Trends in accountancy 2013

Transcriptie

1 Trends in accountancy 213

2 Colofon Trends in accountancy 213 is een uitgave van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) NBA Antonio Vivaldistraat 28 Postbus 7984, 18 AD Amsterdam Telefoon: nba@nba.nl Internet: Redactie Redactie Accountant/Accountant.nl Telefoon: redactie@accountant.nl Internet: Advertentieacquisitie Elma Media Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk Postbus 18, 172 AA Broek op Langedijk Telefoon: info@elma.nl Internet: Grafische verzorging Madeggs Deze publicatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Voor eventuele onjuistheden in de tekst zijn NBA en Elma Media niet aansprakelijk. s uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de NBA en Elma Media.

3 2

4 Voorwoord Meten is weten. Die wijsheid is niet altijd van toepassing, maar dat cijfers een belangrijk hulpmiddel zijn bij het in kaart brengen en beoordelen van ontwikkelingen, zullen weinigen bestrijden. Zeker accountants niet. De reeks Trends in accountancy biedt al jaren een handzaam overzicht van de belangrijkste informatie over het vak en de branche. Met gegevens over omzetten, beloningen, kantooromvang en andere zaken. Deze editie 213 voor het eerst alleen digitaal beschikbaar is nog meer dan voorheen gericht op harde cijfers en gegevens. We hopen met deze publicatie een nuttige bijdrage te leveren aan inzicht in een sector in beweging. Redactie Accountant/Accountant.nl 4

5 Inhoudsopgave 1 Omzetontwikkeling accountantskantoren 7 UITGELICHT: Wat wil de (mkb)klant? 1 2 Top 3 Accountantskantoren UITGELICHT: Grote kantoren zetten in op advies 14 3 Fusies en overnames van accountantskantoren 2 UITGELICHT: SBR/XBRL 22 4 Accountantskantoren: omzetontwikkeling en personeel wereldwijd 27 5 Wettelijke controles 29 UITGELICHT: Accountantskantoren in de zorg 3 6 Verplichte roulatie en accountantswissel 33 7 Top accountants in business Ledenaantallen 42 9 Beloningsonderzoek 213: crisis verdiept 46 1 Praktijkopleiding 51 UITGELICHT: Tevredenheid aansluiting praktijkopleiding op beroepspraktijk Onrechtmatig titelgebruik 54 5

6 12 Klachtencommissie NBA Tuchtrecht Wwftmeldingen 61 6

7 1 Omzetontwikkeling accountantskantoren De markt voor accountantsdiensten krimpt al jaren, als gevolg van de economische crisis, maar ook door structurele factoren, zoals de teruglopende markt voor administratief en samenstelwerk. Dat de omzetdaling nog relatief beperkt bleef tot 3 procent, is louter te danken aan tariefstijgingen. Het volume aan werk lag naar schatting eind 212 6,5 procent lager dan in 29, meldt ING Economisch Bureau in zijn sectorvisie accountantskantoren van oktober 213. Ook voor 214 verwacht ING een blijvende krimp van omzet. De Rabobank verwacht volgend jaar evenmin verbetering, blijkt uit de sector update Accountancy van september 213. Daar is de crisis voor een groot deel debet aan: nu de economische groei is weggevallen, staat de omzet van de samenstelpraktijk onder druk doordat branchevreemde partijen zich op de markt voor boekhouden en samenstellen begeven. De mogelijkheden om te snijden in de kosten zijn beperkt: een groot deel van de kosten van een accountantskantoor is niet flexibel. Advies Ook advieswerk, dat steeds vaker als alternatieve dienstverlening wordt aangeboden, biedt nog weinig soelaas. Accountants hebben weliswaar het voordeel dat ze via de audit een natuurlijke toegang hebben tot bedrijven, maar ze moeten concurreren met partijen die meer kennis over en ervaring met adviseren hebben. De vraag is of de gemiddelde accountant op dit moment voldoende is toegerust om de adviesmarkt succesvol te betreden. Adviseurs moeten cijfers proactief duiden, terwijl de natuurlijke habitat van de accountant traditioneel ligt in uitspraken over het verleden. Bovendien realiseren accountants zich onvoldoende dat lang niet elk mkbbedrijf op advies zit te wachten, stelt de Rabobank. Dat de kleine(re) kantoren het aandeel advies in de omzet nog niet weten te verhogen blijkt uit twee in november 213 verschenen onderzoeken. De samenstelling van de omzet van kantoren die deelnamen aan de benchmark accountancy van Full Finance en Novak verschilde in 212 nauwelijks met die van het jaar daarvoor. Ook bij deelnemers aan een onder 7

