FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 2, Gerard Koel.

Transcriptie

1 FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. Mei 2014, blok 2, Gerard Koel.

2 Inhoud blok 2. Observatie statiek. AROM & bewegingsdiagram & Schober test. PA vering test. Sorensen endurance test. Prone Instability test (PIT). Posterior pelvic provocation pain test, P4. CPR thrust manipulatie 1. CPR thrust manipulatie 2.

3 Invloed statiek Kenmerken van de normale houding (stand): Kendall & Kendall (1 e druk: 1952!) Posture and pain. Lijn van Matthias (in sagittale vlak): - uitwendige gehoorgang, - midden schouder / ventrale deel acromion, - ongeveer midden door de romp, - door trochanter major, - net ventraal van het centrum van de knie, - net ventraal van de laterale malleolus. Globaal worden 3 afwijkende houdingen beschreven: kyfolordotisch swayback (forward carr. bekken) vlakke rug. Verder ook: slap / militair / overactief / deviaties. Uiteraard is ook observatie in frontale vlak relevant.

4 1. Observatie vanaf lateraal : CRITERIA: - Positie bekken (tilt voor/achterover carriage voor/acht. & re / li hoogte) - Stand LWK (mate v. lordose) - Omvang buik (boven navel vs onder de navel)

5

6 Kyfo - lordotische houding (1/2): Kenmerken: - anterior tilt bekken (hoek SIPS SIAS > 10º) - grote lumbale lordose - grote thoracale kyfose - vaak antropositie hoofd - hyperextensie knieën - lichte flexie heupen - duidelijke bilcontour

7 Kyfo - lordotische houding (2/2): Consequenties spieren: - slappe buikspieren - overactieve longissimus/iliocostalis - korte heupflexoren (TFL & tractus) Consequenties gewrichten: - flecteren lumbaal moeizaam - stijve thoracale kyfose - elevatie schouders beperkt Relatie met BDS: Actief extensie patroon - klachten bij lang staan, lopen, bovenhands werken, zwemmen, op de buik liggen. - bij flexie romp vaak flexie heup met onvermogen tot flexie LWK; bij deflexie snel weer naar lordose.

8 Sway back houding (1/2): Kenmerken: - forward carriage bekken - lange thoracale kyfose - schouders achter heupen (acromion achter trochanter) - meestal neutrale bekken tilt - korte lumbale lordose (diepte varieert) - heupen in retroflexie - duidelijk zichtbare bilplooi - vlakke bilcontour - bij axiale compressie shift bekken naar ventraal - voorvoet draagt gewicht

9 Sway back houding (2/2): Consequenties spieren: - inactieve multifides & spinales - inactieve gluteaal musculatuur - overactieve hamstrings - inactieve ileopsoas Consequenties gewrichten: -a: moeite met extensie TLO (m.n. thoracolumbale overgang) -b: vaak lumbaal scharnierpunt Relatie met BDS: -a: Flexiepatroon met provocatie bij lang zitten, bukken, stofzuigen; moeite met lordoseren TLO. -b: Passief extensie p.: met juist provocatie bij lordoseren en moeite met kyfoseren segment.

10 Vlakke rug houding (1/2): Kenmerken: - posterior tilt bekken (hoek SIPS SIAS rond 0º) - afgevlakte lumb. lordose - verminderde th. kyfose - hyperextensie knieën - retroversie heupen - vaak antropositie hoofd

11 Vlakke rug houding (2/2): Consequenties spieren: - inactieve rugstrekkers - inactieve ileopsoas - vaak inactieve l. stabilisers - vaak korte hamstrings Consequenties gewrichten: - moeite met lordoseren Relatie met BDS: Flexiepatroon met provocatie bij lang zitten, bukken, voorovergebogen houdingen. Bij gaan zitten, lopen of squatten ontbreekt de laag lumbale lordose.

