Zwemwaterprofiel Baggelhuizen

Transcriptie

1 Zwemwaterprofiel Baggelhuizen Naam auteur: J. Meeuse / E.K. van der Laan Afdeling: Schoon Water Plaats/Datum: Veendam, 8 maart 2011

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Leeswijzer Uitgevoerde werkzaamheden Werkwijze en overwegingen van het op te stellen zwemwaterprofiel Beschrijving gebied en hydromorfologie Het Veldbezoek Historische waterkwaliteit Beschrijving van de potentiële verontreinigingsbronnen en routes Beoordeling van de gezondheidsrisico s Conclusie / aanbevelingen Beschrijving gebied en hydromorfologie Veldbezoek Algemeen Voorzieningen Risicobronnen Visuele beoordeling waterkwaliteit Bijzonderheden Historische waterkwaliteit Historische waterkwaliteitsgegevens algemeen Historische waterkwaliteitsgegevens fecale bacteriën Bacteriën van de coligroep Thermotolerante bacteriën van de coligroep E. coli Intestinale enterokokken Overschrijdingen normen in relatie tot weersomstandigheden Historische waterkwaliteitsgegevens blauwalgen Microcystine Blauwalgcellen Chlorofyl-a Overschrijdingen normen in relatie tot weersomstandigheden Overige verontreinigingen Zwemmersjeuk Botulisme en overige verontreinigingen Samenvatting Klassenbeoordeling fecale bacteriën Potentiële Verontreinigingsbronnen en routes Beoordeling van de gezondheidsrisico s met behulp van ZWEMPROF Het gebruik van ZWEMPROF Toelichting van de resultaten Conclusie / aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen vervolgtraject algemeen Aanbevelingen actualisatie...18 Bijlage 1: Verslag veldbezoek...19

3 Bijlage 2: Stroomschema Microcystine (oude protocol)...21 Bijlage 3: Beslisschema Blauwalgprotocol...22 Bijlage 4: Invoerblad ZWEMPROF...23

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De in maart 2006 van kracht geworden nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) schrijft voor dat voor elke officiële zwemwaterlocatie een zwemwaterprofiel moet worden opgesteld. Het voornaamste doel van deze richtlijn is het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren met een zwemwaterfunctie. In de nieuwe richtlijn zijn bepalingen rgelegd met betrekking tot de monitoring van de zwemwaterkwaliteit. De zwemwaterkwaliteit wordt beoordeeld in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht). Het zwemwaterprofiel wordt zowel aan de provincie (bevoegd gezag) aangeleverd als ook aan de beheerder van de zwemlocatie. Deze draagt er zorg voor dat het zwemwaterprofiel ook voor de bezoekers van de locatie inzichtelijk is. Een proactief beheer van de zwemwaterkwaliteit wordt voorgeschreven. Risico s moeten in kaart worden gebracht en maatregelen moeten worden uitgevoerd om minimaal een aanvaardbare kwaliteit te kunnen bereiken om blootstelling van zwemmers aan verontreiniging te voorkomen. Bij het opstellen van de zwemwaterprofielen moet een inschatting gemaakt worden van de emissiebronnen en via welke verspreidingsroute deze emissiebronnen de zwemwaterkwaliteit negatief beïnvloeden. Van belang hierbij is het karakter van de lozing (continue/eenmalig, punt - /diffuse bron). Bovendien spelen locatie specifieke eigenschappen van een zwemwater (doorstromend of geïsoleerd) een doorslaggevende rol. Al deze aspecten worden verwerkt in het zwemwaterprofiel van de desbetreffende zwemwaterlocatie. Op basis hiervan kan de beheerder maatregelen nemen om het risico op de besmetting van de zwemmer te reduceren. Een zwemwaterprofiel geeft een compleet beeld van alle gezondheidsrisico s op de zwemlocatie. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen: Escherichia Coli (E. Coli) en Intestinale enterokokken (nieuwe EG-richtlijn). Daarnaast verschaft het zwemwaterprofiel inzicht in mogelijke problemen door cyanobacteriën (blauwalgen), overige macroalgen en/of fytoplankton. Andere ziektebedreigende risico s zoals ziekte van Weil, Botulisme, Zwemmersjeuk, etcetera worden niet specifiek genoemd in de richtlijn maar worden in dit zwemwaterprofiel wel meegenomen. 1.2 Leeswijzer Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 7 Hoofdstuk 8 Uitgevoerde werkzaamheden Beschrijving van het gebied en de hydromorfologie Beschrijving van het veldbezoek Beschrijving van de historische waterkwaliteitsgegevens Beschrijving van de potentiele verontreinigingsbronnen en routes Beschrijving van de beoordeling van de gezondheidsrisico's Conclusie(s) en aanbevelingen 1

