Bijwerkingen van kruidenpreparaten
|
|
- Monique Koning
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bijwerkingen van kruidenpreparaten Analyse van gemelde bijwerkingen in Nederland Florence P.A.M. van Hunsel en A.C. (Kees) van Grootheest Doel Opzet Methode Resultaten Conclusie Het analyseren van meldingen van vermoedelijke bijwerkingen bij het gebruik van kruidenpreparaten in Nederland. Beschrijvend, retrospectief. Alle meldingen over vermoedelijke bijwerkingen van kruidenpreparaten in de Lareb-databank van de periode februari 1991-maart 2013 werden beoordeeld op causaal verband tussen gebruik van het middel en de gemelde bijwerking. Bijwerkingen werden ingedeeld naar ernst volgens internationale normen. Van alle meldingen over ernstige bijwerkingen werd een overzicht gemaakt. De Lareb-databank bevatte in totaal 336 meldingen over vermoedelijke bijwerkingen van kruidenpreparaten. Van de 336 meldingen betrof het in 247 gevallen een enkelvoudig preparaat. In totaal bevatten de kruidenpreparaten 221 verschillende kruiden, waarbij een aantal ingrediënten meerdere malen voorkwamen. Er werden 518 bijwerkingen gemeld bij het gebruik van de verschillende kruidenpreparaten. 55 meldingen werden als ernstig geclassificeerd. Kruiden kunnen zelf bijwerkingen geven of interacties met geneesmiddelen veroorzaken, maar kruidenpreparaten kunnen ook vervuild zijn met reguliere geneesmiddelen of illegale zelfs toxische ingrediënten. Het melden van bijwerkingen draagt in belangrijke mate bij aan onze kennis hierover. Artsen en apothekers dienen patiënten te vragen naar het gebruik van alternatieve middelen, in het bijzonder middelen op basis van kruiden. Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb, s-hertogenbosch. Dr. F.P.A.M. van Hunsel, apotheker-epidemioloog. Rijksuniversiteit Groningen, Groningen Research Institute of Pharmacy, afd. Farmacotherapie en Farmaceutische Patiëntenzorg, Groningen. Prof.dr. A.C. van Grootheest, arts. Contactpersoon: dr. F.P.A.M van Hunsel Het is van groot belang dat vermoedens van bijwerkingen van geneesmiddelen worden gemeld om een goed beeld van de veiligheid van deze middelen in de dagelijkse praktijk te krijgen. Het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb ontvangt naast meldingen over bijwerkingen van geneesmiddelen ook meldingen over vermoedelijke bijwerkingen van kruidenpreparaten die geen geregistreerd geneesmiddel zijn. Lareb neemt deze meldingen ook op in zijn databank, al vallen deze kruidenpreparaten officieel onder de Warenwet. Als kenniscentrum over bijwerkingen deelt Lareb de meldingen over niet-geregistreerde kruidenpreparaten in geanonimiseerde vorm niet alleen met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) maar ook met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Kruidenpreparaten kunnen in Nederland via het CBG geregistreerd worden als geneesmiddel, zoals het Ginkgo biloba-extract bevattende Tavonin, of als traditioneel kruidengeneesmiddel. 1 Kruiden die niet als zodanig geregistreerd zijn vallen onder het Warenwetbesluit Kruidenpreparaten. De Warenwet verlangt dat deze producten veilig zijn, maar er vindt geen verplichte veiligheidstoetsing plaats voordat ze op de markt komen. 2 Exacte cijfers over de omvang van het gebruik van kruidenmiddelen in Nederland zijn niet beschikbaar. Uit een onderzoek naar het gebruik van complementaire en alternatieve geneeswijzen door kinderen op een polikliniek Kindergeneeskunde bleek dat 30% van de patiënten een alternatieve geneeswijze had gebruikt, waarvan 48% bestond uit homeopathie en 45% uit fytotherapie. 3 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6615 1
2 Het doel van dit artikel is een overzicht te geven van de meldingen van bijwerkingen bij het gebruik van kruidenpreparaten die door Lareb werden ontvangen. Methode Voor onze analyse verzamelden wij alle meldingen van bijwerkingen bij het gebruik van kruidenpreparaten die vanaf de oprichting van Lareb in 1991 tot eind maart 2013 waren ontvangen. Alle meldingen werden individueel beoordeeld opcausaliteit, met andere woorden: hoe groot is de kans dat de gemelde bijwerking inderdaad door het gebruikte kruidenpreparaat veroorzaakt is? Voor het bepalen van een oorzakelijk verband tussen een gebruikt geneesmiddel en een vermoede bijwerking maakt Lareb gebruik van de Naranjo-causaliteitsschaal, een hulpmiddel bestaande uit 10 vragen ( naranjo). De ernst van de gemelde bijwerkingen werd beoordeeld volgens een internationaal gehanteerde indeling, namelijk bijwerkingen die leiden tot overlijden, levensbedreigende situaties, ziekenhuisopname of verlenging van ziekenhuisopname, blijvende arbeidsongeschiktheid, congenitale afwijkingen of overige ernstige afwijkingen. 4 Voor ons overzicht werd de databank van Lareb geanalyseerd, waarbij gekeken is naar ingrediënten van de producten, indicaties voor gebruik, bijwerkingen en interacties, geslacht en leeftijd van de patiënten, de bron van de meldingen en de ernst van de gemelde bijwerkingen. In de databank zijn ook enkele kruidenpreparaten opgenomen die waren bereid volgens een homeopathische farmacopee. 