Zwemwaterprofiel Westbroekplas

Transcriptie

1 Zwemwaterprofiel Westbroekplas 22 oktober 2008

2

3 Zwemwaterprofiel Westbroekplas Zwemwaterprofiel Westbroekplas bij Velserbroek

4

5 Verantwoording Titel Zwemwaterprofiel Westbroekplas Opdrachtgever Hoogheemraadschap van Rijnland Projectleider Sigrid Haverkamp Auteur(s) Bernadette Lohmann, Sascha Robijn en Sigrid Haverkamp Projectnummer Aantal pagina's 36 (exclusief bijlagen) Datum 22 oktober 2008 Handtekening Colofon Tauw bv afdeling Water Handelskade 11 Postbus AC Deventer Telefoon (0570) Fax (0570) Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO Zwemwaterprofiel Westbroekplas 5\36

6 6\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

7 Inhoud Verantwoording en colofon... 5 Samenvatting Inleiding Aanleiding Leeswijzer Uitgevoerde werkzaamheden Methode Locatiebezoek Beschrijving van de zwemlocatie Situering en beschrijving Hydrologie en hydromorfologie Kenmerken van de zwemlocatie Begrenzing van de zwemwaterzone Analyse historische waterkwaliteit Bacteriologische kwaliteit Waterkwaliteit volgens de oude Europese zwemwaterrichtlijn Historische data analyse in relatie tot weersomstandigheden Waterkwaliteit volgens de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn Bauwalgen Overige verontreinigingen Mogelijke verontreinigingsbronnen Beoordeling gezondheidsrisico s Toelichting gebruikte kentallen spreadsheet ZWEMPROF Resultaten en analyse Conclusie Aandachtspunten en maatregelen Aanbevelingen vervolgtraject Zwemwaterprofiel Westbroekplas 7\36

8 Bijlage(n) 1. Situering meetpunten zwemwaterkwaliteit 2. Resultaten risicoberekeningen spreadsheet ZWEMPROF 3. Data blauwalgen en fysisch chemische toestandsvariabelen 4. Beoordeling zwemwaterkwaliteit volgens de huidige en nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn 5. Verslag locatiebezoek 8\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

9 Samenvatting Een verplichting voortkomend uit de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn is het opstellen van een zwemwaterprofiel voor zwemlocaties door de waterbeheerder. In een zwemwaterprofiel worden de bronnen, de verontreinigingsroutes en de locatiespecifieke eigenschappen in kaart gebracht en worden de eventueel benodigde maatregelen ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit geïnventariseerd. Dit zwemwaterprofiel heeft betrekking op de zwemlocatie Westbroekplas gelegen ten zuiden van Velserbroek. De beheerder van deze zwemlocatie is het Recreatieschap Spaarnwoude. In het zwemwaterprofiel is de begrenzing van de zwemwaterzones bepaald op basis van het protocol Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water. Het resultaat is het hele gebied binnen de drijflijnen als zwemzone is aangewezen. Het zwemwatermeetpunt ROP30805 ligt in de zwemwaterzone en is voldoende representatief. De bacteriologische kwaliteit van het zwemwater in de Westbroekplas is volgens de huidige richtlijn aanvaardbaar en volgens de nieuwe richtlijn valt deze in de kwaliteitsklasse goed. Dit geeft dus geen aanleiding dat maatregelen nodig zijn bij de zwemlocatie. Er zijn geen bacteriologische verontreinigingsbronnen die invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit in de zwemzone. Gezondheidsrisico s door andere ziekteverwekkers zijn op de zwemlocatie in de Westbroekplas niet te verwachten. In de Westbroekplas is de laatste jaren vaak sprake van drijflaagvormende blauwalgen die worden veroorzaakt door blauwalgen die het giftige microcystine produceren (vooral Anabaena en in mindere mate Microcystis). De nutriëntenconcentraties zijn in de plas niet bijzonder hoog maar wat opvalt is dat de fosfaatconcentraties de laatste jaren toenemen en dat dit samenvalt met een toename van de blauwalgenproblematiek. De oorzaak van deze stijging is vooralsnog onduidelijk. Geadviseerd wordt om de fysisch chemisch onderzoek in de plas voort te zetten zodat een verandering in de waterkwaliteit gevolgd kan worden. Belangrijk is om beter zicht te krijgen op het hydrologische regime van de plas en de kwaliteit van het inlaatwater. Zwemwaterprofiel Westbroekplas 9\36

10 Voor de bestrijding van blauwalgen kan voorlopig alleen ingezet worden op beheersmaatregelen. Luchtmengen is voor diepe watersystemen een bewezen alternatief om groei van blauwalgen te onderdrukken. Gezien de diepte van de Westbroekplas zou dit een optie kunnen zijn. Voor ondiepe systemen zoals de enigszins van de plas geïsoleerde zwemzone is alleen verplaatsen (doorstroming) en oppervlakkige menging een goede optie. Hiermee wordt niet de groei van blauwalgen verstoord, maar wordt alleen bereikt dat de algen niet kunnen gaan drijven. Hiermee wordt ook het ophopen van toxines tot gevaarlijke niveaus voorkomen. Een menginstallatie onder de steiger zou uitkomst kunnen bieden. Als er drijflagen op de plas dreigen, is op een pro actieve wijze voorlichting van het publiek van belang, bijvoorbeeld via internet, op de zwemlocatie zelf, huis aan huis bladen, radio en regionale tv, et cetera. Onderwerp Maatregel Blauwalgen Metingen fysisch chemische waterkwaliteit Bijhouden hydrologisch regime (in- uitlaatwater en de milieuhygiënische kwaliteit Optie: Mengsysteem in de zwemzone Optie: Luchtmengsysteem in de diepe put aanbrengen Voorlichting publiek Wie Rijnland Rijnland Rijnland / Recreatieschap Spaarnwoude Rijnland Recreatieschap Spaarnwoude en provincie Noord-Holland 10\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EC) die maart 2006 van kracht geworden is, schrijft voor dat voor elk zwemwater een zwemwaterprofiel wordt opgesteld. In de nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn staat dat alle zwemwateren aan het einde van het badseizoen van 2015 ten minste moeten voldoen aan de kwaliteit aanvaardbaar. Tevens moeten dan realistische en evenredige maatregelen zijn genomen om het aantal zwemwateren als uitstekend of goed te doen toenemen. In deze nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn worden naast monitoring ook beheersmaatregelen van belang. Dit betekent dat per zwemwaterlocatie naast kwaliteitsgegevens van het oppervlaktewater vooral ook informatie beschikbaar moet zijn over de wijze waarop de zwemwaterkwaliteit beïnvloed wordt. Dit komt erop neer dat de beheerder van iedere zwemwaterlocatie een inschatting moet maken van de bronnen die de zwemwaterkwaliteit negatief kunnen beïnvloeden. De risico s en bedreigingen voor het zwemwater worden vastgelegd in een zwemwaterprofiel. De beheerder kan op basis van dit zwemwaterprofiel op de desbetreffende locatie maatregelen nemen om de risico s voor de zwemmers te reduceren. Volgens de zwemwaterrichtlijn geeft een zwemwaterprofiel een compleet beeld van alle veiligheid- en gezondheidsrisico s op de zwemlocatie. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen: Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen (nieuwe EU-richtlijn) of thermotolerante en totaal bacteriën van de coligroep en fecale streptococcen (huidige/oude parameters). Daarnaast verschaft het zwemwaterprofiel inzicht in mogelijke problemen door cyanobacteriën, overige macroalgen en/of fytoplankton. Andere gezondheidsbedreigende risico s zoals ziekte van Weil, botulisme, zwemmersjeuk, et cetera worden niet specifiek genoemd in de richtlijn maar worden in dit zwemwaterprofiel wel meegenomen. Het Hoogheemraadschap van Rijnland is verantwoordelijk voor het waterkwaliteitsbeheer van 46 zwemlocaties: 41 officiële locaties en 5 potentiële locaties (stand van zaken mei 2008). In dit rapport is het zwemwaterprofiel voor de Westbroekplas beschreven. Zwemwaterprofiel Westbroekplas 11\36

