Mijn collega komt zo bij u!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Mijn collega komt zo bij u!"

Transcriptie

1 Henk van Tent Becking Mijn collega komt zo bij u! Het Shared Services concept bij de Politieacademie Thesis ter afronding van de opleiding tot Executive Master in Information Management aan de Universiteit van Amsterdam

2 Voorpagina: De voorpagina is een foto van een stokstaartje (Suricata suricatta) in Burgers Zoo in Arnhem. Waarom? Een stokstaartje (niet verwarren met een stokpaardje) kijkt, rechtop zittend, veelal naar boven want daar komen de meeste dreigingen vandaan. De rest van de omgeving is minder belangrijk. Dit gedrag lijkt, wanneer je dit niet weet, niet logisch. Wanneer we een terrasje pakken zien we dit gedrag soms ook. Het bedienende personeel staat met de rug naar u toe en roept klantvriendelijk Mijn collega komt zo bij u!. Uw reactie is u bekend. De kwaliteit van dienstverlening is afhankelijk van de verwachtingen van de klant en hierdoor is het gedrag van de dienstverlener vanuit het gezichtspunt van de afnemers soms ongewenst en onbegrijpelijk. De foto is genomen in Burgers Zoo, een dienstverlener waarbij het product beleving is en de afnemer een onderdeel van het product. Ik ben erg tevreden met Burgers, het gaat zelfs zo ver dat ik zelfs geloof dat het mijn dierentuin is. Kortom Burgers Zoo is een voorbeeld van hoe een dienstverlener kan en hoort te zijn. Stokstaartjes zijn vermaard om hun intelligentie, leervermogen en hun vermogen tot samenwerking. Dit exemplaar zit op een grote solide rots en de omgeving is groen. Groen refereert naar het Groendruk denken van (Caluwe en Vermaak, 1999). Groendruk denken gaat er van uit dat dingen en mensen zullen veranderen als je: Ze bewust maakt van nieuwe zienswijzen/eigen tekortkomingen. Ze kunt motiveren om nieuwe dingen te zien/te leren/te kunnen. Geschikte gezamenlijke leersituaties kunt creëren. Kortom Shared Services, dus daarom!

3 Mijn collega komt zo bij u! Onderzoek naar de wijze waarop het Shared Services concept binnen de Politieacademie verder kan worden vormgegeven Henk van Tent Becking Universiteit van Amsterdam Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie Postdoctorale opleiding Informatiemanagement (I+M) Maart 2006

4

5 Voorwoord Voorwoord Voor u ligt een thesis uitwerking van het Shared Services concept bij de Politieacademie. Dit gebeurde in het kader van mijn studie aan de Universiteit van Amsterdam bij de faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie, Postdoctorale opleiding Informatiemanagement. (Executive Master in Informatie Management). Het schrijven van een thesis is een boeiend proces dat tijdsintensief is. Zonder andere zaken te beperken is het niet mogelijk. Ellen, Esmee, Hidde en Nerys hebben mij dus veel moeten missen. Na thuiskomst van het werk, was het eten en achter (of voor) de computer. Kortom ze waren computerweduwe en computerwezen. Zonder hun begrip en acceptatie was dit document niet ontstaan. Hoewel mijn naam als auteur op de kaft staat hebben vele mij geholpen met deze fase in mijn levenslange ontdekkingstocht. Ik wil daarom ook mijn dank overbrengen aan Ron, Martin, Frans, Wim, Jack, Laurens, Victor, Bert, Lianne, Albert, Nihad, Martin, Gea, Meindert, Peije, Joke, Rien en verder aan alle collegae, studiegenoten, vrienden en verder iedereen die enigerlei wijze heeft meegeholpen aan het vormgeven van dit onderzoek. Het zijn kan zijn door een kritische noot, stevige discussie, een goed idee of de broodnodige steun. Verder wil ik speciaal bedanken mijn studiebegeleider Toon Abcouwer voor het mij regelmatig weer op het juiste spoor zetten en mijn collega Yoon Kuiper voor alle taalkundige hulp die ik hard nodig heb. Volgens het Pareto 80/20 principe had ik dit document in 20% van de tijd kunnen schrijven en dan 80% van de kwaliteit bereikt. Ik hoop dat de extra inspanning de moeite waard is. Henk van Tent Becking Mijn collega komt zo bij u

6

7 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Er zijn mensen die in de dierentuin beginnen bij het begin, dat heet Naarbinnen, en dan zo snel mogelijk langs alle kooien lopen totdat ze bij Naarbuiten komen. Maar de aardigste mensen lopen meteen naar het dier waar ze het meeste van houden, en blijven daar. (A.A. Milne, uit de inleiding van Winnie-the-Pooh) Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding Integrale probleemstelling Vraagstelling Methode van onderzoek Leeswijzer... 2 Hoofdstuk 2 Shared Services Dienstverlening Definitie Shared Services en Shared Service Centra Organisatie Voorwaarden Beweegredenen en verwachtingen Shared Services activiteiten Aandachtspunten Besturing Klantmanagement Prestatiemanagement Cultuur Informatievoorziening Processen Evalueren en verbeteren Praktijk Toekomstmogelijkheden Tot zover Hoofdstuk 3 Politieacademie De Politieacademie Shared Services bij de Nederlandse politie De Politieacademie als Shared Service Center Het Centrum voor Interne Dienstverlening als Shared Service Center Waar zijn Shared Services activiteiten belegd? Besturing en prestatie afspraken Klantmanagement Cultuur bij het Centrum voor Interne Dienstverlening Ervaringen Tot zover Hoofdstuk 4 Shared Services en de Politieacademie Dienstverlening, organisatie en voorwaarden Beweegredenen en verwachtingen Shared Services activiteiten Algemene aandachtspunten Besturing en prestatiemanagement Klantmanagement Cultuur Informatievoorziening Processen Evalueren en verbeteren Praktijk en dienstverleningsmodel Toekomstmogelijkheden Tot zover Hoofdstuk 5 Conclusies en aanbevelingen Conclusies Quick wins Aanbevelingen Vervolg onderzoek Tot zover Bronvermelding en geraadpleegde literatuur...71 Mijn collega komt zo bij u

8 Inhoudsopgave Bijlage A. Activiteiten die in een Shared Services worden uitgevoerd...78 Bijlage B. Veranderen Veranderen volgens Leon de Caluwe en Hans Vermaak De drijfveren van mensen volgens Clare W. Graves Succesfactoren voor verandering Bijlage C. Acht informatiemanagement rollen...85 Bijlage D. Checklist Service Level Agreement...87 Bijlage E. Lijst van afbeeldingen...88 Bijlage F. Noten...89 Mijn collega komt zo bij u

9 Inleiding Hoofdstuk 1 Inleiding Toekomst, is dat niet iets van vroeger? Loesje Shared Services Center concept Samenwerking met afspraken over zeggenschap van de klanten Een Shared Service Center (SSC) is een organisatie concept wat al sinds de jaren negentig in Nederland toegepast wordt. De kracht van dit concept zit vooral in de efficiencyvoordelen door de concentratie van gemeenschappelijke diensten in een resultaat verantwoordelijke eenheid. De meeste Shared Service Centra komen voort uit de bundeling van financieel administratieve activiteiten. Een Shared Service Center is een samenwerkingsvorm die vooral gericht is op het reduceren van de kosten en het verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening. Hierbij is cruciaal dat de belangen en kwaliteitseisen van de klanten (afnemers) voldoende zijn geborgd. Dit stelt bijzondere eisen aan de inrichting van het Shared Service Center en de mate van zeggenschap van de klanten. 1.1 Aanleiding Reorganisatie heeft centralisatie van dienstverlening opgeleverd, maar biedt nog mogelijkheden voor verder gaande samenwerking Binnen de Politieacademie zijn met de reorganisatie van 2004 een aantal ondersteunende diensten samen gebracht in het Centrum voor Interne Dienstverlening (CID). Hoewel organisatorisch veel gelijksoortige diensten zijn geconcentreerd, zijn er mogelijkheden om deze diensten verder te laten samenwerken. Zo zijn er onder andere onafhankelijke ondersteuningspunten (Servicedesks) ingericht voor: 1) Facilitaire services; 2) Wagenpark services; 3) ICT; 4) C2000 (digitale communicatie); 5) Administratieve services; 6) E-campus; 7) Politie Kennis Net. De redenen hiervoor zijn heel begrijpelijk. De diensten en de benodigde specialisaties zijn anders en verwachtingen van de afnemers ook. Een afnemer verwacht niet dat hij/zij door een medewerker van Wagenpark services te woord wordt gestaan bij een vraag met betrekking tot de schoonmaak. 1.2 Integrale probleemstelling Wanneer kunnen we spreken van Shared Services? Governance van Shared Services Zoals hiervoor al genoemd is Shared Services een samenwerkingsvorm. Welke mogelijkheden tot samenwerking zijn er nu eigenlijk? Wanneer is het gewoon iets samen doen en wanneer kunnen we spreken van Shared Services? De manier waarop we nu samenwerken is anders dan we twintig jaar geleden deden en waarschijnlijk ook anders dan we over twintig jaar doen. Het is iets tussen mensen, wat we met ons allen doen in een organisatie. Essentieel hierbij is dat de medewerkers in staat worden gesteld om die dingen te doen die de bedrijfsprestaties conform de plannen positief beïnvloeden. Hierbij is een mix van bestuur, verantwoording en toezicht noodzakelijk. Met een modieus woord noemen we dat Governance. Het gaat er om dat processen, organisatie en alle andere factoren goed zijn gestructureerd en goed op elkaar zijn afgestemd. Dit onderzoek gaat in op governance van Shared Services binnen de Politieacademie. De integrale probleemstelling hierbij luidt: Probleemstelling van het onderzoek Op welke wijze kunnen Shared Services binnen de Politieacademie verder worden vormgegeven? Het onderzoek heeft een sterk beschrijvend karakter en is beperkt tot de ondersteunende diensten binnen de Politieacademie. Mijn collega komt zo bij u Pagina 1 van 89