5 In onze analyse namen wij alleen producten mee waarvan het hoofdingrediënt niet meer dan 100 maal verdund was. Bij een aantal kruidenpreparaten waren vitamines en mineralen als ingrediënt toegevoegd. Deze bestanddelen werden niet apart in de analyse meegenomen. Lareb heeft in zijn databank ook meldingen van alternatieve preparaten die niet op kruiden zijn gebaseerd, bijvoorbeeld antroposofische preparaten met alleen mineralen en metalen als ingrediënten of honing als werkzaam bestanddeel. Vanwege de diversiteit van deze producten werd ervoor gekozen deze preparaten niet mee te nemen in de analyse. Resultaten Meldingen Het totaal aantal meldingen van vermoedelijke bijwerkingen van kruidenpreparaten in de Lareb-databank bedroeg in totaal 336. Dit is nog geen 0,3% van het totale aantal meldingen ( ) dat Lareb sinds 1991 ontving. Eén melding kan over meerdere bijwerkingen gaan. De leeftijd van de patiënten die de kruidenpreparaten gebruikten was gemiddeld 49,9 jaar (SD: 18,7). De meldingen betroffen 81 mannen en 254 vrouwen; bij 1 melding was het geslacht van de patiënt onbekend. Bij het totaal van 336 meldingen waren 395 melders betrokken; een melding kan namelijk door meerdere melders samen worden ingestuurd, bijvoorbeeld een huisarts en openbare apotheker die samen melden. Tabel 1 geeft een overzicht van de categorieën melders. Ingrediënten en indicaties Van de 336 kruidenpreparaten waarover gemeld is, ging het in 247 gevallen om een enkelvoudig preparaat; van 30 producten werden 2 kruiden als ingrediënt opgegeven. De overige producten bevatten 3 of meer kruiden. In totaal bevatten de kruidenpreparaten 221 verschillende kruiden, waarvan een aantal meerdere malen voorkwam als ingrediënt. Tabel 2 geeft een onderverdeling van ingrediënten die in de kruidenpreparaten meer dan 5 keer voorkwamen. Een deel van de 336 kruidenpreparaten is als regulier geneesmiddel geregistreerd. Dit betreffen voornamelijk laxantia; hiervan was het ingrediënt bij 61 meldingen psylliumzaad en bij 7 meldingen sennaglycosiden. Daarnaast werd er 16 maal gemeld over Ginkgo Biloba als regulier geneesmiddel (Tavonin) en 8 maal over valeriaan als regulier geneesmiddel. Over preparaten die Althaea officinalis en/of Thymus vulgaris bevatten (altheaea- en tijmstroop) en die officieel geregistreerd zijn als over the counter (OTC)-geneesmiddel waren 11 meldingen ontvangen. Van de 35 meldingen over Hypericum perforatum betroffen er 7 een preparaat dat als regulier geneesmiddel is geregistreerd (merknaam: Hyperiplant of Laif). De indicaties voor het gebruik van kruidengeneesmiddelen waren heel divers. De volgende indicaties werden vaak genoemd: constipatie en aanverwante gastro-intes- TABEL 1 Overzicht van personen die bijwerkingen van kruidenpreparaten bij Lareb gemeld hebben categorie melders apotheek 173 (44) huisartsen 106 (27) consumenten 55 (14) specialisten 54 (14) ziekenhuisapothekers 3 (0,8) apotheekhoudende huisartsen 2 (0,5) overige artsen 2 (0,5) totaal 395 aantal meldingen n (%) 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6615
3 TABEL 2 Overzicht van kruiden die voorkomen in de Lareb-databank van meldingen over bijwerkingen. ingrediënt* Plantago ovata (psyllium) 62 Hypericum perforatum (Sint Janskruid) 35 Ginkgo biloba (ginkgo biloba) 25 Valeriana officinalis (valeriaan) 16 Thymus vulgaris (tijm) 13 Actaea racemosa (zilverkaars) 10 Senna alexandrina (senna) 10 Glycyrrhiza glabra (zoethout) 10 Althaea officinalis (heemst) 9 Echinacea purpurea (rode zonnehoed) 9 Camellia sinensis (groene thee) 7 Pimpinella anisum (anijs) 6 Avena sativa (haver) 6 Ephedra sinica (ma huang) 6 Equisetum sp. (paardenstaart) 6 Ledum palustre (moerasrozemarijn) 6 Symphytum officinale (smeerwortel) 6 Rhus toxicodendron (gifsumak) 6 Viscum album (maretak) 5 Cardiospermum halicacabum (blaasjeswingerd) 5 Panax ginseng (ginseng) 5 Humulus lupulus (hop) 5 Melaleuca alternifolia (theeboom, tea tree ) 5 overige ingrediënten 292 totaal 566 aantal meldingen * Alleen van kruidenpreparaten waarover 5 of meer meldingen zijn gedaan worden de ingrediënten voluit genoemd. Officiële naam tegenwoordig: Rhododendron tomentosum. tinale klachten, depressieve klachten, de wens om gewicht te verliezen en menopauzale klachten. Daarnaast werden bijvoorbeeld hoest en verkoudheid of een te hoge cholesterolwaarde regelmatig genoemd als indicatie. Bijwerkingen In totaal werden 518 bijwerkingen bij het gebruik van kruidenpreparaten gemeld. Zoals gezegd kan 1 melding over meerdere bijwerkingen gaan. Bijwerkingen van de huid en onderhuid en gastro-intestinale klachten werden het vaakst gemeld (van beide typen klachten 88 meldingen), gevolgd door bijwerkingen van het zenuwstelsel (58 maal gemeld), psychiatrische bijwerkingen (46 maal gemeld) en bijwerkingen op de toedieningsplaats en op het lichaam in het algemeen (45 meldingen). Bij 55 meldingen ging het om bijwerkingen die volgens internationale criteria als ernstig waren geclassificeerd. De meest voorkomende kruiden bij deze meldingen waren Hypericum perforatum (10 maal), Ginkgo biloba (7 maal) en psylliumzaad (5 maal). In het supplement bij dit artikel is een volledig overzicht van deze 55 meldingen te vinden ( Bij sommige meldingen was het oorzakelijk verband tussen het gebruik van het kruidengeneesmiddel en het optreden van een ernstige bijwerking niet eenduidig, bijvoorbeeld omdat meerdere reguliere geneesmiddelen als mogelijke oorzaak van de klachten in aanmerking kwamen. In het supplement bij dit artikel staat bijvoorbeeld een melding van toxische epidermale necrolyse (melding nr. 54), waarbij onder meer valeriaan als verdachte medicatie was opgegeven. Deze patiënt gebruikte al 12 jaar valeriaan en was recent begonnen met andere geneesmiddelen die ook als verdacht werden aangemerkt, zodat het niet aannemelijk is dat valeriaan de klachten heeft veroorzaakt. Interacties met reguliere geneesmiddelen Er waren in totaal 25 meldingen van interacties tussen reguliere geneesmiddelen en kruidenpreparaten, waarvan enkele ook als regulier geneesmiddel zijn geregistreerd. Het merendeel betrof interacties met Hypericum perforatum of Ginkgo biloba. Bij de interacties met Hypericum perforatum ging het 5 maal om een doorbraakbloeding na het combineren van Sint Janskruid met orale anticonceptie. Bij de combinatie van Ginkgo biloba met de orale anticoagulantia acenocoumarol en fenprocoumon werd 4 maal een verlenging van de stollingstijd of het ontstaan van hematomen gemeld. Geneesmiddelen toegevoegd aan kruidenpreparaten Bij in totaal 11 meldingen bestond de verdenking dat er een regulier geneesmiddel als illegaal ingrediënt aan het kruidenpreparaat was toegevoegd, waaronder 2 meldingen van ernstige bijwerkingen. In 8 gevallen ging het om toevoeging van sibutramine, voornamelijk aan afslankpreparaten. In een aantal gevallen werden bij een laboratoriumanalyse van het preparaat daadwerkelijk 1 of meer westerse geneesmiddelen aangetroffen. Naar aanleiding van een melding heeft Lareb in overleg met de Voedsel- en Warenautoriteit het product Beauty slimming soybean milk opgevraagd bij de melder, een consument. Bij analyse van dit product door het RIVM werd didesmethylsibutramine in het preparaat aangetroffen. Van het preparaat Jamu bintang dua awon was een melding over een 60-jarige man die een iatrogeen syndroom van Cushing had ontwikkeld. Bij deze melding waren uitgebreide kwalitatieve analyseresultaten opgestuurd. Het prepa- NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6615 3