8 zoek van NOAB, Fiscount en Auxilium is van vervanging van omzet uit administratieve dienstverlening door inkomsten uit advieswerk nog geen sprake. Toch rijst uit onderzoek van SRA een minder somber beeld op voor de kansen die advies biedt: mkbondernemers zien hun accountant vooral als adviseur en zijn ook bereid om voor advisering te betalen (zie hoofdstuk 2 Wat wil de (mkb)klant? ). Andere verdienmodellen Ook uit het rapport van de Rabobank blijkt dat accountants zich moeten bezinnen op nieuwe verdienmodellen. Dat vraagt om een kritische blik op de eigen dienstverlening en de mogelijkheden. Kantoren moeten zowel hun klantportefeuilles als hun personeelsbestanden tegen het licht houden om na te gaan waar en hoe zij het beste kunnen investeren: in personeel of in ict. Kantoren uit de top dertig hebben de omslag op de markt wel gemaakt. Vanwege hun omvang drukken investeringen relatief minder zwaar op de organisatie. De grote kantoren profiteren ook van hun internationale klanten. Maar kleinere kantoren hebben het vaak moeilijker met aanpassingen. Ondanks de noodzaak daartoe is de veranderingsbereidheid soms opvallend laag, constateren analisten: mkbkantoren die het nut van klantinventarisaties niet zien of willen vasthouden aan het oude verdienmodel van uurtje factuurtje. Alleen als de klant er speciaal om vraagt, wordt nagedacht over alternatieven, zoals abonnementsvormen. Een dergelijke reactieve houding is geen uitzondering. Accountancy, administratie e.d. (omzetontwikkeling, index 21 = 1) (Bron: CBS)

9 Groeiers Bereidheid tot veranderen is dus belangrijk. Dat blijkt ook uit een enquête van ING en kantorenorganisatie Extendum onder 172 mkbaccountantskantoren. Want ondanks de krimpende markt zijn er nog steeds succesvolle accountantskantoren. Groeiende accountantskantoren onderscheiden zich van nietgroeiende kantoren door een groter aanpassingsvermogen, zo blijkt uit de sectorvisie van ING waarin de resultaten van de enquête werden gepresenteerd. Heeft uw kantoor een duidelijke strategie geformuleerd, die op papier is gezet? Alle kantoren 49% 51% Groeiende kantoren 55% 45% groeiende kantoren 4% 6% % 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 1% (Bron: Extendum / ING) Ja Nee Zo werken nietgroeiers in meerderheid met hetzelfde type personeel als drie jaar geleden. Van de groeiers is 62 procent gaan werken met personeel dat hoger is opgeleid en/of commerciëler gericht. Ook kunnen de groeiers beter omgaan met veranderingen bij klanten. Is er een verschuiving in opleidingsniveau en werkfocus in uw personeelsbestand de afgelopen jaren? Ja, meer commerciële focus Nee, werken nog met dezelfde (type) mensen Ja, gemiddeld hoger opgeleid 18% 7% 38% Ja, hoger opgeleid en meer gefocust op commercie 37% (Bron: Extendum / ING) 9

