Zwemwaterprofiel Rosworld

Transcriptie

1 Zwemwaterprofiel Rosworld 11 februari 2011

2

3 Zwemwaterprofiel Rosworld Zwemwaterprofiel van de zwemlocatie Rosworld te Zeijen

4

5 Verantwoording Titel Zwemwaterprofiel Rosworld Opdrachtgever Waterschap Noorderzijlvest Projectleider Sigrid Haverkamp Auteur(s) Eric Ebbers Projectnummer Aantal pagina's 38 (exclusief bijlagen) Datum 11 februari 2011 Handtekening Ontbreekt in verband met digitale versie. Dit rapport is aantoonbaar vrijgegeven. Colofon Tauw bv afdeling Water Handelskade 11 Postbus AC Deventer Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Zwemwaterprofiel Rosworld 5\38

6 6\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

7 Inhoud Verantwoording en colofon... 5 Samenvatting Inleiding Aanleiding Zwemwaterprofiel Leeswijzer Uitgevoerde werkzaamheden Methode Locatiebezoeken Beschrijving van de zwemlocatie Algemene gebiedsbeschrijving Algemeen Gebruik- en nevenfuncties Toekomstige plannen inrichting en waterbeheer Kenmerken van de zwemlocatie Inrichting en voorzieningen Waterkwaliteitsmonitoring Hydro(morfo)logie en ecologie Begrenzing van de zwemzone Potentiële gezondheidsrisico s Analyse historische waterkwaliteit Bacteriologische kwaliteit Waterkwaliteit volgens de oude Europese zwemwaterrichtlijn Waterkwaliteit volgens de huidige Europese zwemwaterrichtlijn Historische data analyse in combinatie met weersomstandigheden Blauwalgenprofiel Analyse Beoordeling Blauwalgen Mogelijke risicobronnen Zwemwaterprofiel Rosworld 7\38

8 6 Gezondheidsrisico s Toelichting gebruikte kentallen spreadsheet ZWEMPROF Resultaten en analyse Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aandachtspunten en mogelijke maatregelen Actualisatie en vervolgtraject Geraadpleegde bronnen Bijlage(n) 1. Resultaten risicoberekening spreadsheet ZWEMPROF 2. Grafieken bacteriële waterkwaliteit en weersinvloeden 3. Fysisch-chemische toestandsvariabelen 4. Toelichting beoordeling zwemwaterkwaliteit volgens de oude en huidige EU-richtlijn 5. Verslag veldbezoek 8\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

9 Samenvatting Een verplichting voortkomend uit de huidige Europese zwemwaterrichtlijn is het opstellen van een zwemwaterprofiel voor zwemwaterlocaties door de waterbeheerder. In een zwemwaterprofiel worden de bronnen, de verontreinigingsroutes en de locatiespecifieke eigenschappen in kaart gebracht en worden de benodigde maatregelen ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit geïnventariseerd. Dit zwemwaterprofiel heeft betrekking op de zwemlocatie Rosworld gelegen op het gelijknamig hippisch centrum. De locatiebeheerder van deze zwemlocatie is Hippisch Centrum Rosworld. Begrenzing zwemzone Voor de begrenzing van de zwemzone wordt de noordelijke helft van de plas voorgesteld. Hier ligt het zandstrand en is de plas goed toegankelijk. De oever loopt geleidelijk af tot een maximale waterdiepte van 3 meter. Daarom is het, met het oog op veiligheid, aan te raden om de waterdiepte van 0,75 of 1 m aan te geven met bordjes in het water of met een drijflijn. Het zwemwatermeetpunt ligt in de zwemzone en is representatief. Bacteriologische kwaliteit De bacteriologische kwaliteit van het zwemwater in de zwemplas Rosworld was volgens de oude zwemwaterrichtlijn altijd goed of voldoende. Op basis van de gegevensset van 2009 en 2010 zou de kwaliteitsklassenindeling onder de huidige EU-richtlijn goed zijn. Dit betekent dat er geen noodzaak is tot treffen van maatregelen voor de bacteriologische kwaliteit. De potentiële bronnen, zwemmers en watervogels, worden niet als bacteriologische verontreinigingsbron aangemerkt. Tot nu toe zijn er weinig watervogels in de plas die de zwemwaterkwaliteit kunnen beïnvloeden. Wel moet voorkomen worden dat de vogelstand zich uitbreidt. Een mogelijkheid om toename van het aantal vogels te voorkomen is het instellen van vogelonvriendelijk beheer. Overig Gezondheidsrisico s door andere ziekteverwekkers zijn niet te verwachten. Zwemwaterprofiel Rosworld 9\38

10 Blauwalgen De zwemplas Rosworld kent geen problemen met blauwalgen. Op basis van de beschikbare informatie en ervaringen uit de voorgaande jaren is de kans op bloei van toxische blauwalgen op de zwemlocatie klein. Veiligheid en beheer Met het oog op veilig zwemmen wordt aangeraden om de voorkant van de plas met de onderwater liggende fundering duidelijk af te schermen. Op de oever staan borden die suggereren dat je, weliswaar niet moet duiken, maar op deze plek wel in het water kan gaan. Aanbevolen wordt om voor deze hoek in de zwemplas met borden duidelijk aan te geven dat hier niet gezwommen moet worden. Het zandstrand is sterk aan het vergrassen, vooral langs de oeverlijn groeit veel pitrus, riet en gras. Aangeraden wordt om de vergrassing een halt toe te roepen door de begroeiing op de oever van het zandstrand te verwijderen. Actualisatie Als de kwaliteitsindeling in 2012 nog steeds goed is, moet het zwemwaterprofiel in 2014 geactualiseerd worden. Actualisatie dient eerder plaats te vinden als er veranderingen zijn bij de zwemlocatie die de waterkwaliteit kunnen beïnvloeden. Resumerend overzicht aandachtspunten en maatregelen Onderwerp Aandachtspunt (A) / maatregel (M) Wie/Initiator Bacteriologische Alertheid op uitbreiding ganzenpopulatie (A) Rosworld waterkwaliteit Zwemzone en Een zwemverbod voor de zuidwesthoek (bij de onderwater gelegen Rosworld en provincie veiligheid fundering) en dit duidelijk met borden aangeven (M) Groningen Markering 0,75 m of 1 m waterdiepte met bordjes of drijflijn (M) Rosworld Verwijderen begroeiing van het strand (A) Rosworld 10\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De huidige Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EC) die maart 2006 van kracht geworden is, schrijft voor dat van elk zwemwater een zwemwaterprofiel wordt opgesteld. In de EU-zwemwaterrichtlijn staat dat alle zwemwateren aan het einde van het badseizoen van 2015 ten minste moeten voldoen aan de kwaliteit aanvaardbaar. Tevens moeten dan realistische en evenredige maatregelen zijn genomen om het aantal zwemwateren als uitstekend of goed te doen toenemen. In de zwemwaterrichtlijn zijn naast monitoring ook beheermaatregelen van belang. Dit betekent dat per zwemlocatie naast kwaliteitsgegevens van het oppervlaktewater vooral ook informatie beschikbaar moet zijn over de wijze waarop de zwemwaterkwaliteit beïnvloed wordt. Dit komt erop neer dat de waterkwaliteitsbeheerder van iedere zwemlocatie een inschatting moet maken van de bronnen die de zwemwaterkwaliteit negatief kunnen beïnvloeden. De risico s en bedreigingen voor het zwemwater worden vastgelegd in een zwemwaterprofiel. 1.2 Zwemwaterprofiel Een zwemwaterprofiel geeft een compleet beeld van alle veiligheids- en gezondheidsrisico s op de zwemlocatie. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen: Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen (huidige EU-richtlijn) of thermotolerante en totaal bacteriën van de coligroep en fecale streptococcen (oude parameters). Daarnaast verschaft het zwemwaterprofiel inzicht in mogelijke problemen door cyanobacteriën (blauwalgen), overige macroalgen en/of fytoplankton. Andere gezondheidsbedreigende risico s zoals ziekte van Weil, botulisme, zwemmersjeuk, et cetera, worden niet specifiek genoemd in de richtlijn maar worden in dit zwemwaterprofiel wel meegenomen. Tevens kan het zwemwaterprofiel ingezet worden voor communicatie naar de maatschappij/burger over de kwaliteit van de zwemlocatie en de te nemen (beheer)maatregelen. Waterschap Noorderzijlvest is verantwoordelijk voor het waterkwaliteitsbeheer van 15 officiële zwemlocaties. In dit rapport is het zwemwaterprofiel voor de zwemplas Rosworld beschreven. Zwemwaterprofiel Rosworld 11\38