5 Evalueren? Actieprogramma 2 Uitgevoerde werkzaamheden 2.1 Werkwijze en overwegingen van het op te stellen zwemwaterprofiel De werkwijze voor het opstellen van het zwemwaterprofiel bestaat uit het opvolgen van een routekaart die het mogelijk maakt gestructureerd, op basis van de betreffende groep, informatie te verzamelen en te verwerken, zoals in onderstaande figuur 2.1 is weergeven. Beschrijving gebied en hydromorfologie Veldonderzoek Historische waterkwaliteit Lijst: Bronnen Routes Meetprogramma Richtgetallen Zwemwater Profiel Analyseren Evalueren Figuur 2.1: Routekaart Beschrijving gebied en hydromorfologie Hierin wordt met een overzichtskaart de regionale ligging van de zwemlocatie t.o.v. de omliggende gemeenten weergegeven. Tevens wordt een luchtfoto van de volledige plas, met bijbehorende badzone en waar mogelijk de afbakening hiervan weergegeven. Verdere informatie zoals oppervlakte van de zwemzone, grote van het strand, diepte bij de drijflijn, overige functies van de zwemlocatie en eventuele toekomstplannen worden in dit hoofdstuk vermeld. 2

6 2.1.2 Het Veldbezoek Het veldbezoek is bedoeld een indruk te krijgen van de algemene kwaliteit van de zwemlocatie. Tijdens het veldbezoek wordt er gekeken of er voorzieningen zijn, welke mogelijke risicobronnen zijn er, hoe is de visuele waterkwaliteit, wordt de locatie onderhouden en zijn er bijzonderheden waar te nemen. Alle bevindingen worden tijdens het bezoek op een veldformulier ingevuld en verwerkt in het zwemwaterprofiel Historische waterkwaliteit De data van de bacteriologische onderzoeksgroepen en de blauwalgen van de laatste vijf jaar vormt de basis van de historische waterkwaliteit. In geval van het overschrijden van de normen wordt gekeken of er een trend zichtbaar is. Verder wordt er gekeken naar de invloed van weersomstandigheden, een relatie met bepaalde bronnen en een relatie met een bepaalde periode in het jaar waarop de overschrijdingen plaatsvinden Beschrijving van de potentiële verontreinigingsbronnen en routes Met behulp van de historische data, de gebiedsbeschrijving, gegevens van beheerders, de analyse van de plattegronden en het veldbezoek wordt gekeken naar de mogelijke verontreinigingsbronnen en routes Beoordeling van de gezondheidsrisico s Hierin worden bevindingen vermeld, welke mogelijk de gezondheid van de recreanten in gevaar brengt. Hier betreft het niet alleen de visuele bevindingen, ook spelen de chemische samenstelling van het water en het weer op het moment van problemen een belangrijke rol Conclusie / aanbevelingen Conclusie: Alle gegevens uit de voorgaande stappen worden naast elkaar gelegd en bekeken. Hierbij wordt bepaald welk van de mogelijke bronnen daadwerkelijk relevant zijn voor de waterkwaliteit op de zwemlocatie. Aanbevelingen: Als er geen problemen worden geconstateerd, bestaat er weinig aanleiding om maatregelen te nemen. Als er wel duidelijke verontreinigingsbronnen zijn gevonden of als er onduidelijkheid is over de betrouwbaarheid van de resultaten, wordt een doorkijk gegeven naar mogelijke maatregelen. 3

