De Spit Gids. 20 januari. De Gids naar een snel herstel van Spit!

Transcriptie

1 De Spit Gids 20 januari 2015 Spit is de meest voorkomende klacht in het bewegend functioneren. Dit boek over spit geeft je alle basis informatie met betrekking tot wat het inhoud, hoe lang het normaal duurt en wat je aan kan doen! De Gids naar een snel herstel van Spit! De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 2

2 Inhoudsopgave Inleiding Wat is Spit? Wat is spit in de rug precies?! Hoe weet je of je spit hebt? Acute Spit Wat is de oorzaak van acute spit? Het herstel van acute spit Symptomen Spit Symptomen spit Internationale omschrijving symptomen spit Symptomen spit niet duidelijk?! Hoe lang duurt Spit? Hoe lang duurt een normaal herstel bij spit? Hoe lang duurt een afwijkend herstel bij spit? Een afwijkend beloop is niet uitzonderlijk Wat te doen bij Spit? Wat te doen bij Spit, ten eerste Ten tweede Ten derde a. Ten vierde Tot slot wat te doen bij Spit! Spit oefeningen Ten eerste, Spit oefeningen voor je beweeglijkheid Ten tweede, Spit oefeningen voor je rugspieren Ten derde, Spit oefeningen voor je buikspieren Tot Slot Bronnen De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 3

3 Inleiding Op uw scherm heeft u de Spit Gids waarbij ik mijn beschikbare informatie via lagerugpijnfysio.nl heb gebundeld en tot een klein boek heb gemaakt. Dit boekje verteld u alles wat u moet weten wanneer het pas geleden in uw rug is geschoten. Het boek gaat over de pijn laag in de rug die u ervaart tijdens u dagelijkse handelingen en/of werkzaamheden. In de volksterm spreken de meeste mensen van spit wanneer er eigenlijk ook wel bedoelt wordt lage rugpijn, lumbago of zoals we medisch noemen aspecifieke lage rugpijn. Wie ben ik? Voor als je nog niet weet wie ik ben zal ik me even voorstellen! Ik ben Bastin Hofman, sinds 2006 werkzaam als fysiotherapeut en manueel therapeut in een particuliere praktijk. Na mijn jarenlange ervaring in de praktijk en de extra kennis die via bijscholing en studie heb geleerd heb ik besloten mijn kennis te delen via mijn website Omdat ik merk dat veel mensen nog vaak de verkeerde ideeën, omgang en handelingen hebben en uitvoeren bij lage rugklachten. Ondanks dat veel mensen een periode van rugpijn kunnen doormaken hoeft dit niet lang te duren en zeker niet voor altijd! Persoonlijke missie Bastin Hofman Vanuit dat gegeven heb ik een persoonlijke missie opgesteld; Een ieder met lage rugpijn de best mogelijke zorg aan te bieden voor een optimaal herstel. Kennis vormt daarbij denk ik de basis voor ons handelen. Wanneer je weet; Wat spit inhoud Hoe het komt Hoe lang het gemiddeld duurt en Wat je eraan kan doen Maakt het je handelen logisch waardoor je de juiste stappen kan zetten naar je herstel. Je minimaliseert de kans op chronische klachten of herhaaldelijke terugkeer. Voor nu wens ik je veel lees plezier en alvast succes in het herstel van je rugpijn. De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 4