12 Gewicht op voorvoet heup ventraal Militaire houding tilt bekken extensie wk

13 2. Actief bewegingsonderzoek. Kwaliteit van bewegen LWK: ritmisch, gelijkmatig, in hetzelfde tempo zonder uitwijkbewegingen. Amplitude van LWK bewegingen: - Anteflexie (&deflexie): handen ½wege onderbenen; LWK anteflexie ongeveer 60º met heupflexie 60º, waar beweegt patiënt het meest? is nekflexie +? - Retroflexie: arcuaire bocht; 25-35º. - Lateroflexie: hand haalt laterale zijde kniegewricht re en li symmetrisch / gelijkmatige bocht. - Rotatie LWK is gering, evt. als 3D provocatie test. In geval van goede mobiliteit en stabiliteit dient patiënt in elke positie in de ruimte te kunnen positioneren.

14 2. AROM & Modified Schober.

15 Artikel Tousignant et al, 2005; blok 2,1.

16 Artikel Tousignant et al, 2005; blok 2,1.

17 Eigenonderzoek bij versch. leeftijd. Jonge Saxion studenten (n=10; jaar) twee keer gemeten door 2 onderzoekers: 15 cm >>22,7 cm. Oude leeftijd, patienten uit Ftpraktijk (leeftijd >55 jaren oud): 15 cm >> 19,6 cm.

18 3: Actief onderzoek (vb retroflexie): CRITERIA: - bewegingsverloop, uitslag, tempo & ritme; - arcuaire bocht of angulaire bocht; - hypermobiel segment met dwarse huidplooi.

19 3: Actief onderzoek (lateroflexie):

20 Het bewegingsdiagram pijnkwadrant anteflexie pijnscore 0-10 lateroflexie links lateroflexie rechts rotatie links retroflexie rotatie rechts I : beperkt; II : sterk beperkt; X: hard / kv: kortverend / lv: langverend eindgevoel Een typische FT / MT activiteit?

21 Bewegingsdiagram casus. pijnkwadrant anteflexie pijnscore 0-10 lateroflexie links II 7 I lateroflexie rechts rotatie links retroflexie rotatie rechts I : beperkt; II : sterk beperkt; X: hard / kv: kortverend / lv: langverend eindgevoel Conclusie: bron aan de concave zijde Volgende vraag: centralisatie ja / nee? Indien ja: reducible disc >> DPE.

22 3. PA vering (passief onderzoek): CRITERIA: - laat patiënt beweging toe (defense ja / nee?); - is sprake van pijn (dè pijn?); - wat is de amplitude (normaal, hypo of hyper?); - wat is het eindgevoel (verend/ lang kort, hard?).

23 Sorensen endurance test (Chok et al, 1999). Test voor statisch vermogen erector trunci, gerelateerd aan rompspierkracht en aan LRP.

24 Artikel Hicks, Fritz et al, 2005; blok 2,3.

25 Prone instability test.

26 Artikel Hicks et al (2005) : Prediction rules 4 Voorspellende factoren voor succes. 1. Leeftijd < 40 jaar: op oudere leeftijd neemt stijfheid toe en mogelijk hebben ouderen meer training nodig om de stabiliteit te verbeteren. 2. SLR > 91º: pijn bij < hoek duidt op betrokkenheid wortel / > 91º: laxiteit? 3. Afwijkende bew. aanwezig: duidt op onvoldoende motorische sturing Prone instab. test: duidt op nivellerend effect van spiercontracties.

27 Artikel Hicks et al (2005) : Prediction rules 5 Voorspellende factoren voor falen Prone instab. test: actieve contractie schijnt niet te nivelleren. 2. Geen afwijking bij actief bewegen: motorisch patroon schijnt goed te zijn. 3. FABQ Activity score < 9: het ontbreken van fear-avoidance (score<9; range: 0-24) vergroot de kans op falen; schijnbaar helpt de stabiliteit training vooral angstige pt Hypermobiliteit test: normale PA vering vergroot kans op falen stabilisatie training.