12 1.2 Leeswijzer Na deze inleiding worden in hoofdstuk 2 de uitgevoerde werkzaamheden beschreven. In hoofdstuk 3 volgt een beschrijving van de zwemlocatie en hoofdstuk 4 bevat een analyse van de waterkwaliteit en het blauwalgenprofiel. Vervolgens komen de potentiële risicobronnen in hoofdstuk 5 aan bod. Een beschrijving van de gezondheidsrisico s en bronnenanalyse is uitgewerkt in hoofdstuk 6. Tot slot staan in hoofdstuk 7 de conclusies en aanbevelingen.. 12\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

13 2 Uitgevoerde werkzaamheden 2.1 Methode Voor het opstellen van zwemwaterprofielen zijn enkele handreikingen/rapporten opgesteld waarin een gestructureerde aanpak van diverse facetten wordt beschreven: Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (RIZA/Grontmij, 2005): bacteriologische verontreinigingsbronnen KRW en oppervlaktewater (RIZA/DHV, 2005): afbakening van de zwemlocatie Handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen (RIZA/DHV, 2007): blauwalgen Voor zover mogelijk, is voor het opstellen van dit zwemwaterprofiel bij deze handreikingen aangesloten. Figuur 2.1 Routekaart voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (bron: Handreiking) Een zwemwaterprofiel omvat de volgende aspecten: Algemene beschrijving van de zwemwaterlocatie Er wordt een algemene beschrijving van de locatie gegeven waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: algemene gebiedsbeschrijving, hydromorfologie en hydrologie, de begrenzing van de zwemwaterzone, gegevens ten aanzien van problemen en zwemverboden Zwemwaterprofiel Westbroekplas 13\36

14 zoals meldingen van gezondheidsklachten (zwemmersjeuk, botulisme) en bloei van blauwalgen Analyse data historische waterkwaliteit De data van de laatste drie à vijf jaar vormen de basis voor de historische waterkwaliteit. In geval van hoge concentraties aan bacteriën wordt gekeken of er een trend zichtbaar is die wijst op invloed van weersomstandigheden, een relatie met bepaalde bronnen of een relatie met een bepaalde periode in het jaar waarin de verhogingen plaatsvinden Identificatie van potentiële bronnen van bacteriologische verontreiniging Op basis van de hiervoor beschreven gegevens, het locatiebezoek en het gesprek met de locatiebeheerder, wordt een lijst van alle potentiële verontreinigingsbronnen opgesteld Beoordeling gesignaleerde verontreinigingsbronnen Met behulp van een eenvoudig spreadsheetmodel (ZWEMPROF) wordt de invloed van de bronnen geschat Evaluatie en conclusies Alle gegevens uit de voorgaande stappen worden naast elkaar gelegd en bekeken. Hierbij wordt bepaald welk van de mogelijke bronnen daadwerkelijk relevant zijn voor de waterkwaliteit op de zwemlocatie Aanbevelingen Als er geen problemen worden geconstateerd bestaat er weinig aanleiding om maatregelen te nemen. Als er wel duidelijke verontreinigingsbronnen zijn gevonden of als er onduidelijkheid is over de betrouwbaarheid van de resultaten, wordt een doorkijk gegeven naar mogelijke maatregelen 2.2 Locatiebezoek Bij voorkeur wordt een zwemwaterlocatie en de omgeving ervan een keer bezocht op een moment dat de stranden daadwerkelijk door bezoekers gebruikt worden. Immers dan kan een goede indruk van de hygiëne verkregen worden omdat ook zwemmers zelf een bron van bacteriële verontreinigingen kunnen zijn. In verband met de planning van het project is het locatiebezoek uitgevoerd op donderdag 17 april Tijdens het locatiebezoek was het strand nog niet voor het zwemseizoen in gereedheid gebracht en er waren geen badgasten. Aandachtspunten tijdens het veldbezoek waren ten eerste de mogelijke bronnen van fecale verontreinigingen op de zwemlocatie en in de omgeving, maar ten tweede ook andere bedreigingen voor de zwemwaterkwaliteit zoals flora (bijvoorbeeld afgestorven plantenresten), fauna (ratten in verband met ziekte van Weil), botulisme, (blauw)algen, et cetera. Van elke locatie zijn tevens foto s gemaakt. De waarnemingen tijdens het locatiebezoek zijn opgenomen in bijlage 5 en verwerkt in het zwemwaterprofiel. 14\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

15 3 Beschrijving van de zwemlocatie 3.1 Situering en beschrijving De zwemlocatie Westbroekplas ligt in de gemeente Velsen. De plas maakt deel uit van het hectare grote recreatiegebied Spaarnwoude wat tussen Amsterdam, Haarlem en Velsen ligt. Het gebied is eind jaren 60 aangelegd om een groene buffer te creëren tegen opkomende verstedelijking. De Westbroekplas is gelegen ten zuidoosten van Velserbroek. De plas wordt aan de oostzijde begrensd door Zijkanaal-B (bij de A9), aan de noordzijde door een woonwijk van Velserbroek en aan de west- en zuidzijde door agrarisch gebied. In september 2007 heeft het gebied om de plas een opknapbeurt gekregen. Aan de rand van de plas is een nieuw restaurant gebouwd en er is aandacht besteed aan extra ontsluiting van het gebied. Het strand is verlengd en er zijn nieuwe speeltoestellen en bruggen geplaatst. Het doel van deze opknapbeurt was om de grote overlast van hangjongeren tegen te gaan. Het strand ligt aan de noordoostkant van de plas en is circa 200 meter lang. Het overige gedeelte van de plas wordt omringd door speel- en ligweiden. Rondom de gehele plas loopt een wandelpad. De plas is openbaar toegankelijk voor het publiek. Beverwijk Zaanstad Bloemendaal Westbroekplas A208 A9 Haarlem Zwanenburg Amsterdam Figuur 3.1 Regionale ligging Westbroekplas Zwemwaterprofiel Westbroekplas 15\36