12 1.3 Leeswijzer Na deze inleiding worden in hoofdstuk 2 de uitgevoerde werkzaamheden beschreven. In hoofdstuk 3 volgt een beschrijving van de zwemlocatie en hoofdstuk 4 bevat een analyse van de waterkwaliteit en het blauwalgenprofiel. Vervolgens komen de potentiële risicobronnen in hoofdstuk 5 aan bod. Een beschrijving van de gezondheidsrisico s en bronnenanalyse met het spreadsheetmodel Zwemprof is uitgewerkt in hoofdstuk 6. Vervolgens staan in hoofdstuk 7 de conclusies en mogelijke maatregelen beschreven. Tot slot staat in hoofdstuk 8 een overzicht van de geraadpleegde informatiebronnen. 12\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

13 2 Uitgevoerde werkzaamheden 2.1 Methode Voor het opstellen van zwemwaterprofielen zijn enkele handreikingen/rapporten opgesteld waarin een gestructureerde aanpak van diverse facetten wordt beschreven: Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (RIZA/Grontmij, 2005): bacteriologische verontreinigingsbronnen, zie figuur 2.1 KRW en oppervlaktewater (DHV/RIZA, 2005): afbakening van de zwemlocatie Handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen (DHV/RIZA, 2007): blauwalgen Voor zover mogelijk, is voor het opstellen van dit zwemwaterprofiel bij deze handreikingen aangesloten. Figuur 2.1 Routekaart voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (bron: RIZA/Grontmij, 2005) Een zwemwaterprofiel omvat de volgende aspecten: Algemene beschrijving van de zwemlocatie. Er wordt een algemene beschrijving van de locatie gegeven waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: algemene gebiedsbeschrijving, hydro(morfo)logie en ecologie, de begrenzing van de zwemzone, gegevens ten aanzien van problemen en zwemverboden zoals meldingen van gezondheidsklachten (zwemmersjeuk, botulisme) en bloei van blauwalgen Zwemwaterprofiel Rosworld 13\38

14 Analyse data historische waterkwaliteit. De data van de laatste drie à vijf jaar vormen de basis voor de historische waterkwaliteit. In geval van hoge concentraties aan bacteriën wordt gekeken of er een trend zichtbaar is die wijst op invloed van weersomstandigheden, een relatie met bepaalde bronnen of een relatie met een bepaalde periode in het jaar waarop de verhogingen plaatsvinden Identificatie van potentiële bronnen van bacteriologische verontreiniging. Op basis van de hiervoor beschreven gegevens, het locatiebezoek en het gesprek met de locatiebeheerder, wordt een lijst van alle potentiële verontreinigingsbronnen opgesteld Beoordeling gesignaleerde verontreinigingsbronnen. Met behulp van een eenvoudig spreadsheetmodel (ZWEMPROF) wordt de invloed van de bronnen geschat Evaluatie en conclusies. Alle gegevens uit de voorgaande stappen worden naast elkaar gelegd en bekeken. Hierbij wordt bepaald welke van de mogelijke bronnen daadwerkelijk relevant zijn voor de waterkwaliteit op de zwemlocatie Aanbevelingen. Als er geen problemen worden geconstateerd bestaat er weinig aanleiding om maatregelen te nemen. Als er wel duidelijke verontreinigingsbronnen zijn gevonden of als er onduidelijkheid is over de betrouwbaarheid van de resultaten, wordt een doorkijk gegeven naar mogelijke maatregelen 2.2 Locatiebezoeken Bij voorkeur wordt een zwemlocatie en de omgeving ervan een keer bezocht op een moment dat de stranden daadwerkelijk door bezoekers gebruikt worden. Immers dan kan een goede indruk van de hygiëne verkregen worden, omdat ook zwemmers zelf een bron van bacteriële verontreinigingen kunnen zijn. Overigens leveren bezoeken op rustige dagen ook veel informatie op want dan wordt een beeld verkregen van andere mogelijke bronnen zoals watervogels en huisdieren. De locatie is bezocht op dinsdag 14 september Het was regenachtig weer en er waren geen zwemmers aanwezig. Algemene aandachtspunten tijdens het veldbezoek waren ten eerste de mogelijke bronnen van fecale verontreinigingen op de zwemlocatie en in de omgeving. Ten tweede is ook gelet op andere bedreigingen voor de zwemwaterkwaliteit zoals flora (bijvoorbeeld afgestorven plantenresten), fauna (ratten in verband met ziekte van Weil), botulisme, (blauw)algen, et cetera. Van de verschillende zwemstranden zijn tevens foto s gemaakt. De waarnemingen tijdens het locatiebezoek zijn verwerkt in het zwemwaterprofiel. Bij het veldbezoek waren vertegenwoordigd: Waterschap Noorderzijlvest Eigenaar Hippisch Centrum Rosworld Tauw bv 14\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