7 3 Beschrijving gebied en hydromorfologie De zwemlocatie Baggelhuizen is gelegen in Assen. Assen is zowel een gemeente als een stad in de gemeente Drenthe. In figuur 3.1 is met een rode stip de regionale ligging van Baggelhuizen weergegeven. Vries Norg Gasteren ASSEN Rolde Bovensmilde Meters Figuur 3.1: Regionale ligging Baggelhuizen De zwemlocatie Baggelhuizen is gelegen in het gelijknamige recreatiegebied. De zwemlocatie is ontstaan uit een zandwinning. Het betreft een grote geïsoleerde plas. Het strand heeft een lengte van ca. 300m en een breedte variërend van ca m. De zwemzone is afgebakend met een drijflijn en heeft een oppervlakte van ca m2. De diepte bij de drijflijn is max. 60cm. In figuur 3.2 is een detailfoto van het strand met de afbakening van de zwemzone weergegeven. Figuur 3.2: Detailfoto Baggelhuizen 4

8 4 Veldbezoek Datum: Algemeen Beheerder: Gemeente Assen Contact persoon: Dhr. S.J. ten Bosch Waterkwaliteitsbeheerder: Waterschap Hunze en Aa s Afmetingen strand: 300m x 30m Bezoekersaantallen: Voorzieningen Kiosk: ja Toiletten: ja, aangesloten op riolering Douches ja, aangesloten op riolering Vuilnisbakken: ja, ca. 10 stuks; interval 20-25m EHBO-post: onbekend Drijflijn: ja Toezicht: Speeltoestellen: ja, speeleiland, vlonder, glijbaan, volleybalveld, voetbalveld Parkeerplaats ja 4.3 Risicobronnen Regenwaterlozingen: Wegwater: Effluent RWZI 2 Ongezuiverde lozingen: Riooloverstorten: Bedrijfslozingen: Agrarisch gebied, directe uit-: en afspoeling van mest Aanvoer water (uit agrarisch gebied): Vee op weilanden: Recreatievaart: Jachthavens: Beroepsvaart: Woonboten: (Aanleg)steigers: Wateraanvoer: Waterbodem: Huisdieren op het strand: Vogels / vogelkolonies: ja, mogelijk via aflopend strand ja, mogelijk via uitloging vlonder zand ja, op het strand zijn pootafdrukken van honden aangetroffen. Er liggen geen uitwerpselen van honden ja, op het strand zijn redelijk veel uitwerpselen van meeuwen en ganzen aangetroffen. 1 Het bezoekersaantal is vastgesteld op 6 aug. 2009; Temp: +25 C, zonneschijn >75% 2 RWZI = Rioolwaterzuiveringsinstallatie 5

9 Drijvend vuil: Zwerfvuil: Menselijke belasting door gebruik: Beheer / onderhoud: ja, in de badzone is zwerfvuil aangetroffen. Buiten de badzone op de bbq-plaats ligt glas., geen invloed waargenomen ja, een deel van het strand wordt onderhouden. Het aangrenzende gras is netjes gemaaid. 4.4 Visuele beoordeling waterkwaliteit 3 Doorzicht: Geur: Schuim: Groen draadalgen en flab 4 : Blauwalgen: Dierlijk waterleven: Algemene indruk waterkwaliteit: goed, bodemzicht niet waargenomen goed, geen zichtbare verontreinigingen Soorten (water)planten ondergedoken drijvend oeverplanten / bomen / struiken Strand X X lokaal russen en grassen Badzone X X Waterbies Invloedsfeer Onbekend Onbekend natuurvriendelijke oevers met Riet, Lisdodde en Waterbies 4.5 Bijzonderheden De buitenste drijflijn is niet compleet. Er is een speciale bbq- / picknickplaats. Hier ligt veel kapot glas Er is een vlonder welke door vogels wordt gebruikt als rustplaats 3 Gebeurt via veldbezoek 4 Flab = floating algae beds 6