16 Kenmerk R WIH-mfv-V02-NL zwemlocatie Velserbroek A9 Westbroekplas Zijkanaal-B Figuur 3.2 Directe omgeving Westbroekplas Figuur 3.3 Bebording en overzichtsfoto van de zwemlocatie Nevenfuncties De plaatselijke visvereniging gebruikt het water om in te vissen. KRW waterlichaam De Westbroekplas is geen KRW waterlichaam. 16\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

17 Toekomstige plannen Voor zover bekend zijn er geen andere toekomstplannen die relevant zijn voor de zwemlocatie. 3.2 Hydrologie en hydromorfologie De Westbroekplas is een diepe zandwinplas en is onderdeel van de polder de Velserbroek, peilvak GH Het is een geïsoleerde plas met een vast peil van NAP -1,0 meter. Het waterpeil van de westbroekplas kan gereguleerd worden via een inlaat- / afvoerduiker aan de zuidzijde van de plas, zie figuur 3.4. Via de deze duiker kan water vanuit de oostelijk gelegen sloot water worden ingelaten. Deze sloot kan op peil worden gebracht door water uit te slaan of water in te laten bij het gemaal De Dammers (zijkanaal B). In de plas treedt lichte wegzijging op (bron: kwel/infiltratiekaart -0,4 0 mm/dag). De gemiddelde verblijftijd van het water is niet bekend. In bepaalde periodes kan het doorzicht binnen enkele dagen troebel worden, waarna het binnen een paar dagen weer helder wordt, de oorzaak hiervan is niet bekend. Zijkanaal B Zwemstrand Westbroekplas Gemaal De Dammers Figuur 3.4 Wateraan- en afvoer Westbroekplas Het zwemstrand loopt geleidelijk af tot een maximale waterdiepte van 1,40 meter in de zwemzone. De maximale diepte van de plas is 30 meter. Omdat de zwemzone door enkele eilandjes begrensd wordt, ligt deze enigszins afgezonderd van de rest van de plas. Tussen de eilandjes is uitwisseling van water uit de zwemzone met de rest van de plas mogelijk. De oevers Zwemwaterprofiel Westbroekplas 17\36

18 van de Westbroekplas bestaan hoofdzakelijk uit natuurlijke oevers. Ook van de eilandjes bij de zwemzone zijn de oevers natuurlijk ingericht. 3.3 Kenmerken van de zwemlocatie Algemeen Beheerder De beheerder van de plas is het Recreatieschap Spaarnwoude. Dit is een samenwerkingsverband tussen provincie Noord-Holland en omliggende gemeenten. Waterkwaliteitsbeheerder Hoogheemraadschap van Rijnland. Provincie Noord-Holland. Afmetingen zandstrand Het strand is circa 200 meter lang en is circa 30 meter breed. Bezoekersaantallen Op een gemiddelde dag zijn er 500 recreanten aanwezig en op een topdag zijn dit er Voorzieningen Kiosk Toiletten Vuilnisbakken Drijflijnen Toezicht Speeltoestellen Bodem Onderhoud Aangrenzend aan het strand is een restaurant gelegen. Op het strand en bij het restaurant zijn toiletten aanwezig. Ja, verspreidt over het strand en bij de kinderspeelplaats zijn vuilnisbakken aanwezig. De badzone wordt begrensd door enkele eilanden op 30 meter uit de oever, waarvan het eerste eiland door een loopsteiger met de vaste wal verbonden is. Tussen de eilanden liggen drijflijnen bij maximaal 1,40 meter waterdiepte. Er is redelijk veel sociale controle door de aanwezigheid van het restaurant. In de weekenden en op drukke dagen is er toezicht door de plaatselijke reddingsbrigade. In de zomermaanden controleert het Recreatieschap Spaarnwoude dagelijks de temperatuur en ph van het water. Tegelijkertijd doen zij een visuele controle van het strand en het water. Ja. In de zwemzone ligt een touwvlot tussen het strand en een eilandje. Er is een loopsteiger tussen de vaste wal en het meest noordelijke van de eilandjes die de zwemzone begrenzen. De waterbodem bestaat uit zand. Geen bijzonderheden. Het strand wordt onderhouden door het Recreatieschap Spaarnwoude. 18\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

19 Bijzonderheden Klachten en meldingen Algemeen Voordat het strand opgeknapt werd was er veel overlast van hangjongeren. Sinds het nieuwe restaurant is de sociale controle groter en is dit probleem minder geworden. Bij de provincie Noord-Holland zijn over de periode geen gezondheidsklachten bekend die betrekking hebben op de Westbroekplas. Goed onderhouden strand. Het is duidelijk dat er kort geleden geïnvesteerd is in het strand en omliggende terrein. Figuur 3.5 Begrenzing zwemgedeelte door loopsteiger (links) en eilandjes met drijflijnen (rechts) 3.4 Begrenzing van de zwemwaterzone Voor het begrenzen van de zwemwaterzone is uitgegaan van het protocol zoals dat is beschreven in het rapport KRW en oppervlaktewater DHV juni 2005 (Verkennende studie naar de bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de KRW). Er is een duidelijke afbakening van de zwemzone door eilandjes die met elkaar verbonden zijn door een loopsteiger en drijflijnen. De afstand vanaf het strand tot deze afbakening is ongeveer 30 meter en de maximale waterdiepte in de zwemzone is 1,40 meter. De waterdiepte kan bij de drijflijnen echter ook minder zijn. Voor de zwemzone is uitgegaan van het afgebakende zwemgedeelte, zie figuur 3.5. Het zwemwatermeetpunt ROP30805 ligt binnen de zwemzone en is voldoende representatief. Zwemwaterprofiel Westbroekplas 19\36

20 Waterkwaliteitsmeetpunt Zwemzone Figuur 3.5 Zwemzone en ligging van het waterkwaliteitsmeetpunt 20\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