10 Inleiding 1.3 Vraagstelling Dit onderzoek zal antwoord geven op de onderstaande vragen. Vraagstelling vanuit de theorie Vraagstelling vanuit de praktijk Ten aanzien van Shared Services en Shared Service Centra: 1) Wat zijn Shared Services en wat is een Shared Service Center en wat is het niet? 2) Wat zijn de beweegredenen en verwachtingen? 3) Zijn er voorwaarden voor Shared Services? 4) Welke activiteiten kunnen als Shared Services worden vormgegeven? 5) Wat zijn de aandachtspunten? 6) Hoe kan de besturing geregeld worden? 7) Wat zijn klantmanagement aspecten? 8) Wat zijn prestatiemanagement aspecten? 9) Wat zijn cultuuraspecten? 10) Wat is de rol van ondersteunende ICT hulpmiddelen? 11) Welke processen zijn belangrijk? 12) Wat kunnen we leren uit praktijkvoorbeelden? 13) Wat zijn de toekomstmogelijkheden? Ten aanzien van de Politieacademie: 1) Hoe is de Politieacademie opgebouwd? 2) Welke Shared Services zijn er? 3) Hoe worden de Shared Services bestuurd? 4) Hoe stemt de aanbieder de klantbehoeften af? 5) Welke prestatie afspraken zijn er? 6) Wat is de invloed op de manier van werken? 7) Wat zijn de sterke en zwakke kanten van Shared Services bij de Politieacademie? 8) Wat zijn de quick wins? 1.4 Methode van onderzoek Methode van onderzoek De methode van onderzoek bestond uit: 1) Literatuuronderzoek naar Shared Services en Shared Service Centra. 2) Persoonlijke waarneming en analyse van de realisatie van Shared Services bij de Politieacademie tot januari ) Vergelijking van de theorie en de praktijk bij de Politieacademie. 4) Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen de theorie en de praktijk bij de Politieacademie? 5) Afronding met behulp van conclusies en aanbevelingen. Grafisch ziet het onderzoek er als volgt uit: Theorie Shared Services Onderzoeksmodel Vergelijking Theorie en praktijk Conclusies en aanbevelingen Shared Services bij de Politieacademie = Hoofdstuk aanduiding 1.5 Leeswijzer Onafhankelijke toevoegingen Dit document is geleidelijk ontstaan vanuit mijn praktijk als ICT-dienstverlener bij de Politieacademie. De onderwerpen zijn daardoor ook een aantal keren met collegae en klanten besproken. Hierbij bleek dat mijn beelden niet altijd te volgen waren. Om deze reden heb ik soms een bijlage toegevoegd. Deze bevatten referenties, toelichtingen en dergelijke die de verhaallijn teveel zouden onderbreken. Het document kan worden gelezen onafhankelijk van deze bijlagen. Mijn collega komt zo bij u Pagina 2 van 89

11 Inleiding Alinea samenvatting in de kantlijn Samenvatting aan het einde van een hoofdstuk Hoofdstuk 2: Theoretische achtergronden van Shared Service Centra Voor de snelle lezer is in de linker marge een korte samenvatting gegeven van de bijbehorende alinea(s). Aan het einde van elke hoofdstuk is de paragraaf Tot zover toegevoegd. Hierin wordt het hoofdstuk afgesloten door de te beantwoorden vragen met de samenvatting van de antwoorden te noemen. In hoofdstuk 2 worden de basisbegrippen met betrekking tot Shared Services behandeld. Hierbij worden definities, organisatie-, cultuur- en klantaspecten behandeld. Ook komen de beweegredenen, de beoogde doelen en de verwachtingen bij dit concept aan de orde. Shared Service is samenwerken in dienstverlening. Dit komt neer op samen beloven, samen verwachtingen creëren en samen waarmaken. Na het bestuderen van dit hoofdstuk zal er een beeld zijn ontstaan dat als basis dient voor de toetsing aan de praktijk. Hoofdstuk 3: Verkenning van de Politieacademie Hoofdstuk 4: Confrontatie Hoofdstuk 5: Conclusies en aanbevelingen Hoofdstuk 3 beschrijft allereerst de Politieacademie als organisatie. Vervolgens volgt een korte verkenning van Shared Service bewegingen waar de Politieacademie mee te maken heeft. Het blikveld van dit onderzoek is beperkt tot de ondersteunende diensten van de Politieacademie. Om deze reden zal er dieper worden ingegaan worden op Shared Service aspecten van het Centrum voor Interne Dienstverlening. De theorie en het beeld van de Politieacademie worden in dit hoofdstuk met elkaar vergeleken. Deze confrontatie gebeurt aan de hand van het opgestelde raamwerk uit Hoofdstuk 2. Tot slot worden de conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. Opzet van dit document: Hoofdstuk 2 Wat zijn Shared Services? Verkenning Shared Services Organisatie en besturing Klantaspecten Cultuuraspecten Opzet van het document Hoofdstuk 3 Politieacademie Shared Services en de Politieacademie De Politieacademie Centrum voor Interne Dienstverlening Ervaringen Hoofdstuk 4 Confrontatie van de verkenning Shared Services met de praktijk van de Politieacademie Confrontatie Ervaringen Hoofdstuk 5 Conclusies Conclusies en Aanbevelingen Aanbevelingen Vervolg onderzoek Mijn collega komt zo bij u Pagina 3 van 89

12 Shared Services In dit hoofdstuk worden de basisbegrippen met betrekking tot Shared Services behandeld. Hierbij worden definities, organisatie-, cultuur- en klantaspecten behandeld. Ook komen de beweegredenen, de beoogde doelen en de verwachtingen bij dit concept aan de orde. Shared Service is samenwerken in dienstverlening. Dit komt neer op beloven, verwachtingen creëren en waarmaken. Na het bestuderen van dit hoofdstuk zal er een beeld zijn ontstaan dat als basis dient voor de toetsing aan de praktijk. Theorie Shared Services Shared Services bij de Politieacademie Vergelijking Theorie en praktijk Conclusies en aanbevelingen Hoofdstuk 2 Shared Services Een theorie is een vermoeden met academische opleiding. (Jimmy Carter) Begrippenkader Wat is een dienst? 2.1 Dienstverlening Om kostenbesparingen te realiseren zien veel organisaties Shared Services als de oplossing voor hun probleem. Shared Services zijn letterlijk vertaald gedeelde diensten. Maar wat wordt er nu eigenlijk mee bedoeld? In dit hoofdstuk met theoretische achtergronden van het concept beginnen we met een begrippenkader Wat is een dienst Het Van Dale groot woordenboek hedendaags Nederlands geeft voor het begrip dienst een zestal betekenissen. De meest verklarende betekenissen zijn het verrichten van werkzaamheden en handeling die men ten behoeve van iemand verricht. Het zelfde woordenboek geeft voor service de verklaring dienstverlening van een leverancier aan zijn clientèle. Diensten zijn het niet materiële equivalent van goederen Producten zijn een combinatie van diensten en goederen Dienstverlening is vaak ongrijpbaar, vergankelijk en subjectief Driekwart van de Nederlanders werkzaam bij een dienstverlener In de Wikipedia 1 wordt de term service als volgt omschreven: In economics and marketing, a service is the non-material equivalent of a good. Service provision has been defined as an economic activity that does not result in ownership, and this is what differentiates it from providing physical goods. It is claimed to be a process that creates benefits by facilitating either a change in customers, a change in their physical possessions, or a change in their intangible assets. Andere definities omschrijven diensten door te noemen wat ze niet omvatten of belichten juist een enkel aspect van een dienst. Vaak worden ook de termen dienst, product, en goederen niet even consequent gebruikt. (Wouter de Vries en Helsdingen, 2005) definiëren een product als een soort van optelsom. Diensten + Goederen = Producten. Diensten kunnen dan worden opgevat als producten met overwegend ontastbare aspecten, terwijl goederen producten zijn met een overwegend tastbaar karakter. Het merendeel van de producten is in meer of mindere mate een mengvorm. Dienstverlening bestaat dus vaak uit het toevoegen van menselijke expertise, bekwaamheid, (des)kundigheid en/of vaardigheden aan goederen. Dienstverlening is hierdoor op zich ongrijpbaar, vergankelijk, subjectief en het kan niet worden opgeslagen en / of bewaard. Door een andere gelijkwaardige dienstverlener dezelfde goederen te laten behandelen is het mogelijk dat er verschillende producten ontstaan. Een juridisch geschil kan bij behandeling door een andere dienstverlener tot een andere uitkomst leiden. Aan het begin van deze eeuw is al bijna driekwart van de Nederlandse beroepsbevolking werkzaam bij een dienstverlener (Wouter de Vries en Goud, 2003). Mijn collega komt zo bij u Pagina 4 van 89

13 Shared Services Economische waardetoevoeging Diensten (maatwerk) voegen waarde toe aan producten Economische ontwikkeling Waardetoevoeging tot op een bepaald niveau (Pine en Gilmore, 2000) gebruiken hun laddermodel om naar economische ontwikkelingen te kijken. De ontwikkeling start bij ontginning en verwerking van grondstoffen (zoals de mijnbouw, landbouw en visserij). Door aan deze grondstoffen (commodity s) maatwerk (diensten) toe te voegen wordt er ook economische waarde toegevoegd (Boswijk, Thijssen en Peelen, 2005). Klanten zijn bereid om steeds meer voor het Product te betalen. De verhouding in Diensten + Goederen = Producten, verschuift naar een groter wordend deel Diensten. De volgende ontwikkelingsstappen gaan via Goederen produceren naar Dienstverlening, naar Belevingseconomie en eindigt op het hoogste niveau bij Transformaties waarbij de klant onderdeel is van het Product. Economisch aanbod Commodity s Goederen Diensten Belevenissen Transformaties Economie agrarisch industrieel diensten belevenis transformatie Economische functie Aard van het aanbod oogsten / delven maken leveren organiseren begeleiding inwisselbaar materieel / tastbaar immaterieel / niet tastbaar gedenkwaardig doeltreffend Kenmerk natuurlijk gestandaardiseerd maatwerk persoonlijk individueel Leveringswijze opgeslagen in bulk stuksgewijze opslag na productie op vraag gemaakt vertoond gedurende een periode blijvend Verkoper handelaar fabrikant dienstverlener regisseur stimulator Koper markt gebruiker cliënt gast kandidaat Vraagfactoren kenmerken eigenschappen voordelen gewaarwordingen eigenschappen Figuur 1; De economische verschillen 2 Wanneer een Product echter steeds gewoner wordt (minder schaars) of niet meer aansluit bij de verwachtingen dan wil de klant er ook minder voor betalen. Het afnemen van de toegevoegde waarde van de dienst (het maatwerk) noemen (Pine en Gilmore, 2000) Commodization. Internet is een sterke kracht die allerlei zaken tot commodity maakt (denk aan de gewijzigde rol van reiswinkels na de introductie van online boekingen). Economische waardeladder Gedifferentieerd Maatwerk leveren Maatwerk leveren Belevenissen creëren Transformaties begeleiden Relevant voor Concurrentie positie Maatwerk leveren Diensten verlenen Commodization Behoeften van de klant Commodization Goederen produceren Commodization Ongedifferentieerd Commodity s (grondstoffen) delven Irrelevant voor Laag markt Prijstelling Hoog meerwaarde Voorbeeld: de commodity koffiebonen Figuur 2; De economische waardeladder van (Pine en Gilmore, 2000) Diensten bepalen dus voor een groot deel de waarde van het product. (Pine en Gilmore, 2000) nemen als (beroemd) voorbeeld de commodity koffiebonen. Ondernemingen die koffiebonen oogsten ontvangen daar omgerekend een paar Eurocent per kopje voor. De fabrikant die de bonen heeft gemalen en verpakt in de winkel zet al snel tien Eurocent. Wanneer van deze gemalen bonen koffie wordt gezet in een gewoon Café dan ligt de prijs al snel bij twee Euro. Wanneer dit kopje koffie bij Café Florian op het San Marco plein in Venetië wordt beleefd dan is de prijs vijftien Euro. Mijn collega komt zo bij u Pagina 5 van 89