10 5 Historische waterkwaliteit 5.1 Historische waterkwaliteitsgegevens algemeen Gedurende het zwemseizoen vindt er onderzoek plaats naar de kwaliteit van het zwemwater. Hiermee kan een uitspraak gedaan worden over de huidige en verwachte risico s voor de volksgezondheid. Om deze risico s in te schatten zijn er landelijk geldende normen vast gesteld. De onderzoeksgegevens van de periode zijn aan deze (onderstaande) normen getoetst. Parameters Eenheid Norm 1) Totaalaantal bacteriën van de coligroep aantal kve 5 per 100 ml kve/100 ml 2) Thermotolerante bacteriën van aantal kve per 100 ml kve/100 ml de coligroep 3) E-Coli (E.C) aantal kve per 100 ml 2000 kve/100 ml 4) Intestinale Enterokokken (I.E.) aantal kve per 100 ml 400 kve/100 ml 5) Microcystine g/l zie Bijlage 2 6) Cyanobacteriën (Blauwalgen) Cellen/ml of Categorie zie Bijlage 3 Drijflaag 7) Chlorofyl-a g Chla/l Onderdeel van norm 8) Zwemmersjeuk X X 9) Botulisme en overige verontreinigingen X X Ad 1) Vervallen in 2009 Ad 2) Vervallen in 2009 Ad 3) De waarden voor E-Coli wordt getoetst aan de norm die in de oude zwemwaterrichtlijn gold voor de groep Thermotolerante bacteriën van de coligroep. Ad 4) norm I.E. nog niet wettelijk vastgesteld, advies Deskundigenberaad Zwemwater: bij voortdurende overschrijding van de waarde 400 kve/100ml waarschuwing instellen. Ad 5) Niet meer opgenomen in Blauwalgenprotocol 2010, als ondersteunende parameter nog bruikbaar. De zwemwaterkwaliteit wordt op de zwemlocatie Baggelhuizen op één meetpunt gemeten: Meetpuntcode Naam X-coördinaat Y-coördinaat 2403 Baggelhuizen, Assen Naast de officiële zwemlocatie wordt er in opdracht van de gemeente Assen op nog twee locaties de kwaliteit van het zwemwater onderzocht. Deze gegevens zijn niet meegenomen in dit rapport. 5 kve kiemvattende eenheden, het aantal bacteriën dat op een voedingsbodem tot kolonievorming komt. 7

11 5.2 Historische waterkwaliteitsgegevens fecale 6 bacteriën Bacteriën van de coligroep De gegevens zijn getoetst aan de normen zoals deze van toepassing waren in In de tabel zijn met rood (begeleid met ) eventuele overschrijdingen aangegeven. De hoogst gemeten waarde van 230 kve/100 ml blijft ver onder de norm van kve/100 ml Thermotolerante bacteriën van de coligroep De gegevens zijn getoetst aan de normen zoals deze van toepassing waren in In de tabel zijn met rood (begeleid met ) eventuele overschrijdingen aangegeven. De hoogst gemeten waarde van190 kve/100 ml blijft ver onder de norm van kve/100 ml. 6 Fecale bacteriën: levend van en in uitwerpselen. 8

12 5.2.3 E. coli De gegevens zijn getoetst aan de normen zoals deze van toepassing waren in In de tabel zijn met rood (begeleid met ) eventuele overschrijdingen aangegeven. Gedurende de onderzoeksperiode worden de lage waarden enkele keren afgewisseld met wat hogere piekwaarde: in juli 2009 en 2010 worden piekwaarden gevonden van 305 en 520 kve/ 100 ml. Deze gemeten waarden blijven wel onder de norm van kve/100 ml. 9

13 5.2.4 Intestinale enterokokken De gegevens zijn getoetst aan de normen zoals deze van toepassing waren in In de tabel zijn met rood (begeleid met ) eventuele overschrijdingen aangegeven. Hierbij is er rekening mee gehouden dat er nog geen wettelijke norm voor deze groep is vastgesteld. Om toch een indicatie te geven of voor deze groep er mogelijk problemen zich de komende jaren gaan voordoen is er wel gekeken naar de dichtheden de afgelopen jaren. Hierbij is het advies van het Deskundigenberaad Zwemwater aangehouden. De hoogst gemeten waarde van 119 kve/100 ml blijft ver onder de normgrens van 400 kve/100 ml Overschrijdingen normen in relatie tot weersomstandigheden Er zijn geen overschrijdingen of alarmerende verhogingen geconstateerd in de jaren Van een alarmerende verhoging is sprake bij een concentratie die hoger is dan de helft van de norm. Het is niet nodig om te onderzoeken of er een relatie met weersomstandigheden of dergelijke aanwezig is. 10