4 raat dat de patiënt had gebruikt, bevatte dexamethason, paracetamol, fenylbutazon, furosemide en diclofenac. Verder was bij een aantal afslankproducten het ingrediënt Ephedra of efedrine opgegeven; bij 3 van deze meldingen ging het om ernstige bijwerkingen. 1 melding van ernstige bijwerkingen betrof een kruidenpreparaat dat een grote hoeveelheid lood bevatte. Het ging hier om een 33-jarige patiënt die na gebruik van antroposofische Mahayograj guggulu -tabletten gedurende een aantal weken last had gekregen van heftige buikpijnaanvallen, misselijkheid, braken, afvallen en vage neuromusculaire klachten. De desbetreffende tabletten bleken bij analyse behalve kruiden ook 6,2% lood te bevatten. De patiënt was binnen enkele weken na het staken van dit preparaat weer hersteld. De aanwezigheid van lood in dit preparaat wordt ook in de literatuur beschreven. 6,7 Beschouwing Leerpunten Vrij verkrijgbare kruidenpreparaten kunnen soms ernstige bijwerkingen geven. Bepaalde kruidenpreparaten, waaronder Sint Janskruid, beïnvloeden de werking van reguliere geneesmiddelen. Sommige ernstige bijwerkingen van kruidenpreparaten zijn het gevolg van illegale toevoegingen; in bepaalde preparaten zijn reguliere geneesmiddelen of toxische stoffen aangetroffen. Het is belangrijk om vermoedelijke bijwerkingen van kruidenpreparaten bij Lareb te melden. Artsen en apothekers dienen patiënten te vragen naar het gebruik van middelen op basis van kruiden. De geneesmiddelenbewaking van kruidengeneesmiddelen kent enkele hindernissen. Zo bestaan fytotherapeutica in tegenstelling tot conventionele geneesmiddelen vaak uit een mengsel van uiteenlopende bestanddelen met verschillende farmacologisch actieve stoffen, wat de causaliteitsbeoordeling van een vermoede bijwerking lastiger maakt. 8 Daarnaast kunnen kruidenmiddelen ook niet-vermelde ingrediënten bevatten. Kruidenmiddelen zijn moeilijk in een classificatiesysteem onder te brengen. Dat is een probleem bij het verzamelen en analyseren van meldingen in de Lareb-databank. Het Uppsala Monitoring Centre (UMC), een Collaborating Centre van de WHO, heeft een indexering voor kruidengeneesmiddelen uitgegeven, 9 maar dat heeft nog geen algemene ingang gevonden. Uit praktische overwegingen maakt Lareb geen gebruik van deze classificatie. Het totaal aantal meldingen over kruidenpreparaten bij Lareb is laag vergeleken met het aantal meldingen over reguliere geneesmiddelen. Het spreekt vanzelf dat lang niet alle bijwerkingen bij het gebruik van kruiden worden gemeld. Voor kruidenpreparaten is de onderrapportage wellicht nog omvangrijker dan voor reguliere geneesmiddelen, omdat het gebruik niet altijd bekend is bij artsen of apothekers. Sinds 2003 kunnen patiënten en consumenten zelf rechtstreeks bijwerkingen bij Lareb melden, 10 maar dit heeft tot op heden niet geleid tot een sterke toename van het aantal meldingen over kruidenpreparaten. Onbekendheid dat er over kruidenmiddelen gemeld kan worden bij Lareb speelt hierbij waarschijnlijk een grote rol. Meldingen aan Lareb over kruidenpreparaten dragen in belangrijke mate bij aan het vergroten van de kennis over bijwerkingen van in de regel niet-geregistreerde middelen en aan het opsporen van problemen met illegale toevoegingen van reguliere geneesmiddelen aan kruidenmiddelen Samenwerking met de Voedsel- en Warenautoriteit en het Laboratorium Nederlandse Apothekers heeft er voor gezorgd dat enkele naar Lareb opgestuurde kruidenmiddelen ook geanalyseerd konden worden en dat toevoeging van westerse geneesmiddelen ontdekt kon worden. Ook is er uitwisseling van geanonimiseerde informatie zonder persoonsgegevens van de melder met de Inspectie voor de Gezondheidszorg over illegale kruidenpreparaten. Hierbij is het belangrijk te weten dat melden bij Lareb altijd blame-free is. Hoewel het merendeel van de gemelde bijwerkingen bij kruidenpreparaten volgens internationale criteria niet ernstig waren, kunnen kruidenpreparaten ook leiden tot ernstige bijwerkingen. Te denken valt aan bijwerkingen die leiden tot ziekenhuisopname, zoals bij de patiënt met een auto-immuunhepatitis na gebruik van Actaea racemosa (zilverkaars), waarover eerder in het NTvG werd gepubliceerd. 12 Conclusie Kruidenpreparaten worden in Nederland veelvuldig gebruikt, maar in de meeste gevallen is er geen controle op de kwaliteit en de werkzaamheid van het preparaat. Hoewel deze middelen in de regel onschuldig zijn, kunnen bijwerkingen optreden. Wanneer een kruidenpreparaat al dan niet illegaal is vervuild met geneesmiddelen of andere stoffen dan kruiden, lopen patiënten extra risico. Artsen en apothekers dienen te vragen naar het gebruik van alternatieve middelen, in het bijzonder middelen op basis van kruiden. Kruiden zelf kunnen bijwerkingen of interacties geven, maar deze kunnen ook het gevolg van een illegaal ingrediënt zijn. Het melden van bijwerkingen draagt sterk bij aan onze kennis hierover. 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6615