15 3 Beschrijving van de zwemlocatie 3.1 Algemene gebiedsbeschrijving Algemeen De zwemlocatie Rosworld is gelegen ten noordwesten van Assen, tussen de dorpen Peest en Zeijen. De locatie ligt op het terrein van Hippisch Centrum Rosworld, een manege met een camping. De plas is in de jaren 80 van de vorige eeuw gegraven, vermoedelijk als recreatieplas. Rondom de plas bevinden zich voornamelijk agrarische gronden, zie figuur 3.1. Norg Peest Zeijen Assen Figuur 3.1 Regionale ligging van de zwemlocatie Rosworld (omcirkeld) Gebruik- en nevenfuncties De plas wordt in de zomer gebruikt door zwemmers. Naast bezoekers van de manege zijn dit op een topdag circa 20 mensen van buitenaf. Op de naastgelegen manege worden ponykampen georganiseerd. De zwemplas wordt dan ook gebruikt voor kanovaren en vlottenbouwen. Het kampeerterrein dat aan de zwemplas grenst wordt nagenoeg niet meer gebruikt. Zwemwaterprofiel Rosworld 15\38

16 Op het terrein ligt een tweede plas, die als paardenzwemvijver gebruikt wordt. Tevens is het mogelijk om rond die plas te paintballen. Paarden- zwemvijver Paardenweide Kampeerplaatsen Rijhal en stallen Zwemvijver Rosworld Toegang en parkeerplaats Foyer Figuur 3.2 Direct omgeving van de zwemlocatie Rosworld Toekomstige plannen inrichting en waterbeheer Er zijn geen plannen om de inrichting van de plas te veranderen. De huidige situatie omtrent de inrichting en kwaliteit van de plas is naar tevredenheid van de eigenaar. De vorige eigenaar had het plan om een aanlegsteiger voor kano s aan de rand van de plas te creëren. Het bleef echter bij de aanleg van fundamenten, die onder water liggen (zie Figuur 3.3) De nieuwe eigenaar heeft geen plannen om hier voorzieningen te realiseren Kenmerken van de zwemlocatie Beheer van de zwemlocatie Eigenaar en locatiebeheerder Waterkwaliteitsbeheerder Toezichthouder Hippisch Centrum Rosworld Waterschap Noorderzijlvest Provincie Drenthe 16\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

17 Algemeen De zwemlocatie Bezoekersaantallen Aan de west- en noordkant van de plas bevinden zich een strand en ligweide. Het zuidelijke deel van de plas, bij de ingang en de parkeerplaats, is niet vanaf de kant voor zwemmers toegankelijk. De zwemlocatie wordt voornamelijk gebruikt door bezoekers van het hippisch centrum. Op een drukke dag zijn er volgens de beheerder circa 40 zwemmers. Het gemiddelde aantal zwemmers kan niet exact worden aangegeven. In dit zwemwaterprofiel wordt uitgegaan van gemiddeld 10 zwemmers per dag (zie hoofdstuk 6.1). Figuur 3.3 Overzichtsfoto s: toegang naar de plas met achterin de zwemlocatie (l.b en r.b.), de zwemlocatie (l.o) en de aparte paarden zwemvijver (r.o.) Zwemwaterprofiel Rosworld 17\38

18 3.1.5 Inrichting en voorzieningen Kiosk Nee. In de manege is een foyer. Sanitaire voorzieningen Op een afstand van circa 100 meter vanaf het zwemstrand is een toiletgebouw aanwezig. Tevens zijn er sanitaire voorzieningen in de foyer en de logeeraccommodatie. Afvalbakken Bij de plas staan geen afvalbakken; er ligt ook geen zwerfvuil. De bezoekers nemen hun eigen afval mee terug. Drijflijnen Nee, er is geen drijflijn voor afbakening van een veilige zwemzone. Wel is de gevaarlijke situatie bij de onder water liggende fundering met een drijflijn aangegeven (Figuur 3.4). In het zwemseizoen ligt de drijflijn aan de buitenkant van de obstakels. Toezicht Er is geen toezicht op de veiligheid. Bebording Bij de toegangen naar de zwemlocatie hangen borden met informatie over de maximale waterdiepte, verboden te duiken en verbod voor honden en paarden. Een provinciaal informatiebord ontbreekt. Speeltoestellen Er zijn geen speeltoestellen in het water. Aan de waterlijn liggen enkele kano s. Bodem Lemig zand. Beheer en onderhoud Het strand wordt gelijktijdig met het egaliseren van de zandpaden op het manegeterrein gecultiveerd. Dit jaar (2010) is dit drie keer in het voorjaar gebeurd. Niet overal wordt de waterlijn meegenomen, zodat die aan het eind van het zwemseizoen sterk met pitrus, riet en grassen begroeid is geraakt. De beheerder is voornemens om het komende voorjaar de begroeiing op de oever van het strand te verwijderen. De naastgelegen ligweide wordt in het seizoen één keer per week gemaaid. Figuur 3.4 Bebording rondom de zwemlocatie 18\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

19 3.1.6 Waterkwaliteitsmonitoring De provincie Drenthe is officieel toezichthouder op de waterkwaliteit van het oppervlaktewater op de officiële zwemplassen in Drenthe. Op de site van de provincie staat vermeld wanneer er calamiteiten zijn en wanneer het zwemwater niet goed is om in te zwemmen. Actuele problemen met de zwemwaterkwaliteit worden daarnaast bekend gemaakt via teletekst pagina 725. Tevens kunnen recreanten de zwemwatertelefoon (0592) bellen voor informatie over de kwaliteitstoestand van zwemwateren. De zwemwaterkwaliteit wordt door Noorderzijlvest op één meetpunt bepaald (6102). Tabel 3.1 Meetpunt waterkwaliteit Rosworld Omschrijving Code X-coördinaat Y-coördinaat Rosworld 1) ) Aangepaste X- en Y-ooördinaten op basis van de werkelijke ligging van het meetpunt De situering van het meetpunt is in de figuren 3.5 en 3.6 weergegeven. Gedurende het zwemseizoen worden door waterschap Noorderzijlvest elke maand metingen gedaan buiten de vakantieperiodes en in de maanden juli en augustus tweewekelijks. Dit resulteert in minimaal 8 metingen per zwemseizoen. De bemonsteringsfrequentie wordt bepaald in overleg met de provincie Drenthe en op basis van de resultaten uit het verleden. 3.2 Hydro(morfo)logie en ecologie Hydro(morfo)logie De plas heeft een oppervlakte van circa 1 ha en een geschatte gemiddelde diepte van circa 1,5 meter. De maximale diepte is circa 3 meter. Er is geen diepteprofiel beschikbaar. Hydrologisch gezien is de zwemplas een geïsoleerde plas. De plas wordt gevoed door grondwater en hemelwater en bevindt zich in een infiltratiegebied. Dat wil zeggen dat gedurende het jaar het water via de bodem wegzijgt. Aan de noordoostzijde van de plas is een overloop gelegen die het overtollige water afvoert naar de Zuider Westerseveldsloot. Er wordt geen gebiedsvreemd water aangevoerd om het peil te verhogen. Zwemwaterprofiel Rosworld 19\38