14 5.3 Historische waterkwaliteitsgegevens blauwalgen Microcystine De gegevens zijn getoetst aan de normen zoals deze van toepassing waren tot In de tabel zijn met rood (begeleid met ) eventuele overschrijdingen aangegeven. In de jaren 2009 en 2010 is in het geval dat er proliferatie van blauwalgen 7 optreedt ook gekozen voor het meten van microcystine als ondersteunende onderzoeksgroep. In dit zwemwaterprofiel is er voor gekozen om de in 2008 geldende normen te gebruiken voor toetsing van deze stof. De gemeten waarde (0,3 g/l) ligt ver onder de oude norm voor een waarschuwing (10 g/l) Blauwalgcellen In juni 2009 is er op deze locatie een verdenking geweest van blauwalgbloei. Er is naast een microcystine- en chlorofylmonster ook een blauwalgmonster genomen. Onderzoek heeft uitgewezen dat het hier ging om een grote dichtheid niet giftige groenalgen. (Potentieel) giftige blauwalgen zijn in het water niet aangetroffen. Ook drijflagen zijn niet waargenomen. Beoordeling van blauwalgen is dan ook niet noodzakelijk. 7 Bloei van blauwalgen met drijflagen, vlokken of vertroebeling van het water. 11

15 5.3.3 Chlorofyl-a Er is op deze locatie ook onderzoek gedaan naar de hoeveelheid chlorofyl-a in het water. Dit is een maat voor de aanwezige hoeveelheid algen. Hierbij worden dus naast de blauwalgen ook de groenalgen, slijmalgen en overige algen meegenomen. Deze laatste groepen zijn in de regel niet schadelijk maar kunnen bij draadvorming of door vertroebeling van het water wel hinderlijk zijn voor zwemmers. In het verleden werd Chlorofyl-a ook meegenomen als onderdeel in de beoordeling van de waterkwaliteit. De normgrens die destijds gebruikt werd was een concentratie van 50 g/l waarbij er ca cellen/ml potentieel giftige blauwalgen aanwezig zijn en er sprake is van dominantie van blauwalgen. De hieronder genoemde waarschuwingen zijn dan ook alleen bedoeld om aan te geven dat er een mogelijke verstoring van het water aanwezig was. In de tabel zijn met rood (begeleid met ) eventuele overschrijdingen aangegeven. Gedurende de gehele periode 2006 t/m 2010 is de concentratie chlorofyl-a regelmatig hoog, met piekwaarden in september 2007 en augustus 2010 van resp. 81 en 93 g/l. De norm wordt regelmatig overschreden Overschrijdingen normen in relatie tot weersomstandigheden Er zijn geen overschrijdingen of alarmerende verhogingen voor blauwalgen en/of microcystine geconstateerd in de jaren Van een alarmerende verhoging is sprake bij een concentratie die hoger is dan de helft van de norm. Het is niet nodig om te onderzoeken of er een relatie met weersomstandigheden of dergelijke aanwezig is. 12

16 5.4 Overige verontreinigingen Zwemmersjeuk In de periode is er op deze zwemlocatie geen zwemmersjeuk geconstateerd en zijn er geen klachten over binnengekomen Botulisme en overige verontreinigingen In de periode is er op deze zwemlocatie geen botulisme geconstateerd. Op 6 juli 2006 zijn er bij de provincie Drenthe meldingen binnen gekomen dat er ca. 10 kinderen last hebben van buikgriep na het zwemmen op deze locatie. Er is een extra zwemwatermonster genomen om de bacteriologische kwaliteit te bepalen. Daarnaast is een onderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van virussen en Salmonella in het water. Hieruit zijn geen problemen naar voren gekomen. Er kwamen bij de GGD in totaal ruim 40 meldingen binnen over maag- en darmstoornissen. Ondanks extra onderzoek van het waterschap en de gemeente kon geen bacteriële of andere verontreiniging worden gevonden. Onderzoek naar de relatie met de destijds aanwezige weeromstandigheden heeft dan ook geen toegevoegde waarde. 5.5 Samenvatting In de onderzoeksperiode zijn er geen overschrijdingen geweest van de normen voor fecale bacteriën. De concentratie E.coli bacteriën is incidenteel verhoogd maar blijft beneden de normgrens waarboven gezondheidsrisico s ontstaan. Blauwalgen zijn gedurende deze periode niet aangetroffen of slechts in concentraties waarbij geen risico voor de gezondheid bestaat. De regelmatig optredende verhoging in de concentratie chlorofyl-a gaat niet gepaard met het optreden van blauwalgen of hoge waarden voor microcystine en is hiermee geen indicatie voor gezondheidsrisico s. Er zijn geen problemen geconstateerd met zwemmersjeuk, botulisme of andere verontreinigingen. Uitgaande van de historische onderzoeksgegevens is er geen belemmering voor de zwemfunctie op deze locatie. 13