21 4 Analyse historische waterkwaliteit De zwemwaterkwaliteit wordt in het zwemseizoen tweewekelijks door Rijnland onderzocht. In 2003 zijn tevens door OMEGAM tweewekelijkse metingen verricht tot en met 1 september. Deze resultaten zijn meegenomen om de bacteriologische kwaliteit te bepalen. De situering van het meetpunt is in bijlage 1 aangegeven. Het waterkwaliteitsmeetpunt is gelegen bij het eerste eiland en ter hoogte van de drijflijnen. Op de kaart in bijlage 1 staat een tweede meetpunt weergegeven (ROP30821) in het midden van de plas. Op dit meetpunt worden de fysisch chemische parameters gemeten voor de waterkwaliteit van het gehele meer. Tabel 4.1 Meetpunt waterkwaliteit Westbroekplas Omschrijving Code X-coördinaat Y-coördinaat Westbroekplas ROP Bacteriologische kwaliteit De bacteriologische parameters van de huidige zwemwaterrichtlijn (totaal bacteriën van de coligroep, thermotolerante bacteriën van de coligroep en fecale streptokokken) worden in de nieuwe zwemwaterrichtlijn vervangen door Escherichia coli en intestinale enterococcen. Deze indicatoren leveren een betere koppeling tussen de fecale verontreinigingen in zwemwater en gezondheidseffecten. In tabel 4.2 zijn de normen van de nieuwe richtlijn en de huidige (oude) richtlijn weergegeven. De eindbeoordeling van de huidige richtlijn is afwijkend van de nieuwe richtlijn. Bij de huidige parameters zijn er 3 categorieën (goed, aanvaardbaar en slecht) en bij de nieuwe parameters zijn er 4 categorieën (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht). Een toelichting op de zwemwaterbeoordeling volgens de beide richtlijnen is opgenomen in bijlage 4. Zwemwaterprofiel Westbroekplas 21\36

22 Tabel 4.2 Risicowaarden oude en nieuwe zwemwaterparameters in kve 1 /100 ml Parameter Uitstekende kwaliteit Goede kwaliteit Aanvaarbare kwaliteit Nieuwe EU-richtlijn E coli 500 (95-percentiel) (95-percentiel) 900 (90-percentiel) Intestinale enterococcen 200 (95-percentiel) 400 (95-percentiel) 330 (90-percentiel) Huidige EU-richtlijn Coli thermotolerante (80 %) (95 %) Coli totaal (80 %) (95 %) Waterkwaliteit volgens de oude Europese zwemwaterrichtlijn In de afgelopen jaren voldeed de bacteriologische waterkwaliteit ruimschoots aan de normen van de huidige EU-zwemwaterrichtlijn. In tabel 4.3 is het toetsresultaat van de zwemwaterkwaliteit weergegeven. Tabel 4.3 Bacteriologische kwaliteit zwemwater volgens de oude EU-richtlijn Jaar Thermotolerante coli Totaal coli Eindoordeel 2003 Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar 2004 Goed Goed Goed 2005 Aanvaardbaar Goed Aanvaardbaar 2006 Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar 2007 Aanvaardbaar Goed Aanvaardbaar De zwemwaterkwaliteit was aanvaardbaar en soms goed. Een grafische weergave van de concentraties staat in figuur 4.1 (thermotolerante colibacteriën) en figuur 4.2 (totaal bacteriën van de coligroep). Hieruit blijkt dat de waarden aan thermotolerante colibacteriën gedurende het zwemseizoen toenemen maar wel ruimschoots onder de norm van kve/100 ml (grens aanvaardbaar/slecht) blijven. De maximaal gemeten waarde aan thermotolerante colibacteriën was kve/100 ml (augustus 2007). Het beeld voor totaal coli is nog positiever. Uitgezonderd enkele licht verhoogde waarden, voldoen de concentraties aan totaal coli aan de strengste kwaliteitsnorm (dit is de richtwaarde van 500 kve/100 ml). 1 Kolonievormende eenheid 22\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

23 Jaartrend TT coli Westbroekplas - ROP kve/100 ml norm aanvaardbaar norm goed /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep 1/okt Figuur 4.1 Bacteriologische kwaliteit zwemwater Westboekplas thermotolerante coli Jaartrend Totaal coli Westbroekplas - ROP kve/100 ml norm aanvaardbaar norm goed /apr 1/mei 1/jun 1/jul 1/aug 1/sep 1/okt Figuur 4.2 Bacteriologische kwaliteit zwemwater Westbroekplas totaal coli Zwemwaterprofiel Westbroekplas 23\36

24 4.1.2 Historische data analyse in relatie tot weersomstandigheden Om een mogelijke oorzaak door verontreinigingsbronnen te ontdekken wordt vaak gezocht naar mogelijke relaties met weersomstandigheden. Een relatie tussen fecale bacteriën en neerslag kan wijzen op overstorten in de buurt van de zwemlocatie of een verhoogde afspoeling van met fecaliën verontreinigd regenwater van aanliggende oevers. De analysewaarden voor de bacteriologische parameters waren de afgelopen jaren steeds zodanig laag, dat er geen aanleiding is om een relatie met weersomstandigheden uit te werken Waterkwaliteit volgens de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn Om een beeld te krijgen wat de wijziging van parameters in de nieuwe zwemwaterrichtlijn betekent, zijn in het zwemseizoen van 2006 zowel de oude als de nieuwe parameters gemeten. De resultaten staan weergegeven in figuur 4.3. De parameters van de huidige (oude) richtlijn (totaal coli en thermotolerante colibacteriën) voldeden ruimschoots aan de zwemwaternorm. Ook de gemeten waarden voor E. coli en intestinale enterococcen waren bijzonder laag en voldeden alle aan de norm voor kwaliteitsklasse uitstekend. Wat opvalt is dat in het begin van het zwemseizoen de gemeten waarden voor zowel E. coli en intestinale enterococcen onder de detectiegrens waren; daarom zijn deze voor de maanden mei-juni niet zichtbaar in de grafiek. Westbroekplas -ROP /apr 2/mei 17/mei 29/mei 15/jun 26/jun 13/jul 24/jul 9/aug 23/aug 4/sep 21/sep Totaal coli 37 oc Thermo tol. coli 44 oc Escherichia coli Intestinale enterococcen Figuur 4.3 Oude en nieuwe parameters in 2006 op de zwemlocatie Westbroekplas (kve/100ml) 24\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