20 Figuur 3.5 Het watersysteem rondom Rosworld Ecologie De bodem in de omgeving bestaat uit lemig fijn zand met keileem in de ondergrond. Hierdoor is het doorzicht in de zwemplas meestal gering. De zwemplas is een ondiepe plas met zwak aflopende oevers. Aan de oostzijde is de oever begroeid met oeverplanten, bomen en struiken. Aan de noord en westkant ligt het zandstrand. Aan de voorzijde, bij de toegang naar de plas, is de oever voorzien van betonnen/houten damwand die ongeveer 1 meter boven het water uitsteekt. In het water komen volgens de beheerder weinig waterplanten voor. Aan de zuidzijde zijn waterlelies aanwezig, die de beheerder zelf heeft aangeplant. In de plas wordt wel eens gevist op karpers die er voorkomen. In het algemeen zijn er weinig watervogels op de plas. Gedurende de winterperiode worden op de plas regelmatig eenden aangetroffen. Verder heeft het afgelopen seizoen bij de plas een gans gebroed en jongen groot gebracht. Deze zwommen tijdens het veldbezoek nog in de plas. 20\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

21 3.3 Begrenzing van de zwemzone Voor het begrenzen van de zwemzone is uitgegaan van het protocol zoals dat is beschreven in het rapport KRW en oppervlaktewater DHV juni 2005 (Verkennende studie naar de bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de KRW). In Figuur 3.6 is de zwemzone van de Rosworld aangegeven. De maximale waterdiepte van de plas is ongeveer 3 meter. Er zijn geen drijflijnen aanwezig. In de praktijk wordt vooral in het noordelijke deel van de plas gezwommen, dit is het deel waar de plas vanaf een strand toegankelijk is. Als begrenzing van de zwemzone wordt het noordelijke deel van de plas voorgesteld. Hier ligt het zandstrand en is de plas goed toegankelijk. Gezien de diepte van de plas, tot 3 meter in het midden, wordt aangeraden om de ondiepe zone tot 0,75 of 1 meter waterdiepte af te bakenen met een drijflijn of met bordjes in het water Figuur 3.6 Zwemzone van de zwemlocatie Rosworld en de ligging van het zwemwaterkwaliteitsmeetpunt Meetpunt 6102 ligt in de zwemzone en is daarmee voldoende representatief. Zwemwaterprofiel Rosworld 21\38

22 3.4 Potentiële gezondheidsrisico s In de periode zijn er bij de provincie Drenthe geen meldingen binnen gekomen met betrekking tot gezondheidsklachten op de zwemlocatie Rosworld. Hieronder wordt een overzicht van de potentiële gezondheidsrisico s gegeven op basis van de ervaringen in de afgelopen jaren. Bacteriële infecties Er zijn geen bijzonderheden met betrekking tot bacteriële infecties. Blauwalgen De zwemplas Rosworld kent geen problemen met blauwalgen. Doorzicht en ph De zuurgraad varieerde tot 2008 tijdens het zwemseizoen tussen ph 6,8 en ph 9,9 en overschreed daarmee een aantal keren de grenswaarden (de ph norm voor zwemwateren volgens de oude zwemwaterrichtlijn was ph 6,5-9,0). Vanaf 2008 is de maximum ph lager en zijn geen pieken hoger dan ph 9 meer gemeten. Het doorzicht op het zwemwatermeetpunt is beperkt en varieert van 25 tot 50 cm. Slechts enkele keren was het doorzicht tot op de bodem (80 cm). Het water in de plas is meestal opalescent, wat veroorzaakt wordt door fijne bodemdeeltjes van de lemige zandbodem. Het verminderde doorzicht wordt dus veroorzaakt door de natuurlijke gesteldheid van het water. De doorzichtnorm volgens de oude richtlijn was 1 meter. Het is vooral een veiligheidsrisico (gevaarlijke scherpe voorwerpen op de bodem en zichtbaarheid in noodsituaties). In de huidige EU-zwemwaterrichtlijn zijn ph en doorzicht niet meer genormeerd. Overig Er zijn nooit problemen geweest met: Zwemmersjeuk Botulisme Ziekte van Weil Zwerfvuil Overige zogenaamde zwemmersziekten 22\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

23 4 Analyse historische waterkwaliteit In de navolgende paragrafen wordt de bacteriologische zwemwaterkwaliteit beschreven. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan de orde: Bacteriologische waterkwaliteit volgens de oude Europese zwemwaterrichtlijn Bacteriologische waterkwaliteit volgens de huidige Europese zwemwaterrichtlijn Historische data analyse in combinatie met de weersomstandigheden. Een nadere analyse is alleen uitgevoerd wanneer er sprake is geweest van normoverschrijdingen en / of verhogingen van concentraties gedurende de jaren Blauwalgen 4.1 Bacteriologische kwaliteit De bacteriologische parameters van de oude zwemwaterrichtlijn (totaal bacteriën van de coligroep, thermotolerante bacteriën van de coligroep en fecale streptococcen) zijn in de huidige zwemwaterrichtlijn vervangen door Escherichia coli en intestinale enterococcen. Deze indicatoren leveren een betere koppeling tussen fecale verontreinigingen in zwemwater en gezondheidseffecten. In tabel 4.1 zijn de normen van de huidige richtlijn en de oude richtlijn weergegeven. De eenheden zijn uitgedrukt in kve 1 /100 ml. De eindbeoordeling van de oude richtlijn is afwijkend van de huidige richtlijn. Bij de oude parameters zijn er 3 categorieën (goed, voldoende en slecht) en bij de huidige parameters zijn er 4 categorieën (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht). De toetsingssystematiek van de oude en de huidige Europese zwemwaterrichtlijn is niet vergelijkbaar en vaak is de huidige richtlijn iets strenger. Zo mag een beheerder volgens de huidige richtlijn alleen onder strikte voorwaarden incidentele normoverschrijdingen negeren, mits deze voorspeld zijn. De oude praktijk van herbemonstering, waarbij een normoverschrijding genegeerd mag worden als een nieuw monster aantoont dat het om een incident ging, is onder de huidige richtlijn niet toegestaan. Een toelichting op de zwemwaterbeoordeling volgens de beide richtlijnen is opgenomen in bijlage 4. 1 Kolonie vormende eenheid Zwemwaterprofiel Rosworld 23\38