17 5.6 Klassenbeoordeling fecale bacteriën In de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. Hiermee kan bepaald worden hoe de kwaliteit over de afgelopen jaren is geweest. De indeling en de normen hierbij zijn weergegeven in tabel 5.1 In onderstaande tabel wordt de klassenbeoordeling van deze zwemlocatie weergegeven. De beoordeling is uitgevoerd op basis van de normeringen voor binnenwateren uit de nieuwe zwemwaterrichtlijn. Er is dus alleen beoordeeld op E.coli en Intestinale enterokokken. Voor E.coli is ervoor gekozen om ook de data te gebruiken van de Thermotolerante bacteriën van de coligroep. Hiermee is een onderzoeksperiode van 4 jaar met voldoende kwaliteitsgegevens te vormen waarmee een (voorlopig) klassenoordeel is te vormen. Zolang er geen voldoende gegevens van de nieuwe parameters zijn staat de nieuwe richtlijn dit toe. Voor Intestinale enterokokken is gekozen om indicatief een eerste inschatting te geven van het oordeel op basis van twee onderzoekjaren. Deze parameter zal niet worden meegenomen in de totaalbeoordeling. Het zwemwater van Baggelhuizen, Assen valt onder kwaliteitsklasse uitstekend. Zwemwaterklasse op basis van Periode: Logpercentielen Parameter Aantal 95- Oordeel Waarnemingen percentiel Intestinale Enterokokken Uitstekend Escherichia coli (incl. therm.bact. Coli-groep) Uitstekend 14

18 6 Potentiële Verontreinigingsbronnen en routes De historische data, de gebiedsbeschrijving, gegevens van beheerders, de analyse van de plattegronden en het veldbezoek brengen onderstaande mogelijke bronnen naar voren. Dit zijn: A. Bacteriologische verontreiniging: Zwemmers De zwemmers zelf kunnen worden gezien als een potentiële verontreinigingsbron. Het aantal bezoekers is geschat op 50 tot maximaal 500 personen. Watervogels Tijdens de veldinventarisatie zijn in de badzone geen watervogels waargenomen. Elders op de plas zijn wel meeuwen en ganzen aanwezig. Op het strand zijn uitwerpselen van watervogels ( o.a. van meeuwen en ganzen) aangetroffen. Het is dan ook aannemelijk dat in de avond en op rustige dagen deze bron gedurende het zwemseizoen een rol speelt. Honden De aanwezigheid van honden op het strand en in het water is verboden. Er zijn sporen aangetroffen tijdens het veldbezoek in Deze bron zal dan ook wellicht een rol spelen. Onderhoud + afstromend regenwater Door het lokaal aflopende strand kunnen bij (hevige) regenval uitwerpselen en andere verontreinigingen in het water spoelen. Dit wordt versneld in tijden van minder onderhoud. B. Blauwalgen: Blauwalgen zijn in de periode niet aangetroffen of slechts in concentraties waarbij geen risico voor de gezondheid bestaat. Het is daarom niet noodzakelijk om bronnen voor dit onderdeel te benoemen. C. Zwemmersjeuk / Botulisme en overige verontreinigingen: Zwemmersjeuk / Botulisme en overige verontreinigingen zijn in de periode niet geconstateerd. Het is daarom niet noodzakelijk om bronnen voor dit onderdeel te benoemen. 15