4 1. Wat is Spit? Wat is spit? Spit is ook wel een andere benaming voor lage rugpijn en kan je veel pijn en belemmeringen geven. Het kan spontaan maar ook geleidelijk in je rug zijn geschoten waarbij bewegen vaak erg veel moeite kost. Bij kenmerkende gevallen van spit schiet het plotseling in de rug wanneer of je nou een pen, een lege doos of juist een zware last wilt tillen. Maar het kan zich ook geleidelijk opbouwen totdat je de na een nacht slapen ineens je bed niet meer uit kan komen! 1.1 Wat is spit in de rug precies?! Net als lage rugpijn en lumbago wat synoniemen zijn van spit is het pijn laag in de rug zonder dat daar lichamelijke schade voor verantwoordelijk is. Dus ondanks dat je veel pijn kan hebben wat je erg kan belemmerden tijdens het bewegen is er geen direct letsel aan je rug. De rugpijn noemen we dan ook wel aspecifieke lage rugpijn omdat er geen specifieke aandoening, zoals bijvoorbeeld een hernia, verantwoordelijk is voor de pijn. Spit kan worden gezien als een overbelasting blessure, omdat in de meeste gevallen de spit niet zomaar ontstaat ondanks dat het plotseling in de rug is geschoten. Door een combinatie van verschillende factoren op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied kan het lichaam kwetsbaar zijn geworden algeheel en/of laag in de rug. 1.2 Hoe weet je of je spit hebt? Op basis van de kenmerken en symptomen van spit kan je al een bevestiging krijgen of je last van spit of wel lage rugpijn. Twijfel je echter of er niet iets ergs aan de hand is dan kan je aan de hand van een eenvoudige screening andere oorzaken van je rugpijn uitsluiten. Andere mogelijke oorzaken zijn is dat er een specifieke aandoeningen verantwoordelijk is voor je rugpijn. Zoals bijvoorbeeld een hernia of stenose, maar ook rugpijn op basis van een infectie of tumor. Zeker bij acute spit wordt hier nog wel eens aangetwijfeld wat de oorzaak van de lage rugpijn is. Uit veelvuldig onderzoek blijkt echter dat er bij 90-95% van de mensen met pijn laag in de rug sprake is van spit, lage rugpijn of lumbago. Daarnaast komt het ook bij bijna iedereen wel eens voor, want 60-85% van de mensen maakt wel eens een periode van lage rugpijn door. De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 5

5 2. Acute Spit Acute spit is één van de meest voorkomende blessure die je op kan lopen in het dagelijks leven en werkzaamheden. Het plotseling niet meer pijnvrij kunnen bewegen van je rug, omdat het ineens in je rug is geschoten. Of na een goede nachtrust niet meer uit je bed kunnen opstaan vanwege de pijn en belemmeringen die zich ineens voordoen laag in je rug! Dat zijn typische voorbeelden die passen bij het beeld van een acute spit klacht. Het maakt niet eens vaak uit of dat je een pen, paperclip of zware doos tilt. De beweging die je in de rug maakte was er blijkbaar net één te veel, in een verkeerde houding en/of een signaal dat het lichaam overprikkelt is. 2.1 Wat is de oorzaak van acute spit? Acute spit en langdurige lage rugpijn komen vaak voor en de pijn uiten zich vaak met kenmerkende symptomen. Toch is elke rugpijn bij iedereen weer net anders. Datzelfde geldt voor de oorzaak van acute spit. Wel blijkt er dat een aantal factoren zijn die de kans op het ontstaan van spit vergroten. Die factoren hebben te maken met je; Lichamelijke gesteldheid Beweeggedrag Werk en dagelijkse werkzaamheden Mate van stress En andere lichamelijke aandoeningen 2.2 Het herstel van acute spit Over het algemeen hoeft een periode van acute spit niet lang te duren. Wanneer je namelijk zorgt dat je blijft bewegen ondanks de pijn herstellen de meeste mensen binnen een aantal weken. Zo kan een eenmalig optreden van acute spit ook weer snel verdwenen zijn. Heb je echter meerdere malen per jaar een periode van lage rugpijn of gaat de pijn ondanks het bewegen niet na een paar weken over? Dan is het zaak om te beoordelen wat de oorzaak van je rugpijn is en wat ervoor zorgt dat je acute spit niet over gaat! De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 6

