : FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. INHOUD : 1. Inleiding. 2. Epidemiologie. 3. Klasseren van LRP patiënten. 4. CPR: Clinical Prediction Rules. 5. Over de HOAC II. 3 & 4 & 5 : Klinisch redeneren. 6. Bespreking thuisopdrachten. FYSIOTHERAPIE

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

Bijeenkomst SN onderdeel KR -SNN model & 3S vragenlijst project

Bijeenkomst SN onderdeel KR -SNN model & 3S vragenlijst project Schouder Netwerk Nederland Bijeenkomst SN onderdeel KR -SNN model & 3S vragenlijst project door Gerard Koel, bestuurslid SNN, najaar 2016 SNA / SNN model KR / 3S vragenlijst INHOUD 1. Over KR in het algemeen

Nadere informatie

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015 Wat is de invloed van tractie op een lumbale

Nadere informatie

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE)

Uitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE) Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Global Perceived Effect (GPE) 31-03-2014 Review: R.A.H.M. Swinkels Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 3, Gerard Koel.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 3, Gerard Koel. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 3, Gerard Koel. Inhoud blok 2. Over gekleurde vlaggen. DTF & gekleurde vlaggen. Richtlijnen KNGF & NVMT. Over welke effectiviteit

Nadere informatie

Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn

Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn In de laatste 13 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van lage rugpijn. Voornamelijk het veelvuldig voorkomen van lage rugpijn en het

Nadere informatie

Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam

Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Nekklachten in de eerste lijn; hoe zit dat met predictie modellen? Arianne Verhagen Afd Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Opzet presentatie Inleiding / epidemiologie Diagnostiek Behandeling Predictie

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp

KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp 1 2 Met dank aan de auteurs KNGF-richtlijn Manuele therapie (2003) Heijmans M,

Nadere informatie

MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM

MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM MULTIDISCIPLINAIRE VISIE op DIAGNOSTIEK en BEHANDELING van het LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM 1 HNP-onderzoek UMC St Radboud Evidence-based handelen bij postoperatief LRS: een uitdaging! Prof.dr. Rob

Nadere informatie

Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki

Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki 24 oktober 2015 Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki 2 Lifetime prevalentie LRP: 84% Prevalentie chronische LRP: 23%

Nadere informatie

Welkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn

Welkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn Welkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn Samengesteld door: Marcel Heijmans, MSc Leo Hagenaars Dr. Erik Hendriks Prof.dr. Rob Oostendorp 2 Opzet van de cursus

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

Klinisch redeneren moeilijker dan het lijkt! Em. prof. dr. Rob Oostendorp Drs. Geert Rutten Dr. Janneke Harting Prof. dr. Ria Nijhuis van der Sanden

Klinisch redeneren moeilijker dan het lijkt! Em. prof. dr. Rob Oostendorp Drs. Geert Rutten Dr. Janneke Harting Prof. dr. Ria Nijhuis van der Sanden Klinisch redeneren moeilijker dan het lijkt! Em. prof. dr. Rob Oostendorp Drs. Geert Rutten Dr. Janneke Harting Prof. dr. Ria Nijhuis van der Sanden Wat kunt u verwachten? Spreek- en behandelkamer van

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 7, Gerard Koel. Inhoud blok 7: Over tijdige FT bij patienten met (sub)acute LRP. Over grondvormen van

Nadere informatie

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT?

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Paramedisch OnderzoekCentrum POC COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Prof.dr. Rob Oostendorp Ann Pattyn MSc Dr. Wendy Scholten-Peeters Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION

Evidence please! 27 juni 2013. Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 27 juni 2013 Michiel Reneman REHABILITATION MEDICINE / CENTER FOR REHABILITATION Evidence please! 1. EBP 2. Hulpmiddelen en voorzieningen 3. Aanpassingen 4. Waarom? EBP: Extremely Boring

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel. GRADED ACTIVITY & GRADUAL EXPOSURE. 1. Aanleiding / implicatie / modellen; respondente &