10 Groeiende kantoren zijn actiever in hun klantbenadering. Ook gebruiken zij vaker nieuwere middelen, zoals Skype, sociale media en klantenportals in hun contact met bestaande klanten (3 procent tegen 1 procent van de nietgroeiers). Bovendien meten groeiende kantoren vaker de klanttevredenheid, waardoor ze hun diensten beter afstemmen op de wensen van hun klant. Aanpassingsvermogen en een actieve klantbenadering zijn niet de enige succesfactoren. Het is zaak, één of meerdere specialismen te ontwikkelen, afhankelijk van de grootte van het kantoor. Daarnaast is uiteraard strak financieel management nodig: een kantoor moet dingen regelen die goed zijn voor de continuïteit, zoals de instroom en uitstroom van partners. UITGELICHT: Wat wil de (mkb)klant? Nu inkomsten uit traditionele werkzaamheden teruglopen, moet de accountant zich bezinnen op zijn rol als adviseur. Is hij daarvoor voldoende toegerust? En zit de klant eigenlijk wel op die adviezen te wachten? Om die vraag te beantwoorden deed de SRA met de Universiteit Leiden een grootschalig onderzoek naar de wensen van de mkbondernemer over het dienstenpakket en de knowhow van zijn adviseur. Meer dan de helft van de Nederlandse mkbondernemers blijkt zijn accountant meer als adviseur dan als controleur te zien. Duiding van de cijfers geeft volgens de respondenten toegevoegde waarde; verder verlangen ze dat de accountant als sparringpartner optreedt. Kleinere ondernemers (minder dan vijftig fte) hebben behoefte aan strategisch advies voor de langere termijn. Ook hechten mkbondernemers veel belang aan branche en ondernemingsspecifieke kennis bij hun adviseur. Kortom, de mkbondernemer heeft behoefte aan allerlei en verschillende facetten van zakelijke dienstverlening en is ook bereid daarvoor te betalen. Accountantskantoren kunnen nog veel winnen door hierop met hun aanbod in te spelen. 1

11 Ik wil dat mijn adviseur als een spanningspartner naast mij staat, met raad en daad 7% 65,4% 6% 5% 4% 3% 2% 22,9% 1% % 2,2% helemaal oneens 1,4% beetje oneens 8,2% neutraal beetje eens helemaal eens Ik vind het belangrijk dat mijn adviseur verder kijkt dan alleen de jaarrekening : ik wil graag strategisch advies voor de lange termijn 6% 5% 51,4% 4% 3% 3,% 2% 12,8% 1% 2,7% 3,1% % helemaal oneens beetje oneens neutraal beetje eens helemaal eens 11

12 Ik zie mijn accountant vooral als controleur en minder als adviseur 4% 36,6% 35% 3% 25% 23,2% 2% 15% 1% 18,9% 17,% 5% 4,2% % (Bron: SRA) helemaal oneens beetje oneens neutraal beetje eens helemaal eens 12

13 2 Top 3 Accountantskantoren 213 Ranking 212 of 211/ of 21/11 Mutaties Kantoren Omzet fte s Omzet fte s Omzet fte s 1 () PwC (1) 693, , % 5% 2 (+1) EY (1) 658, , % 2% 3 (+1) Deloitte (2) 637, , % % 4 (2) KPMG (3) 635, , % 3% 5 () BDO 213, , % 2% 6 () Flynth (4) 157, , % 11% 7 () Accon AVM 16, , % 11% 8 () Baker Tilly Berk (5) 85, ,2 8 6% 1% 9 () Mazars 75, , % 6% 1 () Alfa 68, ,5 735 % 8% 11 () De Jong & Laan 62, , % 6% 12 () ABAB 57, ,4 63 % 1% 13 () Grant Thornton 5, , % % 14 () Countus 47, , % % 15 () Meeuwsen Ten Hoopen 39, ,1 47 4% 4% 16 () DRV 38, , 396 1% 6% 17 () Witlox Van den Boomen (6) 35, ,9 35 2% 5% 18 () Schipper ORZ 27, , % 7% 19 () Kroese Wevers 26, , % 3% 2 () Foederer DFK 26, , % 2% 21 (+1) Koenen en Co 25, ,6 29 5% 2% 22 () 23 () 24 () 25 () 26 () 27 () 28 (+2) 29 () 3 (2) Van Oers RSM Niehe Lancée Kooij Crop PKF Wallast HLB Van Daal & Partners HLB Schippers (7) Visser & Visser Jan ESJ 25, 22,9 21,4 2,3 2, 17,8 16,9 16,4 15, ,4 23,5 22,3 22,1 2,9 2,7 16,5 17,2 17, % 3% 4% 8% 4% 14% 2% 5% 7% 8% 3% 2% 8% 5% % 1% 8% 8% Totalen en gemiddelden 3.946, , % 1% (Bron: Full Finance / Accountancynieuws) 13

