Inhoudsopgave. Jaarverslag /26

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Profiel NOB 4 Nederlands onderwijs wereldwijd 7 Subsidie 9 Dienstverlening aan Nederlandse scholen in het buitenland 10 Dienstverlening aan Europese Scholen 17 - Europese scholen 17 - Nederlandstalige afdeling van het Lycée International, Saint Germain-en-Laye 21 - Raad van Bestuur Europese scholen 22 NOB Structuur en personeel 24 Financieel overzicht Jaarverslag /26

3 Voorwoord 2010 was een jaar van bezinning en langzaam herstel. De mondiale economische en financiële crisis heeft aangetoond hoe breekbaar vertrouwen is en hoezeer de wereldhandel en onze samenleving op dit vertrouwen zijn gebaseerd. Onrustige tijden vergroten de behoefte aan verankering, een vertrouwde omgeving, en verbondenheid. Nederlands onderwijs in het buitenland houdt Nederlandstalige kinderen en jongeren in het buitenland aangesloten. Zo hebben zij bij terugkeer een goede aansluiting op het Nederlands onderwijssysteem. Door de Nederlandse (moeder)taal en cultuur te behouden en de basis, de eigen identiteit, te waarborgen, krijgen kinderen de kans om grenzenloos te groeien. In 2010 vierden wij het 30-jarig bestaan van NOB. Deze mijlpaal ging gepaard met het vernieuwen van de positionering van de organisatie. NOB is de belangenbehartiger voor Nederlands onderwijs vanuit een internationaal perspectief. Als expertisecentrum staan wij voor een hoogwaardige dienstverlening en streven wij ernaar een inspirerende partner te zijn voor aangesloten en Europese scholen. Vol trots zien wij hoe deze scholen met gedreven leerkrachten en soms bescheiden middelen voor groots onderwijs zorgen. Daarnaast wordt NOB steeds meer een open organisatie, met aandacht voor innovatie, professionalisering en met vele gewaardeerde samenwerkingen in de onderwijswereld. Naast het delen van onze eigen expertise betrekken wij graag externe experts op verschillende terreinen bij ons werk, bijvoorbeeld op de Bijscholing of bij het ontwikkelen van nieuwe producten. Zo ondersteunen wij vanuit een breed draagvlak het verhogen van de kwaliteit van Nederlands onderwijs in het buitenland. In 2010 en verder in de toekomst! Lianne Dekker Bestuurder / Directeur Voorburg, juni 2011 Jaarverslag /26

4 Profiel NOB Duizenden Nederlandse kinderen van alle leeftijden wonen een tijd van hun leven in het buitenland. Als zij terugkeren gaan ze in Nederland naar school of starten zij een vervolgopleiding. Het bijhouden van het Nederlands versoepelt de overgang naar het Nederlands onderwijssysteem. Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (NOB) zet zich sinds 1980 in voor wereldwijd goed Nederlands onderwijs. Zo houden we Nederlandstalige kinderen in het buitenland aangesloten, waar ze vandaag ook zijn en morgen naartoe gaan. Het ministerie van OCW heeft NOB dertig jaar geleden de opdracht gegeven om het Nederlands onderwijs in het buitenland te bevorderen, te ondersteunen en te adviseren. Vanuit Voorburg staan we zo n 230 Nederlandse scholen in het buitenland en de drie organisaties voor afstandsonderwijs bij met subsidie. Voor scholen speelt NOB ook een rol op onderwijskundig en bestuurlijk gebied. Daarnaast verzorgt NOB het werkgeverschap van de Nederlandse leerkrachten en directeuren van de Europese scholen, en vertegenwoordigen we Nederland in het bestuur van de Europese scholen. Waar ze vandaag ook zijn en morgen naartoe gaan Organisatieidentiteit Kansen bieden aan (Nederlandstalige) kinderen en jongeren vanuit internationaal perspectief, waar ze vandaag ook zijn en morgen naartoe gaan, dat is de missie van NOB. Hierbij richten wij ons niet alleen op Nederlandse scholen in het buitenland en Europese Scholen, maar ook op het onderwijsveld en stakeholders in Nederland. Het doel van Nederlands onderwijs in het buitenland is om aansluiting te vinden bij het onderwijs in Nederland bij terugkeer. Een groot deel van de leerlingen keert na verloop van tijd terug naar Nederland. Steeds meer leerlingen in het buitenland volgen na primair onderwijs ook voortgezet onderwijs in de Nederlandse taal. Zo kunnen zij op termijn ook in Nederland gaan studeren. NOB is de belangenbehartiger voor Nederlands onderwijs vanuit internationaal perspectief. Als expertisecentrum met kennis, kunde en inlevingsvermogen streven wij ernaar een inspirerende partner en hoogwaardige dienstverlener te zijn. Onderwijsvormen Nederlands onderwijs is overal ter wereld mogelijk. Zowel voor kinderen in het basisals in het voortgezet onderwijs, zowel in deeltijd als volledig en zowel via een school als op afstand. Er zijn zo n 230 Nederlandse scholen in het buitenland. In gebieden waar tamelijk veel Nederlanders wonen, bestaan ongeveer 30 Nederlandse dagscholen. Daarnaast zijn er in 82 landen ruim 200 NTC-scholen (Nederlandse Taal en Cultuur), Jaarverslag /26