5 Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld. Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6615 Aanvaard op 25 september 2013 Literatuur > Kijk ook op 1 College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. De wettelijke basis voor registratie van traditionele kruidengeneesmiddelen. CBG/nl/humane-geneesmiddelen/kruiden/register/default.htm, geraadpleegd op 23 oktober Pronk MEJ. Functionele voedingsmiddelen en voedingssupplementen: inventarisatie van wetgeving en richtlijnen ten aanzien van claims en veiligheid. RIVM rapport /2005. Bilthoven: RIVM; Vlieger AM, van de Putte EM, Hoeksma H. Het gebruik van complementaire en alternatieve geneeswijzen door kinderen op een polikliniek voor kindergeneeskunde en de redenen van ouders daarvoor. Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150: Reporting adverse drug reactions; definitions of terms and criteria for their use. Genève: Council for International Organizations of Medical Sciences; College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Homeopathie. geraadpleegd op 23 oktober Lavekar GS, Ravishankar B, Gaidhani S, Shukla VJ, Ashok BK, Padhi MM. Mahayograj guggulu: Heavy metal estimation and safety studies. Int J Ayurveda Res. 2010;1: Koch I, Moriarty M, House K, et al. Bioaccessibility of lead and arsenic in traditional Indian medicines. Sci Total Environ. 2011;409: Barnes J. Pharmacovigilance of herbal medicines: a UK perspective. Drug Saf. 2003;26: Herbal ATC index. Uppsala: Uppsala Monitoring Centre; Van Grootheest AC, Passier JL, Van Puijenbroek EP. Meldingen van bijwerkingen rechtstreeks door patiënten: gunstige ervaringen van het eerste jaar. Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149: Van Hunsel FP, Kampschoer P. Postmenopauzaal bloedverlies en voedingssupplementen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A Van de Meerendonk HW, van Hunsel FP, van der Wiel HE. Autoimmuunhepatitis door zilverkaars. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:B Van Hunsel F, van den Koppel S. Populaire afslankmiddelen soms best link. Pharm Weekbl. 2012;147: Van Hunsel F, van Grootheest K. Bijwerkingen afslankmiddel, vervuild met sibutramine. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A Van Hunsel FPAM, de Smet PAGM, van Klei N, van Grootheest AC. Indonesische kruidenthee bevat ongewenste Westerse geneesmiddelen. Pharm Weekbld Wetenschappelijk Platform. 2008;2: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2013;157: A6615 5
Trombose en embolie bij gebruik van Diane-35
Farmacotherapie Trombose en embolie bij gebruik van Diane-35 Analyse van meldingen bij Lareb Florence P.A.M. van Hunsel, Agnes C. Kant en Eugène P. van Puijenbroek + Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A7129
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Kooiman (SP) over de uitzending van Radar over Sint-janskruid (2018Z01226).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieZorg door alternatieve geneeswijzen
Zorg door alternatieve geneeswijzen Alternatieve geneeswijzen Inhoud Alternatieve geneeskunde 3 Homeopathie 6 Fytotherapie 8 Orthomoleculaire geneeskunde 10 Advies 11 Alternatieve geneeswijzen is een verzamelnaam
Nadere informatieAlternatieve geneeswijzen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Alternatieve geneeswijzen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Alternatieve geneeskunde 3 Homeopathie 5 Fytotherapie 9 Orthomoleculaire geneeskunde
Nadere informatiePopulaire afslankproducten soms best link. door Florence van Hunsel en Sonja van den Koppel
Populaire afslankproducten soms best link Lareb: regelmatig meldingen van bijwerkingen door Florence van Hunsel en Sonja van den Koppel - 02-03-2012 Afslankmiddelen op kruidenbasis zijn zeker niet zonder
Nadere informatieGeneesmiddelenbewaking in Nederland
Geneesmiddelenbewaking in Nederland Prof. dr. A.C. van Grootheest 1 en dr. E.P. van Puijenbroek 2 1 algemeen directeur, Nederlands Bijwerkingencentrum Lareb, s-hertogenbosch; basiseenheid Farmacotherapie
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. BRONCHOSTOP Duo Hoestpastilles tijm- en heemstwortelextract
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET MEDISCH PRODUCT BRONCHOSTOP Duo Hoestpastilles tijm- en heemstwortelextract 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 pastille bevat: 51,1 mg
Nadere informatieDr.Klaas Riepma, apotheker: Van Plant tot Klant
Dr.Klaas Riepma, apotheker: Productontwikkeling van Tuinder tot Eindgebruiker: Tuinder: Waar liggen uw kansen? CureSupport: Nederlands Bedrijf Oprichters: Marieke Lanting Dr.Klaas Riepma PhD, pharmacist
Nadere informatieOpstartrapportage Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten
Opstartrapportage Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten juli 2017 t/m maart 2018 Inleiding Op 3 juli 2017 is het Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (MEBI) gestart. Het
Nadere informatieVaak duizelig van pregabaline
Lareb Intensive Monitoring Vaak duizelig van pregabaline Aan het intensieve opsporingssysteem voor bijwerkingen van het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb hebben 1300 mensen die pregabaline gebruiken
Nadere informatieRichtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb
Richtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb Deze richtlijn is een initiatief van de Federatie van Nederlandse Trombosediensten
Nadere informatieSUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel Cystoforce blaasformule 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 ml [ 0,955 g] A.Vogel Cystoforce blaasformule bevat: 715
Nadere informatieJaarrapportage 2018 Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (MEBI)
Jaarrapportage 2018 Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (MEBI) Het Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (MEBI) wordt gecoördineerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
Nadere informatieworden en hoe deze methode toegepast kan worden om de veiligheid van geneesmiddelen te bewaken.