14 Shared Services Verwachtingen bij een dienst Wat is belangrijk bij het afnemen van een dienst Redenen voor het bezoeken van een winkel De mate van dienstverlening wordt bepaald door het gewenste product Strategieën voor dienstverlening Beste prijs en kwaliteit Meest innovatieve product Klant is koning Als aanvulling op het vorige voorbeeld kunnen we ons afvragen wat de waarde van koffiebonen is wanneer we niet van koffie houden of het product niet kennen. Wat vinden wij als klant nu belangrijk bij het afnemen van een dienst? Om deze vraag te kunnen beantwoorden wil ik kijken naar onze eigen aankopen in een specifieke doe-het-zelf winkel (Looy, Dierdonck en Gemmel, 1998). Waarom gaan we juist bij deze winkel de goederen kopen? Kenmerken van de Doe-het-zelf winkel Spoed aankoop Reden bezoek aan de winkel Grote hoeveelheden nodig Lastige klus Normale aankoop Op zoek naar ideeën Locatie van de winkel (dichtbij) Wat ik nodig heb kan ik snel krijgen Ik weet welke goederen de winkel heeft De prijzen zijn laag Er is voldoende voorraad Het personeel denkt altijd mee, ook na de koop Er is ruime keuze uit meerdere verschillende modellen (assortiment) De winkel is plezierig ingericht De laatste trends en ontwikkelingen zijn beschikbaar De kwaliteit van de goederen is hoog Figuur 3; Wanneer bezoeken we deze "Doe-het-zelf" dienstverlener? 3 Wanneer we met spoed producten nodig hebben dan is de snelheid van levering belangrijk. Bij grote hoeveelheden gaat het meer om de prijs. En bij innovatie en kennisontwikkeling is juist het assortiment en het meedenken belangrijk. Dienstverlening is dus situatie- en klantafhankelijk, de mate van dienstverlening wordt bepaald door het gewenste product. Samenvattend: Zoveel mensen, zoveel wensen. Om op de verwachting van de klant in te kunnen spelen hebben (Treacy en Wiersema, 1995) drie strategieën ontwikkeld. Ze stellen dat succesvolle organisaties afhankelijk van de gewenste klanten kiezen voor; de laagste kosten (Operational Excellence), het beste product (Product Leadership) of beste totaaloplossing (Customer Intimacy). Operational Excellence Bedrijven met deze strategie proberen een combinatie van prijs, kwaliteit en koopgemak te vinden die geen van de concurrenten kan evenaren. Zij houden zich niet of nauwelijks bezig met één-op-één klantrelaties en het aanbod is van een gegarandeerd lage prijs en een probleemloze service. Om de kosten te minimaliseren moeten interne en externe processen optimaal gestroomlijnd en activiteiten sterk gestandaardiseerd zijn. De bedrijfscultuur is er op gericht het streven naar efficiëntie te belonen. Product Leadership Hierbij is de dienstverlener bezig altijd de grenzen van diensten en dienstverleningsprocessen te verleggen. Het streven is naar voortdurende verbeteringen en innovatie. De cultuur stimuleert de prestaties en de fantasie van de medewerker. Customer Intimacy De laatste mogelijkheid zou kunnen liggen in het klantenpartnerschap. Hierbij wordt niet zozeer gelet op de markt, maar veel meer op de specifieke wensen van de klant. Het gaat om maatwerk en flexibel gedrag. Het oplossen van het probleem van de klant gaat boven alles en er wordt gestreefd naar een langdurige relatie. Bij Shared Services past de Operational Excellence strategie (Schulman, Dunleavy, Harmer en Lusk, 1999; Bergeron, 2003; Strikwerda, 2003; Vries jr en Goud, 2003; Buijs, Doorn en Noordam, 2004; Vries jr, Goud en Goud, 2004; Beek, Jansen en Langendijk, 2005). Mijn collega komt zo bij u Pagina 6 van 89

15 Shared Services Innovatie van diensten Ook diensten moeten innoveren Management van innovatie Net als voor de tastbare goederen geldt ook voor de ontastbare diensten dat de levenscycli steeds korter worden. Serviceconcepten gaan steeds korter mee en het geïnvesteerde geld moet in steeds minder tijd worden terugverdiend. Door de kortere levenscyclus dient er ook meer energie in de ontwikkeling van nieuwe diensten te worden gestoken (Leonard, 1995; George, 2003; Huizinga, 2004). Innovatie van diensten en dienstverlening vergt ideeën, initiatieven en creativiteit. Vaak is innovatie gericht op meer, beter, sneller, mooier en/of groter. Maar innovatie kan ook zijn minder, kleiner, maar veel goedkoper (Vries jr en Goud, 2003; Vries jr en anderen, 2004; Vries jr en Helsdingen, 2005). Het belangrijkste van de innovatie is dat het moet blijven passen bij de wensen en de verwachtingen van de klant. Hij of zij mag niet teveel aangeboden krijgen maar zeker ook niet te kort worden gedaan. Om deze reden is diensteninnovatie een proces dat gemanaged dient te worden. Hierbij kan een methode zoals Lean Six Sigma (George, 2003) helpen. De methode integreert twee belangrijke verbetermethoden: beter en slimmer werken (met Six Sigma) en sneller en efficiënter werken (met Lean principes). 2.2 Definitie Shared Services en Shared Service Centra Shared Services en Shared Service Centra zijn benamingen van hetzelfde concept Shared Services is een resultaat verantwoordelijk samenwerkingsverband Shared Services Centra zijn organisatieeenheden met resultaatverantwoor delijkheid Voor wie is een Shared Service Center interessant? De termen Shared Services en Shared Service Center worden vaak gebruikt om hetzelfde concept aan te duiden. Beide termen verwijzen naar het concept waarbij organisaties vanwege kostenreductie, kostenbeheersing en kennisdeling een deel van hun bestaande activiteiten bundelen in een onafhankelijk intern organisatieonderdeel. Met beide termen worden resultaatverantwoordelijke samenwerkingsverbanden bedoeld. Bij een Shared Service Center gaat het specifiek om een autonoom handelende organisatie eenheid. Definitie van Shared Service (Roskam, 2004): Een resultaatverantwoordelijk samenwerkingsverband, al dan niet samengebracht binnen één organisatie eenheid, dat tot taak heeft het leveren van diensten op een specifieke specialisatie aan participerende organisatie(s)(onderdelen) op basis van een schriftelijk besluit, machtiging of overeenkomst. (Strikwerda, 2003) geeft voor een Shared Service Center de volgende definitie: Een Shared Service Center is een resultaat verantwoordelijke eenheid in de interne organisatie van een onderneming, overheidsinstelling of non-profit instelling, die tot taak heeft het leveren van diensten op een specifieke specialisatie (zoals administratie, personeelszaken, informatietechnologie, inkoop en dergelijke) aan de operationele eenheden van die onderneming (zoals business units, divisies of werkmaatschappijen), op basis van een overeenkomst tegen een verrekenprijs. Er is dus sprake van opereren op basis van een opdrachtgever - opdrachtnemer relatie. De opdrachtgever heeft hier echter wel meer de rol van een partner dan die van klant. De oprichting van een Shared Service Center is vooral interessant voor grote organisaties: overheid, multinationals, onderwijsinstellingen en dergelijke. De belangrijkste effecten zijn: efficiencyvergroting, transparantie, kostenreductie, kwaliteitsverbetering, betere allocatie van middelen, schaalvoordelen en effectievere sturing. Met de invoering van een Shared Service Center zijn in een periode van twee jaar op de kosten van administratieve taken besparingen in de grootte van 20-50% te bereiken (Schulman en anderen, 1999; Magnitude Consulting, 2002; Bergeron, 2003; Strikwerda, 2003; Buijs en anderen, 2004; Korsten, Schaepkens en Sonnenschein, 2004; Opheij en Willems, 2004; Roskam, 2004; SPBOA, 2004; Sturm, 2004; Beek en anderen, 2005; Strikwerda, 2005). 2.3 Organisatie Na de definities gaan we in deze paragraaf in op hoe we Shared Services kunnen organiseren. Mijn collega komt zo bij u Pagina 7 van 89

16 Shared Services De ontwikkeling van het Shared Services concept als organisatievorm Shared Services versus centralisatie Tot eind jaren 70: Gecentraliseerde ondersteunende diensten Nadelen van centralisatie leiden tot integraal management Jaren 80 en 90: Integraal management en decentralisatiegolf Nieuwe technologische mogelijkheden Grenzen aan het integrale management concept Shared Service Center is centralisatie met een ander besturingsmodel De hiervoor genoemde schaalvoordelen zijn ook te bereiken met centralisatie. Om het verschil tussen Shared Services en centralisatie duidelijk te maken worden in deze paragraaf de achtergronden van het Shared Services concept als organisatievorm behandeld. (Strikwerda, 2003) noemt deze achtergronden van belang voor het begrijpen van het veranderingsproces. Wanneer organisaties groter en/of complexer worden, moeten keuzes worden gemaakt of bepaalde taken centraal of decentraal zouden moeten worden ingericht. Tot het einde van de jaren zeventig werden veel ondersteunende diensten gecentraliseerd ingericht. Gelijke taken worden ondergebracht bij groepen, zodat via specialisatie en routinevorming schaalvoordelen behaald worden. Ook ontstond er een eenvoudige controlemogelijkheid, onder andere door scheiding van uitvoering, beheer, registratie en controle. Een nadeel van deze centraal gestuurde inrichting was dat andere organisatiedelen vaak maar weinig invloed konden uitoefenen op de snelheid, prijs en kwaliteit van deze centrale diensten. Eind jaren zeventig komen de resultaten van bedrijven onder druk door onder andere de gevolgen van de oliecrisis, de dynamiek in de markt en de toename van internationale concurrentie. Als reactie hierop worden binnen organisaties resultaatgerichte eenheden ingericht. Deze businessunits hebben de bevoegdheden om hun eigen bedrijfsvoering in te richten, met het doel dat ze dan ook integraal op het resultaat van hun eenheid kunnen worden afgerekend. Het concept van integraal management doet zijn intrede. Op concernniveau worden nog slechts richtinggevend kaders gesteld en soms worden zelfs die verlaten om intern ondernemerschap te bevorderen. Ten gunste van de slagkracht van de integrale manager werden de centrale diensten gedecentraliseerd. Waar de centrale organisatie vaak rekening moest houden met alle bedrijfsonderdelen en daardoor traag en duur was, kon de integrale manager zich beperken tot dat wat hij strikt genomen nodig had en snel reageren. Gegevens waren direct toegankelijk en mensen konden rechtstreeks worden aangestuurd. In feite ontstaan bij deze vorm kleinere bedrijven, die beter zijn te overzien en flexibeler kunnen opereren. In de loop van de negentiger jaren ontwikkelde met name de Informatie Communicatie Technologie (ICT) zich zodanig, dat bezwaren die eens hadden geleid tot de grote decentralisatiegolf konden worden weggenomen. Met behulp van ICT, met name Internettechnologie, kunnen gegevens ineens overal toegankelijk worden gemaakt. Dit kan bovendien snel en flexibel maar vraagt grote investeringen en er is veel kennis en capaciteit nodig om het te kunnen realiseren en onderhouden. Waar het in het verleden economisch verstandig was om bepaalde ondersteunende activiteiten in kleine eenheden, dicht bij het primaire proces te organiseren, blijkt dat nu niet meer zo te zijn. De kleine eenheden zijn te klein om specialistische kennis op te bouwen, die nodig is om te innoveren. De ICT investeringen zijn vaak te hoog om rendabel te zijn met een beperkt aantal gebruikers. Het succesvolle integraal management concept met het business unit organisatie model loopt tegen grenzen aan. Door vergelijkbare activiteiten van verschillende partijen te bundelen ontstaan schaalvoordelen, die ten gunste komen van de deelnemende partijen. Er ontstaat dan een nieuwe organisatie, die de activiteiten voor alle deelnemende partijen uitvoert: een Shared Service Center (SSC). Dit lijkt veel op centralisatie toch is een Shared Service Center iets anders. Het belangrijkste verschil zit in de wijze waarop de Shared Service Centra in een organisatie worden gepositioneerd en de wijze waarop het besturingsmodel wordt vormgegeven (Schulman en anderen, 1999; Magnitude Consulting, 2002; Bergeron, 2003; Strikwerda, 2003; Buijs en anderen, 2004; Korsten en anderen, 2004; Beek en anderen, 2005). Bij centralisatie worden de afnemers aan de dienst onderworpen. Een Shared Service Center is een interne resultaat verantwoordelijke eenheid, die op basis van zakelijke overeenkomsten producten/diensten levert tegen een verrekenprijs (tarief). De afnemer is nu klant en bepaalt welke diensten hij wil afnemen en kan de kosten beïnvloeden door meer of minder af te nemen. In samenwerking met het Shared Service Center kunnen de diensten veranderen. Zelfs bij een Shared Service Center waarbij de afnemers gedwongen winkelnering hebben, zal er sprake zijn van vraag en aanbod. Mijn collega komt zo bij u Pagina 8 van 89