14 (1) Het boekjaar van PwC en EY loopt van 1 juli tot 1 juli. (2) Het boekjaar van Deloitte loopt van 1 juni tot 1 juni. (3) Het boekjaar van KPMG loopt van 1 oktober tot 1 oktober. (4) Flynth en GIBO Groep voor getoonde jaren bij elkaar opgeteld. (5) Baker Tilly Berk nam Bluestone Accountants begin 212 over. (6) Exclusief advocaten en notarissen. (7) Per 1 januari strategische samenwerking met BDO als voorbereiding van integratie van HLB Schippers in BDO. (Bron: Full Finance / Accountancynieuws) Deloitte, PwC, EY en KPMG hebben inmiddels de cijfers over boekjaar 213 bekendgemaakt. Omzet 3 grootste accountantskantoren in Nederland (in mln) Big Four Big Four Totaal (Bron: gegevens Top 3 accountantskantoren Full Finance / Accountancynieuws) UITGELICHT: Grote kantoren zetten in op advies De big fourkantoren breiden door autonome groei en overnames hun adviespraktijken uit, zowel nationaal als internationaal. Daarmee keren zij de trend van het afstoten van adviesactiviteiten, die begin deze eeuw werd ingezet na de jaarrekeningfraudes en de strengere wetgeving in de VS over de combinatie van controle en advies bij dezelfde klant. Onder meer ITadviespoten werden lucratief verkocht aan automatiseerders. Alleen Deloitte deed zijn adviestak niet de deur uit. 14

15 Inmiddels is de omzet uit controle en belastingadvies stabiel of krimpt deze, en zijn kantoren tot de overtuiging gekomen dat ze advies in huis moeten hebben om klanten goed te kunnen bedienen. We hebben aan het begin van deze eeuw onze managementconsultancytak verkocht, maar klanten vragen er nog steeds om. Onze relevantie voor klanten neemt toe naarmate we niet alleen een stukje van de puzzel hebben, maar ook de hele puzzel op kunnen lossen, aldus KPMGbestuursvoorzitter Jurgen van Breukelen in juli tegenover het Financieele Dagblad. Deloitte, PwC en EY lieten in boekjaar 213 omzetgroei zien bij adviesdienstverlening. De omzet uit controle nam bij alle drie de kantoren af, belastingadvies groeide alleen bij EY. Bij KPMG daalde ook de omzet uit de adviespraktijk. Deloitte noteerde bij Consulting een groei van 16 procent, of 12 procent als ook Financial Advisory Services (fusies en overnames) wordt meegerekend. Daarentegen daalde de omzet bij zowel Audit als Tax, met respectievelijk 4 en 7 procent. Deloitte nam in 213 onder andere itdienstverlener Vivens over. Omzetontwikkeling Deloitte in Nederland (in mln) Overig Financial Advisory Services Consulting Tax Audit 15

16 Bij PwC is het beeld ongeveer hetzelfde. Ook daar nam in boekjaar 213 de omzet uit advies toe, hoewel minder sterk dan bij Deloitte, en de omzet uit belastingadvies (2,4 procent) en assurance (8 procent) af. Wel herstelde de winstgevendheid bij het kantoor. Ook bij PwC zit advies sinds 211 in de lift, na een forse terugval in de jaren daarvoor. Op dit moment komt 21 procent van de omzet uit Advisory. Omzetontwikkeling PwC in Nederland (in mln) Advisory Tax & HRS Assurance Bij EY was de terugval in omzet uit assurance de laatste jaren minder dramatisch. Sinds 212 neemt de omzet uit advies weer toe. De flinke omzetstijging van Transaction Advisory Services (TAS) in boekjaar 213 was mede het gevolg van de overname van Ernst & Young Real Estate Advisory Services BV. Advisory en TAS leverden in boekjaar 213 samen 19 procent van de omzet. 16