19 7 Beoordeling van de gezondheidsrisico s met behulp van ZWEMPROF 7.1 Het gebruik van ZWEMPROF Voor de beoordeling van de gezondheidsrisico s is gebruik gemaakt van een eenvoudig spreadsheetmodel genaamd ZWEMPROF. Het programma is gebaseerd op de nieuwe zwemwaterrichtlijn en dus op de nieuwe normen. Het programma geeft op basis van de ingevoerde randvoorwaarden en mogelijke vervuilingsbronnen een indicatie van de invloed van de verschillende bronnen op de zwemwaterkwaliteit. De basis hiervoor wordt gevormd door de berekende concentratie in het zwemwater (kve/100 ml) van Intestinale enterokokken (IE) en Escherichia coli (EC). De gegevens worden ingevoerd in het invoerblad. Op het blad uitslag worden de toetsingsresultaten voor Escherichia coli en Intestinale enterokokken weergegeven in kleurcodes. In tabel 5.1 staan de nieuwe zwemwaternormen vermeld. In figuur 7.1 is de uitslag van ZWEMPROF weergeven. De toelichting op deze figuur staat hieronder vermeld. Het invoerblad is weergegeven in bijlage 4. Figuur 7.1: Uitslag ZWEMPROF 16

20 7.2 Toelichting van de resultaten Recreanten Zowel bij een gemiddelde drukte van 50 personen als ook bij een extreem aantal bezoekers van 500 personen is er geen invloed op de zwemwaterkwaliteit. Watervogels De 15 watervogels die maximaal op de plas verblijven hebben geen invloed op de kwaliteit van het zwemwater. Lokaal kan de aanwezigheid van vogeluitwerpselen in ondiepe delen echter wel tot problemen zorgen. Huisdieren op het strand Er is bij de invoer van het model rekening gehouden met de aanwezigheid van 2 honden/dag op het strand / in de zwemzone. Daarnaast is geschat dat er nog eens 5 honden per dag zich in of nabij de plas zullen bevinden. De analyse laat zien dat dit aantal honden geen invloed heeft op de zwemwaterkwaliteit. Lokaal kan de aanwezigheid van hondenpoep in ondiepe delen echter wel tot problemen zorgen. Overige bronnen Overige bronnen die getoetst worden met ZWEMPROF zijn niet aangetroffen bij de zwemplas en hebben geen invloed op de waterkwaliteit. 17

21 8 Conclusie / aanbevelingen 8.1 Conclusies In de onderzoeksperiode hebben zich geen problemen voorgedaan met overschrijdingen van fecale bacteriën. De zwemwaterkwaliteit van zwemlocatie Baggelhuizen valt voor E.coli en voorlopig voor Intestinale enterokokken in de kwaliteitsklasse Uitstekend. Er zijn geen aantoonbare (potentiële) bronnen aan te wijzen die voor deze groep in de toekomst een risico lijken te vormen. 8.2 Aanbevelingen vervolgtraject algemeen Om te zorgen dat er ook in toekomst een uitstekende bacteriologische waterkwaliteit aanwezig blijft en het risico op het optreden van blauwalgbloei of andere risico s geminimaliseerd worden zouden de volgende maatregelen overwogen kunnen worden: Onderhoud en beheer Aanbevolen wordt om ook in rustige perioden (met minder geschikt zwemweer) geregeld te controleren of het noodzakelijk is om onderhoud te plegen aan het strand (zoals eggen tot de waterlijn). Dit om te voorkomen dat er uitspoeling plaatsvindt van uitwerpselen en andere verontreinigingen naar het water. Ook het tijdig verwijderen van glas en zwerfvuil van het strand en uit het water draagt bij aan het realiseren / behouden van een goede algemene hygiëne en veiligheid. Drijflijn aanpassen (afbakening zwemzone) Tijdens het veldbezoek is geconstateerd dat de zwemzone is voorzien van een dubbele drijflijn, waarvan de buitenste niet compleet is. Het is aan te raden om deze drijflijn in noordelijke richting naar het strand door te trekken zodat er een duidelijk afgebakende zwemzone ontstaat. 8.3 Aanbevelingen actualisatie Het zwemwaterprofiel voor Baggelhuizen, Assen is met deze rapportage gereed. Afhankelijk van de zwemwaterindeling waarin de plas volgens de EU-zwemwaterrichtlijn wordt ingedeeld, moet het zwemwaterprofiel regelmatig geactualiseerd worden. Zwemwaterindeling Actualisatie zwemwaterprofiel vindt tenminste plaats om de Uitstekend Alleen als de indeling verandert in goed, aanvaardbaar of slecht Goed Vier jaar Bevredigend/aanvaardbaar Drie jaar Slecht Twee jaar De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de bacteriologische meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld. Op basis van de gegevensset uit de badseizoenen van 2006 tot en met 2010 wordt de indeling voor de zwemlocatie vooralsnog geschat op "uitstekend. Vanwege het feit dat er nog maar 1 keer een zwemwaterprofiel is opgesteld wordt voorgesteld de actualisatie nogmaals plaats te laten vinden over vier jaar. 18