Samenvatting Geneesmiddelen worden toegepast om ziektes te behandelen, te voorkomen en te diagnosticeren. In sommige gevallen ervaart de patiënt niet alleen het gewenste effect, maar kunnen ook ongewenste
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 29 477 Geneesmiddelenbeleid Nr. 269 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 7 februari 2014 In de vaste commissie voor Volksgezondheid,
Nadere informatieCoordinator Signal Detection. MEpi Epidemiologist PhD level. Eijkhagen College (Netherlands) Scientific publications (Pubmed Indexed):
Curriculum vitae PERSONAL INFORMATION Florence van Hunsel WORK EXPERIENCE September 2005 Present Coordinator Signal Detection Netherlands Pharmacovigilance Centre Lareb (Netherlands) Head of the signal
Nadere informatieSUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel Echinaforce tabletten 400 mg 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een tablet ( 250 mg) bevat: Gedroogde extracten van de
Nadere informatieCiclosporine (Neoral )
Afdeling Dermatologie / allergologie, locatie AZU Ciclosporine (Neoral ) bij constiutioneel eczeem (CE) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel ciclosporine te gaan gebruiken.
Nadere informatieBijwerkingen in het nieuws
Bijwerkingen in het nieuws Onderwerpen Clioquinol, hoe zit het met bijwerkingen? Dr. Florence van Hunsel, apotheker- epidemioloog Coordinator Signaaldetectie Bijwerkingendag 2016, Leiden Vraag 1: Hoeveel
Nadere informatieKenniscentrum Vaccinveiligheid
Lareb nieuwsbrief nr. 28, juni 2011 Inhoud Bijwerkingendag 2011 Teratologie Informatie Service Kenniscentrum Vaccinveiligheid Nieuwe signalen Publicaties PR campagne Lareb bestaat 20 Jaar Jaarbericht 2010
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Valdispert Stress omhulde tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke omhulde tablet bevat: 200 mg extract (als droog
Nadere informatieCiclosporine (Neoral ) bij constitutioneel eczeem (CE)
Ciclosporine (Neoral ) bij constitutioneel eczeem (CE) Ciclosporine (Neoral ) bij constitutioneel eczeem (CE) Afdeling dermatologie/allergologie, locatie UMC In overleg met uw behandelend arts heeft u
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Neurexan; Tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 tablet (301,5 mg) bevat: Avena sativa D2 0,6 mg Coffea cruda
Nadere informatieSUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel Hyperiforce, tabletten 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén tablet (450 mg) bevat 66 mg ethanolextract van vers bloeiend
Nadere informatieSummary of product characteristics
1 Summary of product characteristics 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Lamberts Valeriaan tabletten. 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén filmomhulde tablet bevat 300 mg droog extract van de wortel
Nadere informatieLareb Intensive Monitoring boekt succes. door Linda Härmark, Eugène van Puijenbroek, Han de Gier en Kees van Grootheest - 22-02-2013
Lareb Intensive Monitoring boekt succes Systematischer inzicht in bijwerkingen door Linda Härmark, Eugène van Puijenbroek, Han de Gier en Kees van Grootheest - 22-02-2013 Afwachten tot bijwerkingen worden
Nadere informatieTot nog toe 338 meldingen van bijwerkingen bij Lareb
Alertheid vereist bij hoog gedoseerde vitaminepillen Tot nog toe 338 meldingen van bijwerkingen bij Lareb door Florence van Hunsel, Sonja van de Koppel, Agnes Kant - 07-03-2014 Als een patiënt zich presenteert
Nadere informatieSUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel Echinaforce Junior, tabletten 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een tablet (300 mg) bevat: Gedroogde extracten van de
Nadere informatieGeneesmiddeleninteracties en ROTS
Geneesmiddeleninteracties en ROTS Dr.Stefanie De Waele Medische Oncologie ROTS Wat is ROTS Raadpleging voor patiënten op Orale anti-tumorale Therapie Sint-Lucas ROTS concept Patiënt Huisarts Apotheker
Nadere informatieBijwerkingen van varenicline in de dagelijkse praktijk. Een prospectieve, observationele cohortstudie
O o r s p r o n k e l i j k a r t i k e l Bijwerkingen van varenicline in de dagelijkse praktijk. Een prospectieve, observationele cohortstudie 2 PW wetenschappelijk platform Ingrid Oosterhuis a *, Linda
Nadere informatieVeel gestelde vragen Melden voorvallen/bijwerkingen bij geneesmiddelenonderzoek
Veel gestelde vragen Melden voorvallen/bijwerkingen bij geneesmiddelenonderzoek Wat is een SUSAR? SUSAR is de afkorting van Suspected Unexpected Serious Adverse Reaction. In het Nederlands betekent dit
Nadere informatieImproving pharmacovigilance and the role of the pharmacist van Grootheest, Adrianus
Improving pharmacovigilance and the role of the pharmacist van Grootheest, Adrianus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Valdispert Valeriaan Hop, omhulde tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke omhulde tablet bevat: 200 mg extract (als
Nadere informatieMeer geneesmiddelen! Meer melden! Meer bijwerkingen? Corrie Hermann prijs Utrecht, 30 maart 2019 Agnes Kant
Meer geneesmiddelen! Meer melden! Meer bijwerkingen? Corrie Hermann prijs Utrecht, 30 maart 2019 Agnes Kant Meldpunt bijwerkingen Kenniscentrum Onafhankelijke stichting Subsidie VWS CBG CBGoverheid Kerntaak
Nadere informatieBent u gevraagd voor medisch wetenschappelijk onderzoek?