25 Indeling in kwaliteitsklasse volgens de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld. Op basis van de beperkte gegevensset uit het badseizoen van 2006 is een voorzichtige schatting van de indeling gedaan. De bacteriologische waterkwaliteit in de Westbroekplas valt in kwaliteitsklasse goed. Opgemerkt wordt dat E. coli, waarvan de individuele waarden alle aan de kwaliteitsnorm uitstekend voldoen, als eindoordeel in de kwaliteitsklasse goed valt. Dit komt omdat de spreiding (standaarddeviatie) binnen de gemeten waarden relatief groot is. Tabel 4.4 Kwaliteitsindeling zwemlocatie Westbroekplas volgens de nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn Totaal oordeel E. coli intestinale enterococcen Westbroekplas (ROP30805) Goed Goed Uitstekend 4.2 Bauwalgen Over het algemeen is er weinig last van groei van blauwalgen bij de locatie. De beheerder heeft aangegeven dat de laatste jaren gemiddeld 2 à 3 dagen per jaar blauwalgdrijflagen voorkomen. De blauwalgen beginnen in de rechterhoek van de zwemzone, daar waar ook de zwemwaterkwaliteit wordt gemeten In de beschouwde periode van is één keer sprake geweest van een blauwalgendrijflaag (juli 2007). Als er een vermoeden van aanwezigheid van blauwalgen bij de zwemlocatie is, worden er monsters van de drijflaag en/of de waterkolom genomen en op microcystine onderzocht. Microcystineconcentraties van meer dan door de gezondheidsraad gestelde norm van 20 µg/l zijn aanleiding voor het nemen van maatregelen (zwemverbod of waarschuwing). In de jaren 2003 tot en met 2006 zijn regelmatig microcystine metingen gedaan maar microcystine is nooit aangetoond (< 2 µg/l). In 2006 is microcystine voor het eerst in een lage concentratie aangetoond en tijdens de drijflaagvorming in 2007 was de microcystineconcentratie 20 µg/l. In het zwemseizoen van 2007 is de fytoplanktonsamenstelling bij het zwemstrand van de Westbroekplas (RO30805) 5 onderzocht, tweewekelijks gedurende de periode van 6 juni tot en met 1 augustus. Van de microcystine producerende blauwalgen waren Anabaena en Microcystis de dominante soorten. Tijdens de drijflaagvorming in juli was Anabaena verruit de dominante soort, met aantallen die de risicowaarde van cellen/ml tot een factor 3 overschreden. Daarnaast was Microcystis in kleinere hoeveelheden aanwezig. Wat opvalt is dat Anabaena en Microcystis na twee weken helemaal verdwenen waren. In plaats daarvan waren Zwemwaterprofiel Westbroekplas 25\36

26 Aphanizomenon, Planktothrix en andere blauwalgen (Chroococcales) in geringe hoeveelheden aanwezig. Toestandsvariabelen Om in te schatten of er in de nabije toekomst een kans op bloei van blauwalgen bestaat, zijn de historische data geanalyseerd conform de handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen. Bijlage 3 bevat een overzicht van de beschikbare waterkwaliteitsgegevens in relatie tot de problemen met overmatige groei van blauwalgen. Behalve de zwemwaterparameters (temperatuur, doorzicht en ph) zijn van het meetpunt in de zwemzone van de Westbroekplas geen fysisch chemische waterkwaliteitsgegevens bekend. Wel van een meetpunt in het midden van de plas (ROP30821). Van dit meetpunt is voor de jaren 2003 tot en met 2007 een complete meetreeks beschikbaar (bijlage 3). Gedurende het hele jaar zijn de stikstofconcentraties laag en deze voldoen in ruime mate aan het MTR (0,5 x MTR). Voor fosfaat is een sterke seizoensfluctuatie in concentraties te zien. In het zomerhalfjaar zijn de fosfaatconcentraties consistent laag maar van september tot maart/april zijn af en toe hoge piekwaarden te zien. Hetzelfde geldt voor opgelost (beschikbaar) fosfaat: in de zomer niet aantoonbaar en in de winter vaak in hoge concentraties aanwezig. Opvallend is de toename in van de piekwaarden aan fosfaat in de afgelopen jaren (totaal fosfaat van maximaal 0,78 mg P/l in 2003 tot maximaal 0,16 mg P/l in 2007). Omdat de fosfaatconcentraties in de zomer- en winterperiode fluctueren is de N:P ratio (beschikbaar fosfaat) in de seizoenen sterk wisselend. In de zomermaanden is er verhoudingsgewijs weinig fosfaat in het watersysteem (N:P-ratio hoger dan 40) en in de winterperiode daarentegen juist veel (N:P-ratio dalend tot 5 of lager). De stelregel is dat vooral bij lagere N:P verhoudingen (5 10) veel blauwalgensoorten in het voordeel ten opzichte van groenalgen zijn omdat zij stikstof uit de atmosfeer kunnen binden (bijvoorbeeld Anabaena sp. en Aphanizomenon). In de zomerperiode is dit is op deze locatie dus niet het geval (en zijn groenalgen in het voordeel). Met een chlorideconcentratie van maximaal mg/l is het water licht brak te noemen. Bepaalde blauwalgsoorten (bijvoorbeeld Microcystis en Anabaena) tolereren licht brak water. Dit zijn ook de blauwalgen die tijdens de drijflaagvorming in juli 2007 in grote hoeveelheden zijn aangetroffen. De chlorofylconcentraties zijn doorgaans laag: meestal lager dan 10 µg/l en maximaal 30 µg/l (NW4-norm 100 µg/l). Het doorzicht op dit meetpunt in het midden van de plas is in het zomerhalfjaar sterk wisselend en varieert van 2,5 meter tot 1 meter. De zuurgraad is gelijkmatig en varieert van ph 8 tot maximaal ph 8,8. Dit zijn normale waarden. Vaak gaan hoge ph-waarden samen met een bloei van algen wat op deze locatie, gezien de lage chlorofylgehalten, niet van toepassing is. 26\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

27 Beoordeling blauwalgen Resumerend kan op basis van de beschikbare informatie uit de voorgaande jaren worden geconcludeerd dat de kans op een toxische bloei van blauwalgen aanwezig is. Hoewel de stikstof- en fosfaatconcentraties in de zomer consistent laag zijn, is de toename aan P-concentraties in de winterperiode gedurende de afgelopen jaren verontrustend hoog; vooral met het oog op het feit dat in 2007 voor het eerst van een blauwalgendrijflaag sprake is geweest. 4.3 Overige verontreinigingen Klachten over verontreinigingen zoals zwemmersjeuk, ziekte van Weil, botulisme, et cetera zijn van de zwemlocatie Westbroekplas niet bekend. Zwemwaterprofiel Westbroekplas 27\36