17 Shared Services Integraal manager kan integraal verantwoordelijk blijven Shared Service Center heeft de voordelen van zowel centralisatie als decentralisatie Een Shared Service Center wordt opgericht ter besparing van kosten en verhoging van kwaliteit en voor exploitatie van kennis. De integrale manager behoud zijn mogelijkheden om direct te sturen op de bedrijfsvoering en daarmee ook zijn integrale verantwoordelijkheid voor het bedrijfsresultaat. Het concept van Shared Service Centra geeft invulling aan een organisatiemodel waarmee de schaal waarop bepaalde activiteiten worden georganiseerd kan worden vergroot, terwijl de zeggenschapsstructuur niet wordt aangetast. Shared Service Centra bevatten dus eigenlijk de voordelen van zowel centralisatie als decentralisatie. Decentralisatie Diversiteit Shared Service Centra Synergie Concentratie Hoge kosten Coördinatiekosten Klantgericht Snelle besluitvorming Efficiency Flexibiliteit Dubbelingen Dicht bij markt Best practices Versnippering Versterking core business Schaalvoordelen Consistente standaarden Kritieke massa Centralisatie Inflexibiliteit Bureaucratisch Afstand tussen klanten Lage betrokkenheid Figuur 4: Shared Service Centra combineren voordelen van centralisatie en decentralisatie 4 De ontwikkeling van centralisatie naar decentralisatie naar Shared Service Centra kunnen als volgt worden samengevat (Stroucken en Douwstra, 2004): Ontwikkeling van centralisatie naar decentralisatie naar Shared Service Centra Beheersing van resultaat, kwaliteit en kosten Business Unit managers kunnen weinig of geen invloed uitoefenen op kwaliteit en kosten van ondersteunende diensten. Dit heeft tot gevolg dat de dienstverlening niet aansluit op behoefte, Business Unit manager is niet kostenbewust, niet integraal verantwoordelijk voor bedrijfsresultaat en is afhankelijk van stafdiensten, die speelruimte ontnemen. Centraal gestuurde bedrijfsvoering Business Unit model is succesvolle organisatievorm, maar loopt tegen grenzen aan. ICT verlaagt communicatie en coördinatiekosten, maar vraagt grote investeringen en veel kennis. Kleine organisaties kunnen investeringen niet aan, kunnen kennis niet opbouwen of worden te kwetsbaar om continuïteit te garanderen. Kosten nemen toe en kwaliteit van de bedrijfsvoering neemt af. Integraal managemen Resultaatverantwoordelijke eenheden en decentralisatie-impuls Resultaten onder druk Mbv technologische ondersteuning ontstaan resultaat verantwoordelijke eenheden (Shared Service Centra), die op basis van zakelijke overeenkomsten producten en diensten levert tegen een verrekenprijs (tarief). De klant bepaalt welke diensten en kan de kosten beïnvloeden door meer of minder af te nemen of - in samenwerking met het Shared Service Center - de vraag te veranderen (versoberen, aansluiting op primair proces, innoveren). Business Process Outsourcing: Externe zakelijke dienstverlening Shared Service Centra: Interne zakelijke dienstverlening Kosten en bedrijfsvoering lopen uit de hand Tot eind jaren 70 Jaren 80 en 90 Vanaf 2000 Tijd Volgende stap van Shared Service Centra Figuur 5: De ontwikkeling van het Shared Services concept als organisatievorm 5 Als volgende stap is hierbij aangegeven het Business Proces Outsourcing. De gedachte hierbij is: Waarom zou je iets zelf doen wat een ander goedkoper kan?. De ervaring leert dat veel organisaties het beheersingsvraagstuk van outsourcing (Hoogeveen, 1994; Jacobs en Bres, 2005) onderschatten. In paragraaf 2.16 Toekomstmogelijkheden wordt hierop verder ingegaan. Mijn collega komt zo bij u Pagina 9 van 89

18 Shared Services Organisatiemodellen Modellen voor de plaats van een Shared Service Center Shared Services kunnen op verschillende wijzen worden vormgegeven. In het onderzoek van (Strikwerda, 2003) komen de volgende modellen voor de plaats van een Shared Service Center naar voren: Organisatie grens (Raad van) Bestuur Stafafdeling Centrale dienst (c) (e) Business Unit Business Unit Business Unit Shared Service Center (b) (f) (d) Shared Service Center (a) Toelichting op Figuur 6: Organisatie modellen van een Shared Service Center Shared Service Center wordt aangestuurd door de werkmaatschappijen Shared Service Center staat naast de werkmaatschappijen Stafafdeling als Shared Service Center Figuur 6: Organisatie modellen van een Shared Service Center 6 (a) en (b) zijn vormen van Shared Service Centra als apart onderdeel van de interne organisatie, (c) is een Shared Service Center opgehangen aan een stafafdeling, (d) is een Shared Service Center binnen een werkmaatschappij die ook voor andere werkmaatschappijen werkt. (e) is een joint venture buiten de interne organisatie en (f) is zelfstandige onderneming in de markt. Model (a): het Shared Service Center als interne joint venture In dit model wordt het Shared Service Center uitsluitend aangestuurd door de werkmaatschappijen (business units). Het budget van het Shared Service Center is een afgeleide van de budgetten van de werkmaatschappijen. De bestuurder zal de directies van de werkmaatschappijen aan spreken op de met het Shared Service Center te behalen voordelen, via de taakstelling van de werkmaatschappijen. Het motto van het Shared Service Center is in dit geval U vraagt, wij draaien. Er is een grote klantgerichtheid maar standaardisatie, uniformiteit en het eenduidig prioriteiten stellen zal lastig worden. Model (b): Het Shared Service Center als infrastructuur Een kenmerk van dit model is dat de bestuurder het budget vaststelt en dat het Shared Service Center naast de werkmaatschappijen staat en geen stafafdeling is. Wanneer de medewerkers van het Shared Service Center bij de werkmaatschappij horen maar aangestuurd worden door de Shared Service Center manager, dan kan de organisatie worden gezien als een matrix organisatie. (Strikwerda, 2003) stelt dat de matrixorganisatie een bewezen onwerkbare organisatievorm is omdat de medewerkers dan twee bazen moeten dienen. Het positioneren van het Shared Service Center als zelfstandige organisatie maakt marktwerking, verzakelijking en levering aan derden mogelijk. Model (c): het Shared Service Center opgehangen aan een stafafdeling Dit model bestaat in de praktijk uit twee subvarianten. De eerste is dat de manager van het Shared Service Center rapporteert aan een stafafdeling. In dit model is de rol van de stafafdeling lastig, omdat deze vaak is gericht op beleid (voorwaarden bepalend, adviserend en toetsend) en hier dan ook uitvoering is ondergebracht. In de tweede variant is de stafafdeling als Shared Service Center ingericht. Met behulp van bijvoorbeeld Activity Based Costing (Brouwer, 1998; Veen en Wal, 1999; Beulen, 2000) worden de kosten die de stafafdeling maakt aan de afnemers doorberekend. In dit geval kan er verwarring ontstaan doordat er statutaire taken voor de bestuurder worden uitgevoerd en dienstverlenende (commerciële) taken voor de werkmaatschappijen (Strikwerda, 2003). Dit model lijkt het meest op centralisatie. Mijn collega komt zo bij u Pagina 10 van 89