24 Tabel 4.1 Risicowaarden oude en huidige zwemwaterparameters in kve/100 ml Parameter Kwaliteitsniveau Huidige EU richtlijn Uitstekende kwaliteit Goede kwaliteit Aanvaardbare kwaliteit E coli 500 (95-percentiel) (95-percentiel) 900 (90-percentiel) Intestinale enterococcen 200 (95-percentiel) 400 (95-percentiel) 330 (90-percentiel) Oude EU richtlijn Goed Voldoende Coli thermotolerante (80 %) (95 %) Coli totaal (80 %) (95 %) Waterkwaliteit volgens de oude Europese zwemwaterrichtlijn Tot en met 2008 zijn concentraties aan thermotolerante colibacteriën en totaal colibacteriën gemeten, zie Figuur 4.1. De bacteriologische waterkwaliteit was volgens de normen van de oude EU-zwemwaterrichtlijn voldoende. De gemeten concentraties van thermotolerante coli waren regelmatig licht verhoogd, maar voldeden nog wel aan de zwemwaternorm. Jaartrend totaal coli Rosworld, mp norm voldoende norm goed Jaartrend thermotolerante coli Rosworld, mp norm voldoende norm goed kve/100 ml kve/100 ml apr 1-mei 1-jun 1-jul 1-aug 1-sep 1-okt 0 1-apr 1-mei 1-jun 1-jul 1-aug 1-sep 1-okt Figuur 4.1 Bacteriologische waterkwaliteit Rosworld 24\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

25 4.1.2 Waterkwaliteit volgens de huidige Europese zwemwaterrichtlijn In 2009 zijn voor het eerst de huidige parameters bepaald. De resultaten staan weergegeven in Figuur 4.2. Meestal waren E. coli en intestinale enterococcen licht verhoogd of niet aantoonbaar aanwezig (bepalingsgrens 38 kve/100 ml). Echter op drie dagen zijn hoge concentraties gemeten die de norm voor aanvaardbare kwaliteit overschreden, te weten op: 8 juni 2009 door E. coli 12 en 27 juli 2010 door intestinale enterococcen Jaartrend Escherichia coli Rosworld mp Norm uitstekend Norm aanvaardbaar Jaartrend Intestinale enterococcen Rosworld mp Norm uitstekend Norm aanvaardbaar kve/100 ml apr 1-mei 1-jun 1-jul 1-aug 1-sep 1-okt kve/100 ml apr 1-mei 1-jun 1-jul 1-aug 1-sep 1-okt Figuur 4.2 Bacteriologische waterkwaliteit huidige parameters Indeling in kwaliteitsklasse volgens de huidige Europese zwemwaterrichtlijn De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld. De huidige parameters zijn vanaf 2009 gemeten en onderstaande kwaliteitsindeling is dan ook gebaseerd op de gegevenssets uit de badseizoenen 2009 en De bacteriologische waterkwaliteit valt vooralsnog in kwaliteitsklasse goed. Een correcte beoordeling kan pas in 2012 plaatsvinden. Tabel 4.2 Voorlopige kwaliteitsindeling volgens huidige EU-zwemwaterrichtlijn op basis van jaren 2009 en 2010 Omschrijving Totaal oordeel E. coli Intestinale enterococcen Rosworld Goed Goed Goed Zwemwaterprofiel Rosworld 25\38

26 4.1.3 Historische data analyse in combinatie met weersomstandigheden Om mogelijke verontreinigingsbronnen te ontdekken wordt vaak gezocht naar eventuele relaties met weersomstandigheden. Een relatie tussen fecale bacteriën en neerslag kan wijzen op overstorten in de buurt van de zwemlocatie of een verhoogde afspoeling van met fecaliën verontreinigd regenwater van aanliggende oevers. In bijlage 2 zijn de concentraties van E. coli en intestinale enterococcen in grafieken gezet met luchttemperatuur en neerslag. Voor de luchttemperatuur en de neerslag is uitgegaan van de gemeten waarden van het KNMI-weerstation Eelde. Uit de grafieken in bijlage 2 blijkt dat twee van de drie dagen met hoge concentraties aan E. coli en intestinale enterococcen, samenvielen met neerslagpieken voorafgaand aan de monstername (6 juni 2009 na 21 mm neerslag en 12 juli 2010 na 25 mm neerslag). De derde keer viel samen met minder extreme neerslag (27 juli 2010 na 7 mm). Er zijn echter ook veel periodes met neerslag geweest waarin de bacteriële concentraties laag bleven. Hoge luchttemperaturen lijken niet van invloed op bacteriële concentraties. Resumerend kan gesteld worden dat er geen relatie is tussen de hoge bacteriële concentraties en temperatuur. Mogelijk heeft veel neerslag wel invloed op de bacteriële concentraties. 4.2 Blauwalgenprofiel Volgens de beheerder zijn er in de zwemplas nooit problemen met bloei van toxische blauwalgen geweest. Ook zijn er bij de provincie Drenthe en waterschap Noorderzijlvest geen meldingen van blauwalgenbloei bekend Analyse Om in te schatten of er in de nabije toekomst kans op bloei van blauwalgen bestaat, zijn de historische data geanalyseerd conform de Handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen. Bijlage 3 bevat een overzicht van de beschikbare waterkwaliteitsgegevens in relatie tot mogelijke problemen met overmatige groei van blauwalgen. Fytoplanktononderzoek en microcystine Omdat er nooit problemen met blauwalgen zijn geweest, heeft geen nader onderzoek naar microcystineconcentraties of fytoplankton plaatsgevonden. Toestandvariabelen Naast de reguliere zwemwaterparameters worden op het zwemwatermeetpunt 6102 tijdens het zwemseizoen 2 keer de fysisch-chemische waterkwaliteitsgegevens gemeten (in juni/juli en augustus). 26\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

