Richtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb
|
|
- Nina Willems
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Richtlijn Melden van ernstige bijwerkingen van Vitamine K-antagonisten door de Nederlandse trombosediensten bij Lareb Deze richtlijn is een initiatief van de Federatie van Nederlandse Trombosediensten in samenwerking met Lareb
2
3 Inleiding Naar aanleiding van de nieuwe geneesmiddelenwet die per 1 juli 2007 van kracht is geworden, is door de Federatie van Nederlandse Trombosediensten (FNT) contact gezocht met Lareb, om te komen tot afspraken over het melden van ernstige bijwerkingen bij het gebruik van vitamine K-antagonisten (VKA). In een eerder overleg tussen vertegenwoordigers van de FNT en Lareb was al duidelijk geworden dat het verplicht (door)melden van alle ernstige bijwerkingen (calamiteiten, veelal bloedingen) door de trombosediensten niet haalbaar en niet wenselijk zou zijn voor beide partijen. Ernstige bijwerkingen bij VKA behandeling leiden meestal tot ziekenhuisopname. Trombosediensten zijn dan niet primair betrokken bij de behandeling ervan. Zij worden vaak pas in een later stadium en summier of in het geheel niet geïnformeerd. Het melden door de trombosedienst zou dus kunnen leiden tot dubbelmeldingen, slecht gedocumenteerde meldingen of onderrapportage. De werklast om tot redelijk verantwoorde melding te komen zou voor een trombosedienst onevenredig groot zijn en is daarmee niet aanvaardbaar. Een ander aspect is dat de primaire behandelaar vaak niet goed op de hoogte is van de patiënt-specifieke antistollingsbehandelingsgegevens. De trombosediensten zitten midden in het web van huisartsen, verzorgings/verpleeghuizen, apothekers en specialisten. Informatieuitwisseling tussen deze disciplines is helaas niet vanzelfsprekend. Het is wenselijk dat trombosediensten door de meldende instantie betrokken worden bij de gegevensverzameling voor de melding van de ernstige bijwerking, zodat de rol van de antistollingsbehandeling hierbij in een juist perspectief komt te staan. Het doel van het overleg tussen de FNT en Lareb was om tot een praktische richtlijn te komen, die medewerkers van trombosediensten eenvoudig en eenduidig kunnen gebruiken in hun dagelijkse werk met patiënten met ernstige bijwerkingen van VKA behandeling. Deze Richtlijn is op 01/12/2008 geaccordeerd door de ALV van de FNT Deze Richtlijn is op 30/03/2009 geaccordeerd door de stafvergadering van Lareb
4 Wat is het doel? Het doel van het centraal melden van ernstige bijwerkingen van VKA is enerzijds voldoen aan de wettelijke verplichting om alle ernstige bijwerkingen van geneesmiddelen te melden bij één centrale instantie, namelijk Lareb, anderzijds om de kwaliteit van de gehele keten van antistollingszorg op hoog niveau te houden en zo mogelijk te verbeteren. Door analyse van de meldingen kunnen nieuwe bijwerkingen, nieuwe interacties, risicopatiënten, risicofactoren e.d. worden opgespoord. Ook kan het effect van interventies worden geëvalueerd. Op basis van deze bevindingen kunnen hypothesen worden opgesteld voor nader onderzoek. De richtlijn is gesplitst is twee delen: 1. De bijwerking 2. De melder 1 De bijwerking Wat wordt verstaan onder een ernstige bijwerking van orale antistolling? a b 1a Wat is een bijwerking? Wat zijn de criteria voor ernstige bijwerkingen? Wat is een bijwerking? Een bijwerking is een schadelijk en/of onbedoeld effect dat optreedt bij de toepassing van een geneesmiddel in een gebruikelijke dosering voor de preventie, diagnose of behandeling van een ziekte of aandoening (Definitie WHO). Bij orale antistolling met VKA (verder afgekort als OAS) zijn ernstige bijwerkingen, in het algemeen bloedingen, inherent aan de behandeling. Een verschuiving naar veiliger antistolling op basis van verminderd bloedingsrisico heeft tot gevolg een minder effectieve antistolling met bijbehorende ernstige risico s van trombose voor de patiënt. Met andere woorden, een zekere mate van risico op bloedingen kan niet anders dan geaccepteerd worden. Daarnaast zal in de praktijk een bloeding vaak optreden als gevolg van een combinatie van factoren, waarbij de verminderde stolling een belangrijke, maar niet de enige oorzakelijke factor hoeft te zijn. Ad 1b Wat zijn de criteria voor ernstige bijwerkingen? Lareb Lareb maakt bij de beoordeling van de meldingen van bijwerkingen gebruik van de internationaal vastgestelde CIOMS criteria.[ref 1: ICHguideline E2A]. Een bijwerking wordt