17 Omzetontwikkeling EY in Nederland (in mln) Other income Transaction Advisory Services Advisory Tax Assurance KPMG zag als enige van de grote kantoren de omzet uit de adviespraktijk teruglopen, van 22 naar 21 miljoen euro. De omzet uit de auditpraktijk daalde van 263 naar 255 miljoen euro. KPMG verwacht ook voor volgend jaar geen groei in de auditpraktijk, maar ziet door de verplichte roulatie van accountantskantoor bij beursgenoteerde bedrijven wel kansen voor advies. Het kantoor gaat voor de adviespraktijk dan ook uit van voorzichtige groei. Overnames Een greep uit de nationaal en internationaal in 213 aangekondigde overnames van adviesbureaus door de big four: KPMG: Bridging Solutions, Makinson Cowell, Link Analytics Deloitte: Vivens, Digicon, Quattro Innovation Group, McColl Partners, Vigilant, Monitor, Bersin & Associates, TMA Construction Consultants, GoLive Systems, NXG Business Solutions, Banyan Branch EY: J&M Management Consulting, Taurusi, Greenwich Consulting, SRED Automation PwC: Booz & Co, BGT, HumanR 17

18

19

20 3 Fusies en overnames van accountantskantoren In 213 waren er minder fusies en overnames van accountantskantoren dan in het jaar daarvoor. Daarmee wordt een lijn doorgezet. Werden in 211 nog 25 transacties aangekondigd in de media, in 212 waren dat er negentien en in Een telling van adviesbureau Full Finance tot en met 212 (waarin onder andere ook overnames van administratiekantoren zijn opgenomen) laat ook een daling zien, van 57 transacties in 211 naar 38 in 212. De belangrijkste reden voor fusies of overnames is het vergroten van de efficiency. Een ander argument om samen verder te gaan is dat schaalvergroting het gemakkelijker maakt om specialistische diensten aan te bieden en toe te groeien naar een full servicekantoor. De samenwerking van BDO en HLB Schippers was, in opgetelde omzet gemeten (circa 234 miljoen euro), verreweg de grootste van de in de laatste twee jaren aangekondigde deals. Goede tweede (circa 72 miljoen euro) was (bijna) die tussen Grant Thornton en ESJ, maar de in januari 212 aangekondigde fusiegesprekken werden afgebroken, lieten de kantoren in november van dat jaar weten. Volgens betrokkenen en waarnemers in deze markt, zoals Full Finance, zijn kantoren voorzichtiger geworden vanwege de economische omstandigheden. Bij een deal willen partijen de risico s grondig aftimmeren. Kantooreigenaren die op zoek zijn naar overnamekandidaten zijn veel kritischer geworden op de portefeuille en de kwaliteit daarvan. Bovendien lijkt het er op dat meer kantooreigenaren de overdracht een paar jaar uitstellen. Ook kunnen partijen elkaar moeilijker vinden. Het is lastig om bij een transactie een prijs vast te stellen, omdat de waarde van activiteiten als administratie, samenstellen en controle structureel daalt. En dus zijn banken ook terughoudender met financiering. Banken verwachten krimp van de sector vanwege de verdergaande automatisering. Toch blijft consolidatie de trend in de sector. Full Finance verwacht voor de middel 2

21 lange termijn een lichte toename van het aantal fusies en overnames. Wel zal het lastiger zijn voor partijen om overeenstemming te bereiken over de prijs. Ook het eerder genoemde onderzoek van ING en Extendum wijst in de richting van fusiebereidheid bij een flink aantal kantoren: 17 procent van de ondervraagde kantoren gaf aan in de toekomst wellicht te gaan fuseren. Fusies, overnames en samenwerkingsverbanden van accountantskantoren (in de media aangekondigd) SMK Accountants en A&L fuseren Full Management Support toegetreden tot de B&Pgroep Samenwerking Accountants + Adviesgroep Los met Signetur accountants belastingadviseurs Fusie De Vries Everts Numan en Hoeksema & Diertens Eshuis en Westerhof & Paus fuseren WEA Deltaland en Waverijn accountants en adviseurs vanaf 1 januari 214 samen verder onder de naam WEA Deltaland Brabant Accountants en Belastingadviseurs neemt Geo Accountants over Kompaan sluit zich aan bij HLB Van Daal & Partners Van Boekel neemt Belkom & Burgers over B&B Van der Vis en Den Boer accountants en adviseurs sluit zich aan bij Omnyacc Blömer neemt Rosenberg van der Does vestiging Utrecht over Edward van Dijk AA medeeigenaar NAHV Accountants 21