28 28\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

29 5 Mogelijke verontreinigingsbronnen Onderstaand wordt een overzicht gegeven van de mogelijke verontreinigingsbronnen voor bacteriële verontreinigingen. Risico bronnen Regenwaterlozingen Wegwater Effluent RWZI Ongerioleerde lozingen (Mest)water omringend agrarisch gebied Recreatievaart Jachthavens Beroepsvaart Wateraanvoer Waterbodem (Blauw)algen Planten Dieren Menselijke belasting Algemene indruk hygiëne Nee. Nee. Nee. Nee. Nee. Nee. Er zijn alleen roeiboten en surfers op de plas, gemotoriseerde vaartuigen zijn verboden. Nee. Nee. Nee. In verhouding wordt er heel weinig water ingelaten. Nee. Ja, er ieder is jaar er sprake in meer en mindere mate sprake van blauwalgen in de Westbroekplas. In het water zijn waterplanten aanwezig maar deze vormen geen overlast voor zwemmers. Rondom de plas worden honden uitgelaten. De bebording is onduidelijk. Op het informatiebord bij de toegang naar het strand staat dat honden verboden zijn (hele jaar) en op het zwemstrand staan verbodsborden voor het zwemseizoen (1 april tot 1 oktober). Dit suggereert dan honden er in het winterhalfjaar wel mogen komen. Tijdens het veldbezoek waren er geen watervogels op de zwemlocatie gezien. Echter gezien de natuurlijke inrichting van de zwemzone zijn deze er wel te verwachten. Nihil, gezien de aanwezigheid van toiletten is de kans op direct contact van het zwemwater met feces nihil. Hoewel dat met kleine kinderen nooit uitgesloten kan worden. Goed onderhouden en net strand. Het is duidelijk dat er kort geleden geïnvesteerd is in het strand en omliggende terrein. Zwemwaterprofiel Westbroekplas 29\36

30 Figuur 5.1 Toegang naar de plas (links) en aangrezende woonwijk van Velsenbroek (rechts) 30\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

31 6 Beoordeling gezondheidsrisico s Bij de Handreiking bij het opstellen van een zwemwaterprofiel hoort een eenvoudig spreadsheetmodel, genaamd ZWEMPROF, om de invloed van de bronnen te kunnen schatten. Indien uit deze eenvoudige berekeningen geen relevante beïnvloeding van een verontreinigingsbron of -route wordt gevonden kan hiermee worden volstaan. Opgemerkt wordt dat met dit spreadsheet alleen gezondheidsrisico s ten gevolge van fecale verontreinigingen (E. coli en intestinale enterococcen) bepaald worden. Gezondheidsrisico s door blauwalgen, andere ziekteverwekkers zoals zwemmersjeuk of botulisme en chemische verontreinigingen, moeten afzonderlijk beoordeeld worden. Voor alle geïdentificeerde bronnen zijn de kentallen in het spreadsheet ingevuld, zie bijlage 2. De uitkomsten van de berekening zijn in dezelfde bijlage te vinden. 6.1 Toelichting gebruikte kentallen spreadsheet ZWEMPROF Afmetingen zwemzone en waterdiepte. Voor het oppervlak van de zwemzone is uitgegaan van een lengte van 200 meter en een zone tot 30 meter vanaf het strand. Voor de berekeningen van dit zwemwaterprofiel is uitgegaan van een gemiddelde waterdiepte van 6,0 meter in de plas. Dit lijkt aan de krappe kant maar voor de berekening is dit een veilige aanname. Naarmate de waterdiepte kleiner is en daardoor ook het watervolume van de plas geringer is, wordt de kans op bepaalde risico s groter (bijvoorbeeld door een groot aantal zwemmers) Zwemmers. Op een gemiddelde dag komen er 500 bezoekers en op een topdag circa bezoekers. Het grootste gedeelte van deze bezoekers zijn zwemmers. Uit ZWEMPROF komt naar voren dat zwemmers geen invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit Watervogels. Tijdens het veldbezoek waren er geen vogels zichtbaar aanwezig. Waarschijnlijk zijn er wel veel eenden en meerkoeten gezien de natuurlijke inrichting van de oevers en aangezien het een ideale locatie is om eenden te voeren. In hoeverre deze in de zwemzone vertoeven of vooral in het westelijke deel van de plas is niet bekend. Om een beeld te krijgen van de invloed op de waterkwaliteit is, is een vergelijking gemaakt met 10 en 20 watervogels die permanent in de zwemzone aanwezig zijn. De afstand van de vogels tot aan de zwemplek is op 0 meter (0,1 meter) gezet en de toegekende fractie op 1. Gebleken is dat watervogels in de zwemzone weinig invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit Zwemwaterprofiel Westbroekplas 31\36

32 Honden. Honden zijn tijdens het zwemseizoen op het terrein verboden. Er worden op de locatie wel regelmatig honden uitgelaten. De rekenmodule in ZWEMPROF heeft hiervoor (nog) geen kentallen. Algemeen wordt aangenomen dat hondenpoep de bacteriologische waterkwaliteit negatief kan beïnvloeden, maar onderzoeksgegevens zijn niet bekend. Om een idee te krijgen van wat dit kan betekenen zou een hond vergeleken kunnen worden met 5 watervogels. Bij twee honden zou er, als de feces vlak bij de waterlijn ligt, na een hevige regenbui nog geen wezenlijk effect op de bacteriële waterkwaliteit te verwachten zijn 6.2 Resultaten en analyse Risico s door fecale verontreinigingsbronnen Uit ZWEMPROF volgt dat er voor de zwemlocatie Westbroekplas geen risicobronnen zijn voor bacteriologische verontreinigingen. Risico s door blauwalgen Voor de zwemlocatie Westbroekplas zijn de gezondheidsrisico s voor zwemmers door toxische blauwalgen aanwezig. Gemiddeld komen 2 à 3 dagen per jaar blauwalg drijflagen voor. De blauwalgen beginnen in de rechterhoek van de zwemzone., in deze hoek wordt ook de zwemwaterkwaliteit gemeten. Hoewel de stikstof- en fosfaatconcentraties in de zomer consistent laag zijn, is de toename aan P-concentraties in de winterperiode gedurende de afgelopen jaren verontrustend hoog; vooral met het oog op het feit dat in 2007 voor het eerst van een blauwalgendrijflaag sprake is geweest. 32\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