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Biopsychosociaal model

Biopsychosociaal model Biopsychosociaal model binnen de behandeling van whiplash-patiënten Wendy Peeters, MScMT Dr. Arianne Verhagen Prof. dr. Rob Oostendorp 1 23-03-2001 Doel presentatie State of the art wetenschappelijke evidentie

Nadere informatie

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN

Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Running head: EFFECT VAN IB-CGT OP SEKSUELE DISFUNCTIES BIJ VROUWEN Het Effect van Online Cognitieve Gedragstherapie op Seksuele Disfuncties bij Vrouwen The Effectiveness of Internet-based Cognitive-Behavioural

Nadere informatie

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel. INHOUD : 1. Enige statistische begrippen omtrent studies naar diagnostische middelen. 2. Diagnostische

Nadere informatie

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013

Opleiding Orthopedische Manuele Therapie. 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie 18 april 2013 Opleiding Orthopedische Manuele Therapie Is Orthopedische Manuele Therapie nog Orthopedische Manuele Therapie? Zijn de huidige paradigma shifts wenselijk?

Nadere informatie

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences

Nadere informatie

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Wat te vewachten? 1. Praktijkervaring en registratie 2. Whiplash-trial 3. Prognostische factoren 1. Patiëntgegevens 1998 2003 Praktijk

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Prof.dr. Rob Oostendorp Nancy Demolon, MSc Olaf van der Zanden, MSc Prof.dr. William Duquet Wat te verwachten? Interagerende factoren van acute naar

Nadere informatie

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede

Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede Themamiddag ter gelegenheid van de instelling van het lectoraat van dr. Frits Oosterveld 21 maart 2002 Saxion Hogeschool Enschede 20-3-2013 Lectoraat Frits Oosterveld 1 Frits, van harte proficiat! 20-3-2013

Nadere informatie

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 2, Gerard Koel.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 2, Gerard Koel. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 2, Gerard Koel. Inhoud blok 2. Observatie statiek. AROM & bewegingsdiagram & Schober test. PA vering test. Sorensen endurance

Nadere informatie

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems.

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems. Spelgroepbehandeling voor kinderen met internaliserende problemen De Effectiviteit van een Psychodynamische Spelgroepbehandeling bij Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Multidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online

Multidisciplinair. OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online Multidisciplinair Neurologen OMG artsen Reumatoloog Anesthesiologen MDT therapeuten MRI online 1 Misverstanden Geen Pijnpoli Promoten niet perse operatie Promoten niet perse injectie 1,5 lijn 1 e lijn

Nadere informatie

e-exercise bij knie en heup artrose

e-exercise bij knie en heup artrose e-exercise bij knie en heup artrose Ontwikkeling, evaluatie en implementatie Corelien Kloek (TiU, NIVEL, UMCU, HU) Daniël Bossen (HvA), Joost Dekker (VUmc), Dinny de Bakker (TiU, NIVEL), Cindy Veenhof

Nadere informatie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie

Master thesis. Naam student: S. Friederichs Studentnummer: Afstudeerrichting: Klinische Psychologie Effects of motivational interviewing and self-determination theory in a web-based computer tailored physical activity intervention: a randomized controlled trial Master thesis Naam student: S. Friederichs

Nadere informatie

Bij gebrek aan bewijs

Bij gebrek aan bewijs Bij gebrek aan bewijs kennis is macht! internet in de spreekkamer P.A. Flach Bedrijfsarts Arbo- en milieudienst RuG 09-10-2006 1 3 onderdelen 1. Wat is EBM 2. Zoeken in PubMed 3. Beoordelen van de resultaten

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier

Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Paramedisch Onderzoek Centrum POC Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Prof.dr. Rob Oostendorp Nancy Demolon, MSc Olaf van der Zanden, MSc Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie werkt Wat

Nadere informatie

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 (SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 Psychologische Inflexibiliteit bij Kinderen: Invloed op de Relatie tussen en de Samenhang met Gepest worden en (Sociale) Angst Psychological

Nadere informatie

LAGE-RUGPIJN: parade van richtlijnen. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

LAGE-RUGPIJN: parade van richtlijnen. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp LAGE-RUGPIJN: parade van richtlijnen Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp PARADE van RICHTLIJNEN KNGF-richtlijn MT en Lage-rugpijn, in druk Richtlijn Aspecifieke lage-rugklachten, 2003 KNGF-richtlijn Lage-rugpijn,

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

Huisarts of hometrainer?