22 Accountantskantoor Van den Hurk sluit zich aan bij Van Asselt Accountants & Belastingadviseurs HLB Van Daal & Partners fuseert met HLB Kallen Raeven 212 Fusie Lansigt en De Graaf + Plaisier Samenwerking Van Oers Agro en Loonadvies en BNR Accountants & Adviseurs ABIN accountants en belastingadviseurs gaat samen met accountantskantoor Hoek Zuiderduin KRC Accountants & Adviseurs en Theo van den Brink RA FoedererDFK Accountants & Consultants neemt Bartels & Manders accountants over HLB Schippers en BDO samen verder Acera en BENT werken aan fusie BSR gaat op in Eshuis B&P Accountants en Advies neemt BVK accountants over Lodder & Co Accountants en Adviseurs neemt Liekens & Co over Webbink accountants & adviseurs sluit zich aan bij Alfa Samenwerking Lodder & Co met Avant Samenwerking Ten Kate Huizinga en Zwart Mul Groep Hermans & Partners neemt De Rijke & Partners over Van der Veen & Kromhout neemt Bureau De Vries over B&P Accountants en Advies neemt AGAF Accountancy over Fusie Accountantskantoor J.R. de Graaf met Huibers Accountants Adviseurs Fusie Vorwerk & Co en fab Huizer van Ieperen en Wattel & van Oord samen verder UITGELICHT: SBR/XBRL XBRL: samenstellers voorzien grootste effecten Samenstelpraktijken ervaren en verwachten de meeste effecten van het gebruik van XBRL, controlepraktijken de minste. De verwachtingen om ter compensatie van het wegvallen van omzet uit eenvoudige 22

23 administratieve werkzaamheden andere soorten (advies)diensten te kunnen gaan leveren zijn groot, maar worden wel iets bescheidener. Dit blijkt uit een enquête die is gedaan in de marge van het Accountancy Beloningsonderzoek openbaar accountants vulden de vragen in. Uit het onderzoek blijkt dat gebruik en effecten van XBRL een gestage groei doormaken. De opmars op korte termijn is minder snel verlopen dan verwacht, maar dit heeft de verwachting niet getemperd. Integendeel: degenen die een effect verwachten, richten zich daarbij (in vergelijking met hetzelfde onderzoek in voorgaande jaren) nu meer op de nabije toekomst. Openbaar accountants verwachten dat de effecten van het toenemend gebruik van XBRL binnen twee jaar merkbaar zijn. Ondervindt uw organisatie effecten van het toenemend gebruik van XBRL? (alle openbaar accountants) 6% 5% 4% 48,8% 44,6% 43,4% 3% 2% 23,1% 17,5% 12,9% 26,7% 2,2% 17,% 15,9% 13,5% 16,6% 1% % Ja, nu al Nee, maar wel binnen 2 jaar Nee, maar wel binnen 5 jaar Ik verwacht geen effect Mogelijkheden door XBRL Het lijkt erop dat accountants positiever worden over hun mogelijkheden in het XBRLtijdperk. De tarieven staan wel onder druk, maar er blijft werk (daar was men in voorgaande jaren aanmerkelijk somberder over). Dat werk zal bestaan uit iets minder samenstelopdrachten, aangevuld met een redelijke portie ander soort diensten. Opvallend is wel dat de verwachtingen over andersoortige diensten zoals advisering minder hoog zijn gespannen dan in vorige jaren. 23

24 Effect: Minder opdrachten 15,9% 24,3% 5,8% Effect: Lagere tarieven voor administratieve diensten 26,8% 32,7% 33,4% Effect: Ander soort diensten zoals advisering 71,9% 67,7% 54,1% Effect: Wegvallen groot deel samenstelopdrachten 15,8% 16,1% 13,6% Verwachtingen AA s en RA s Is er nog een verschil tussen hoe AA s en RA s de effecten inschatten? Jazeker, onder RA s is de verwachting dat er géén effect zal zijn beduidend sterker. Merkt u effecten van toenemend gebruik van XBRL? (AA/RA) 6% 5% 4% 55% 41% AA RA 3% 2% 1% 28% 22% 1% 19% 18% 8% % Ja, nu al Nee, maar wel binnen 2 jaar Nee, maar wel binnen 5 jaar Ik verwacht geen effect AA s verwachten iets meer tariefdruk dan RA s, maar ze zijn ook hoopvoller gestemd over de mogelijkheden voor een ander soort diensten en minder negatief over de samenstelopdrachten. RA AA Effect: Minder opdrachten 4,4% 4,4% Effect: Lagere tarieven voor administratieve diensten 33,9% 37,5% Effect: Ander soort diensten zoals advisering 51,7% 58,1% Effect: Wegvallen groot deel samenstelopdrachten 16,8% 11,8% 24