5 waarvan de helft ook voortgezet onderwijs biedt. Deze scholen geven gemiddeld drie uur per week Nederlandse les en zijn een aanvulling op dagonderwijs op een lokale of internationale school. Het is ook mogelijk om het Nederlands bij te houden via afstandsonderwijs. In zeven landen in Europa zijn veertien Europese scholen gevestigd. Europese scholen waren aanvankelijk alleen bedoeld voor kinderen van ambtenaren van de Europese Unie. Inmiddels worden (onder voorwaarden) ook andere kinderen tot deze scholen toegelaten. Kwaliteit hoog in het vaandel NOB helpt de scholen om de onderwijskwaliteit te waarborgen. Dit doen wij onder meer door de directie, bestuursleden en het onderwijsteam de mogelijkheid te geven om zich bij te scholen en door hen (vaak op afstand) te adviseren. Zowel de scholen als de organisaties voor afstandsonderwijs richten zich op dezelfde kerndoelen en voldoen aan dezelfde kwaliteitseisen als scholen in Nederland. Alle scholen en organisaties voor afstandsonderwijs die bij NOB zijn aangesloten, staan onder toezicht van de Nederlandse Inspectie van het Onderwijs. NOB werkt intensief samen met de Inspectie van het Onderwijs. Het team Buitenland van de Inspectie houdt toezicht op de kwaliteit van het onderwijs op scholen in het buitenland en bij organisaties voor afstandsonderwijs. Het team Europese Scholen houdt toezicht op de Europese scholen en heeft een unieke positie in het werkgeverschap van personeel dat door Nederland aan Europese scholen is gedetacheerd. Netwerkfunctie NOB is de enige intermediair tussen de aangesloten onderwijsorganisaties (contact- en afstandsonderwijs) en de Nederlandse overheid. We werken samen met tal van andere organisaties, zoals het ministerie van Buitenlandse Zaken, onderwijsorganisaties in Nederland, hogescholen en universiteiten, de Nederlandse Taalunie en het Europees Platform. Ook helpen we scholen met elkaar en met andere onderwijsinstellingen in contact te komen. Jaarverslag /26

6 Nederlands onderwijs wereldwijd Van Australië tot Suriname en van Spanje tot Vietnam, Nederlands onderwijs is wereldwijd mogelijk. Eind 2010 volgden circa leerlingen van 4 tot en met 18 jaar Nederlands onderwijs in het buitenland, een lichte groei van 3% ten opzichte van Zij doen dit als onderdeel van of als aanvulling op het internationale of lokale onderwijs, via volledig Nederlandse scholen, Europese scholen of op afstand. Het aantal Nederlandse leerlingen en scholen laat in de afgelopen tien jaar een vrijwel continue stijging zien. Deze toename komt vooral door het NTC primair onderwijs. De laatste jaren neemt ook het voortgezet NTC-onderwijs een vlucht. Deze groei in leerlingaantallen wordt onder andere mogelijk gemaakt door de ruim 800 leerkrachten die Nederlands onderwijs buiten Nederland verzorgen. Aan het begin van het schooljaar 2010/2011 volgden Nederlandse leerlingen onderwijs op een van de Europese scholen. Aan het Lycée International in St. Germain-en-Laye en het Nederlands Astma Centrum (Rijnlands Education Worldwide) in Davos volgden 186 leerlingen Nederlands onderwijs. Het onderwijs van deze leerlingen wordt anders gesubsidieerd door NOB en is daarom niet vermeld in onderstaande tekst en tabel. Tellen we dit aantal leerlingen op bij de cijfers voor dag-, NTC- en afstandsonderwijs, dan kunnen we stellen dat eind 2010 wereldwijd ruim leerlingen tussen 4 en 18 jaar het vak Nederlands volgen. Tabel 1 Aantal subsidiabele leerlingen op aangesloten scholen (realisatie )* PO NTC-PO AO-PO VO NTC-VO AO-VO nb nb nb nb nb nb Totaal * Bij elk jaar is het aantal subsidiabele leerlingen vermeld op de peildatum (1 oktober van het voorafgaande kalenderjaar). Leerlingen van nieuwe scholen die in de loop van het kalenderjaar starten, tellen gewogen mee (naar rato van het resterend aantal maanden). Jaarverslag /26