6 3. Symptomen Spit Symptomen van spit zijn vaak direct herkenbaar en in algemene zin bij de meeste mensen hetzelfde. Er bij staat vanuit de vakbond van de fysiotherapie en de huisartsen een algemene definitie voor spit en lage rugpijn. Spit wordt dan ook wel omschreven als; Rugpijn in het gebied tussen de onderste ribben en bilplooien, waarbij geen specifieke lichamelijke oorzaak aanwijsbaar is 3-1 Symptomen van spit 3.1 Symptomen spit Dat is een vrij algemene omschrijving die niet volledig afbakent wat de symptomen van spit zijn. Hoe weet je dat je spit hebt en geen andere soort rugpijn? Er zijn een aantal vaste kenmerken die zowel het beeld van spit als lage rugpijn goed omschrijven. Kenmerkende symptomen spit; Pijn laag onderin de rug Eventueel uitstraling naar de billen en bovenbenen De pijn kan continu of wisselend van aard zijn De pijn is mechanisch van aard; het wordt beïnvloed door bewegen Er zijn algemene ziekteverschijnselen zoals koorts of griep De kans dat je bovenstaande symptomen bij jouw rugpijn ook voorkomen is groot, want uit onderzoek blijkt dat bij mensen met rugpijn er in 90-95% van de gevallen sprake is van spit of ook wel lage rugpijn. De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 7

7 3.2 Internationale omschrijving symptomen spit Vanuit de internationale literatuur wordt een nog specifiekere beschrijving van de symptomen van spit gegeven. Het blijkt dat een spit voornamelijk voorkomt bij een bepaalde groep mensen en zich anders uit dan andere soorten rugpijn zoals bijvoorbeeld een hernia of stenose. Symptomen spit worden internationaal als volgt beschreven; Komt voornamelijk voor bij mensen tussen het ste levensjaar Bevindt zich in de onderrug en kan uitstralen naar de billen en/of bovenbenen Is beïnvloedbaar met beweging en veranderd in de tijd Kan continu aanwezig zijn of in episodes verlopen Kan variëren in de mate van pijn Kan veranderen door de invloed van lichamelijke activiteit Ontstaat spontaan (60%) of geleidelijk (40%) 3.3 Symptomen spit niet duidelijk?! Het zijn dat je alsnog twijfelt of er niet is anders aan de hand is. Zeker bij acute spit bestaat de kans dat de mate van pijn en belemmeringen door de pijn je onzeker maken over de oorzaak van spit. Als dat zo is dan is het goed om te ontdekken wat spit is en wat het vooral niet is., zoals bijvoorbeeld een hernia. Dan kom je er namelijk achter bij het optreden van pijn laag in de rug er in 90-95% sprake is van spit of ook wel lage rugpijn. Je kan echter ook nog door middel van een eenvoudige screening beoordelen of dat er sprake is van een hernia, stenose of bijvoorbeeld infectie. Op het moment dat je weet wat je rugpijn inhoud kan je actie ondernemen om je spit te laten herstellen. 3-2 Screening lage rugpijn De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 8