19 Shared Services Werkmaatschappij levert aan andere werkmaatschappijen Outsourcing met een deelneming Onverwachte verbeteringen Model (d): het Shared Service Center als afdeling binnen één business unit Hierbij is het Shared Service Center een afdeling binnen een business unit die de activiteiten ook voor de andere werkmaatschappijen uitvoert. Redenen voor de keuze voor dit model zijn: Het percentage interne leveringen aan de andere werkmaatschappijen is een gering percentage van de productie van het Shared Service Center. De leverantie voor de ontvangende werkmaatschappij is noodzakelijk maar niet kritisch. De werkmaatschappij die de activiteit uitvoert doet dit duidelijk beter dan de andere werkmaatschappijen (bijvoorbeeld schadeafhandeling bij een verzekeringsmaatschappij). De bestuurder wil geen afstand te doen van het holding- of divisiemodel. Model (e): het Shared Service Center als joint venture met een externe partij Bij deze variant maakt het Shared Service Center geen deel meer uit van de interne organisatie. Hierdoor heeft deze vorm een aantal juridische aandachtspunten. Er zijn varianten waarbij de uitbestedende onderneming eigenaar blijft van de ICT-systemen. Dit kan problemen geven wanneer het Shared Service Center ook diensten aan derden wil leveren. Vaak wordt dit model vorm gegeven als joint venture waardoor toestemming nodig is voor het uitvoeren van werkzaamheden aan derden. Door het Shared Service Center samen te stellen uit medewerkers van de uitbestedende onderneming is er een vorm van binding te organiseren. Bij dit model is het voorgekomen dat allerlei verbeteringen waarover al jaren werd gesproken nu plotseling werden doorgevoerd. Efficiency verbeteringen komen nu direct ten goede aan het Shared Service Center, wat het ondernemersinitiatief stimuleert. Onafhankelijke leverancier Model (f): de Service Firm Hierbij is het Shared Service Center een onafhankelijke leverancier van diensten met enkel een contractuele relatie Keuze organisatiemodel De keuze voor een model is afhankelijk van een veelheid van factoren, waarvan de belangrijkste hierna volgen. Keuze voor het ideaal model (b) ten behoeve van strategische flexibiliteit Keuze voor een organisatiemodel is persoonsgebonden Niet strategische activiteiten kunnen ook worden uitbesteed Bij verwachte weerstand natuurlijke groei naar model (b) Wanneer een Shared Service Center een ontwikkelingsstap is naar een toekomstige nieuwe organisatie en strategische flexibiliteit is een belangrijk motief dan wordt er vaak gekozen voor model (b). Dit is het ideale model voor het vormgeven van Shared Services en biedt de beste mogelijkheden (Schulman en anderen, 1999; Bergeron, 2003; SPBOA, 2004) voor de eventuele volgende stap; outsourcing (Hoogeveen, 1994). Bij Shared Services als afgedwongen correctie op de tekortkomingen of nadelen, dan is de visie van de bestuurder vaak doorslaggevend. Om de risico s te beperken willen bestuurders de bestaande structuren niet los laten (Kaats, Klaveren en Opheij, 2005). Men kiest volgens (Strikwerda, 2003) dan voor model (c) of (d), of op zijn best voor model (a). (Introna, 1997) verklaart dit gedrag met de stelling dat elk mens altijd een beperkt denkkader heeft ten opzichte van de totale werkelijkheid. Deze framing 7 is gebaseerd op het geheel van ervaringen en inzichten over wat werkt en wat niet werkt. Activiteiten die bij uitbesteding grote onzekerheid en kwetsbaarheid veroorzaken worden het liefst in eigen beheer gehouden. Als een technologie, proces of activiteit echter niet strategisch is, er geen sprake is van een bijzondere kwetsbaarheid en de onderneming zelf geen schaalvoordelen kan realiseren dan kan voor zulke activiteiten organisatievorm (f) worden gekozen. Uit het onderzoek van (Strikwerda, 2003) bleek ook dat wanneer er sprake is van weerstand tegen de invoering van Shared Services en er voldoende tijd beschikbaar is dat er dan vaak wordt begonnen met model (d). De nadruk wordt gelegd op onderlinge samenwerking, zonder enige wijziging in verantwoordelijkheden en budgetten. Vervolgens laat men model (d) onder leiding van de werkmaatschappijmanagers uitzakken naar model (a), waarbij de Shared Services manager van (a) rapporteert aan de gezamenlijke werkmaatschappijmanagers. Van model (a) wordt uiteindelijk overgestapt naar model (b). Mijn collega komt zo bij u Pagina 11 van 89

20 Shared Services Locatie van het Shared Service Center Offshore locatie of in Nederland Een andere keuze is de locatie waar het Shared Service Center wordt gevestigd. Dit kan in Nederland of in een lagelonenland. In het laatste geval spreken we van een offshore Shared Service Center. In Nederland is er nog wat weerstand tegen dit offshore concept vanwege het verlies aan werkgelegenheid en de onbekendheid met de mogelijkheden. 2.4 Voorwaarden Shared Services zijn het slim bundelen van activiteiten Voorwaarden voor Shared Services Afweging opbrengsten en kosten Het concept van Shared Services is in wezen heel eenvoudig. Bundel vergelijkbare activiteiten binnen een organisatie in een nieuwe organisatie, die de activiteiten voor alle deelnemende partijen uitvoert. Voor de invoering van een Shared Service Center gelden de volgende voorwaarden (Schulman en anderen, 1999; Magnitude Consulting, 2002; Bergeron, 2003; George, 2003; Strikwerda, 2003; Buijs en anderen, 2004; Korsten en anderen, 2004; Opheij en Willems, 2004; Roskam, 2004; SPBOA, 2004; Beek en anderen, 2005; Strikwerda, 2005): Het ontbreken van draagvlak bij het management en medewerkers is de belangrijkste implementatiebarrière. Een goed besluit behoeft geen draagvlak, maar mensen willen zelf bepalen of het besluit ook voor hen als individu goed is. Er dient een ICT infrastructuur te zijn die een goedkope en betrouwbare uitwisseling van gegevens mogelijk maakt. De processen moeten beschrijfbaar zijn waarbij er specifieke, objectief meetbare activiteiten te onderkennen zijn waarvan een prijs bepaald kan worden. Als gevolg hiervan zijn de goederen en diensten contracteerbaar en kan er met Service Level Agreements worden gewerkt. Om de schaalvoordelen te kunnen bereiken dienen activiteiten, goederen en diensten zover mogelijk gestandaardiseerd te worden. Wil het Shared Service Center goed kunnen functioneren dan dient het als afzonderlijke eenheid (met éénheid van leiding) in het control model van de organisatie te worden georganiseerd. Dit betekent dat de verantwoording (accountability) met betrekking tot de resultaten voor alle partijen (leverancier en afnemer) goed geregeld dient te zijn. De organisatie moet ook kunnen omgaan met kosten en opbrengsten anders dan op eindproducten. Managers moeten de competenties hebben om de transformatie naar de zakelijke, klant gerichte cultuur te kunnen leiden. Hoewel een Shared Service Center geen wijziging met zich meebrengt in de business verantwoordelijkheid kan de beleving hierover wel degelijk anders zijn. Wanneer de Shared Service Center medewerkers uit verschillende werkmaatschappijen komen dienen de arbeidsvoorwaarden gelijkwaardig te zijn. Wanneer activiteiten worden samengevoegd dan ontstaan er ook extra kosten door meer overleg en coördinatie. Er zal dus altijd een afweging moeten worden gemaakt tussen de opbrengsten van de samenvoeging en de extra kosten. Vanwege de eisen aan Shared Services zal een deel van de efficiencywinst in de Shared Services organisatie moet worden gehouden ter financiering van leerprocessen en innovatie (Buijs en anderen, 2004). 2.5 Beweegredenen en verwachtingen Beperking tot kerncompetenties Beweegredenen en verwachtingen bij Shared Services De motieven voor de inrichting van Shared Service Center komen overeen met de theorie van (Hamel en Prahalad, 1994) dat organisaties zich dienen te beperken tot die activiteiten waar ze echt goed in zijn. De overige activiteiten worden uitbesteed aan specialisten. Uit diverse onderzoeken (Schulman en anderen, 1999; Magnitude Consulting, 2002; Bergeron, 2003; George, 2003; Strikwerda, 2003; Buijs en anderen, 2004; Korsten en anderen, 2004; Opheij en Willems, 2004; Roskam, 2004; SPBOA, 2004; Beek en anderen, 2005; Strikwerda, 2005) is gebleken dat de volgende beweegredenen en verwachtingen bij het Shared Services concept voornamelijk genoemd worden: Het reduceren van de kosten van gedecentraliseerd ondernemerschap. Het realiseren van synergie, bijvoorbeeld ten behoeve van innovatie en ontwikkeling. De noodzaak om professionaliteit en kwaliteit van ondersteunende en uitvoerende processen te verhogen. De wens om de arbeidsproductiviteit in ondersteunende en administratieve operationele taken te verhogen. Mijn collega komt zo bij u Pagina 12 van 89

Het succes van samen werken!

Het succes van samen werken! White paper Het succes van samen werken! Regover B.V. Bankenlaan 50 1944 NN Beverwijk info@regover.com www.regover.com Inleiding Regover B.V., opgericht in 2011, is gespecialiseerd in het inrichten en

Nadere informatie

Steenwinkel Kruithof Associates Management en Informatica Consultants. Opzetten en inrichten Shared Service Center in de zorg

Steenwinkel Kruithof Associates Management en Informatica Consultants. Opzetten en inrichten Shared Service Center in de zorg Opzetten en inrichten Shared Service Center in de zorg Hoe zet je gezamenlijk een nieuw en succesvol (ICT) Shared Service Center (SSC) op? En hoe zorg je ervoor dat de samenwerking tussen de deelnemende

Nadere informatie

Shared Service Centers

Shared Service Centers Shared Service Centers Uitdagingen, aandachtspunten en obstakels bij het implementeren van een SSC Studiehandleiding: Shared Service Centra Opleiding: Facility Management Fase: 4 e jaar Jaar: va. 2009

Nadere informatie

Kansrijke Samenwerking. Presentatie In gesprek Elkaar ontmoeten

Kansrijke Samenwerking. Presentatie In gesprek Elkaar ontmoeten Kansrijke Samenwerking Presentatie In gesprek Elkaar ontmoeten November 2012 Even voorstellen: Harrie van den Bergh Manager Facility Services, GGZ Oost Brabant Facility Services: Inkoop & Magazijn, Techniek

Nadere informatie

20 mei 2008. Management van IT 1. Management van IT. Wat is dat eigenlijk? IT organisaties: overeenkomsten en verschillen

20 mei 2008. Management van IT 1. Management van IT. Wat is dat eigenlijk? IT organisaties: overeenkomsten en verschillen Management van IT Han Verniers PrincipalConsultant Han.Verniers@Logica.com Logica 2008. All rights reserved Programma Management van IT Wat is dat eigenlijk? IT organisaties: overeenkomsten en verschillen

Nadere informatie

Van bedrijfsonderdeel naar onderneming

Van bedrijfsonderdeel naar onderneming Van bedrijfsonderdeel naar onderneming Dienstverlener met karakter Peter Lensselink 27 september 2016 Algemeen directeur Care Shared Services Inhoud Historisch perspectief Organisatie en dienstverleningsconcept

Nadere informatie

Informatiemanagement Examennummer: 62017 Datum: 8 december 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur

Informatiemanagement Examennummer: 62017 Datum: 8 december 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Informatiemanagement Examennummer: 62017 Datum: 8 december 2012 Tijd: 13:00 uur - 14:30 uur Dit examen bestaat uit 6 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - 20 meerkeuzevragen (maximaal 40 punten)

Nadere informatie

Organisatieveranderingen, shared service centers en de zorg voor juridische kwaliteit

Organisatieveranderingen, shared service centers en de zorg voor juridische kwaliteit Organisatieveranderingen, shared service centers en de zorg voor juridische kwaliteit 1 Inleiding Met de introductie in de jaren tachtig en negentig van bedrijfsmatige principes binnen de overheid werden

Nadere informatie

De toekomst van consultancy

De toekomst van consultancy De toekomst van consultancy Course Assignment Management Consulting 5 oktober 2013 Teska Koch 2518936 Teska.koch@hotmail.com Word count: 1.510 Een kijkje in de glazen bol: Wat is de toekomst van consultancy?

Nadere informatie

De organisatie draait om het toedelen van

De organisatie draait om het toedelen van organisatie De organisatie draait om het toedelen van activiteiten en organiseren van de coordinatie Hoe organiseren we kerncompetenties and gedeelde activiteiten Wat is de rol van het centrum? Hoe stuurt

Nadere informatie

Betrouwbaar, wendbaar en goed tegelijkertijd het kan!

Betrouwbaar, wendbaar en goed tegelijkertijd het kan! Betrouwbaar, wendbaar en goed tegelijkertijd het kan! Bart Stofberg We kennen allemaal de waardestrategieën van Treacy en Wiersema: operational excellence, product leadership en customer intimacy. Die

Nadere informatie

ISO Crises! What Crises?