5 beschouwd als ernstig wanneer er sprake is van overlijden, levensbedreigende situatie, ziekenhuisopname (of verlenging hiervan), blijvende arbeidsongeschiktheid of invaliditeit, aangeboren afwijking en overig. De hevigheid van de bijwerking is niet van belang; in geval van een bloeding wordt een langdurige neusbloeding die geen aanleiding geeft tot bovenstaande niet beschouwd als ernstig, terwijl een kleine bloeding in het ruggenmerg tot invaliditeit kan leiden en daarmee wel als ernstig wordt beschouwd. Voor het interpreteren van de ernst volgens de CIOMS criteria is een klinische beoordeling noodzakelijk. Soms kan door tijdig ingrijpen een levensbedreigende situatie worden voorkomen, maar de bijwerking is dan toch ernstig. Daarnaast is invaliditeit/arbeidsongeschiktheid afhankelijk van factoren als vooraf bestaande validiteit en het beroep van de patiënt. FNT De ernstige bijwerkingen die worden gezien bij het gebruik van OAS betreffen voor het merendeel bloedingen. De FNT maakt voor de beoordeling van de ernst van de bloedingen gebruik van criteria die zijn opgesteld op basis van een consensus opgesteld door de Scientific and Standardization Committee of the International Society on Thrombosis and Haemostasis. [ref 2: J Thromb Haemost 2005]. Onder ernstige bloeding wordt verstaan: iedere intracraniële bloeding, gewrichtsbloeding objectief gediagnosticeerd, bloeding leidend tot dood en/of bloedtransfusie en/of opname in ziekenhuis (voor behandeling) en/of operatief ingrijpen. De twee gebruikte beoordelingssystemen overlappen grotendeels. Samenvattend dienen als ernstige bijwerkingen van OAS te worden gemeld: bijwerkingen die leiden tot overlijden, levensbedreigende situatie, ziekenhuisopname (of verlenging hiervan), blijvende arbeidsongeschiktheid of invaliditeit, aangeboren afwijking en overige ernstige bijwerkingen (bijwerkingen die niet aan de bovenstaande criteria voldoen maar die volgens de klinische beoordeling toch als ernstig aangemerkt worden) Soms kan het lastig zijn om de ernst van de bijwerking te beoordelen, bijvoorbeeld als geen informatie beschikbaar is over de behandeling van de bloeding, of als er een diagnose is gesteld die achteraf onjuist blijkt te zijn. Daarnaast is een ziekenhuisopname of overlijden soms toe te schrijven aan een reeks van gebeurtenissen, waarvan de bloeding maar een onderdeel vormt. Voor de Geneesmiddelenwet geldt dat ieder vermoeden van een ernstige bijwerking reden kan zijn om bij Lareb te melden. Voor de inschatting van het al dan niet ernstig zijn van de bijwerking kan de melder zich baseren op de beschikbare informatie.
6 2 De melder Wie is verantwoordelijk voor het melden? a b c 2a 2b Wie zijn betrokken bij de zorgketen rondom ernstige bijwerkingen op OAS? Wat is de rol van de trombosediensten? Anoniem melden, vermijdbaarheid en verwijtbaarheid Wie zijn betrokken bij de zorgketen rondom ernstige bijwerkingen op OAS? Bij de zorgketen rondom het optreden van ernstige bijwerkingen bij OAS zijn meerdere behandelaars betrokken. Te denken valt aan de voorschrijver van de OAS, bijvoorbeeld de cardioloog. Er is een apotheker die de medicatie aflevert en op interacties bewaakt. Daarnaast kan er een voorschrijver zijn van interacterende medicatie, bijvoorbeeld de internist. Ook de huisarts speelt een belangrijke rol, deze is vaak de behandelaar die als eerste wordt geconfronteerd met de bijwerking. Voorts is er de trombosedienst die de dosering van de OAS voorschrijft en bewaakt. Bij een ernstige bijwerking zal de patiënt veelal worden opgenomen, waarbij er een behandelend arts van de bijwerking is aan te wijzen. Voor de praktijk van het verplicht melden van ernstige bijwerkingen is deze behandelend arts hiervoor verantwoordelijk. Een tweede reden om deze laatste behandelaar in de keten verantwoordelijk te houden voor het melden is dat deze bovendien beschikt over de meest correcte informatie over diagnose en beloop. Wat is de rol van de trombosediensten? De trombosediensten hebben een centrale rol in de zorg voor de patiënt die wordt behandeld met OAS, maar zij zijn meestal niet betrokken bij de behandeling van een ernstige bijwerking. Voor het zorgvuldig en volledig documenteren van de melding is van belang dat de trombosedienst de melding van de behandelaar met eigen gegevens kan aanvullen. Lareb zal de melder daarom vragen om aanvullende gegevens, die door de trombosedienst kunnen worden geleverd. De trombosedienst kan informatie verstrekken over de INR instelling, het beloop van de OAS en eventueel bijzonderheden die zich voordeden in de periode rondom de ernstige bijwerking. De trombosedienst kan, bijv. in een contact met de behandelaar van de bijwerking, deze stimuleren om bij Lareb te melden. Voorts zal de trombosedienst ernstige bijwerkingen waarvoor geen behandelaar aangewezen kan worden (meestal een ernstige bijwerking die niet geleid heeft tot een ziekenhuisopname) zelf melden bij Lareb (meldformulier bijwerkingen geneesmiddelen Lareb, te downloaden via