8 4. Hoe lang duurt Spit? Hoe lang duurt Spit (Lage Rugpijn)? Dat is afhankelijk van een aantal verschillende factoren. Één van de factoren die globaal al van grote invloed is hoe lang de spit al aanwezig is! Makkelijk gezegd kan je over het algemeen spreken van; hoe langer je al last hebt van je rug, hoe langer over het algemeen je herstel zal duren! Op het moment dat je bij het ontstaan van spit direct actie onderneemt verklein je de kans op blijvende rugklachten aanzienlijk. Er wordt vanuit de literatuur een groot onderscheid tussen twee soorten van herstel. Je rugpijn kan namelijk verlopen volgens een normaal of afwijkend beloop voor herstel. 4.1 Hoe lang duurt een normaal herstel bij spit? Wanneer de spit niet langer dan 6 weken aanwezig is zou normaal gesproken je rugpijn binnen 2-6 weken volledig moeten kunnen herstellen. Uit internationale richtlijnen blijkt dat dit bij de een hoop mensen namelijk het geval is. Een normaal herstel houdt hierbij in dat na aanvang van de spit de dagelijkse beperkingen zoals bijvoorbeeld het bukken, tillen en huishoudelijke taken in de tijd afnemen. Je kunt aan steeds meer activiteiten deelnemen, omdat de rug zich daarin minder laat belemmeren. Het kan wel zo zijn dat je daarbij nog wel pijn in de onderrug ervaart. 4.2 Hoe lang duurt een afwijkend herstel bij spit? Als je na 3-4 weken geen enkele verbetering hebt ervaren in je rug en/of na 6 weken je rugklachten nog niet over zijn, dan spreken we ook wel van een afwijkend herstel. Het hoeft niet alleen zo te zijn dat de pijnklachten laag in de rug op de voorgrond staan. Maar ook het feit dat als je nog niet volledig kan deelnemen aan je dagelijkse (werk)activiteiten en/of sport binnen 6 weken je herstel niet verloopt zoals het zou moeten en kunnen! Hoe lang spit gaat duren bij een afwijkend beloop is lastig te voorspellen als het herstel dus al niet verloopt zoals het zou moeten. De factoren die de oorzaak kunnen zijn van je (acute) spit zijn ook van invloed op je herstel. Wanneer je rugklachten dus langer duren dan 6 weken is je herstel afhankelijk van de actie en stappen die je zelf onderneemt! De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 9

9 4.3 Een afwijkend beloop is niet uitzonderlijk Bij veel mensen verloopt namelijk het herstel niet zoals het normaal gesproken zou moeten en kunnen verlopen. Uit recentelijk onderzoek blijkt namelijk dat; Ongeveer 65% van de mensen na een jaar nog steeds rugpijn heeft 1 op de 3 heeft herhaaldelijk last heeft zijn rug binnen een jaar Wanneer je herstel dus afwijkt van het normale beloop is het verstandig om te beoordelen waarom je herstel niet verloopt zoals het zou moeten. Uit de literatuur blijkt dat er verschillende factoren aanwezig kunnen zijn die ervoor zorgen dat je kans op herstel aanzienlijk verminderen. Daarentegen kan je dezelfde factoren gebruiken om ze in je voordeel te laten werken Onderneem actie bij een afwijkend herstel De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 10

10 5. Wat te doen bij Spit? Wat te doen bij Spit (Lage Rugpijn)? Als eerste dien je te beoordelen of er wel sprake is van spit! Dit kan je doen door het beoordelen van de symptomen en kenmerken van spit. Of door te beoordelen of er geen andere oorzaak zoals bijvoorbeeld een hernia verantwoordelijk is voor je rugpijn door het te screenen. Wanneer je weet dat er sprake is van spit kan je gaan denken aan wat te doen bij spit! Als eerste is het belangrijk dat je weet wat spit inhoud, want wanneer je weet dat ondanks de pijn en belemmeringen die je rugpijn veroorzaakt er geen lichamelijk schade is aan je rug. Er is dus geen lichamelijke aandoening of letsel, zoals bijvoorbeeld een hernia, verantwoordelijk voor je pijn! 5.1 Wat te doen bij Spit, ten eerste Vanuit die gedachte is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je in beweging blijft. Het in beweging blijven en het niet op bed gaan liggen of compenseren vanwege de pijn vormt de basis voor een normaal herstel. Een normaal herstel zou ervoor moeten zorgen dat je rugpijn niet lang, tussen de 2-6 weken, duurt! Dat je tijdelijk je dagelijkse handelingen en werkzaamheden minder goed kan uitvoeren is niet gek. Maar het gaat erom hoe je ermee omgaat! Probeer dus je dagelijkse handelingen en werkzaamheden geleidelijk aan weer op te pakken. 5.2 Ten tweede Wanneer je eenmaal in beweging bent zul je ervoor moeten zorgen dat je kwaliteit van bewegen goed is! Dat houdt in dat je zo min mogelijk zou moeten proberen te compenseren vanwege de pijn. Je zal wellicht wel gemerkt hebben dat acute spit ervoor kan zorgen dat je schreef of gebogen gaat staan omdat je rug pijn doet. Wetende dat er geen schade bevindt laag in de rug is het noodzakelijk om het schreef en/of gebogen staan, of een andere houding waarin je kan compenseren te corrigeren. Probeer dit net als het opbouwen van je dagelijkse handelingen geleidelijk maar wel snel op te bouwen. 5.3 Ten derde Heb je moeite om in beweging te komen en/of de compensatie in het bewegen te verminderen. Waarschijnlijk omdat je rug te pijnlijk is waardoor het te veel moeite vergt. Dan is het verstandig om tijdelijk pijnstillers te gebruiken. De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 11