27 De nutriëntenconcentraties zijn laag en over de afgelopen jaren is een trend in afnemende concentraties te zien. Van stikstof variëren de gemeten waarden van 1,3 tot 2,3 mg N/l (ter vergelijking: de voormalige MTR-norm (maximaal toelaatbaar risico) was 2,2 mg N/l). Stikstof is vooral in gebonden vorm (niet beschikbaar) aanwezig. De concentraties aan nitraat en ammonium (de beschikbare vorm) zijn vaak lager dan de bepalingsgrens en maximaal 0,3 mg N/l. De maximaal gemeten fosfaatconcentratie is 0,1 mg P/l. Ter vergelijking: de voormalige MTRnorm was 0,15 mg P/l. Net als stikstof is fosfaat in gebonden vorm aanwezig. Opgelost fosfaat vaak niet meetbaar aanwezig (rapportagegrens opgelost P is 0,01 mg P/l). Verhoudingsgewijs is er veel stikstof en weinig fosfaat in het watersysteem. De N:P-ratio (mol:mol) is hoog en ligt rond de voor N:P-ratio totaal en 30 voor N:P-ratio opgelost. Een stelregel is dat vooral bij lagere N:P verhoudingen (lager dan 10) enkele blauwalgensoorten in het voordeel zijn omdat zij stikstof uit de atmosfeer kunnen binden (bijvoorbeeld Anabaena sp. en Aphanizomenon). Dit is op deze locatie dus niet het geval. De verwachting is dat de algensamenstelling meer naar groenalgen zal neigen. Dat wil overigens niet zeggen dat ontwikkeling van blauwalgen nooit (plaatselijk) kan voorkomen als de omstandigheden gunstig zijn. Chlorofyl is een maat voor de algengroei. In zwemplas Rosworld zijn de chlorofylconcentraties vaak verhoogd. De hoogst gemeten waarden liggen tussen 40 tot 120 µg/l (oude NW4-norm 100 µg/l). Volgens de Handreiking Zwemwaterprofiel Blauwalgen mag de chlorofyl-a concentratie niet boven 50 µg/l uitkomen. Dit is de door de WHO genoemde kritische grens waarboven problemen met blauwalgen te verwachten zijn. Het doorzicht in de zwemplas is gering. Tijdens het zwemseizoen is het doorzicht meestal 0,25 à 0,5 meter. Een enkele keer is in het voorjaar een doorzicht tot op de bodem gemeten wat overeenkomt met maximaal 0,8 meter. Vaak wordt een gering doorzicht veroorzaakt door algen (hoge chlorofylgehalten), maar dat is op deze locatie niet duidelijk te zien. Het slechte doorzicht wordt mede bepaald door de lemige zandbodem in de plas. De zuurgraad in de zwemplas was tot 2008 met maximaal ph 9,5 aan de hoge kant. Vanaf 2008 is de zuurgraad stabiel en schommelt tussen ph 6,8 8,7. Vaak gaat een toename van algengroei (hoge chlorofylgehalten) samen met hogere ph waarden maar dat is voor deze plas niet duidelijk het geval Beoordeling Blauwalgen Geconcludeerd wordt dat de zwemlocatie Rosworld geen problemen met bloei van toxische blauwalgen kent. Voor de beoordeling zijn geen blauwalgengegevens beschikbaar. Op basis van de beschikbare nutriëntenconcentraties en andere blauwalgengerelateerde toestandsvariabelen als ph, chlorofylconcentratie en doorzicht, geen bloei van toxische blauwalgen te verwachten. Zwemwaterprofiel Rosworld 27\38

28 28\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

29 5 Mogelijke risicobronnen In onderstaand overzicht wordt een beschrijving gegeven van de mogelijke bronnen voor bacteriële verontreinigingen. Regenwaterlozingen/ overstorten Effluent RWZI Wegwater/afstromend hemelwater Ongerioleerde lozingen Mestwater omringend agrarisch gebied Recreatievaart Jachthavens Beroepsvaart Wateraanvoer (Blauw)algen Planten Dieren Menselijke belasting Nee. Nee. Nee, de verharding van de parkeerplaats en het pad naar de ingang van de manege wateren af naar een aantal putten, die volgens de beheerder waarschijnlijk op de riolering zijn aangesloten. Alle gebouwen op het terrein zijn op de riolering aangesloten. Nee. De zwemplas wordt omringd door een groenzone. Rechtstreekse beïnvloeding vanuit omringende sloten is niet mogelijk. De plas ligt geïsoleerd. Er is een overlaat voor overtollig water naar een watergang ten noorden van de plas. Nee. Nee. Nee. Nee. Nee. Rondom de plas groeien veel water- en oeverplanten. In het water zijn weinig waterplanten aanwezig. Honden en paarden zijn niet toegestaan bij de zwemplas. Voor de paarden is er op het terrein een aparte zwemvijver (Figuur 3.3). Er zijn beperkte aantallen watervogels zoals eenden en enkele nijlganzen. In principe niet. Er zijn sanitaire voorzieningen op het terrein aanwezig. Conclusie potentiële bronnen Hoewel het een eenvoudige zwemlocatie is die redelijk extensief beheerd wordt, maakte de zwemlocatie tijdens het veldbezoek een goede indruk met betrekking tot de hygiëne. Er was geen zwerfvuil aanwezig. Aan het eind van het zwemseizoen was het strand wel behoorlijk aan het vergrassen met pitrus en riet wat de aantrekkelijkheid minder maakt. De potentiële risicobronnen zijn: Watervogels Zwemmers Zwemwaterprofiel Rosworld 29\38

30 30\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

31 6 Gezondheidsrisico s Bij de Handreiking bij het opstellen van een zwemwaterprofiel hoort een spreadsheetmodel, genaamd ZWEMPROF, om de invloed van de bronnen te kunnen schatten. Indien uit deze eenvoudige berekeningen geen relevante beïnvloeding van een verontreinigingsbron of -route wordt gevonden kan hiermee worden volstaan. Opgemerkt wordt dat met de spreadsheet alleen gezondheidsrisico s ten gevolge van fecale verontreinigingen (E. coli en intestinale enterococcen) bepaald wordt. Gezondheidsrisico s door blauwalgen en andere ziekteverwekkers zoals zwemmersjeuk, botulisme en chemische verontreinigingen, moeten afzonderlijk beoordeeld worden. Voor alle geïdentificeerde bronnen zijn de kentallen in het spreadsheet ingevuld, zie bijlage 1. De uitkomsten van de berekening zijn in dezelfde bijlage te vinden. 6.1 Toelichting gebruikte kentallen spreadsheet ZWEMPROF Afmetingen zwemzone en waterdiepte. Voor het oppervlak van de zwemzone is uitgegaan van de begrenzing zoals aangegeven in paragraaf 3.3. Het oppervlak van de zwemzone is ongeveer m 2, met een gemiddelde diepte van 1,5 meter. De gehele plas is als watersysteem genomen. De gemiddelde diepte van de plas is eveneens gesteld op 1,5 meter. Zwemmers. Volgens de beheerder zijn er op een topdag maximaal 40 bezoekers. Het gemiddeld aantal bezoekers is niet exact bekend. Voor dit zwemwaterprofiel is het gemiddeld aantal bezoekers bepaald door het maximale aantal door een factor 4 te delen. Gerekend is met 40 bezoekers bij topdrukte en 10 gemiddeld. In ZWEMPROF is gerekend met het aantal bezoekers als zwemmers. Uit ZWEMPROF komt naar voren dat zwemmers geen invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit. Watervogels. Tijdens het veldbezoek zijn bijna geen vogels gezien, alleen een nijlgans met enkele jongen. In ZWEMPROF wordt uitgegaan van een worst case scenario met maximaal 15 watervogels in de zwemzone en 40 vogels buiten de zwemzone. Uit ZWEMPROF komt naar voren dat deze hoeveelheid watervogels niet van invloed is op de zwemwaterkwaliteit. Honden en paarden. Honden en paarden zijn niet toegestaan bij de zwemplas en hierop wordt streng gehandhaafd. Deze zijn in ZWEMPROF dan ook buiten beschouwing gelaten. Zwemwaterprofiel Rosworld 31\38