ISO Crises! What Crises? 30 maart 2006 ISO Crises! What Crises? kennisteam kwaliteitsmanagement Agenda 13.00 uur opening DB ISO, crises, what crises GB discussie olv DB afronding/conclusies 15.00 uur einde GB 1 Onderwerp KKT-enquête

Nadere informatie

Whitepaper. Outsourcing. Uitbesteden ICT: Wat, waarom, aan wie en hoe? 1/6. www.nobeloutsourcing.nl

Whitepaper. Outsourcing. Uitbesteden ICT: Wat, waarom, aan wie en hoe? 1/6. www.nobeloutsourcing.nl Uitbesteden ICT: Wat, waarom, aan wie en hoe? 1/6 Inhoud Uitbesteden ICT: Wat, waarom, aan wie en hoe? 3 Relatie tussen ICT en 3 Outsourcen ICT: Wat? 3 Cloud Services 3 Service Level Agreement 3 Software

Nadere informatie

In 8 stappen naar bedrijfskundig FM. Van FM-specialist tot strategisch businesspartner

In 8 stappen naar bedrijfskundig FM. Van FM-specialist tot strategisch businesspartner In 8 stappen naar bedrijfskundig FM Van FM-specialist tot strategisch businesspartner Inhoud STAP 1. Maak een businessplan voor FM STAP 2. Zorg voor een optimale werkomgeving STAP 3. Zorg voor een flexibele

Nadere informatie

Michigan State University inkoopbenchmarkmodel

Michigan State University inkoopbenchmarkmodel pag.: 1 van 5 Michigan State University inkoopbenchmarkmodel In 1993 is Professor R. Monczka aan de Michigan State University (MSU) een benchmarking initiatief gestart, waarin circa 150 (multinationale)

Nadere informatie

Operational Excellence & Lean. De belofte van Lean Management Prof.dr.ir. M.F. van Assen 逆 説

Operational Excellence & Lean. De belofte van Lean Management Prof.dr.ir. M.F. van Assen 逆 説 Operational Excellence & Lean De belofte van Lean Management Prof.dr.ir. M.F. van Assen 逆 説 Eén pet? Belang van consistente definities en het hebben van een gemeenschappelijke verbetertaal Bron onbekend

Nadere informatie

Strategische inkoop. a. De behoefte en vraag van gebruikers is leidend bij de levering van. Door Henk Rietveld en Leon-Paul de Rouw Augustus 2004

Strategische inkoop. a. De behoefte en vraag van gebruikers is leidend bij de levering van. Door Henk Rietveld en Leon-Paul de Rouw Augustus 2004 Strategische inkoop Door Henk Rietveld en Leon-Paul de Rouw Augustus 2004 1. Inleiding Vanuit vraaggericht facility management streeft de facilitaire organisatie naar een optimale aansluiting tussen facilitaire

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt De impact van Cloud Computing op de Nederlandse zakelijke markt De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is en bedrijven informatietechnologie

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6 Inleiding De afgelopen vijftien jaar hebben we veel ervaring opgedaan met het doorvoeren van operationele efficiencyverbeteringen in combinatie met ITtrajecten. Vaak waren organisaties hiertoe gedwongen

Nadere informatie

contractmanagement PIANOo Congres 2011 Ir. Ing Harry Verkooijen Hoofd SBO-ICM Harry.verkooijen@minbzk.nl

contractmanagement PIANOo Congres 2011 Ir. Ing Harry Verkooijen Hoofd SBO-ICM Harry.verkooijen@minbzk.nl Van contractbeheer naar contractmanagement PIANOo Congres 2011 Ir. Ing Harry Verkooijen Hoofd SBO-ICM Harry.verkooijen@minbzk.nl Doel van de presentatie (1) Waarom verdient contractmanagement een speciale

Nadere informatie

Titeldia. Ondertitel. Naam Achternaam, Functie of Afdelingsnaam. Ir. Niels Nieboer MRE Syntrus Achmea Real Estate & Finance

Titeldia. Ondertitel. Naam Achternaam, Functie of Afdelingsnaam. Ir. Niels Nieboer MRE Syntrus Achmea Real Estate & Finance Titeldia Ondertitel Naam Achternaam, Functie of Afdelingsnaam Ir. Niels Nieboer MRE Syntrus Achmea Real Estate & Finance Onderzoeksvraag Hoe moet een Real Estate Investment Manager zich - gegeven de veranderende

Nadere informatie

Positionering functioneel beheer

Positionering functioneel beheer Positionering functioneel beheer Een whitepaper van The Lifecycle Company Met dit whitepaper bieden we u inzicht in de opties van het organiseren van functioneel beheer: concentreren (centraal) of niet

Nadere informatie

Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief. Verbeteren kan alleen van binnenuit.

Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief. Verbeteren kan alleen van binnenuit. Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief Verbeteren kan alleen van binnenuit. Onze visie, missie en strategie Visie: dat er in alle organisaties een

Nadere informatie

Zijn ERP Systemen log?

Zijn ERP Systemen log? Zijn ERP Systemen log? Intelligent op weg Waar gaat het om? ERP is een verzamelnaam voor toepassingen welke door organisaties worden gebruikt ter ondersteuning van de primaire bedrijfsprocessen. Een aantal

Nadere informatie

Regie uit een andere Branche. Hoe om te gaan met de vraag en de levering. Facto Magazine Congres 12 mei 2009. www.quintgroup.com

Regie uit een andere Branche. Hoe om te gaan met de vraag en de levering. Facto Magazine Congres 12 mei 2009. www.quintgroup.com Regie uit een andere Branche Facto Magazine Congres 12 mei 2009 Hoe om te gaan met de vraag en de levering THIS DOCUMENT CONTAINS PROPRIETARY INFORMATION, WHICH IS PROTECTED BY COPYRIGHT. ALL RIGHTS RESERVED.

Nadere informatie

Resultaten Onderzoek September 2014

Resultaten Onderzoek September 2014 Resultaten Onderzoek Initiatiefnemer: Kennispartners: September 2014 Resultaten van onderzoek naar veranderkunde in de logistiek Samenvatting Logistiek.nl heeft samen met BLMC en VAViA onderzoek gedaan

Nadere informatie

Strategisch Vendor Management

Strategisch Vendor Management Strategisch Vendor Management Visie op Strategisch Vendor Management en wat betekent het voor uw organisatie? Door: YouzQ B.V. Introductie Het aansturen van meerdere leveranciers door 1 partij verdeeld

Nadere informatie

Integrale informatie voorziening: Inschrijven - Volgen Plannen - Roosteren. SIS Link 2010: Educator Scheduling, een nieuw paradigma

Integrale informatie voorziening: Inschrijven - Volgen Plannen - Roosteren. SIS Link 2010: Educator Scheduling, een nieuw paradigma Integrale informatie voorziening: Inschrijven - Volgen Plannen - Roosteren SIS Link 2010: Educator Scheduling, een nieuw paradigma Agenda SIS-Link 2010 Introductie Educator 03 Concept: Massa maatwerk 04

Nadere informatie

Whitepaper. www.facto.nl. De regiepiramide ontsluierd

Whitepaper. www.facto.nl. De regiepiramide ontsluierd De regiepiramide ontsluierd Inleiding Regie is een veelgebruikte term voor een vorm van organiseren in het facilitaire werkveld. Toch is het lang niet altijd duidelijk wat er precies onder moet worden

Nadere informatie

Integratie. 60 procent managers onderschat IT-integratie. Giezeman

Integratie. 60 procent managers onderschat IT-integratie. Giezeman Integratie 60 procent managers onderschat IT-integratie Giezeman Eerste 100 dagen cruciaal 60 procent managers onderschat it-integratie Vijftig tot tachtig procent van de fusies en overnames creëert geen

Nadere informatie

Inleiding Logistiek, Inleiding 13 april 2007

Inleiding Logistiek, Inleiding 13 april 2007 Inleiding Inleiding Logistiek Inleiding Logistiek in het leven van alledag Doel van de cursus Wat is logistiek? Plannen en beheersen Waarom logistiek? Logistiek is maatwerk Kosten en baten van logistiek

Nadere informatie

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen

Nadere informatie

Beleidsplan 2018 Stichting Combiwel Amsterdam

Beleidsplan 2018 Stichting Combiwel Amsterdam Beleidsplan 2018 Stichting Combiwel Amsterdam Beleidsplan 2018 Stichting Combiwel Amsterdam Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1. Gegevens organisatie... 3 1.1 Algemene gegevens... 3 1.2 Contactgegevens:...

Nadere informatie

Belbin Teamrollen Vragenlijst

Belbin Teamrollen Vragenlijst Belbin Teamrollen Vragenlijst Lindecollege 2009 1/ 5 Bepaal uw eigen teamrol. Wat zijn uw eigen teamrollen, en die van uw collega s? Deze vragenlijst kan u daarbij behulpzaam zijn. Zeven halve zinnen dienen

Nadere informatie

Jan W. Veldsink Msc www.aikima.com

Jan W. Veldsink Msc www.aikima.com Leiderschap in een digitale wereld Jan W. Veldsink Msc www.aikima.com All companies must become internet companies or die, and this is not an option. Intel chairman Andy Grove September 1999 Opmerkelijke

Nadere informatie

RIF. samenwerking van Koraal Groep en Assist. Regionaal Integraal Facilitairbedrijf. Facto

RIF. samenwerking van Koraal Groep en Assist. Regionaal Integraal Facilitairbedrijf. Facto RIF Regionaal Integraal Facilitairbedrijf samenwerking van Koraal Groep en Assist Facto 120509 1 Inhoud Introductie Koraal Groep Vebego International Samenwerking in de zorg Project aanpak joint venture

Nadere informatie

Executive Briefing Managing Data Center Performance 2013 en verder

Executive Briefing Managing Data Center Performance 2013 en verder Managing Data Center Performance 2013 en verder Voor bedrijven in het economische gebied EMEA is de grootste uitdaging bij de exploitatie van hun rekencentra het zorgen voor de beschikbaarheid van services

Nadere informatie

2014 KPMG Advisory N.V

2014 KPMG Advisory N.V 02 Uitbesteding & assurance 23 Overwegingen bij uitbesteding back- en mid-office processen van vermogensbeheer Auteurs: Alex Brouwer en Mark van Duren Is het zinvol voor pensioenfondsen en fiduciair managers

Nadere informatie

Kennismiddag: Demand Management

Kennismiddag: Demand Management Kennismiddag: Demand Management Agenda Agenda Even voorstellen Inleiding FM FM en uitbesteden Een praktijkvoorbeeld Pauze Wat is Demand management? Borrel 9-10-2014 Kennismiddag: Demand Management Even

Nadere informatie

Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas

Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE Sturen op ICT en samenhang met business Maes als onderzoek model Vanuit onderzoek in bedrijfsleven: IT beslissing Rol Directie Consequentie

Nadere informatie

VORM GEVEN AAN VISIE

VORM GEVEN AAN VISIE VORM GEVEN AAN VISIE Hoe businessarchitectuur bijdraagt aan het bereiken van businessdoelen White paper Auteurs: Martin van den Berg, Aldert Boersma, Serge Bouwens, Erica Dane, Bonne van Dijk, Paul Dijkwel,Jan

Nadere informatie

Blauwdruk voor succesvol FM. Inclusief performance management, contractmanagement en planning en control voor facilitaire organisaties

Blauwdruk voor succesvol FM. Inclusief performance management, contractmanagement en planning en control voor facilitaire organisaties Blauwdruk voor succesvol FM Inclusief performance management, contractmanagement en planning en control voor facilitaire organisaties Inhoud Voorwoord Planning en control voor facilitaire organisaties

Nadere informatie

Wat is Lean Six Sigma_01.qxd 26-7-2005 10:35 Pagina 1. Wat is Lean Six Sigma?