7 In 2010 volgde het grootste gedeelte van de leerlingen (67%) NTC-onderwijs in het buitenland. Zo n 20% van de leerlingen volgde volledig Nederlandstalig onderwijs op dagscholen. Deze dagscholen bevinden zich met name op locaties waar van oudsher grote groepen Nederlanders wonen zoals Curaçao, Aruba, Jakarta en Singapore. Bijna 13% van de leerlingen volgde afstandsonderwijs. Ongeveer 10% van alle leerlingen is Vlaams. Van oudsher bestond de grootste groep leerlingen in het Nederlands onderwijs in het buitenland uit zogenaamde expatkinderen, met name in wereldsteden en ontwikkelingsgebieden. Van deze kinderen zijn veelal beide ouders Nederlanders en de band met Nederland is meestal zeer hecht. Het aandeel expatkinderen in de totale leerlingenpopulatie neemt de laatste jaren geleidelijk af. Leerlingen 67% volgt NTC-onderwijs 20% zit op een dagschool 13% houdt het Nederlands bij op afstand Daarentegen stijgt het aantal kinderen uit gezinnen dat (al dan niet tijdelijk) naar populaire emigratielanden verhuist, zoals Australië, Nieuw Zeeland, de Scandinavische landen, Frankrijk en Spanje. Meestal zijn beide ouders Nederlanders. Uit een onderzoek naar emigratie van het NIDI uit 2008 blijkt dat 45% van emigranten na zeven jaar toch is teruggekeerd naar Nederland. Ook wonen er veel Nederlandse kinderen uit gemengde huwelijken in Zuid-Europese landen als Cyprus, Turkije, Spanje, Portugal en Griekenland. Daarnaast zien we steeds vaker dat Nederlandse gezinnen over de grens gaan wonen in Duitsland en België. Grafiek 1 Verdeling leerlingen over de continenten in 2010 Zuid Amerika 18% Afrika 7% Australië 3% Noord Amerika 5% Azië 17% Europa 50% Jaarverslag /26

8 De grootste stijging in leerlingaantallen zien we dit jaar op scholen in Australië, Nieuw- Zeeland, Zuid-Afrika, Tsjechië en Kenia. Ook de scholen in Zwitserland en Finland laten een grote stijging zien. Het betreft hier NTC-scholen, zogenaamde Nederlandse Taal en Cultuur scholen, waar kinderen gemiddeld drie uur per week les krijgen in de Nederlandse taal en cultuur. In 2010 zijn zes nieuwe scholen gestart. Vijf bieden NTC-PO, een biedt zowel NTC- PO als NTC-VO. De nieuwe scholen zijn te vinden in Nieuw-Zeeland, Libië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Duitsland en Singapore. Zeven scholen sloten in 2010 hun deuren, meestal vanwege terugloop van het leerlingenaantal en in een enkel geval vanwege de veiligheidssituatie ter plekke. Jaarverslag /26

9 Subsidie NOB ontvangt jaarlijks een bedrag van het Ministerie van OCW. Ruim de helft hiervan is bestemd voor de uitvoering van bestuurlijke en werkgeverstaken voor de Europese scholen, het Lycée International in St. Germain-en-Laye en het Nederlands Astma Centrum in Davos. De andere helft (de zogenaamde basissubsidie ) is bestemd voor subsidie en ondersteuning van het Nederlands onderwijs in het buitenland. In 2010 ontving NOB een bedrag van circa 7,6 miljoen aan basissubsidie voor het Nederlands onderwijs in het buitenland. Minimaal vijfenzestig procent van deze basissubsidie wordt uitgekeerd aan de scholen. Twintig procent wordt door NOB gebruikt voor het verstrekken van advies en de ontwikkeling van middelen voor Nederlandse scholen in het buitenland. Organisaties voor afstandsonderwijs ontvangen vijfentachtig procent van de basissubsidie. Maximaal vijftien procent van dit bedrag is bestemd voor beheer, bestuur en administratie van NOB. Tabel 2 Subsidiebedrag per leerling (voor Nederlandse scholen in het buitenland) Reguliere subsidie ICT-subsidie Eenmalige extra bijdrage NOB keerde tegen het einde van 2010 aan alle aangesloten scholen en organisaties voor afstandsonderwijs een eenmalige extra bijdrage uit van 30 per subsidiabele leerling. ICT-subsidie Bovenop de basissubsidie keerde NOB in 2010 circa aan ICT-subsidie aan scholen en organisaties voor afstandsonderwijs uit. Per leerling kwam de ICT-subsidie in 2010 op 28. Jaarverslag /26