11 Het doel van het gebruiken zou moeten zijn dat door het stillen van de pijn je de kwaliteit van je bewegen kan verbeteren. Waardoor je na een paar dagen of maximaal één of twee weken geen pijnstillers meer nodig hebt! 5.4 Ten vierde Blijf je in beweging ondanks de pijn, zonder compensatie in het beweging eventueel met door middel van het gebruiken van pijnstillers. Dan is het zeer waarschijnlijk dat je acute spit niet lang duurt en binnen een paar weken weer over is. Gaat het echter binnen een aantal weken niet beter, of komt je spit vaker binnen een jaar terug? Dan is het verstandig om te beoordelen wat de oorzaak van je spit is! De oorzaak van acute of langdurige spit kan komen door een verschillende en samenhangende factoren zoals bijvoorbeeld je; Lichamelijke gesteldheid Beweeggedrag Werk en dagelijkse werkzaamheden Mate van stress En andere lichamelijke aandoeningen 5.5 Tot slot wat te doen bij Spit! Wanneer bovenstaande drie concrete tips je niet direct helpen of je wilt toch al meer doen om een nieuwe spit aanval te voorkomen. Dan is het op zijn minst aan te bevelen om je houding in het zitten of je houding tijdens andere werkzaamheden te controleren, genoeg te bewegen en te sporten waarbij gerichte spit oefeningen bestaande uit o.a. buikspier oefeningen en rug oefeningen je een eind op weg kunnen helpen. 5-1 Check je houding! De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 12

12 6. Spit oefeningen Spit oefeningen kunnen je goed op weg helpen om je acute pijn en bewegingsbeperkingen te verminderen. Er zijn verschillende oefeningen die je bij spit kan doen met verschillende doelstellingen. Voordat je begint met het doen van spit oefeningen is het van belang dat je weet wat je al kan doen bij spit zonder oefeningen. Het in beweging blijven, niet compenseren vanwege de pijn en het zo nodig gebruiken van pijnstillers vormen de basis voor je herstel. 6.1 Ten eerste, Spit oefeningen voor je beweeglijkheid Weer normaal kunnen bewegen is wellicht het eerste dat je wilt bereiken. Daarvoor zal je ervoor moeten zorgen dat de stijfheid en spanning onderin je rug minder wordt. Dit kan je onder andere voor elkaar krijgen door gerichte oefeningen te doen om je beweeglijkheid te verbeteren. Spit oefeningen voor je beweeglijkheid zijn onbelast oefeningen. Dat houd in dat er geen druk op je rug en tussenwervelschijven komt te staan zodat je ze veilig en gecontroleerd uit kan voeren. Volg deze link om de eerste spit oefeningen te bekijken, waarbij je extra aandachtspunten krijgt in de uitvoering ervan. 6.2 Ten tweede, Spit oefeningen voor je rugspieren Wanneer je weer redelijk tot goed kan bewegen tijdens je dagelijkse handelingen en je de oefeningen voor je beweeglijkheid goed uit kan voeren. Dat hoeft niet te beteken dat je helemaal pijnvrij bent, maar wel al beter kan bewegen. Dan is het verstandig om te starten met het doen van spit oefeningen die gericht zijn op je onderrug spieren. Het is een feit dat na een periode van (acute) spit je lage rug en diepe buikspieren geremd worden in hun functie. Dit is een automatische reflex die je niet tegen kan houden, maar wel kan beïnvloeden in je herstel door snel te starten met onder andere gericht rugoefeningen. Voor het doen van spitoefeningen voor je rugspieren volg je deze link. 6-1 Spit oefeningen voor je rugspieren De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 13