7 Ad 2c Anoniem melden, Vermijdbaarheid en verwijtbaarheid Melden van bijwerkingen bij Lareb gebeurt anoniem. Voor de administratieve afhandeling van een melding is het wel van belang om zowel melder (naam, adres) als patiënt (geslacht, geboortedatum) herleidbaar te kunnen opslaan in de Lareb databank. Echter persoonlijke gegevens worden NIET doorgegeven aan andere instanties, waaronder de internationale databanken van Europa en de WHO. Voor het beoordelen van ernstige bijwerkingen worden vaak de termen vermijdbaar en verwijtbaar gebruikt. De geneesmiddelbewaking zoals die door Lareb wordt uitgevoerd is wel bedoeld om vermijdbare zaken op te sporen en te analyseren, verwijtbaarheid wordt niet door Lareb beoordeeld of vervolgd. Vanzelfsprekend dienen vermijdbare en verwijtbare complicaties gemeld te worden aan lokale FONA- of MIP-instanties en eventueel aan de IGZ volgens de daarvoor geldende richtlijnen. Samenvattend Onder een ernstige bijwerking van OAS wordt verstaan een bloeding of andere bijwerking die aanleiding geeft tot overlijden, levensbedreigende situatie, ziekenhuisopname (of verlenging hiervan), blijvende arbeidsongeschiktheid of invaliditeit. Het melden van ernstige bijwerkingen aan Lareb gebeurt als volgt: primair door de behandelaar van de bijwerking de trombosedienst kan de behandelaar van de bijwerking stimuleren om te melden de trombosedienst kan op verzoek van Lareb aanvullende informatie verstrekken de trombosedienst meldt zelf bij Lareb ernstige bijwerkingen waarvoor geen duidelijke behandelaar aanwijsbaar is Slotopmerkingen Nieuwe interacties moeten onveranderd worden gemeld bij de FNT, commissie interacterende medicatie cumarines. Onbekende bijwerkingen mogen altijd, ongeacht de ernst, worden gemeld bij Lareb. Referenties 1: ICHguideline E2A via 2: Schulman et al. J. Definition of major bleeding in clinical investigations of antihemostatic medicinal products in non-surgical patients. Thromb Haemost 2005(3):692-4.
8 Federatie van Nederlandse Trombosediensten Postbus AE VOORSCHOTEN T Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb Goudsbloemvallei MH s-hertogenbosch T info@lareb.nl
Ongewenste uitkomsten van zorg
Ongewenste uitkomsten van zorg De belangrijkste vragen op een rij Juni 2016 Drie vormen van ongewenste uitkomsten van zorg 1. Calamiteit 2. Incident 3. Complicatie Wat zijn de verschillen en hoe kunnen
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Patiëntendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Huisartsendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en
Nadere informatieVeel gestelde vragen Melden voorvallen/bijwerkingen bij geneesmiddelenonderzoek
Veel gestelde vragen Melden voorvallen/bijwerkingen bij geneesmiddelenonderzoek Wat is een SUSAR? SUSAR is de afkorting van Suspected Unexpected Serious Adverse Reaction. In het Nederlands betekent dit
Nadere informatieOngewenste uitkomsten van zorg
Ongewenste uitkomsten van zorg De belangrijkste vragen op een rij Juni 2016 Drie vormen van ongewenste uitkomsten van zorg 1. Calamiteit 2. Incident 3. Complicatie Wat zijn de verschillen en hoe kunnen
Nadere informatiePraktijkrichtlijn voor Trombosediensten
Praktijkrichtlijn voor Trombosediensten I Algemeen Deze praktijkrichtlijn is een centraal onderdeel van de Veldnorm Federatie van Nederlandse Trombosediensten ( veldnorm ) en als zodanig een trombosedienst-specifieke
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Huisartsendeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse
Nadere informatieBoekje over de nieuwe orale anticoagulantia. Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan
Boekje over de nieuwe orale anticoagulantia Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan GEGEVENS PATIËNT Naam Adres Tel HUISARTS Naam Adres Tel SPECIALIST Naam Ziekenhuis Tel ANTISTOLLINGSMEDICATIE
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Tandartsendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Patiëntendeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Tandartsendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en
Nadere informatieLSKA 2.0: afspraken tussen 1e en 2e lijn VERSIE ANTISTOLLINGSCOMMISSIE FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND I.S.M.