10 Dienstverlening aan Nederlandse scholen in het buitenland Nederlandse scholen in het buitenland staan voor de uitdagende taak om leerlingen kwalitatief goed Nederlands onderwijs te bieden dat gericht is op mogelijke terugkeer naar Nederland. NOB biedt het bestuur, de directie en het onderwijsteam van deze scholen naast subsidie, ook advies en ondersteuning. In 2010 is de unit Advies & Support in haar dienstverlening verder gegaan met het centraal stellen van de klant. NOB biedt zowel onderwijskundige als bestuurlijke diensten aan aangesloten scholen. De afgelopen jaren is het begeleiden van scholen in oprichting bij het maken van een goede start en het werven van leerkrachten een belangrijke pijler in de dienstverlening geweest. Daarnaast adviseren we scholen over het borgen van de bestuurlijke en onderwijsinhoudelijke continuïteit - essentieel in de dynamische wereld van expats en emigranten. Een derde pijler is het begeleiden van scholen die al wat langer bestaan in de volgende stap in hun ontwikkeling. In het buitenland zijn er aanzienlijk minder scholingsmogelijkheden. NOB biedt de scholen daarom graag handvatten om zich verder te professionaliseren. Professionalisering is essentieel voor de kwaliteit van zowel het onderwijs als de leerkracht Sinds het klanttevredenheidsonderzoek in 2008, waarin de dienstverlening van NOB met een 8,2 werd beoordeeld, is NOB zich nog meer op de klant gaan richten en leveren we waar mogelijk maatwerk. De denkwijze school centraal blijft leidend. Intensieve contacten met scholen Om de dienstverlening nog beter te laten aansluiten op de specifieke situatie van scholen, onderhoudt NOB intensieve contacten met de Nederlandse scholen in het buitenland; In 2010 werden 44 aangesloten scholen bezocht door adviseurs van NOB; De drie regiocoördinatoren hielden gedurende het jaar de vinger aan de pols; NOB was aanwezig op de regiobijeenkomst in Griekenland; Op de jaarlijkse bijscholing hebben in 2010 ruim 250 deelnemers gewerkt aan hun vakkennis en daarmee de professionalisering van het onderwijs op hun school. Daarnaast is de bijscholing hét contactmoment voor scholen onderling, en voor scholen met NOB; Een aantal bestuursleden, directeuren en leerkrachten heeft tijdens een verblijf in Nederland een bezoek gebracht aan NOB, waaronder voor de voorbereidingsdag voor nieuwe leerkrachten; Net als in voorgaande jaren hebben alle adviseurs in 2010 veelvuldig en regelmatig contact met scholen gehad via telefoon, Skype en ; Om het onderwijsteam, directie- en bestuursleden in het buitenland te informeren en motiveren heeft NOB in 2010 wederom een mix van Jaarverslag /26