25 Effecten in de diverse praktijken Wat merken openbaar accountants in hun huidige praktijk van toenemend XBRLgebruik? Hier wordt duidelijk dat de samenstelpraktijk het meeste effect ervaart en denkt dat binnen twee jaar XBRL vrijwel volledig ontwikkeld zal zijn. Waar samenstellers vrij zeker zijn van de effecten, zijn accountants in de gecombineerde samenstel en controlepraktijk daar iets minder zeker van. Voor de controlepraktijk ligt dit anders. In de nationale praktijk bestaat flinke twijfel over de effecten en voor de internationale praktijk geldt die twijfel nog sterker. Merkt u effecten van toenemend gebruik van XBRL? (soort praktijk) 6% 5% 5% 48% 4% 36% 35% 33% 3% 3% 26% 25% 24% 22% 29% 28% 24% 2% 1% 16% 14% 12% 14% 15% 12% 9% % Ja, nu al Nee, maar wel binnen 2 jaar Nee, maar wel binnen 5 jaar Ik verwacht geen effect Advisering Nationale controlepraktijk Samenstelpraktijk Internationale controlepraktijk Combinatie samenstel en controlepraktijk Welke effecten verwachten accountants in de diverse praktijken precies? De samenstelpraktijk voorziet voor de accountantssector weliswaar het wegvallen van een deel van de samenstelopdrachten, maar verwacht een behoorlijke groei in ander soort diensten. Het totaaleffect zal een geringe terugloop zijn in aantal opdrachten. Wel zijn de tarieven lager. Accountants in de combinatiepraktijk verwachten voor het beroep een iets grotere terugloop in opdrachten dan de samenstelpraktijk en ook iets vaker lagere tarieven. Tegenover minder andersoortige diensten staat wel een iets beperktere vrees dat samenstelopdrachten wegvallen. 25

26 De nationale controlepraktijk verwacht voor de branche de sterkste terugloop in aantal opdrachten, wat vooral lijkt voort te vloeien uit de laagste verwachting voor het leveren van andere soorten diensten en de hoogste verwachting van het wegvallen van samenstelopdrachten. De verwachte tariefdaling is van dezelfde orde als in de samenstelpraktijk. De internationale controlepraktijk verwacht de minste invloed op de tarieven (maar nog steeds significant) en een verschuiving van samenstelopdrachten naar ander soorten diensten, met enig verlies aan totaal aantal opdrachten. Accountants werkzaam in de advisering verwachten een lichte terugloop in aantal opdrachten, door een verschuiving van samenstelopdrachten naar andere soorten diensten. Ook in deze praktijken verwachten velen een druk op de tarieven. Verwachte effecten toenemend gebruik XBRL? (soort praktijk) 7% 6% 5% 59% 55% 55% 51% 48% 4% 3% 38% 35% 33% 28% 2% 1% 4% 8% 6% 6% 3% 2% 19% 17% 13% 13% 9% % Minder opdrachten Lagere tarieven Ander soort diensten Wegvallen samenstelopdrachten Advisering Nationale controlepraktijk Samenstelpraktijk Internationale controlepraktijk Combinatie samenstel en controlepraktijk 26