LSKA 2.0: afspraken tussen 1e en 2e lijn VERSIE 01.04.2018 ANTISTOLLINGSCOMMISSIE FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND I.S.M. KETENPARTNERS 2/22 Inhoudsopgave LSKA 2.0: Afspraken 1e-2e lijn (versie 01-04-2018)...
Nadere informatieUITNODIGING CONFERENTIE. Transmurale antistolling. Naar een sluitende antistollingsketen
UITNODIGING CONFERENTIE Transmurale antistolling Naar een sluitende antistollingsketen WOENSDAG 17 MEI 2017 De Federatie Medisch Specialisten, de Stuurgroep Keten Antistollingsbehandeling en de Federatie
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Trombosedienstendeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en
Nadere informatieKLINISCH CHEMISCH EN HEMATOLOGISCH LABORATORIUM
Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens Trombosedienst 2.2 Medisch leider Trombosedienst 2.3 Voor welke vragen neemt u contact op met wie? 2.4 Lijst met afkortingen 3. Behandeling
Nadere informatieVigilantie bij Omniplasma. Jo Wiersum-Osselton namens TRIP
Vigilantie bij Omniplasma Jo Wiersum-Osselton namens TRIP TRIP Board (Medical Societies) Advisory board (Hospital associations, Sanquin BB) Hospitals blood Tf comm. Hospital laboratory clinicians national
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Apothekersdeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en Amsterdamse
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Specialisten Ouderengeneeskundedeel Versie mei 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard,
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Specialisten Ouderengeneeskundedeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard,
Nadere informatiePraktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn
Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn Jan Hendriks, Apotheker te Veldhoven Aafke Snoeijen, Huisarts te Asten, kaderhuisarts Hart- en Vaatziekten Programma Casuïstiek
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Trombosedienstendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad
Nadere informatieNascholing Antistolling
Nascholing Antistolling Algemene module nivo 1 en 2 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling Dr. R. Fijnheer, versie 1, november 2011 doel antistollings therapie behandelen van arteriële
Nadere informatieT.a.v. Datum 11 november 2015 Onderwerp Meldingen lichaamsmateriaal. Geachte heer, mevrouw,
> Retouradres Postbus 2680, 3500 GR Utrecht T.a.v. Inspectie voor de gezondheidszorg Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T 088 120 50 00 F 088 120 50 01 www.igz.nl Inlichtingen
Nadere informatieNOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren
NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren Uitgangspunten Handige websites NHG standaard Atriumfibrilleren M79 European Society of Cardiology Atrial Fibrillation (ESC) Leidraad begeleide introductie NOAC
Nadere informatiePatiëntrelevantie en Validatieprocedure. Het patiёntenperspectief op de behandeling met orale antistollingsmiddelen bij atriumfibrilleren
Patiëntrelevantie en Validatieprocedure Het patiёntenperspectief op de behandeling met orale antistollingsmiddelen bij atriumfibrilleren Het patiёnt Expert Procedures on Clinical, Economic, and Patient
Nadere informatiePraktijkadvies incidenten melden aan de CMR (inclusief handleiding)
Praktijkadvies incidenten melden aan de CMR (inclusief handleiding) Stichting Patiënt- en Medicatieveiligheid / CMR - juli 2012 Inhoudsopgave: 1. Quickstart - 3-2. Introductie - 5-3. Waarom incidenten
Nadere informatieRTA Antistolling 2017
RTA Antistolling 2017 Highlights Veldhoven, 5 oktober 2017 Uitgangspunten Verschillende modaliteiten antistolling Vitamine K antagonisten thrombosediensten Thrombocytenaggregatieremmers (TAR), LMWH s en
Nadere informatieSamen maken we geneesmiddelengebruik veiliger
Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger In samenwerking met patiëntenorganisaties Een document met informatieve teksten over Bijwerkingencentrum Lareb en de rol van de patiënt voor op uw website,
Nadere informatieACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE PROGRAMMA ANTISTOLZORG september 2016 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Zie de werkafspraak Antistolzorg bij MCC Klik 2016. De huidige werkgroep
Nadere informatieSamen maken we geneesmiddelengebruik veiliger
Samen maken we geneesmiddelengebruik veiliger In samenwerking met patiëntenorganisaties Een document met informatieve teksten over Bijwerkingencentrum Lareb en de rol van de patiënt voor op uw website,
Nadere informatieKenniscentrum Vaccinveiligheid
Lareb nieuwsbrief nr. 28, juni 2011 Inhoud Bijwerkingendag 2011 Teratologie Informatie Service Kenniscentrum Vaccinveiligheid Nieuwe signalen Publicaties PR campagne Lareb bestaat 20 Jaar Jaarbericht 2010
Nadere informatieAntistolling, beleid en communicatie Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant
Doelstelling Antistolling, beleid en communicatie Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Het reduceren van vermijdbare bloedingen of trombose, door afstemming van het beleid rond de communicatie
Nadere informatieOntwikkeling in de behandeling met VKA Margriet Piersma, internist directeur HAL/ Certe Trombosedienst
Ontwikkeling in de behandeling met VKA Margriet Piersma, internist directeur HAL/ Certe Trombosedienst Ontwikkeling VKA behandeling Toepassing POC apparatuur INR- meeng! Zelfmanagement! Vervanging laboratoriumbepaling
Nadere informatieToelichting op vragenformulier Informatie voor melders
Wmo-toezicht GGD Brabant-Zuidoost Toelichting op vragenformulier Informatie voor melders Algemeen Alle informatie die wordt gevraagd bij het doen van een melding is gericht op het maken van een eerste
Nadere informatieBehandeling voor trombose en anti-stolling
Behandeling voor trombose en anti-stolling 2 Waarom behandeling met een anti-stollingsmiddel? Als bloed in een bloedvat stolt, wordt dit bloedvat afgesloten. Het bloed kan het achterliggende orgaan dan
Nadere informatiePoint-of-care INR monitoring in patiënten op vitamine K antagonisten. Jossi Biedermann Erasmus MC Star-MDC
Point-of-care INR monitoring in patiënten op vitamine K antagonisten Jossi Biedermann Erasmus MC Star-MDC Patiënten behandeld met VKA in Nederland Federatie Nederlandse Trombosediensten: Samenvatting medisch
Nadere informatieAntitrombotisch beleid. Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde
Antitrombotisch beleid Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde 300616 Achtergrond Initiatief door NIV, geschreven door multidisciplinaire werkgroep internisten, huisartsen, orthopeden, longartsen,
Nadere informatieLeren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg
Leren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg Openbaar maken van (mogelijke) calamiteiten in de patiëntenzorg Alle zorgverleners van het Jeroen Bosch Ziekenhuis doen hun uiterste best om er voor
Nadere informatieTIM heeft Zin. Miriam Eliel Westfriesland/Jules ten Berg, Zwolle e.o
TIM heeft Zin Miriam Eliel Westfriesland/Jules ten Berg, Zwolle e.o Aanleiding TIM West Friesland Melding door huisarts aan Bestuur WFG Na pilot, start TIM ( 2009): Eerst enkele, later alle zorgverleners
Nadere informatieAntistolling in de Amsterdamse regio
Antistolling in de Amsterdamse regio Wie doet wat in een tijd vol verandering? Dr. Michiel Coppens Internist-Vasculaire Geneeskunde Congres Integrale Medicatiezorg 31.10.2017 Nieuwe Non-VKA Directe Orale
Nadere informatieAntistolling in de Amsterdamse regio
Antistolling in de Amsterdamse regio Wie doet wat in een tijd vol verandering? Dr. Michiel Coppens Internist-Vasculaire Geneeskunde Congres Integrale Medicatiezorg 31.10.2017 1 Nieuwe Non-VKA Directe Orale
Nadere informatieTromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014
Nadere informatieBF: Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Apothekers en Trombosedienst SKB Winterswijk
Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens Trombosedienst 2.2 Medisch leider Trombosedienst 2.3 Voor welke vragen neemt u contact op met wie? 2.4 Lijst van afkortingen 3. Behandeling
Nadere informatieBeleid en communicatie bij Antistolling Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant
Beleid en communicatie bij Antistolling Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Doelstelling Het reduceren van vermijdbare bloedingen of trombose, door de afstemming van het beleid rond de communicatie
Nadere informatieRisicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners
Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Atomoxetine 2/6 RISICOMINIMALISATIE-MATERIAAL OVER DE RISICO S VAN ATOMOXETINE VOOR ZORGVERLENERS Dit materiaal beschrijft
Nadere informatieRegistratie van bijwerkingen door huisartsen
Registratie van bijwerkingen door huisartsen 3 april 2014 GGG Congres Jako Burgers Monique Verduijn www.lareb.nl Inhoud Inleiding Bijwerkingen in de praktijk Herkennen van bijwerkingen door de huisarts
Nadere informatieDe plaats van de trombosedienst in de toekomst
De plaats van de trombosedienst in de toekomst Moderator Prof dr H.C.J. Eikenboom 1st author / speaker Felix van der Meer Trombosedienst Leiden en Omstreken LUMC, afdeling Trombose en Hemostase Belangenverklaring
Nadere informatieLogboekje. Persoonlijke gegevens
Friesland Noord Borniastraat 34, 8934 AD Leeuwarden Tel. (058) 286 79 30 telefonisch spreekuur 08.00-12.00 en 13.00-16.30 uur Fax (058) 286 79 25 Email info@trombosedienstfriesland.nl Internet www.trombosedienstfrieslandnoord.nl
Nadere informatieBehandelaarschap = Meesterschap = Vakmanschap + Samenwerking
Behandelaarschap = Meesterschap = Vakmanschap + Samenwerking Rollen en verantwoordelijkheden bij de behandeling met Vitamine K-antagonisten WERKDOCUMENT Mei 2011 Inhoud 1. Inleiding 2. Samenvatting 3.