28 Artikel Hicks et al (2005) : Prediction rules 5 Conclusies. Indien 3 van de 4 voorspellende factoren voor succes aanwezig zijn: de kans dat stabilisatie effectief is neemt toe met een factor 4; tabel7: LR+ = 4.0 (95%BI 1,6-10,0). De oefentherapie is dus 4 x zo vaak effectief vergeleken bij de LRP patiënten die minder dan 3 factoren + scoren. Ook LRP patiënten met bewegingsangst reageren goed op dit programma. Deze studie is te beschouwen als een stap naar klassering & uiteindelijk validiteit.

29 1 2 Palpatie 1: Lig. longitudinale dorsale sacroiliacale (van SIPS naar laterale rand sacrum S3-S4); net distaal van SIPS. Palpatie 2: Lig. sacroiliacale dorsale; dorsaal t.h.v. SIG.

30 PPPP of Thigh thrust test.

31 HVT-LA Manipulation CPR 1, Flynn / Cleland, blok 2, FT staat aan nietbehandel zijde. Lateroflexie naar andere zijde. PT: handen in nek, rotatie naar FT toe. Impuls op crista naar dorsaal en inferior.

32 PT ligt op nietbehandelde zijde, kortlig. Van onder af flecteren (& rechts roteren) tot te behandelen niveau. Van boven af rechts roteren tot aan het te behandelen niveau. Impuls op crista (evt. b.been) naar anterior (latero links & rotatie rechts). HVT-LA Manipulation CPR 2, Flynn / Cleland, blok 2,

33 Wat gebeurt er eigenlijk bij die manipulatie?

34 Over lumbale manipulaties. Zie review studie van Peter Vaes: Fysiologische effecten van impulsmobilisaties, Tijdschrift Manuele Therapie, 2007, 4,4: Manipulatie = HVT-LA; impuls <= 0,2 sec. Wat is het krakende geluid? Wat zijn de fysiologische effecten? Is kraken noodzakelijk voor klinische effecten? Is kraken lumbaal gevaarlijk?

35 Wat is het krakende geluid -1?

36 Wat is het krakende geluid -2? Het is een gasbel gevuld met CO2. Het gaat om kleine gewrichten. Het moet snel gaan; (Is dat zo? Niet altijd!).

37 Wat zijn de effecten van lumbale HVT s? 1. Lokale effecten facet gewricht: - invloed op consistentie van de synovia, - mogelijke meniscoïde inklemmingen. 2. Biochemische, reflektorische effecten: - vrijkomen substance P (C vezel stimulatie), - afname prikkelbaarheid motorische voorhoorncel (tot 60 sec): daling tonus paraspinale spieren, - bij LRP patiënten: drukpijn en EMG paraspinale spieren dalen na HVT. 3. Lumbale manipulaties zijn niet gevaarlijk. 4. Het is niet aangetoond dat kraken noodzakelijk is voor de effectiviteit. Het is wel wenselijk. 5. Berusten de goede effecten van manipulaties op mechanische en / of reflektorische invloeden?

38 Zijn er CI s voor manipulaties?

39

40 Wat zijn de effecten van lumbale HVT s? 1. Lokale effecten facet gewricht: - invloed op consistentie van de synovia, - mogelijke meniscoïde inklemmingen. 2. Biochemische, reflektorische effecten: - vrijkomen substance P (C vezel stimulatie), - afname prikkelbaarheid motorische voorhoorncel (tot 60 sec): daling tonus paraspinale spieren, - bij LRP patiënten: drukpijn en EMG paraspinale spieren dalen na HVT. 3. Lumbale manipulaties zijn niet gevaarlijk. 4. Het is niet aangetoond dat kraken noodzakelijk is voor de effectiviteit. Het is wel wenselijk. 5. Berusten de goede effecten van manipulaties op mechanische en / of reflektorische invloeden?