Bent u gevraagd voor medisch wetenschappelijk onderzoek? Inhoud Pagina Inleiding... 2 Medisch wetenschappelijk onderzoek... 3 Waarom zou u meedoen... 4 Onderzoeksfasen... 5 Medisch Ethische Commissie...
Nadere informatieGemelde bijwerkingen na influenzavaccinatie
Gemelde bijwerkingen na influenzavaccinatie Leontine van Balveren-Slingerland, Hans C. Rümke en Agnes C. Kant Doel Opzet Methode Resultaten Conclusie Een overzicht geven van meldingen van mogelijke bijwerkingen
Nadere informatieVersion 7.3.1, 03/2010 BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
Version 7.3.1, 03/2010 BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Norit 200, capsules 200 mg, hard 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING De capsule bevat 200
Nadere informatieBijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden
Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden December 2013 COIG, Bunnik Dr. F. van Hunsel, apotheker-epidemioloog www.lareb.nl Nieuwe geneesmiddelen Veiligheid geneesmiddel is altijd onzeker Hoe
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1996 14 Beschikking van de Minister van Justitie van 8 januari 1996, houdende plaatsing in het Staatsblad van de tekst van het Besluit homeopatische
Nadere informatieAntwoorden op veel gestelde vragen over de folder Chroom-6 en ziekten: wat is er bekend uit de wetenschap?
Antwoorden op veel gestelde vragen over de folder Chroom-6 en ziekten: wat is er bekend uit de wetenschap? De vragen en antwoorden zijn onderverdeeld in vijf groepen: 1 Algemene vragen over de folder...1
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Oteel; Oordruppels, oplossing. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 monodosis van 0,45 ml (= 0,45 g) bevat: Arnica
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Traumeel; Gel 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 100 g gel bevat: Arnica montana radix D3 1,50 g Calendula officinalis
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Valdispert 450 mg, omhulde tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke omhulde tablet bevat: 450 mg extract (als droog extract) van Valeriana officinalis
Nadere informatieGids voor het interpreteren van spontane meldingen van vermoedelijke bijwerkingen van geneesmiddelen
30 januari 2017 Inspecties, bewaking voor menselijk gebruik en comités EMA/749446/2016 Herziening 1* Gids voor het interpreteren van spontane meldingen van vermoedelijke bijwerkingen Overeenstemming door
Nadere informatieSUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel Boldocynara tabletten 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een tablet ( 250 mg) bevat: 230 mg ethanolextract* (1:30-31) van
Nadere informatieChinese, Ayurvedische en andere traditionele Aziatische kruidenpreparaten
Chinese, Ayurvedische en andere traditionele Aziatische kruidenpreparaten Inspecties en monsteronderzoek 2008 Factsheet Voedsel en Waren Autoriteit Afdeling Signalering en Ontwikkeling Regio Zuid Deelprojectnr.:
Nadere informatieInteracties tussen voeding en geneesmiddelen Iets om ons druk over te maken?
Interacties tussen voeding en geneesmiddelen Iets om ons druk over te maken? Jacques Verzijl, ziekenhuisapotheker Nellie Overbeeke, diëtist 22 november 2018 Inleiding interactie voeding en geneesmiddelen
Nadere informatieHet melden van bijwerkingen van geneesmiddelen: vaak gestelde vragen
Afdeling Vigilantie Het melden van bijwerkingen van geneesmiddelen: vaak gestelde vragen Wat is een bijwerking van een geneesmiddel? Een bijwerking van een geneesmiddel is een schadelijke en ongewilde
Nadere informatieDatum 1 juli 2014 Onderwerp Beantwoording Kamervragen over het onderzoek naar het verband tussen medicijngebruik en agressie
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieUpdate circulaire doorleveren. circulaire doorleveren - achtergrond. circulaire doorleveren wettelijk kader 2
Update circulaire doorleveren circulaire doorleveren - achtergrond Symposium bereidingen en kinderen Mirjam Crul OLVG 14 september 2016 2015: Abcur casus uitspraak Europese hof IGZ: volume doorleveringen
Nadere informatieVragen en antwoorden over biologische medicijnen. Informatie voor patiënten en consumenten
Vragen en antwoorden over biologische medicijnen Informatie voor patiënten en consumenten U wilt meer weten over biologische medicijnen en biosimilar medicijnen? Bijvoorbeeld omdat u of iemand in uw omgeving
Nadere informatieKlinische en lange termijn effecten
Klinische en lange termijn effecten Van een onderwijsinterventie in farmacovigilantie voor specialistische oncologie verpleegkundigen Drs. Michael Reumerman Promovendus en klinisch farmacoloog i.o. Achtergrond
Nadere informatieBedrijf Contactpersoon Adres 1234 AB PLAATS. 22 januari 2018
Bedrijf Contactpersoon Adres 1234 AB PLAATS 22 januari 2018 Betreft: Belangrijke risico-informatie mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen: Gewijzigde aanbevelingen voor anticonceptie bij gebruik van mycofenolaatmofetil