Nadere informatieTrombosedienst Leiden en omstreken
Trombosedienst Leiden en omstreken Saskia van Foeken Verpleegkundige Trombosedienst Leiden Doelstelling Met deze voorlichting willen we bereiken: Dat de cliënt een zo optimaal mogelijke antistollingsbehandeling
Nadere informatieSamenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Nadere informatieDe verpleegkundige als melder van bijwerkingen?
De verpleegkundige als melder van bijwerkingen? Verslag van de resultaten van een enquête maart 2016 De verpleegkundige als melder van bijwerkingen? Samenvatting 3 1 Inleiding 4 2 Enquête 5 3 Resultaten
Nadere informatieAntistolling in de tandheelkunde. J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis
Antistolling in de tandheelkunde J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis Een hematoloog die iets over tandartsen gaat vertellen? Telegraaf 23-09-2017
Nadere informatieHet melden van bijwerkingen van geneesmiddelen: vaak gestelde vragen
Afdeling Vigilantie Het melden van bijwerkingen van geneesmiddelen: vaak gestelde vragen Wat is een bijwerking van een geneesmiddel? Een bijwerking van een geneesmiddel is een schadelijke en ongewilde
Nadere informatieAntistolling in de Amsterdamse regio
Farmacotherapeutisch Overleg Antistolling in de Amsterdamse regio Wie doet wat in een tijd vol verandering? Ontwikkeld door Michiel Coppens, Trombose en Antistolling Expertisecentrum AMC, i.s.m. Ilona
Nadere informatieRecht op informatie. Hoofdbehandelaar. Toestemming voor een behandeling of onderzoek
Rechten en plichten Weet u wat uw rechten zijn? Als patiënt heeft u bijvoorbeeld recht op informatie over behandelingen en onderzoeken. Ook heeft u recht op inzage in uw dossier. In de Wet op de Geneeskundige
Nadere informatieKenniscentrum Bijwerkingen
Kenniscentrum Bijwerkingen Introductiefilm Lareb Arnhem, 9 december 2014 www.lareb.nl Lareb introductie verzamelen van meldingen wat is een bijwerking? praktijk Introductie Farmaceutische industrie ontwikkelen
Nadere informatiePatiënteninformatie. Orale anticoagulantia Vitamine K-antagonisten Marcoumar, Marevan, Sintrom
Patiënteninformatie Orale anticoagulantia Vitamine K-antagonisten Marcoumar, Marevan, Sintrom 2 Inhoud Inleiding... 4 Werking vitamine K-antagonisten... 4 Hoe wordt het geneesmiddel ingenomen?... 4 Wanneer
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 15 januari 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78
Nadere informatieHet belang van directe beschikbaarheid van het antistollingsdossier
Het belang van directe beschikbaarheid van het antistollingsdossier dr. Henk J. Adriaansen KCHL en Trombosedienst, Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn en Zutphen KCL en Trombosedienst, SHO en Röpcke Zweers ziekenhuis,
Nadere informatieLandelijke Standaard Ketenzorg Antistolling
2 Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg versie 2 Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg versie 2 juli 2014 Inhoudsopgave
Nadere informatieDe inspectie zal haar toezichtbeleid bij brief communiceren aan VWS en betrokken partijen alsmede aan het zorgveld via de IGZ website.
> Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T 088 120 50 00 F 088 120 50 01 www.igz.nl Onderwerp Toezichtbeleid IGZ Nadere toelichting richtlijn
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 187 Vragen van de leden
Nadere informatieMolenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool
Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor opvang bij ernstige incidenten Sint Clemensschool School Sint Clemensschool Bevoegd gezag Stichting Catent Bestuursnummer
Nadere informatieDe rol van de verpleegkundige binnen Medischwetenschappelijk
De rol van de verpleegkundige binnen Medischwetenschappelijk onderzoek Moderator Mevr. R.C.A. Veldhoen-Tijben 1st author / speaker Miriam Gelderloos Co-author Erna Helmantel Belangenverklaring In overeenstemming
Nadere informatieGeneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren
27-10-2016 Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren Wobbe Hospes, ziekenhuisapotheker Agenda Waarom en wanneer antistolling? Stollingscascade en aangrijpingspunten geneesmiddelen
Nadere informatieLeidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine
Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Atomoxetine is geïndiceerd voor de behandeling van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit
Nadere informatieOogheelkunde. Patiënteninformatie. Ectropion. Een naar buiten gedraaid onderooglid. Slingeland Ziekenhuis
Oogheelkunde Ectropion i Patiënteninformatie Een naar buiten gedraaid onderooglid Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw oogarts heeft bij u een naar buiten gedraaid onderooglid geconstateerd, ook wel ectropion
Nadere informatieEerstelijns Samenwerkingsafspraak Specialist ouderengeneeskunde en Trombosedienst Deventer Winterswijk Doetinchem, locatie Winterswijk
Eerstelijns Samenwerkingsafspraak Specialist ouderengeneeskunde en Trombosedienst Deventer Winterswijk Doetinchem, locatie Winterswijk Inhoud: 1 Inleiding 2 Algemene gegevens Trombosedienst 2.1 Gegevens
Nadere informatieRisico-indicatoren. Basisset Geestelijke Gezondheidszorg, Verslavingszorg en Forensische zorg. Utrecht, december 2013
Risico-indicatoren 2014 Basisset Geestelijke Gezondheidszorg, Verslavingszorg en Forensische zorg Utrecht, december 2013 Inleiding INLEIDING Voor u ligt de basissetrisico-indicatoren Geestelijke Gezondheidszorg,
Nadere informatieOmgaan met patiëntengegevens
Omgaan met patiëntengegevens Inleiding Voor een goede behandeling is het noodzakelijk dat uw behandelaar een medisch dossier (ook wel status genoemd) aanlegt. Als u in het ziekenhuis wordt opgenomen, wordt
Nadere informatieTrombosedienst Apeldoorn-Zutphen
Trombosedienst Apeldoorn-Zutphen Deze folder is een aanvulling op de Informatie voor mensen met trombose die aan alle trombosepatiënten wordt verstrekt. In deze folder vindt u achtereenvolgens: Telefonische
Nadere informatieVragen en antwoorden: reden van voorschrijven en uitwisselen laboratoriumwaarden
Vragen en antwoorden: reden van voorschrijven en uitwisselen laboratoriumwaarden Reden van voorschrijven Waarom moet de arts de reden van voorschrijven op het recept vermelden? Om de patiënt nog betere
Nadere informatieINCLUSIE SET PLAATS HIER DE PATIENTSTICKER VAN DE GEINCLUDEERDE PATIENT. ULTRA STUDIE INCLUSIE SET VERSIE 9 Pagina 1 van 9
INCLUSIE SET Als de patiënt geïncludeerd kan worden in de studie, voert de arts in het behandelcentrum de randomisatieprocedure uit na telefonische aanmelding van de patiënt(e) PLAATS HIER DE PATIENTSTICKER
Nadere informatieAntistolling & vitamine K, hoe zit dat?
Even tijd voor uw gezondheid! Antistolling & vitamine K, hoe zit dat? Vitamine-K-wijzer voor mensen die acenocoumarol of fenprocoumon gebruiken Boerenkool Snijbiet Rapen Broccoli Spruitjes Botersla Peterselie
Nadere informatieInformatiefolder Trombosedienst. Inleiding. Hoe u bij de trombosedienst terecht komt. Wat de trombosedienst voor u doet. Het kiezen van een prikpost
Informatiefolder Trombosedienst Inleiding Uw arts heeft u antistollingstabletten voorgeschreven. Bij het gebruik van dit soort medicijnen is het noodzakelijk dat uw bloed regelmatig wordt gecontroleerd.
Nadere informatieNOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING. Stappenplan (uitgebreide versie) Stap Verantwoordelijk Opmerkingen. HA / Specialist
NOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING Stappenplan (uitgebreide versie) HA=huisarts S=Specialist TD= Trombosedienst A=Apotheker Stap Verantwoordelijk Opmerkingen 1 Verdenking non-valvulaiir atriumfibrilleren.