Huisarts of hometrainer? Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen Effectiviteit kortdurende behandeling PrOP model 1 PrOP Tussen Je Oren Effectiviteit van een Kortdurende Psychologische Behandeling bij Kinderen en Jongeren gebaseerd op het PrOP-model Effectiveness of

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 6, Gerard Koel. GRADED ACTIVITY & GRADUAL EXPOSURE. 1. Aanleiding / implicatie / modellen; respondente

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:

Nadere informatie

Klinimetrie & spinal management van de CWK. Klinisch redeneren. Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper. Doel

Klinimetrie & spinal management van de CWK. Klinisch redeneren. Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper. Doel Thema Klinimetrie & spinal management van de CWK Klinisch redeneren Drs. Edwin de raaij Drs. François Maissan Fysiotherapeut Manueel Therapeut Fysiotherapiewetenschapper Fysiotherapeut Manueel Therapeut

Nadere informatie

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp EVIDENCE-BASED ALLIED HEALTH CARE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut UMC St Radboud Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NVLF 1 ORIËNTATIE op LOGOPEDIE NVLF Visie 2000-2005 NVLF

Nadere informatie

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:

Nadere informatie

Rugklachten bij turnen. Esther Schoots, sportarts 13 oktober 2010

Rugklachten bij turnen. Esther Schoots, sportarts 13 oktober 2010 Rugklachten bij turnen Esther Schoots, sportarts 13 oktober 2010 www.smautrecht.nl www.estherschoots.nl Wat gaan we doen: Rugbelasting bij turnen Turnen en rugklachten: epidemiologie Aandoeningen van de

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

Het SNN Containermodel voor klinisch redeneren. Inhoud. Klinisch redeneren. Basis klinisch redeneren

Het SNN Containermodel voor klinisch redeneren. Inhoud. Klinisch redeneren. Basis klinisch redeneren Het SNN Containermodel voor klinisch redeneren Willem-Paul Wiertz, MSc Sportfysiotherapeut, Bewegingswetenschapper Inhoud Basis klinisch redeneren Hulpmiddelen/ modellen klinisch redeneren Opbouw + uitleg

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

Wat te meten bij lage rugpijn

Wat te meten bij lage rugpijn Wat te meten bij lage rugpijn Drs. François Maissan Drs. Edwin de Raaij Fysiotherapeuten Manueel therapeuten Gezondheidswetenschappers Doel Wat te meten bij lage rugpijn? 1 Master Orthopedische manuele

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Position Paper #Not4Sissies

Position Paper #Not4Sissies huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Position Paper #Not4Sissies Lizette Wattel Coördinator UNO-VUmc Coördinator Onderzoekslijn Geriatrische Revalidatie Ewout Smit AIOTO Ouderengeneeskunde Programma

Nadere informatie

Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties?

Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties? Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties? G. van der Sluis, J. Elings, S. Bausch-Goldbohm, R. Bimmel, F. Galindo-Garre, N. van Meeteren

Nadere informatie

POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA OK (LUMBOSACRALE) DISCECTOMIE/LAMINECTOMIE

POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA OK (LUMBOSACRALE) DISCECTOMIE/LAMINECTOMIE VERSIE JANUARI 2017 POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA OK (LUMBOSACRALE) DISCECTOMIE/LAMINECTOMIE 1. Doel Het op eenduidige wijze uitvoering geven aan de postklinische fysiotherapeutische

Nadere informatie

De Spit Gids. 20 januari. De Gids naar een snel herstel van Spit!

De Spit Gids. 20 januari. De Gids naar een snel herstel van Spit! De Spit Gids 20 januari 2015 Spit is de meest voorkomende klacht in het bewegend functioneren. Dit boek over spit geeft je alle basis informatie met betrekking tot wat het inhoud, hoe lang het normaal

Nadere informatie

Welke scores zijn voor een patiënt het belangrijkste?