32 6.2 Resultaten en analyse Risico s door fecale verontreinigingsbronnen Uit ZWEMPROF volgt dat er geen bacteriële verontreinigingsbronnen zijn die effect op de zwemwaterkwaliteit hebben. Het is belangrijk te weten dat ZWEMPROF uitgaat van volledige menging van verontreinigingen in de zwemzone. Dit is bij eventuele verontreinigingen door watervogels in delen van de zwemzone of het strand niet altijd het geval. Plaatselijke (en kortstondige) bacteriologische verontreinigingen door watervogels zijn daarom altijd mogelijk. Ook als in ZWEMPROF geen invloed berekend wordt. Overige pathogene ziekteverwekkers Gezondheidsrisico s door andere ziekteverwekkers zijn niet te verwachten. Risico s door blauwalgen De kans op een bloei van toxische blauwalgen op de zwemlocatie Rosworld is klein. 32\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

33 7 Conclusies en aanbevelingen 7.1 Conclusies Bacteriologische kwaliteit In de periode was de bacteriologische waterkwaliteit op de zwemlocatie Rosworld voldoende. Er zijn nooit normoverschrijdende concentraties geweest. In 2009 zijn voor het eerst ook de huidige bacteriologische parameters, Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen, gemeten. Enkele keren zijn hoge piekconcentraties vastgesteld die de norm voor uitstekende kwaliteit overschrijden: In 2009 op 8 juni door E. coli In 2010 op 12 en 27 juli door intestinale enterococcen De overige gemeten waarden zijn laag of licht verhoogd. Volgens de huidige zwemwaterrichtlijn zou de zwemwaterkwaliteit voorlopig worden ingedeeld in kwaliteitsklasse goed. Voor een definitieve beoordeling is een meetreeks van 4 jaar nodig. Bacteriologische verontreinigingsbronnen De potentiële bronnen zijn zwemmers en watervogels. Volgens het spreadsheet ZWEMPROF hebben deze bronnen geen invloed op de zwemwaterkwaliteit. Overig Gezondheidsrisico s door andere ziekteverwekkers zijn op de zwemlocatie Rosworld niet te verwachten. Blauwalgen De zwemlocatie kent geen problemen met blauwalgen. Op basis van de beschikbare informatie en ervaringen uit de voorgaande jaren is de kans op jaarlijkse bloei van toxische blauwalgen nihil. Begrenzing zwemzone In het zwemwaterprofiel is de begrenzing van de zwemzone bepaald op basis van het protocol Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water. Voor de begrenzing van de zwemzone wordt de noordelijke helft van de zwemplas voorgesteld. Dit is het gedeelte bij het zandstrand. Het zwemwatermeetpunt ligt in de zwemzone en is daarmee voldoende representatief. Zwemwaterprofiel Rosworld 33\38

34 7.2 Aandachtspunten en mogelijke maatregelen Op basis van de beperkte gegevensset van de jaren 2009 en 2010 is kwaliteitsklasse indeling volgens de huidige EU-zwemwaterrichtlijn goed en is er geen noodzaak tot het treffen van maatregelen voor de bacteriologische waterkwaliteit. Om in de toekomst problemen te voorkomen en een goede waterkwaliteit te behouden kunnen onderstaande aanbevelingen een aanknopingspunt bieden. Bacteriologische waterkwaliteit Tot nu toe zijn er weinig watervogels in de plas die de zwemwaterkwaliteit kunnen beïnvloeden. Wel moet voorkomen worden dat de vogelstand zich uitbreidt. Bij het veldbezoek is een nijlgans met jongen in de plas gezien. Vooral nijlganzen kunnen in populatie snel toenemen als er broedgelegenheid in de omringende bomen en oevervegetatie is. Mogelijkheden voor terugdringing van het aantal vogels zijn het instellen van vogelonvriendelijk beheer. Beheer en veiligheid Het zandstrand is sterk aan het vergrassen, vooral langs de oeverlijn groeit veel pitrus, riet en gras. Aangeraden wordt om de vergrassing een halt toe te roepen door de begroeiing op de oever van het zandstrand te verwijderen. Gezien de diepte van de plas, tot 3 meter in het midden, wordt aangeraden om de ondiepe zwemzone tot 0,75 of 1 meter waterdiepte, af te bakenen met een drijflijn of met bordjes in het water. Met het oog op veilig zwemmen wordt aangeraden om de zuidkant met de onder water liggende fundering duidelijk af te schermen. Op de oever staan borden die suggereren dat je, weliswaar niet moet duiken, maar dat je op deze plek wel in het water kan gaan. De waterdiepte en obstakels onderwater zijn vanwege het slechte doorzicht niet te zien. Er ligt een ballenlijn voor de fundering maar nergens wordt aangegeven wat de betekenis hiervan is. Aanbevolen wordt om voor deze hoek in de zwemplas de bebording hierop aan te passen en duidelijk aan te geven dat hier niet gezwommen moet worden. 34\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

35 Resumerend overzicht aandachtspunten en maatregelen Onderwerp Aandachtspunt (A) / maatregel (M) Wie/Initiator Bacteriologische Alertheid op uitbreiding ganzenpopulatie (A) Rosworld waterkwaliteit Zwemzone en Een zwemverbod voor de zuidwesthoek (bij de onderwater gelegen Rosworld en provincie veiligheid fundering) en dit duidelijk met borden aangeven (M) Groningen Markering 0,75 m of 1 m waterdiepte met bordjes of drijflijn (M) Rosworld Verwijderen begroeiing van het strand (A) Rosworld 7.3 Actualisatie en vervolgtraject Afhankelijk van de zwemwaterindeling waarin de zwemlocatie volgens de EU-zwemwaterrichtlijn wordt ingedeeld, moet het zwemwaterprofiel na een bepaalde periode geactualiseerd worden. Zwemwaterindeling Uitstekend Goed Aanvaardbaar Slecht Actualisatie zwemwaterprofiel vindt ten minste plaats om de Alleen als de indeling verandert in goed, aanvaardbaar of slecht Vier jaar Drie jaar Twee jaar De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld (zie toelichting bijlage 4). Op basis van de gegevensset uit 2009 en 2010 is een schatting van de indeling gedaan. De bacteriologische waterkwaliteit valt in kwaliteitsklasse goed. Totaal oordeel E. coli Intestinale enterococcen Rosworld Goed Goed Goed Bovenstaand toetsoordeel betekent dat, als de kwaliteit in 2012 nog hetzelfde is als in 2010, het zwemwaterprofiel in 2014 geactualiseerd dient te worden. Actualisatie moet eerder plaatsvinden als er veranderingen zijn bij de zwemlocatie die de waterkwaliteit kunnen beïnvloeden. Zwemwaterprofiel Rosworld 35\38