Wat is Lean Six Sigma_01.qxd 26-7-2005 10:35 Pagina 1. Wat is Lean Six Sigma? Wat is Lean Six Sigma_01.qxd 26-7-2005 10:35 Pagina 1 Wat is Lean Six Sigma? Wat is Lean Six Sigma_01.qxd 26-7-2005 10:35 Pagina 2 Wat is Lean Six Sigma_01.qxd 26-7-2005 10:35 Pagina 3 Wat is Lean Six

Nadere informatie

Organiseren van IT. Auteur Datum. Jan Bartling 27 januari 2017

Organiseren van IT. Auteur Datum. Jan Bartling 27 januari 2017 Organiseren van IT Auteur Datum Jan Bartling 27 januari 2017 1. Deltion College Rob Vos Professioneel met studenten 2. Horizon College - Jacques Smeets Ervaren uitbesteder 3. Da Vinci College Ger Reijnders

Nadere informatie

Leiderschap bij organisatie verandering. Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015

Leiderschap bij organisatie verandering. Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015 1 1 Leiderschap bij organisatie verandering Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015 Het belang van leiderschap: overal om ons heen 2 Thema s 3 1. Wat is leiderschap?

Nadere informatie

Lean Six-Sigma. HealthRatio Operational Excellence

Lean Six-Sigma. HealthRatio Operational Excellence Lean Six-Sigma HealthRatio Operational Excellence De zorg werkt in een roerige omgeving Veel veranderingen leggen extra druk op zorginstellingen om goedkoper, efficiënter en transparanter te kunnen werken.

Nadere informatie

Gemeentelijke samenwerking juridische functie - workshop

Gemeentelijke samenwerking juridische functie - workshop Gemeentelijke samenwerking juridische functie - workshop Lustrumcongres Prettig Contact met de Overheid Den Haag, Dr. Henriëtte van den Heuvel Prof.dr. Heinrich Winter Bespreking essentie Handreiking Juridisch

Nadere informatie

Missie en positionering Servicebureau

Missie en positionering Servicebureau Missie en positionering Servicebureau 29 november 2015 Inleiding In de huidige situatie, bij zowel De Basis als Primus, kenmerkt de organisatiestructuur zich als een lijn-staf structuur. Het primaire proces

Nadere informatie

Organisatie principes

Organisatie principes Organisatie principes Een overzicht van organisatie principes die als richtsnoer dienen bij het vormgeven van flexibele, innovatieve organisaties. Deze principes zijn gebaseerd op de Moderne Sociotechniek.

Nadere informatie

ITIL en/of eigen verantwoordelijkheid

ITIL en/of eigen verantwoordelijkheid ITIL en/of eigen verantwoordelijkheid Leo Ruijs 20 SEPTEMBER 2011 INNOVATIEDAG MANSYSTEMS Service8 B.V. Stelling ITIL BEPERKT DE EIGEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN MEDEWERKERS EN HEEFT DAARMEE EEN NEGATIEVE

Nadere informatie

Internationale Marketing H4. Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse

Internationale Marketing H4. Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse Internationale Marketing H4 Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse Executive summary Een samenvatting voor het management 1 à 2 pagina s belangrijkste

Nadere informatie

Duurzaam samenwerken Wilfrid Opheij

Duurzaam samenwerken Wilfrid Opheij Duurzaam samenwerken Wilfrid Opheij Congres 2011 Samenwerken aan FM www.factomagazine.nl Wie tot 5 kan tellen, kan samenwerken leren Ede 26-5-2011 Wilfrid Opheij Facility Management is sterk in beweging.

Nadere informatie

DE CIO VAN DE TOEKOMST

DE CIO VAN DE TOEKOMST MIC 2015 DE CIO VAN DE TOEKOMST 30 oktober 2015 Mark van der Velden principal adviseur, interim manager EVEN VOORSTELLEN ONDERWERPEN De complexiteit van ICT in de zorg ICT ontwikkeling in drie stappen

Nadere informatie

Checklist Audit voor Shared Service Centers SSC Evidence/brondocument Opmerkingen Wel of niet een SSC? Evidence/brondocument Opmerkingen

Checklist Audit voor Shared Service Centers SSC Evidence/brondocument Opmerkingen Wel of niet een SSC? Evidence/brondocument Opmerkingen Checklist Audit voor Shared Service Centers 1 SSC Evidence/brondocument Opmerkingen Stel vast dat een SSC als accountable eenheid georganiseerd is Grootboeknummer in boekhoudsysteem, er moet een budget

Nadere informatie

ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten

ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten Een introductie van de samenwerking tussen de ISM-methode en Lean Een whitepaper van 10-8-2017 Whitepaper: ISM en Lean 1 ISM en Lean, natuurlijke bondgenoten De ISM-methode

Nadere informatie

1. Burgemeester en Wethouders van Leiden, ter uitvoering van het besluit van Burgemeester en Wethouders d.d. 29 april 2008 nr. 08.

1. Burgemeester en Wethouders van Leiden, ter uitvoering van het besluit van Burgemeester en Wethouders d.d. 29 april 2008 nr. 08. CONVENANT SHARED SERVICE CENTER LEIDSE REGIO DE ONDERGETEKENDEN: 1. Burgemeester en Wethouders van Leiden, ter uitvoering van het besluit van Burgemeester en Wethouders d.d. 29 april 2008 nr. 08.0355;

Nadere informatie

Professioneel facility management. Competenties en veranderstrategieën om waarde toe te voegen aan het primaire proces

Professioneel facility management. Competenties en veranderstrategieën om waarde toe te voegen aan het primaire proces Professioneel facility management Competenties en veranderstrategieën om waarde toe te voegen aan het primaire proces Inhoud Voorwoord Professionele frontliners 1. Theoretisch kader 2. Competenties en

Nadere informatie

Interne communicatie manager Interne communicatiespecialist met strategisch en organisatorisch inzicht

Interne communicatie manager Interne communicatiespecialist met strategisch en organisatorisch inzicht Profiel Interne communicatie manager Interne communicatiespecialist met strategisch en organisatorisch inzicht 8 juni 2018 Opdrachtgever UWV Voor meer informatie over de functie Irene Vervelde, adviseur

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt 2 inleiding De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is onder invloed van de schuldencrisis in een nieuwe recessie beland; de economische

Nadere informatie

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management

Perselectief Interim. Specialistisch Interim Management Perselectief Interim Specialistisch Interim Management Inleiding De laatste economische ontwikkelingen hebben organisaties nieuwe uitdagingen gegeven. Of het nu de sector bouw is of onderwijs & overheid,

Nadere informatie

Figuur 1 Model Operational Excellence

Figuur 1 Model Operational Excellence 1. Management samenvatting Ondanks de groeiende populariteit process redesign, is er maar weinig bekend over de strategieën die organisaties kunnen volgen om te bereiken. Een redesign strategie bevat de

Nadere informatie

De opgave. Drie gelijkwaardige gemeenten Sterke lokale identiteit Bestuur dicht bij bevolking Bestaande samenwerkingsvormen

De opgave. Drie gelijkwaardige gemeenten Sterke lokale identiteit Bestuur dicht bij bevolking Bestaande samenwerkingsvormen De opgave + Drie gelijkwaardige gemeenten Sterke lokale identiteit Bestuur dicht bij bevolking Bestaande samenwerkingsvormen - Kwetsbare eigen organisatie Beperkte investeringsbudgetten Onvoldoende slagkracht

Nadere informatie

Samenvatting uit het Tevredenheidsonderzoek 2012 / 2013

Samenvatting uit het Tevredenheidsonderzoek 2012 / 2013 Samenvatting uit het Tevredenheidsonderzoek 2012 / 2013 Onderzoek is uitgevoerd en gerapporteerd door Panteia in opdracht van Loopbaankamer Tilburg Bronvermelding van hieronder vermeldde gegevens: Panteia,

Nadere informatie

Contractmanagement in Nederland anno 2011

Contractmanagement in Nederland anno 2011 Contractmanagement in Nederland anno 2011 Samenvatting Mitopics Theo Bosselaers NEVI René van den Hoven Februari 2012 1 Periodiek onderzoekt Mitopics de professionaliteit waarmee Nederlandse organisaties

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT

HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT HOOFDSTUK 1: MERKEN & STRATEGISCH MERKENMANAGEMENT 1 INTRODUCTIE H:1 Een merk is in de eerste plaats een product. Een product is fysiek, een service, winkel, persoon, organisatie, plaats of een idee. Een

Nadere informatie

De kracht van een sociale organisatie

De kracht van een sociale organisatie De kracht van een sociale organisatie De toegevoegde waarde van zakelijke sociale oplossingen Maarten Verstraeten. www.netvlies.nl Prinsenkade 7 T 076 530 25 25 E mverstraeten@netvlies.nl 4811 VB Breda

Nadere informatie

Cloud Economics in Education

Cloud Economics in Education Cloud Economics in Education SURFnet Cloud Vendor Dag 21 september 2011 Verdonck, Klooster & Associates (VKA) Sander van Geest Sander.vangeest@vka.nl +31 6 14929834 Wie van u kent (hand omhoog als ja)

Nadere informatie

3 Services. Onze winning game voor úw efficiency. Graag tot uw dienst met totaaloplossingen rondom gassen.

3 Services. Onze winning game voor úw efficiency. Graag tot uw dienst met totaaloplossingen rondom gassen. 3 Services Onze winning game voor úw efficiency. Graag tot uw dienst met totaaloplossingen rondom gassen. 02 Services Een forse stap verder dan het leveren van gasmoleculen. Uw concurrentie mijlen voor

Nadere informatie

managing people meeting aspirations Natuurlijke groei

managing people meeting aspirations Natuurlijke groei managing people meeting aspirations Natuurlijke groei geloof Wij hebben een gemeenschappelijke visie pagina - managing people, meeting aspirations Vandaag verhoogt CPM de prestaties op elk niveau van uw

Nadere informatie

Persoonlijk opleiding plan

Persoonlijk opleiding plan Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums

Nadere informatie

Onderhoud kan productieprocessen LEAN-er maken. LEAN en onderhoud in de voedingsmiddelen industrie 16 september 2011. Inhoud

Onderhoud kan productieprocessen LEAN-er maken. LEAN en onderhoud in de voedingsmiddelen industrie 16 september 2011. Inhoud Onderhoud kan productieprocessen LEAN-er maken LEAN en onderhoud in de voedingsmiddelen industrie 16 september 2011 Rob Brager 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Waarom productieprocessen? 3. Traditioneel productieproces