Nadere informatieGENEESMIDDELEN Veel gestelde vragen en antwoorden. Augustus 2008
GENEESMIDDELEN Veel gestelde vragen en antwoorden Augustus 2008 Toelichting: De vragen zijn ingedeeld in drie onderdelen: -1- vergoedingen voor geneesmiddelen, -2- preferentiebeleid van zorgverzekeraars,
Nadere informatieEtikettering van zoethoutbevattende levensmiddelen
Etikettering van zoethoutbevattende levensmiddelen Factsheet Voedsel en Waren Autoriteit Augustus 2008 Projectnummer: ZD07 1227 Warenklachtenlijn VWA: (0800) 0488 E-mail: info@vwa.nl Internet: www.vwa.nl
Nadere informatieETOS AMYLMETACRESOL PLUS DICHLOORBENZYLALCOHOL HONING & CITROEN zuigtabletten
1.3.1 : Productinformatie Bladzijde: 1 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke zuigtablet bevat: Amylmetacresol 0,60 mg 2,
Nadere informatieSUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Dormiplant Mono 500 mg, filmomhulde tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 filmomhulde tablet bevat 500 mg extract
Nadere informatieLAMBERTS KRUIDENASSORTIMENT. Uitsluitend voor professioneel gebruik
LAMBERTS KRUIDENASSORTIMENT Uitsluitend voor professioneel gebruik Dosering De hoeveelheid is een van de sleutels tot succes. Lamberts start bij de dosis. De filosofie van Lamberts is gebaseerd op deugdelijke
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Traumeel; Tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 tablet (301,5 mg) bevat: Arnica montana radix D2 15 mg Calendula
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 9 april 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
Nadere informatieTerugkijken en vooruitzien Geneesmiddelen en Vaccinveiligheid Teratologie Informatie Service Organisatie en management 11
Jaarverslag Lareb 2013 1 Inhoudsopgave... 1. Terugkijken en vooruitzien 2 2. Geneesmiddelen en Vaccinveiligheid 4 3. Teratologie Informatie Service 10 4. Organisatie en management 11 5. Overige activiteiten
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Traumeel; Crème 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 100 g crème bevat: Arnica montana radix D3 1,5 g Calendula officinalis
Nadere informatieVEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS
VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS OVER MIJ Veiligheid & voorschrijven van medicatie 6-11-2014 2 IK ZAL HET VANDAAG HEBBEN OVER Onderzoek doen OF waarom onderzoek doen leuk is en soms
Nadere informatieAlertheid blijft nodig bij methotrexaat. door Arianne van Rhijn, Henriëtte Leenders
Alertheid blijft nodig bij methotrexaat Maatregelen dragen nog geen vrucht door Arianne van Rhijn, Henriëtte Leenders - 15-06-2012 Ondanks maatregelen die zijn genomen om methotrexaat-incidenten te voorkomen,
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Engystol; Tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 tablet (301,5 mg) bevat: Vincetoxicum officinale D6 75 mg
Nadere informatieDepressieve klachten. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Depressieve klachten Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Klachten en symptomen 3 Oorzaken 5 Wanneer arts raadplegen 6 Wat kun je zelf doen 7 Geneesmiddelen
Nadere informatieRisico minimalisatie materiaal betreffende. voor patiënten
Risico minimalisatie materiaal betreffende lomitapide voor patiënten De risico minimalisatie materialen voor lomitapide zijn beoordeeld door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Deze materialen
Nadere informatieMedicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen
Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Pas op met medicatie tijdens chemotherapie! Kankerpatiënten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Kruidvat Amylmetacresol Plus Dichloorbenzylalcohol honing & citroen zuigtabletten
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Kruidvat Amylmetacresol Plus Dichloorbenzylalcohol honing & citroen zuigtabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke zuigtablet
Nadere informatieHandreiking Off-label medicatie voorschrijven in de kinder- en jeugdpsychiatrie
Handreiking Off-label medicatie voorschrijven in de kinder- en jeugdpsychiatrie P.W. Troost, L.J. Kalverdijk, A.P. Cohen & N.J.M. Beuk INLEIDING 2 In de Geneesmiddelenwet 1) zijn voor het voorschrijven
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. Traumeel Druppels voor oraal gebruik, oplossing
B. BIJSLUITER Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Traumeel Druppels voor oraal gebruik, oplossing Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke informatie
Nadere informatieBehandelwijzer Oncologie immunotherapie
Behandelwijzer Oncologie immunotherapie Patiënten Informatie Map Deze map is eigendom van: patiëntensticker Uw behandelend arts is: Bij bijzonderheden waarschuwen (contactpersoon): Naam:... Telefoonnummer:...
Nadere informatieMedicatie overdracht, klopt er iets van?