36 36\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

37 8 Geraadpleegde bronnen 1. Europese Unie 2006, Richtlijn 2006/7/EEG van het Europees Parlement en de Raad van 15 februari 2006 betreffende het beheer van de zwemwaterkwaliteit en tot intrekking van Richtlijn 76/160/EEG 2. RIZA-Grontmij Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel, In opdracht van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en Rijkswaterstaat 3. DHV 2005, KRW en oppervlaktewater, Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water, In opdracht van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat, RIZA 4. DHV Handreiking Blauwalgen in het Zwemwaterprofiel. Hulpmiddel voor het opstellen van het voor blauwalgen relevante deel van zwemwaterprofielen. In opdracht van Rijkswaterstaat, RIZA 5. CIW blauwalgenprotocol, Veilig zwemmen: cyanobacteriën in oppervlaktewater, aangepast protocol Blauwalgenprotocol 2010, vastgesteld door het NWO op 10 maart Waterschap Noorderzijlvest, ondermeer historische data waterkwaliteit 8. Zwemwaterfolder, Zwemplassen in Drenthe, Zwemwaterprofiel Rosworld 37\38

38 38\38 Zwemwaterprofiel Rosworld

39 Bijlage 1 Resultaten risicoberekening spreadsheet ZWEMPROF

40

41 ZWEMPROF Naam locatie: Rosworld ZWEMwaterPROFielen Datum beoordeling: 15 nov Afstand tot Fractie naar Type en morfologie Zwemmers gemiddeld aantal per dag aantal bij extreme drukte zwemplek (m) zwemwater Type systeem plas aantal boten bij extreme breedte plas (m) 50 Schepen aantal boten per dag drukte lengte plas (m) recreatievaart gemiddelde diepte plas (m) 1,5 - beroepsvaart ,9 Continue bronnen - debiet (m3/s) oppervlak zwemzone (m2) RWZI gemiddelde diepte in zwemzone (m) 1,5 - lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf oeverlengte zwemstrand (m) jachthavens (continue belasting) Lokale bron (continu) belasting E. coli (KVE/halfjaar) - - belasting enterokokken (KVE/halfjaar) - Dieren op het zwemstrand/zwemzone - aantal honden/dag aantal paarden/dag watervogels Dieren buiten zwemzone - aantal honden/dag aantal paarden/dagen watervogels ,5 Incindentele bronnen - overstort-volume (m3) - overstort gemengd stelsel overstort gescheiden stelsel ongezuiverde lozingen afstromend wegwater Lokale bron (incidenteel) concentratie concentratie E. coli (KVE/l) concentratie enterokokken (KVE/l) Agrarisch achterland bodemtype zand aantal hectare 0 mestsoort Melkkoeien 3 Bijdrage bronnen legenda EC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (E.c <200KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (E.c tussen 200 en 500KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (E.c tussen 500 en 900KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (E.c >900KVE/100ml) Naam locatie: Rosworld Datum beoordeling: 15 nov Legenda IE Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (IE <100KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (IE tussen 100 en 200KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (IE tussen 200 en 330KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (IE >330KVE/100ml) gemiddeld EC zeer druk EC gemiddeld IE zeer druk IE eindoordeel EC eindoordeel EC Zwemmers verdeeld over zone gemiddeld zeer druk Recreatievaart RWZI 0 0 eindscore IE eindscore IE Agrarisch achterland 0 0 gemiddeld zeer druk RioolOverstort gemengd stelsel 0 0 gescheiden stelsel 0 0 Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf 0 0 Ongezuiverde lozingen 0 0 Afstromend wegwater 0 0 Beroepsvaart 0 0 Jachthavens 0 0 Watervogels binnen zwemzone Watervogels buiten zwemzone 4 4 Dieren op het strand binnen zwemzone 0 0 Dieren op het strand buiten zwemzone 0 0 Lokale bron (Incidenteel) 0 0 Lokale bron (continue belasting) 0 0 Zwemmers op een kluitje

42

43 Bijlage 2 Grafieken bacteriële waterkwaliteit en weersinvloeden

44

45 Zwemwaterkwaliteit Rosworld meetjaar 2009 E. coli (aantal kve/ 100 ml) apr 8-apr 15-apr 22-apr 29-apr 6-mei 13-mei 20-mei 27-mei 3-jun 10-jun 17-jun 24-jun 1-jul 8-jul 15-jul 22-jul 29-jul 5-aug 12-aug 19-aug 26-aug 2-sep 9-sep 16-sep 23-sep 30-sep Neerslag (mm/dag) + temperatuur (gr.c) E. coli Norm Temperatuur Eelde Neerslag Eelde Zwemwaterkwaliteit Rosworld meetjaar apr 8-apr 15-apr 22-apr 29-apr 6-mei 13-mei 20-mei 27-mei 3-jun 10-jun 17-jun 24-jun 1-jul 8-jul 15-jul 22-jul 29-jul 5-aug 12-aug 19-aug 26-aug 2-sep 9-sep 16-sep 23-sep 30-sep Intestinale enterococcen (aantal kve/ 100 ml) Neerslag (mm/dag) + temperatuur (gr.c) 0 int. enterococcen Norm Temperatuur Eelde Neerslag Eelde

46 Zwemwaterkwaliteit Rosworld meetjaar 2010 E. coli (aantal kve/ 100 ml) apr 8-apr 15-apr 22-apr 29-apr 6-mei 13-mei 20-mei 27-mei 3-jun 10-jun 17-jun 24-jun 1-jul 8-jul 15-jul 22-jul 29-jul 5-aug 12-aug 19-aug 26-aug 2-sep 9-sep 16-sep 23-sep 30-sep Neerslag (mm/dag) + temperatuur (gr.c) E. coli Norm Temperatuur Eelde Neerslag Eelde Zwemwaterkwaliteit Rosworld meetjaar apr 8-apr 15-apr 22-apr 29-apr 6-mei 13-mei 20-mei 27-mei 3-jun 10-jun 17-jun 24-jun 1-jul 8-jul 15-jul 22-jul 29-jul 5-aug 12-aug 19-aug 26-aug 2-sep 9-sep 16-sep 23-sep 30-sep Intestinale enterococcen (aantal kve/ 100 ml) Neerslag (mm/dag) + temperatuur (gr.c) 0 int. enterococcen Norm Temperatuur Eelde Neerslag Eelde

47 Bijlage 3 Fysisch-chemische toestandsvariabelen

48

49 Stikstof - Rosw orld 2,5 Concentratie (mg N/l) 2 1,5 1 0, N opgelost Streefw aarde N opgelost N-totaal MTR N-totaal Fosfaat - Rosw orld 0,20 0,18 Concentratie (mg P/l) 0,16 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0, P-totaal MTR-P-totaal PO4 Streefw aarde PO4 N:P ratio - Rosw orld N:P ratio totaal (mol/mol) opgelost (mol/mol)

50 Chloride - Rosw orld Concentratie (mg/l) Chlorofyl-a en doorzicht - Rosworld 2, ,0 Chlorofyl-a (ug/l) ,5 1,0 0,5 0 ph - Rosw orld 10,5 9,5 8,5 7,5 6,5 5,5 4, Doorzicht (m) 0,0 Chlorofyl-a Doorzicht ph