Nadere informatie

White Paper. Basisregistratie Personen (BRP), mogelijkheden

White Paper. Basisregistratie Personen (BRP), mogelijkheden Basisregistratie Personen (BRP), mogelijkheden en kansen door samenwerking van gemeenten Samen voor ons eigen. Inleiding Gemeenten kunnen bijna niet meer zonder elkaar. Bezuinigingen, efficiency en steeds

Nadere informatie

ICT Management. Leerprocessen en hun invloed op de kwaliteit van IT-servicemanagement. Kortere terugverdientijd door het versnellen van het leerproces

ICT Management. Leerprocessen en hun invloed op de kwaliteit van IT-servicemanagement. Kortere terugverdientijd door het versnellen van het leerproces ICT Management Kortere terugverdientijd door het versnellen van het leerproces Leerprocessen en hun invloed op de kwaliteit van IT-servicemanagement SOLUTIONS THAT MATTER 1 Kortere terugverdientijd door

Nadere informatie

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het

Nadere informatie

Uitkomsten ICT Barometer 2012. Presentatie PON BPO Seminar 14 November 2012

Uitkomsten ICT Barometer 2012. Presentatie PON BPO Seminar 14 November 2012 Uitkomsten ICT Barometer 2012 Presentatie 14 November 2012 Introductie Stefan Westdijk Director Outsourcing & IT Advisory Ernst & Young Oedger Meijborg Manager Outsourcing Advisory Ernst & Young ICT Barometer

Nadere informatie

Scenario s samenwerking in de regio

Scenario s samenwerking in de regio Scenario s samenwerking in de regio Opmerkingen vooraf: * Drie varianten naast elkaar gezet; 1. Gemeente blijft zelfstandig verder gaan; 2. Samenwerking BCH met 3D brede blik (dus vizier is vanuit gehele

Nadere informatie

Grip op verandering door het verbinden van cultuur en strategie

Grip op verandering door het verbinden van cultuur en strategie Grip op verandering door het verbinden van cultuur en strategie VNO-NCW 4 maart 2015 De heliumstick We zijn gestart met de oefening met de Heliumstick. De opdracht leek eenvoudig: breng de stick met zijn

Nadere informatie

Whitepaper Verbonden Partijen

Whitepaper Verbonden Partijen Whitepaper Verbonden Partijen Om meer aandacht te kunnen besteden aan hun kernactiviteiten zijn steeds meer lokale overheden geneigd om organisatieonderdelen te verzelfstandigen al dan niet in samenwerking

Nadere informatie

Uw specialist in technisch management

Uw specialist in technisch management IP-Solutions Het technisch beheer van installaties staat onder druk. De toenemende concurrentie, kostendruk en veranderende wet- en regelgeving vraagt om grotere transparantie, flexibiliteit en efficiency.

Nadere informatie

ORGANISATIEDISSONANTIE

ORGANISATIEDISSONANTIE ORGANISATIEDISSONANTIE Hebben wij dat? Marianne Kok 2015 Marianne Kok Titel Organisatiedissonantie Ondertitel Hebben wij dat? ISBN 978-90-823911-0-7 Druk Eerste druk, 2015 NUR 801 management algemeen Trefwoorden:

Nadere informatie

E-resultaat aanpak. Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen

E-resultaat aanpak. Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen E-resultaat aanpak Meer aanvragen en verkopen door uw online klant centraal te stellen 2010 ContentForces Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,

Nadere informatie

Circulaire inkoop: van droom naar werkelijkheid Inkoop heeft sleutel in handen

Circulaire inkoop: van droom naar werkelijkheid Inkoop heeft sleutel in handen Circulaire inkoop: van droom naar werkelijkheid Inkoop heeft sleutel in handen Green Deal Circulaire Inkoop Prof.dr.ing. Jacques J.A.M. Reijniers MBA Utrecht, 16 januari 2014 Leadership Entrepreneurship

Nadere informatie

Meerkeuzevragen (40 punten) Vraag Antwoord Verwijzing naar vindplaats in studiemateriaal

Meerkeuzevragen (40 punten) Vraag Antwoord Verwijzing naar vindplaats in studiemateriaal Antwoordmodel Aan dit antwoordmodel kunnen geen rechten worden ontleend. Het antwoordmodel dient als indicatie voor de corrector. Meerkeuzevragen (40 punten) Vraag Antwoord Verwijzing naar vindplaats in

Nadere informatie

Customer Case VIBA. Feiten in het kort:

Customer Case VIBA. Feiten in het kort: Feiten in het kort: Bedrijf: NV Medewerkers: 100 Activiteiten: is een technische handelsonderneming met de hoofdvestiging in Zoetermeer. De organisatie telt drie divisies: Bevestigen; Machinegereedschappen

Nadere informatie

ICT alignment en ICT governance: theorie en praktijk

ICT alignment en ICT governance: theorie en praktijk ICT alignment en ICT governance: theorie en praktijk lezing voor de MBO raad, dd. 21/1/2010. Dr.mr.ir. Th.J.G Thiadens, Lector ICT governance Fontys Hogeschool, Docent aan de UvA, Erasmus, UvT, RuG, OU

Nadere informatie

DE RUIT VAN KLANTGERICHTHEID IN DE ZORG

DE RUIT VAN KLANTGERICHTHEID IN DE ZORG DE RUIT VAN KLANTGERICHTHEID IN DE ZORG 8 OKTOBER 2009 OVER KLANTGERICHTHEID BRON: WWW.STUDIOBONTEKOE.NL INTRO Klantgerichtheid programma s en trajecten op maat INTRO Zorgorganisatie De klant staat centraal

Nadere informatie

Aan de slag met Regie van kwaliteit!

Aan de slag met Regie van kwaliteit! Aan de slag met Regie van kwaliteit! Jochem Pollmann - Jos van Rooijen - René Bliekendaal - Charissa Nab 1 Introductie - Welkom Wie ben je? Waar werk je / Wat is jouw rol? Wat weet je van Regie van kwaliteit?

Nadere informatie

Stand van zaken IM in Nederland Informatiemanagement onderzoek Quint Wellington Redwood 2010

Stand van zaken IM in Nederland Informatiemanagement onderzoek Quint Wellington Redwood 2010 Stand van zaken IM in Nederland Informatiemanagement onderzoek Quint Wellington Redwood 2010 Tanja Goense 16 September 2010 Programma Even voorstellen Opzet onderzoek Bevindingen Samengevat Foodforthought

Nadere informatie

EIGENSCHAPPEN CONVERGED HARDWARE

EIGENSCHAPPEN CONVERGED HARDWARE EIGENSCHAPPEN CONVERGED HARDWARE Eigenschappen Converged Hardware 1 van 8 Document Informatie Versie Datum Omschrijving Auteur(s) 0.1 29-09-2015 Draft Remco Nijkamp 0.2 29-09-2015 Volgende Versie opgesteld

Nadere informatie

ORDINA SAMEN SLIMMER WERKEN

ORDINA SAMEN SLIMMER WERKEN ORDINA SAMEN SLIMMER WERKEN VAN AGENDEREN NAAR DOEN Terwijl u dit leest, voltrekt zich een revolutie in het zakelijk landschap. Het Nieuwe Werken (HNW) staat volop in de aandacht. En niet zonder reden:

Nadere informatie

Succesvol ERP selecteren en implementeren. Mitopics BV dé specialist op ERP-gebied vanuit risicobeheersing

Succesvol ERP selecteren en implementeren. Mitopics BV dé specialist op ERP-gebied vanuit risicobeheersing Succesvol ERP selecteren en implementeren Mitopics BV dé specialist op ERP-gebied vanuit risicobeheersing Onze concurrenten hebben veel betere informatie! Onze klanten verwachten meer van ons! Onderhoud

Nadere informatie

ALV 17 januari 2017 Uitkomsten besturingsmodel

ALV 17 januari 2017 Uitkomsten besturingsmodel ALV 17 januari 2017 Uitkomsten besturingsmodel Aanleiding onderzoek besturingsmodel Inrichting oude bestuur Bestuurscrises 2014 en voorjaar 2016 Nieuwe regelgeving en druk van rijkstoezichthouders Besluit

Nadere informatie

Bedrijfskunde. H4 Samenwerking

Bedrijfskunde. H4 Samenwerking Bedrijfskunde H4 Samenwerking Toename in samenwerking Een toename in concurrentie en technologische ontwikkelingen dwingt bedrijven beter na te denken over efficiëntie en effectiviteit. Door Mondialisering

Nadere informatie

Rapport Voorbeeld adviseur. Voorbeeld adviseur2. voorbeeld Rapportage

Rapport Voorbeeld adviseur. Voorbeeld adviseur2. voorbeeld Rapportage Rapport Voorbeeld adviseur Naam Adviseur Voorbeeld adviseur2 voorbeeld Rapportage Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Detail overzicht

Nadere informatie

Bouwstenen voor Shared Services De relatie opdrachtnemer en opdrachtgever

Bouwstenen voor Shared Services De relatie opdrachtnemer en opdrachtgever Bouwstenen voor Shared Services De relatie opdrachtnemer en opdrachtgever Den Haag 9 december 2004 Almar-Wimer Siebenga MBA directeur ICT Samenwerkingsverband Zuidwest Fryslân Taken ISZF Werkplek-, netwerk-

Nadere informatie

Senior communicatieadviseur

Senior communicatieadviseur Profiel Senior communicatieadviseur Interne communicatiespecialist met strategisch en organisatorisch inzicht 26 oktober 2018 Opdrachtgever UWV Voor meer informatie over de functie Irene Vervelde, adviseur

Nadere informatie

Advies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie

Advies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie DIENST Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie Advies over en ondersteuning bij het initieel inrichten/optimaliseren

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING DIVISIEMANAGER (M/V)

FUNCTIEBESCHRIJVING DIVISIEMANAGER (M/V) 1. SITUERING VAN DE FUNCTIE Standplaats Gent Weddeschaal A8a A8b (Loopbaanpad Organisatie) 1 2. DOEL De strategie van de organisatie uitdragen en realiseren door het leiden, organiseren en beheren van

Nadere informatie

Servicedesking! Hot or Not? Egbert van der Steege MSc

Servicedesking! Hot or Not? Egbert van der Steege MSc Servicedesking! Hot or Not? Egbert van der Steege MSc FACTO CONGRES 2013 Servicedesking! Hot or Not? 11 juni 2013 BENT U TEVREDEN OVER DE PERFORMANCE VAN UW (FACILITAIRE) SERVICEDESK? DRAAGT UW (FACILITAIRE)

Nadere informatie

Verkopen van Inkoop. Hoe bereik en betrek ik de interne klant uit het primaire proces?

Verkopen van Inkoop. Hoe bereik en betrek ik de interne klant uit het primaire proces? Verkopen van Inkoop Hoe bereik en betrek ik de interne klant uit het primaire proces? Agenda Voorstellen Visie Verkoop van inkoop Waarom inkoopmarketing? Hoe inkoop verkopen? Inkoopresultaat delen Do s

Nadere informatie