27 4 Accountantskantoren: omzetontwikkeling en personeel wereldwijd Top 25 accountantsnetwerken en internationale samenwerkingsverbanden van accountantskantoren Omzet 212 ($mln) Groei Medewerkers Groei 1 PwC % % 2 Deloitte % % 3 EY % % 4 KPMG % % 5 BDO % % 6 Grant Thornton International % % 7 RSM % % 8 Praxity % % 9 Baker Tilly International % % 1 Crowe Horwath International % % 11 Nexia International % % 12 LEA Global/Leading Edge % % Alliance 13 PKF International % % 14 Moore Stephens International % % 15 Prime Global (vh. IGAF Polaris) % % 16 Kreston International % % 17 Geneva Group International % % 18 AGN International % % 19 HLB International % % 2 BKR International % % 21 Mazars % % 22 DFK International % % 23 IAPA % % 24 Morison International 723 2% % 25 CPA Associates International 643 % % (Bron: International Accounting Bulletin, januari 213, bewerking door Accountant) 27

28 De big four hebben inmiddels de cijfers over boekjaar 213 bekendgemaakt: Omzet 213 ($mln) Groei Medewerkers Groei Deloitte ,5% ,9% PwC ,8% ,1% EY ,8% ,5% KPMG ,7% ,8% Omzet big four (in miljarden $) ,4 23, 22,7 22,7 2,1 2,7 19,8 24,4 25,8 16,9 23, 22,9 15,7 21,4 21,2 13,4 21,1 11,7 18,4 16,9 14,5 27,4 28,8 31,3 32,4 13,1 23,1 26,1 26,6 15,1 16,4 18,2 2,1 15,8 17,6 2,2 22, 25,2 28,2 26,2 26,6 29,2 31,5 32, PwC Deloitte EY KPMG 28

29 5 Wettelijke controles Aantal accountantskantoren met een Wtavergunning Oobvergunning oobvergunning Totaal De cijfers voor 29 en 21 zijn afkomstig uit de AFMrapporten Sector in beeld, 213 is een telling van Wtakantoren opgenomen in het register op de AFMsite op 12 december 213. Aantal wettelijke controles Aantal wettelijke controles bij oob s door oobkantoren door nietoobkantoren Totaal wettelijke controles bij oob s Rapport 21* Rapport 29* Aantal wettelijke controles bij nietoob s door oobkantoren door nietoobkantoren Totaal wettelijke controles bij nietoob s Totaal (Bronnen: Sector in beeld: Wta Bijdragemodel 29 en Sector in beeld: AFM Monitor Accountantsorganisaties 21) * De AFM heeft de accountantsorganisaties gevraagd te vermelden hoeveel wettelijke controles zij hebben verricht in het meest recente afgesloten boekjaar van de accountantsorganisatie. Vandaar dat in deze tabel wordt verwezen naar het jaar van het rapport. 29

30 Afgegeven verklaringen, rapport 21* Soort verklaring oobkantoren nietoobkantoren Totaal oobcliënten nietoobcliënten nietoobcliënten Goedkeurend Continuïteitsparagraaf Beperking Oordeelonthouding Afkeurend 4 4 Totaal (Bronnen: Sector in beeld: Wta Bijdragemodel 29 en Sector in beeld: AFM Monitor Accountantsorganisaties 21) * Aantal accountantsverklaringen per soort accountantsverklaring dat in het meest recente afgesloten boekjaar van de accountantsorganisatie is afgegeven door de oobkantoren bij oob s en bij nietoob s en door de nietoobkantoren bij nietoob s. Voor 97 (21,2 procent van de) nietoobkantoren was deze vraag niet van toepassing, omdat zij geen wettelijke controles verrichten. Negen (6 procent van de) oobkantoren en negen (2,5 procent van de) nietoobkantoren hebben aangegeven dat zij deze informatie niet beschikbaar hebben. Deze achttien accountantsorganisaties hebben in totaal wettelijke controles verricht (7,9 procent van het totaal aantal wettelijke controles). UITGELICHT: Accountantskantoren in de zorg In de zorgsector blijven de big four veruit dominant als controlerend accountant. Wel blijkt zowel in cure als care BDO een serieus alternatief. Opvallend is de opmars van Verstegen Accountants en Adviseurs in met name de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT). Dat blijkt uit een in het novembernummer 212 van Accountant gepubliceerd onderzoek naar de posities en honoraria van accountantskantoren in de zorg. Daartoe werden de jaarverslagen over boekjaar 211 geanalyseerd van zorginstellingen met een omzet boven de 5 miljoen euro. 3