Medicatie overdracht, klopt er iets van? Karen Keijsers, aios geriatrie, klinisch farmacoloog Namens: dr PAF Jansen, klinisch geriater, klinisch farmacoloog Kenmerken van de oudere patiënt Multimorbiditeit
Nadere informatieChapter 10 Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 De laatste jaren is de mortaliteit bij patiënten met psychotische aandoeningen gestegen terwijl deze in de algemene populatie per leeftijdscategorie is gedaald. Een belangrijke
Nadere informatieProcedure opname Doorgeleverde Bereidingen
1/7 Z-Index Alexanderstraat 11 2514 JL Den Haag Postbus 16090 2500 BB Den Haag T 070-37 37 400 F 070-37 37 401 info@z-index.nl www.z-index.nl KvK: Haaglanden 27177027 Auteur(s) Bas van der Meer Procedure
Nadere informatieMeldingen. Aantal meldingen Groei meldingen over 3 jaar. Groei meldingen
Highlights 2015 Meldingen Bijwerkingencentrum Lareb is het meldpunt en het kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen en vaccins. Het analyseren van meldingen van bijwerkingen leidt tot nieuwe
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Warenwetregeling Vrijstelling vitaminepreparaten wordt als volgt gewijzigd:
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 40994 20 november 2015 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 12 november 2015, 854424-143049-VGP,
Nadere informatieRegistratie van bijwerkingen door huisartsen
Registratie van bijwerkingen door huisartsen 3 april 2014 GGG Congres Jako Burgers Monique Verduijn www.lareb.nl Inhoud Inleiding Bijwerkingen in de praktijk Herkennen van bijwerkingen door de huisarts
Nadere informatieUtrecht, november 2016
Eindrapport van het inspectiebezoek in het kader van Geneesmiddelen zonder Handelsvergunning aan Apotheek Leids Universitair Medisch Centrum te Leiden op 17 augustus 2016 Utrecht, november 2016 1. Geïnspecteerde
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Oculo-Heel; Oogdruppels, oplossing 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Oculo-Heel bevat per monodosis van 0,45 ml
Nadere informatieOranje - Pro-actief Advies TC. Oranje - Pro-actief Advies TC. Rood - Wettelijk verplicht. Oranje - Pro-actief Advies TC. Rood - Wettelijk verplicht
Versie: januari 2019 Bij dit document hoort een begeleidend schrijven Disclaimer: Bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor de waarschuwingen die zij etiketteren. Er kunnen geen juridische argumenten verleend
Nadere informatieMaagbescherming bij NSAID-gebruik 107
Maagbescherming bij NSAID-gebruik 107 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 29-05-2013 Doel Verlagen van
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL trianal vitis caps harde capsules 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke harde capsule bevat 300 mg Vitis vinifera L., folium
Nadere informatiePlan van aanpak: Stroomlijnen meldingen van vervalste geneesmiddelen
Plan van aanpak: Stroomlijnen meldingen van vervalste geneesmiddelen Aanleiding In de brief aan de Tweede Kamer van 5 juli 2013 1 over de stand van zaken beleidsagenda vervalste geneesmiddelen en medische
Nadere informatieLicht blauwe, ronde, biconvexe omhulde tablet. Diameter van de tablet ongeveer 12,4 mm, hoogte van de tablet ongeveer 7,5 mm.
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Valeriamed Night, omhulde tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke filmomhulde tablet bevat 441,35 mg extract (als
Nadere informatieGENEESMIDDELEN nemen ZONDER ZORGEN
GENEESMIDDELEN nemen ZONDER ZORGEN Voor mensen die meerdere geneesmiddelen nemen Tips rond correct gebruik van geneesmiddelen Info omtrent bijwerkingen Uitleg over generieken of witte producten INLEIDING
Nadere informatieIn het K.B. van 9 februari 1990 betreffende de vermelding van de partij waartoe een voedingsmiddel behoort, wordt een partij als volgt omschreven:
Advies van de Commissie van Advies voor Plantenbereidingen i.v.m. de aanbevolen analysemethoden in het kader van het koninklijk besluit van 29 augustus 1997 betreffende de fabricage van en de handel in
Nadere informatie1.3. PRODUCT INFORMATION
1.3. PRODUCT INFORMATION 1.3.1. SPC, LABELLING AND PACKAGE LEAFLET 1.3.1.1. SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN STODAL, stroop 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL STODAL, stroop
Nadere informatieMaagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108
Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 04-03-2014 Doel Verlagen
Nadere informatieSUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS
SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1 NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel Aesculaforce tabletten 2 KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een filmomhulde tablet ( 698 mg) bevat 157,5-225,0 mg gedroogd
Nadere informatieCollege ter Beoordeling van Geneesmiddelen
1 Wat doet het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen? Hantzen Stevenson, 1 april 2015 Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) Geschiedenis van het College 1958: Geneesmiddelenwet 1963:
Nadere informatieFytotherapeutisch anamneseformulier
Fytotherapeutisch anamneseformulier Dit formulier is bedoeld om een eerste indruk van uw klachten te krijgen. Het dient als basis voor een consult. Aan de hand van uw antwoorden zal ik u waarschijnlijk
Nadere informatieAfgeleide contraindicatieaard
IR V-2-2-1 1/11 Z-Index Alexanderstraat 11 2514 JL Den Haag Postbus 16090 2500 BB Den Haag T 070-37 37 400 F 070-37 37 401 info@z-index.nl www.z-index.nl KvK: Haaglanden 27177027 Auteur(s) Leonora Grandia
Nadere informatieisotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma
isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma Richtlijnen voor de patiënt bij het gebruik van isotretinoïne Deze materialen beschrijven aanbevelingen om belangrijke risico
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Traumeel; Druppels voor oraal gebruik, oplossing. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 100 g oplossing bevat: Arnica
Nadere informatieDe toekomst van de geneesmiddelenbewaking vanuit een wetenschappelijk perspectief. Bert Leufkens, voorzitter CBG. Gefeliciteerd!!!
De toekomst van de geneesmiddelenbewaking vanuit een wetenschappelijk perspectief Bert Leufkens, voorzitter CBG Gefeliciteerd!!! Wetenschappelijke fundering farmacovigilantie Klinische farmacologie Farmacovigilantie
Nadere informatieSummary of Product Characteristics
Modul 1 1.3.1 SPC Page 1 of 5 Summary of Product Characteristics 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 100 ml stroop bevat 0.7 gram droogextract (DER 5-7,5 : 1) van
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Pulmocap Thymus, stroop 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 ml stroop (overeenkomend met 1,1 g) bevat 110 mg (0,11 ml) vloeibaar
Nadere informatieDONNAFYTA MENO 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 3. FARMACEUTISCHE VORM 4. KLINISCHE GEGEVENS
DONNAFYTA MENO 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Donnafyta Meno tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 tablet bevat 6,5 mg extract (als zuiver droog extract; 8,7 mg als droog extract) van
Nadere informatieBijwerkingen. Dr. Jorie Versmissen Internist-klinisch farmacoloog/-vasculair geneeskundige COIG 18 juni 2019
Bijwerkingen Dr. Jorie Versmissen Internist-klinisch farmacoloog/-vasculair geneeskundige COIG 18 juni 2019 Leerdoelen Hoe vaak komen bijwerkingen voor? Hoe weet ik of ik te maken heb met een bijwerking?
Nadere informatie