33 7 Conclusie Bacteriologische waterkwaliteit In de beschouwde periode 2003 t/m 2007 werd de bacteriologische waterkwaliteit (op basis van de oude EU-richtlijn) beoordeeld als aanvaardbaar. De bacteriële waarden (som colibacteriën en thermotolerante colibacteriën) blijven ruim onder de norm aanvaardbaar. In 2006 zijn voor het eerst ook de nieuwe bacteriologische parameters Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen gemeten. Hieruit blijkt dat de waterkwaliteit volgens de nieuwe parameters ruimschoots voldoet aan de kwaliteitsklasse goed voor E. coli en uitstekend voor intestinale enterococcen. Op basis van de beperkte set aan beschikbare gegevens wordt de zwemwaterkwaliteit van Westbroekplas volgens de nieuwe EU-richtlijn beoordeeld als goed. Deze beoordeling is beter dan onder huidige richtlijn. Bacteriologische verontreinigingsbronnen Volgens het spreadsheet ZWEMPROF zijn er geen risicobronnen die invloed te hebben op de bacteriologische waterkwaliteit. Hooguit is er enige beïnvloeding mogelijk bij grote aantallen watervogels in de zwemzone, maar daarvan is er tot nu toe geen aanwijzing geweest. Overig Gezondheidsrisico s door andere ziekteverwekkers zijn niet te verwachten. Blauwalgen De kans op bloei van toxische blauwalgen is aanwezig. De drijflagen worden veroorzaakt door blauwalgensoorten die het giftige microcystine produceren, vooral Anabaena. In mindere mate komen ook Microcystis, Aphanizomenon en Planktothrix voor. De bloei van blauwalgen start in dezelfde hoek als de zwemwaterkwaliteit metingen. De plas heeft een licht brak karakter en Anabaena en Microcystis tolereren licht brak water. 7.1 Aandachtspunten en maatregelen Op basis van de kwaliteitsklasse indeling (wisselend aanvaardbaar en goed volgens oude EU-richtlijn en goed onder nieuwe EU-richtlijn) is er geen noodzaak tot treffen van maatregelen voor bacteriologische kwaliteit. Om problemen in de toekomst te voorkomen zijn de volgende aandachtspunten van belang: Zwemwaterprofiel Westbroekplas 33\36

34 Blauwalgen. De kans op bloei van toxische blauwalgen op de zwemlocatie Westbroekplas is aanwezig en verschillende soorten toxische blauwalgen zijn aangetoond. De nutriëntenconcentraties zijn in de plas niet bijzonder hoog maar wat opvalt is dat de fosfaatconcentraties de laatste jaren toenemen en dat dit samenvalt met een toename van de blauwalgenproblematiek. De oorzaak van deze stijging is vooralsnog onduidelijk. De Westbroekplas is een geïsoleerde plas en wordt alleen gevoed met water dat indirect uit de boezem (Zijkanaal-B) afkomstig is. Geadviseerd wordt om fysisch chemisch onderzoek in de plas voort te zetten zodat een verandering in de waterkwaliteit gevolgd kan worden. Belangrijk is om beter zicht te krijgen op het hydrologische regime van de plas en de kwaliteit van het inlaatwater Dit betekent dat voorlopig alleen ingezet kan worden op beheersmaatregelen. Luchtmengen is voor diepe watersystemen een bewezen alternatief om groei van blauwalgen te onderdrukken. Gezien de diepte van de Westbroekplas zou dit een optie kunnen zijn. Voor ondiepe systemen zoals de enigszins van de plas geïsoleerde zwemzone is alleen verplaatsen (doorstroming) en oppervlakkige menging een goede optie. Hiermee wordt niet de groei van blauwalgen verstoord, maar wordt alleen bereikt dat de algen niet kunnen gaan drijven. Hiermee wordt ook het ophopen van toxines tot gevaarlijke niveaus voorkomen. Een menginstallatie onder de steiger zou uitkomst kunnen bieden Als er drijflagen op de plas dreigen, is op een pro actieve wijze voorlichting aan het publiek van belang (over het al dan niet het voorkomen van blauwalgen op de zwemlocaties, waar op de plas zijn drijflagen aanwezig, gezondheidsrisico s), via internet, op de zwemlocatie, huis aan huis bladen, radio en regionale tv, et cetera Onderwerp Maatregel Blauwalgen Metingen fysisch chemische waterkwaliteit Bijhouden hydrologisch regime (in- uitlaatwater en de milieuhygiënische kwaliteit Optie: Mengsysteem in de zwemzone Optie: Luchtmengsysteem in de diepe put aanbrengen Voorlichting publiek Wie Rijnland Rijnland Rijnland / Recreatieschap Spaarnwoude Rijnland Recreatieschap Spaarnwoude en provincie Noord-Holland 7.2 Aanbevelingen vervolgtraject Actualisatie Het zwemwaterprofiel voor de zwemlocatie Westbroekplas is met deze rapportage gereed. Afhankelijk van de zwemwaterindeling waarin de plas volgens de nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn wordt ingedeeld, moet het zwemwaterprofiel regelmatig geactualiseerd worden. 34\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

35 Zwemwaterindeling Uitstekend Goed Aanvaarbaar Slecht Actualisatie zwemwaterprofiel vindt ten minste plaats om de Alleen als de indeling verandert in goed, aanvaardbaar of slecht Vier jaar Drie jaar Twee jaar De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld. Aan de hand van de beperkte gegevensset uit het badseizoen van 2006 is een voorzichtige schatting van de indeling gemaakt. De bacteriologische waterkwaliteit valt in kwaliteitsklasse goed. Totaal oordeel E. coli intestinale enterococcen Westbroekplas (ROP30805) goed goed uitstekend Op basis van bovenstaand toetsoordeel hoeft het zwemwaterprofiel voor de zwemlocatie Westbroekplas na vier jaar geactualiseerd te worden. Zwemwaterprofiel Westbroekplas 35\36