Welke scores zijn voor een patiënt het belangrijkste? Welke scores zijn voor een patiënt het belangrijkste? Maarten de Wit 31 mei 2013 Lokatie Tilburg University Overzicht 1. Wat is het patiëntenperspectief? 2. Hoe krijg je als onderzoeker toegang tot de

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie

De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een. Vergelijking met Rusten in Liggende Positie De Effectiviteit van een Mindfulness-gebaseerde Lichaamsscan: een Vergelijking met Rusten in Liggende Positie The Effectiveness of a Mindfulness-based Body Scan: a Comparison with Quiet Rest in the Supine

Nadere informatie

PROGRAMMA INHOUD over: Self efficacy

PROGRAMMA INHOUD over: Self efficacy PROGRAMMA INHOUD over: Self efficacy 1. 18:00 18:20 uur. Mededelingen bestuur (Henk Vaarkamp) 2. 18:20 18:45 uur. Commissie Inhoud; presentaties van Carien Hobbelink & Marlijn Teggeler. 3. 18:45 19:00

Nadere informatie

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit 1 Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit Nicola G. de Vries Open Universiteit Nicola G. de Vries Studentnummer 838995001 S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede

Nadere informatie

De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn.

De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. The Role of Psychological Aspects in Treatment Outcomes of Manual Therapy and

Nadere informatie

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking

Nadere informatie

Summary 124

Summary 124 Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities

Nadere informatie

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Met opmaak: Links: 3 cm, Rechts: 2 cm, Boven: 3 cm, Onder: 3 cm, Breedte: 21 cm, Hoogte: 29,7 cm Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Stigmatisation of Persons

Nadere informatie

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van Leven The Effects of the Kanker Nazorg Wijzer on Psychological Distress and Quality of Life Miranda H. de Haan Eerste

Nadere informatie

Kennis in Beweging. 30/10/14 MTP Fysiotherapie/KBC Haaglanden 1

Kennis in Beweging. 30/10/14 MTP Fysiotherapie/KBC Haaglanden 1 Kennis in Beweging 30/10/14 MTP Fysiotherapie/KBC Haaglanden 1 Eisen en doelen overheid Opdracht Kwaliteitsinstituut: maak kwaliteit transparant. Kwaliteitsstandaarden & Meetinstrumenten Tripartiet (patiënten,

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Executief Functioneren en Agressie. bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag. Executive Functioning and Aggression

Executief Functioneren en Agressie. bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag. Executive Functioning and Aggression Executief Functioneren en Agressie bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag Executive Functioning and Aggression in a Forensic Psychiatric Population in PPC The Hague Sara Helmink 1 e begeleider:

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis.

Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis. Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met een Psychotische Stoornis. The Effect of Assertive Community Treatment (ACT) on

Nadere informatie

Running head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1. Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende

Running head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1. Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende Running head: WERKZAAMHEID CLIËNTGERICHTE SPELTHERAPIE 1 Werkzaamheid van Cliëntgerichte Speltherapie bij Kinderen met Internaliserende Problematiek: De Mediërende Invloed van de Ouder-Therapeut Alliantie

Nadere informatie

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Fysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn.

Fysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn. Rugpijn? Rugpijn is niet vanzelfsprekend Volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft 1 op de 5 volwassenen last van terugkerende rugklachten. Dit zijn 2,6 miljoen mensen die

Nadere informatie

Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Complicaties bij patiënten met duizeligheid: te voorkomen? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp AANDACHTSPUNTEN Cervicogene duizeligheid: welke vormen? Frequente verwijzing FT-MT Literatuur 1994 2006 Welke ernstige

Nadere informatie

Bewegingstherapie bij Reumatoïde Artritis

Bewegingstherapie bij Reumatoïde Artritis Bewegingstherapie bij Reumatoïde Artritis Valentin Schroyen, PT Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie Faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen Universiteit Hasselt Wetenschappelijke weetjes RA-specifieke

Nadere informatie

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants

Nadere informatie