Nadere informatieHerziening Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten Mathieu Tjoeng Ed Wiltink
Herziening Richtlijn Overdracht van Medicatiegegevens in de keten Mathieu Tjoeng Ed Wiltink Aanleiding herziening Richtlijn 2008 en nadere toelichting 2014 Geen werkend EPD of landelijk schakelsysteem
Nadere informatieSchadeaangifteformulier ernstige ziekte TAF Ernstige ziekte en Ongeval Polis
Belangrijke aandachtspunten voor een snelle afhandeling van uw claim: zorgt u ervoor dat dit formulier volledig is ingevuld en ondertekend. stuur (dokters)verklaringen, aktes en andere bewijsstukken direct
Nadere informatiePRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten
PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28736 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Debeij, Jan Title: The effect of thyroid hormone on haemostasis and thrombosis
Nadere informatieNOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog
NOAC s Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog Antistollingsmedicatie Toegepast ter preventie en behandeling van arteriële en
Nadere informatieVoorlopige minimale dataset Diabetes
Voorlopige minimale dataset Diabetes Bestand 1: Identificatie client/patient nummer Begindatum_zorgtraject Einddatum_zorgtraject Reden_einddatum_zorgtraject Einde kalenderjaar Verwijzing naar 2e lijn Overlijden
Nadere informatieNierfunctie: benazepril 186
Nierfunctie: benazepril 186 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum December 2013 Doel Het voorkomen van bijwerkingen
Nadere informatieHarm 2 studie: Medicatieveiligheid en communicatie. Prof. dr. Miriam CJM Sturkenboom Erasmus MC, afdeling Medische Informatica
Harm 2 studie: Medicatieveiligheid en communicatie Prof. dr. Miriam CJM Sturkenboom Erasmus MC, afdeling Medische Informatica IPCI vs. HARM studie in 2005 Jaarlijks 10.000-16.000 vermijdbare opnamen Design
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
SAMENVATTING. 167 Met de komst van verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die naast de huisarts en verpleegkundigen van de thuiszorg, thuiswonende patiënten bezoeken om te zorgen dat patiënten
Nadere informatieLandelijke Standaard Ketenzorg Antistolling. voor de eerste- en tweedelijnszorg
Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg Landelijke Standaard Ketenzorg Antistolling voor de eerste- en tweedelijnszorg FNT, NVK, NIV, NMT, NHG, NVN, NVA, KNMP, NVZA,
Nadere informatieFEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN. Antistollingszorg verandert, trombosediensten in beweging
FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN Antistollingszorg verandert, trombosediensten in beweging Trombosediensten hebben als doelstelling het leveren van een optimale antistollingsbehandeling aan patiënten
Nadere informatieInstructie tot zelfdoseren van orale antistolling
Instructie tot zelfdoseren van orale antistolling Begrippen Bij het maken van een dosering worden de volgende begrippen behandeld: n n n n n INR (International Normalized Ratio) Streefwaarden Doseringsschema
Nadere informatieAmsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)
Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Aanleiding... 4 Landelijke Standaard en leidraad... 4 Doel Amsterdamse
Nadere informatieRisico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers
Risico-minimalisatiemateriaal betreffende Tasigna (nilotinib) voor voorschrijvers en apothekers Introductie De risico-minimalisatiematerialen voor Tasigna (nilotinib) zijn beoordeeld door het College ter
Nadere informatieBehandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn
Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn F.A. (Erik) Klok, MD PhD Department of Thrombosis and Hemostasis Leiden University Medical Center The Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Belang van tweede
Nadere informatieTrombosedienst Inleiding Hoe u bij de trombosedienst terecht komt Wat de trombosedienst voor u doet Het kiezen van een prikpost
Trombosedienst Inleiding Uw arts heeft u antistollingstabletten voorgeschreven. Bij het gebruik van dit soort medicijnen is het noodzakelijk dat uw bloed regelmatig wordt gecontroleerd. De trombosedienst
Nadere informatieBijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax
Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax 3 juli 2015 Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax 1 Bijwerkingen na verpakkingswijziging Thyrax Samenvatting 3 1 Wat vooraf ging 5 2 De bijwerkingen 8
Nadere informatieProtocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie
Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie Sint Clemensschool School
Nadere informatieDaar waar implementatie en documentatie speelt worden beide impliciet aanwezig verondersteld Kwaliteitsdoelstellingen en -beleid
Kwaliteitsdoelstellingen en -beleid 4.1.2.3, 4.1.2.4 4.1.2.3.c, 4.1.2.4 + 4.2.2.2 Komen de doelstellingen van de trombosedienst voldoende aan bod in het kwaliteitssysteem? Is er een juiste en volledige
Nadere informatieGids voor het interpreteren van spontane meldingen van vermoedelijke bijwerkingen van geneesmiddelen
30 januari 2017 Inspecties, bewaking voor menselijk gebruik en comités EMA/749446/2016 Herziening 1* Gids voor het interpreteren van spontane meldingen van vermoedelijke bijwerkingen Overeenstemming door
Nadere informatieHANDLEIDING ZELFDOSEREN FENPROCOUMON
Pagina 1 van 11 HANDLEIDING ZELFDOSEREN FENPROCOUMON Stichting Trombosedienst Delft e.o. Van Bleyswijckstraat 93a 2613 RR DELFT T: 015 8200292 F: 015 2159608 www.trombosedienst-delft.nl Pagina 2 van 11
Nadere informatieMaagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108
Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 04-03-2014 Doel Verlagen
Nadere informatieInitiatieformulier voor patiënt
Initiatieformulier voor patiënt Inleiding Het doel van dit Initiatieformulier is om patiënten en mogelijke foetussen te beschermen door ervoor te zorgen dat patiënten volledig ingelicht worden over en
Nadere informatie