22 Bijlage 1: Verslag veldbezoek Op 16 juli 2010 is het veldbezoek uitgevoerd. Het was deze dag half bewolkt, er stond een lichte bries met een temperatuur rond de 21 C. Tijdens het veldbezoek is niet alleen naar de badzone van de zwemlocatie gekeken, maar ook naar het omliggende gebied om zo alle mogelijke bronnen zo goed mogelijk in kaart te brengen. Bij het strand is een blauw informatiebord aanwezig (foto A). Tijdens het bezoek waren er ca. 30 recreanten, waaronder 10 zwemmers aanwezig (B en C). Voorzieningen als een kiosk, toiletten, douche, en vuilnisbakken zijn aanwezig. Ook zijn er speeltoestellen in de vorm van een speeleiland (foto D), vlonder, glijbaan, volleybalveld en voetbalveld. Een deel van de badzone wordt onderhouden. De aangrenzende ligweide is netjes gemaaid. Op het strand zijn pootafdrukken van honden te zien, wat niet is toegestaan (foto E). Daarnaast is er lokaal een redelijke hoeveelheid vogelpoep waargenomen, vooral van meeuwen en ganzen. Lokaal zien we hier en daar zwerfafval. Desondanks is de algemene hygiëne goed. De kwaliteit van het water is goed. Er zijn geen (blauw)algen waargenomen, en het doorzicht is goed (bodemzicht). Opmerkingen: Nabij de badzone is een speciale barbecueplaats / picknickplaats. Hier zien we veel kapot glas. De vlonder lijkt ook in gebruik te zijn als vogelrustplaats. De zwemzone is voorzien van een dubbele drijflijn, waarvan de buitenste niet compleet is. A B C D 19

23 E 20

24 Bijlage 2: Stroomschema Microcystine (oude protocol) 21

25 Bijlage 3: Beslisschema Blauwalgprotocol 22

26 Bijlage 4: Invoerblad ZWEMPROF ZWEMPROF Naam locatie: Baggelhuizen ZWEMw aterprofielen Datum beoordeling: Type en morfologie Zwemmers gemiddeld aantal per dag aantal bij extreme drukte Afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater Type systeem aantal boten bij extreme breedte plas (m) 125 Schepen aantal boten per dag drukte lengte plas (m) recreatievaart gemiddelde diepte plas (m) 4,5 - beroepsvaart Continue bronnen - debiet (m3/s) oppervlak zwemzone (m2) RWZI gemiddelde diepte in zwemzon 0,5 - lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf oeverlengte zwemstrand (m) jachthavens (continue belasting) Lokale bron (continu) belasting E. coli (KVE/halfjaar) - - belasting enterokokken (KVE/halfjaar) - Dieren op het zwemstrand/zwemzone - aantal honden/dag aantal paarden/dag watervogels Dieren buiten zwemzone - aantal honden/dag aantal paarden/dagen 0 - watervogels Incindentele bronnen - overstort-volume (m3) - overstort gemengd stelsel overstort gescheiden stelsel ongezuiverde lozingen afstromend wegwater Lokale bron (incidenteel) concentratie ,5 - concentratie E. coli (KVE/l) concentratie enterokokken (KVE/l) Agrarisch achterland bodemtype aantal hectare 0 mestsoort 8 23