13 6.3 Ten derde, Spit oefeningen voor je buikspieren In de meeste gevallen is het verstandig om eerste de hierboven genoemde rugoefening te doen voordat je begint met spit oefeningen voor je buikspieren. Dit heeft te maken met het gegeven dat de meeste mensen moeite hebben om rechtop te blijven staan door de spit. Waardoor het van belang is eerst de strekking van de rug en functie van je rugspieren te herstellen. Bij het doen van rugoefeningen train je ook al in lichte mate je diepe buikspieren, maar door het doen van gerichte buikspier oefeningen breng je ook de functie van de buikspieren weer op orde. Want ook je buikspieren zullen via het automatische reflexmechanisme, wordt ook wel reciproke inhibitie genoemd, de neiging hebben om te verslappen. 6-2 Spit oefeningen voor je buikspieren De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 14

14 7. Tot Slot Ik hoop dat wat hebt aan mijn informatie en kan gaan werken aan een goed herstel. Ga met de tips en oefeningen aan de slag! Zodat je jouw spit weer snel vergeten bent! Heb je echter nog vragen naar aanleiding van dit boekje?! Aarzel dan niet om contact met mij op te nemen. Dat kan via het contact formulier op mijn website of direct door te mailen naar Succes! Met gezonde en sportieve groet, Bastin Hofman De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 15

15 8. Bronnen 1. CBO Richtlijn aspecifieke lage rugpijn. 2003, Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CB 2. Croft P. Dunn K. Course and prognosis of back pain in primary care: The epidemiological perspective Editorial / Pain 122 (2006) European guidelines for the management of chronic nonspecific low back pain. Eur Spine J (2006) 15 (Suppl. 2): S192 S300 DOI /s Evidence-based Management of Acute Musculoskeletal Pain Australian Acute Musculoskeletal Pain Guidelines Group 5. G. E. Bekkering, H.J.M. Hendriks, B.W. Koes, R.A.B. Oostendorp, R.W.J.G. Ostelo, J. Thomassen, M.W. van Tulder. KNGF-richtlijn Lage-rugpijn Praktijkrichtlijn 2005 nummer 1 Jaargang G. E. Bekkering, H.J.M. Hendriks, B.W. Koes, R.A.B. Oostendorp, R.W.J.G. Ostelo, J. Thomassen, M.W. van Tulder. KNGF-richtlijn Lage-rugpijn Verantwoording & Toelichting 2005 nummer 1 Jaargang Grotle et al. (2005) Clinical course and prognostic factors in patients with low back pain, Spine Volume 30, Number 8, pp Gurcay et al. (2009) Acute low back pain; clinical course and prognostic factors, Disability and Rehabilitation, 2009; 31(10): W. Heijmans, H. Hendriks, M. van der Esch, A. Pool-Goudzwaard, G. Scholten- Peeters, M. van Tulder, A. de Wijer, R. Oostendorp KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn Praktijkrichtlijn 2003 nummer 6 jaargang W. Heijmans, H. Hendriks, M. van der Esch, A. Pool-Goudzwaard, G. Scholten- Peeters, M. van Tulder, A. de Wijer, R. Oostendorp KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn Verantwoording & Toelichting 2003 nummer 6 jaargang 113 De Spit Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 16