36 36\36 Zwemwaterprofiel Westbroekplas

37 Bijlage 1 Situering meetpunten zwemwaterkwaliteit Zwemwaterprofiel Westbroekplas 37\36

38

39 Bron: Hoogheemraadschap van Rijnland Zwemwaterprofiel Westbroekplas 39\36

40

41 Bijlage 2 Resultaten risicoberekeningen spreadsheet ZWEMPROF

42

43 Zwemlocatie Westbroekplas met 10 watervogels in de zwemzone ZWEMPROF Naam locatie: Datum beoordeling: ZWEMwaterPROFielen Westbroekplas 05-May-08 Type systeem plas 1 Overstort gemengd stelsel (incidenteel) Jachthavens (continue belasting) breedte plas (m) 300 afstand overstort gemengd stelsel 0 Uitwisselingsdebiet met overig water (m3/sec) 0 lengte plas (m) 425 Overstortvolume 0 afstand tot zwemplek (m) 0 gemiddelde diepte plas (m) 6 Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 0 oppervlak zwemzone (m2) Overstort gescheiden stelsel (incidenteel) Watervogels (continue belasting) lengte zwemstrand (m) 200 afstand overstort gescheiden stelsel 0 Aantal 10 Overstortvolume 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Zwemmers Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 1 gemiddeld aantal per dag 500 aantal bij extreme drukte 1000 Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf Lokale bron (incidenteel) Debiet lozing (m3/sec) 0 concentratie ecoli (KVE/sec) 0 Recreatievaart afstand tot zwemplek (m) 0 concentratie enterokokken (KVE/sec) 0 aantal boten per dag 0 Fractie naar zwemwater 0 volume (m3) 0 aantal; bij extreme drukte 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Afstand tot zwemplek (m) 0 Ongezuiverde lozingen (incidenteel) Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 0 Volume lozing (m3) 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Lokale bron (continu) RWZI Fractie naar zwemwater 0 belasting ecoli (KVE/halfjaar) 0 Debiet (m3/sec) 0 belasting enterokokken (KVE/halfjaar) 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Afstromend wegwater (incidenteel) afstand tot zwemplek (m) 0 Fractie naar zwemwater 0 Volume lozing (m3) 0 Fractie naar zwemwater 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Agrarisch achterland Fractie naar zwemwater 0 Bodemtype zand 3 aantal hectare 0 Beroepsvaart (continue belasting) mestsoort Melkkoeien 3 Aantal boten per dag 0 afstand tot zwemplek (m) 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 0 Bijdrage bronnen legenda EC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (E.c <200KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (E.c tussen 200 en 500KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (E.c tussen 500 en 900KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (E.c >900KVE/100ml) Naam locatie: Westbroekplas Datum beoordeling: legenda IC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (IE <100KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (IE tussen 100 en 200KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (IE tussen 200 en 330KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (IE >330KVE/100ml) gemiddeld EC zeer druk EC gemiddeld IE zeer druk IE eindoordeel EC eindoordeel EC Zwemmers 0,05 0,10 0,03 0,05 gemiddeld zeer druk 0,64 0,69 Recreatievaart 0,00 0,00 0,00 0,00 RWZI 0,00 0,00 eindscore IC eindscore IC Agrarisch achterland 0,00 0,00 gemiddeld zeer druk RioolOverstort 0,61 0,64 gemengd stelsel 0,00 0,00 gescheiden stelsel 0,00 0,00 Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf 0,00 0,00 Ongezuiverde lozingen 0,00 0,00 Afstromend wegwater 0,00 0,00 Beroepsvaart 0,00 0,00 Jachthavens 0, ,00 Watervogels 0,58 0,58 Lokale bron (Incidenteel) 0,00 0,00 Lokale bron (continue belasting) 0,00 0,00

44 Zwemlocatie Westbroekplas met 20 watervogels in de zwemzone ZWEMPROF Naam locatie: Datum beoordeling: ZWEMwaterPROFielen Westbroekplas 05-May-08 Type systeem plas 1 Overstort gemengd stelsel (incidenteel) Jachthavens (continue belasting) breedte plas (m) 300 afstand overstort gemengd stelsel 0 Uitwisselingsdebiet met overig water (m3/sec) 0 lengte plas (m) 425 Overstortvolume 0 afstand tot zwemplek (m) 0 gemiddelde diepte plas (m) 6 Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 0 oppervlak zwemzone (m2) Overstort gescheiden stelsel (incidenteel) Watervogels (continue belasting) lengte zwemstrand (m) 200 afstand overstort gescheiden stelsel 0 Aantal 20 Overstortvolume 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Zwemmers Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 1 gemiddeld aantal per dag 500 aantal bij extreme drukte 1000 Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf Lokale bron (incidenteel) Debiet lozing (m3/sec) 0 concentratie ecoli (KVE/sec) 0 Recreatievaart afstand tot zwemplek (m) 0 concentratie enterokokken (KVE/sec) 0 aantal boten per dag 0 Fractie naar zwemwater 0 volume (m3) 0 aantal; bij extreme drukte 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Afstand tot zwemplek (m) 0 Ongezuiverde lozingen (incidenteel) Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 0 Volume lozing (m3) 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Lokale bron (continu) RWZI Fractie naar zwemwater 0 belasting ecoli (KVE/halfjaar) 0 Debiet (m3/sec) 0 belasting enterokokken (KVE/halfjaar) 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Afstromend wegwater (incidenteel) afstand tot zwemplek (m) 0 Fractie naar zwemwater 0 Volume lozing (m3) 0 Fractie naar zwemwater 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Agrarisch achterland Fractie naar zwemwater 0 Bodemtype zand 3 aantal hectare 0 Beroepsvaart (continue belasting) mestsoort Melkkoeien 3 Aantal boten per dag 0 afstand tot zwemplek (m) 0 afstand tot zwemplek (m) 0 Fractie naar zwemwater 0 Fractie naar zwemwater 0 Bijdrage bronnen legenda EC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (E.c <200KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (E.c tussen 200 en 500KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (E.c tussen 500 en 900KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (E.c >900KVE/100ml) Naam locatie: Westbroekplas Datum beoordeling: legenda IC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (IE <100KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (IE tussen 100 en 200KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (IE tussen 200 en 330KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (IE >330KVE/100ml) gemiddeld EC zeer druk EC gemiddeld IE zeer druk IE eindoordeel EC eindoordeel EC Zwemmers 0,05 0,10 0,03 0,05 gemiddeld zeer druk 1,22 1,27 Recreatievaart 0,00 0,00 0,00 0,00 RWZI 0,00 0,00 eindscore IC eindscore IC Agrarisch achterland 0,00 0,00 gemiddeld zeer druk RioolOverstort 1,19 1,22 gemengd stelsel 0,00 0,00 gescheiden stelsel 0,00 0,00 Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf 0,00 0,00 Ongezuiverde lozingen 0,00 0,00 Afstromend wegwater 0,00 0,00 Beroepsvaart 0,00 0,00 Jachthavens 0, ,00 Watervogels 1,17 1,17 Lokale bron (Incidenteel) 0,00 0,00 Lokale bron (continue belasting) 0,00 0,00

45 Bijlage 3 Data blauwalgen en fysisch chemische toestandsvariabelen

46

47 Overzicht van de gegevens blauwalgen onderzoek Monstername 2003 Microcystine µg/l , Drijflaagalg ROP30805 Westbroekplas Anabaena Aphanizomenon Microcystis Planktothrix Chroococcales aantal cellen per ml Drijflaag Actie Toelichting: Overschrijding van de WHO gezondheidsnorm microcystine is 20 µg/l Overschrijding risicowaarde cellen/ml

48 Westbroekplas - Nutriënten meetpunt ROP (midden in de plas) 2,5 Stikstof - meetpunt ROP ,5 1 0, Concentratie (mg N/l) N opgelost Streefw aarde N opgelost N MTR N-totaal Fosfaat - meetpunt ROP ,20 Concentratie (mg P/l) 0,16 0,12 0,08 0,04 0, P MTR-P-totaal PO4 Streefw aarde PO4 N:P ratio - meetpunt ROP N:P ratio totaal (mol/mol) opgelost (mol/mol)

49 Westbroekplas - basisparameters meetpunt ROP30821 (midden in de plas) Chloride - meetpunt ROP Concentratie (mg/l) Chlorofyl-a en doorzicht - meetpunt ROP Chlorofyl-a (ug/l) Doorzicht (m) Chlorofyl-a Doorzicht ph - meetpunt ROP ,5 9 8,5 ph 8 7,5 7 6,