11 communicatiemiddelen ingezet: digitale nieuwsbrieven als de E-flits, het blad OBN, BuitenBand digitaal, de website en Mijn School - een besloten portal voor gesubsidieerde scholen. Allemaal waardevolle contactmomenten, die NOB helpen om de behoeften van scholen nog beter in kaart te brengen en de dienstverlening en communicatie daarop af te stemmen. Schoolbezoeken ondersteuning ter plekke Bestuurskundig adviseurs en onderwijsadviseurs bezoeken regelmatig aangesloten scholen in het buitenland. Het doel van een schoolbezoek is tweeledig: wederzijdse kennismaking en het versterken van de relatie adviseren en ondersteunen in de verdere ontwikkeling NOB werkt nauw samen met de Inspectie van het Onderwijs. Waar tijdens een inspectiebezoek het onderwijs wordt beoordeeld, heeft een schoolbezoek van NOB meer een ondersteunend en adviserend karakter. Hierbij is er veel ruimte voor de behoeften van individuele scholen. Scholen kunnen zelf aangeven met welke thema s zij tijdens het schoolbezoek aan de slag willen. Samen wordt de agenda van het bezoek bepaald. Zo kunnen scholen het maximale uit een schoolbezoek halen. Bij het plannen van de schoolbezoeken spelen de grootte, ligging en bereikbaarheid van scholen een rol. Tussen 2002 en 2007 zijn vrijwel alle scholen een keer bezocht. Vanaf 2008 is de tweede cyclus begonnen. In 2010 heeft NOB 44 scholen bezocht in de volgende landen: Nigeria, Kroatië, Oostenrijk, Japan, Zweden, Peru, Nicaragua, Rusland, Oekraïne, China, Taiwan, België, Turkije, Duitsland, Bolivia, Zweden, Denemarken, Frankrijk, Singapore, Portugal en het Verenigd Koninkrijk. Regiocoördinatie & regiobijeenkomsten Iedere school heeft vanaf januari 2009 een vast aanspreekpunt binnen NOB. De drie Met de helikopterview van de regiocoördinator kunnen we onze dienstverlening specifiek afstemmen op de regio. regiocoördinatoren onderhouden actief contact met scholen, analyseren wat er leeft bij scholen in de regio en verifiëren of de dienstverlening van NOB aansluit bij de wensen en behoeften. Binnen NOB koppelen collega s relevante informatie over de scholen en regio s terug aan de betreffende regiocoördinator. Jaarverslag /26

12 In 2010 zijn er enkele regiobijeenkomsten geweest. Het doel van deze bijeenkomsten is om scholen met elkaar in contact te brengen, onderlinge uitwisseling op gang te brengen, de relatie met NOB te verstevigen en daarmee een impuls te geven aan de kwaliteit van het onderwijs. Op een regiobijeenkomst in Griekenland zorgde NOB voor inhoudelijke ondersteuning en informatieverstrekking. Zelf hebben scholen ook regiobijeenkomsten georganiseerd, bijvoorbeeld in Zwitserland. Daarnaast zijn scholen uit dezelfde regio of hetzelfde land bij elkaar gekomen tijdens speciale lunches op de jaarlijkse NOB Bijscholing. Bijscholing Interactie Enthousiaste, bekwame leerkrachten en bestuurders met visie zijn de hoeksteen van elke school. Leerkrachten, directie- en bestuursleden in het buitenland hebben minder mogelijkheden om hun vakkennis op peil te houden. Bekwaamheidsbevordering en schoolontwikkeling zijn speerpunten. Daarom organiseert NOB jaarlijks in juli de driedaagse Bijscholing. Een speciaal team zet zich in om een passend cursus- en workshopaanbod neer te zetten en daarbij de meest geschikte cursusleiders te zoeken. Alles gericht op kwaliteitsverbetering van het Nederlands onderwijs in het buitenland. De Bijscholing is uniek in zijn soort want helemaal op maat gemaakt voor de buitenlandsituatie. Daarnaast is er ruim de gelegenheid voor ontmoeting en uitwisseling. Steeds meer Nederlandse scholen in het buitenland weten de Bijscholing te vinden: in 2010 reisden zo n 250 deelnemers uit 53 landen af naar Veldhoven een record! De WK-finale Nederland-Spanje zorgde daarnaast voor een onvergetelijke openingsavond. Het thema Interactie liep als een rode draad door het programma. Nieuw in 2010 was een uitgebreider voor- en natraject waardoor de cursussen nog beter aansloten op de praktijk van de deelnemers. Alle veertien, deels nieuwe, cursussen werden positief beoordeeld. Ook de onderlinge ontmoetingen en het opbouwen van contacten met andere Nederlandse scholen in het buitenland behoren tot de opbrengsten. Professionalisering NOB zet zich in voor de kwaliteit van het Nederlands onderwijs in het buitenland, onder andere door het bevorderen van professionalisering. Scholen kunnen hiervoor gebruik maken van vele kanalen; van OBN tot een breed scala aan cursussen op de bijscholing, tot advies op maat, collegiale consultatie en nog ontelbaar veel andere mogelijkheden. NOB heeft de laatste jaren onderzocht hoe zij de scholen nog beter kan ondersteunen op het gebied van professionalisering. Jaarverslag /26

13 Bijdrage Digipabo NOB wil leerkrachten die zonder bevoegdheid voor de klas staan de kans geven om vanuit het buitenland hun diploma te halen. Zo is er vanaf januari de mogelijkheid om een financiële bijdrage te krijgen voor de Digipabo. Leerkrachten kiezen zelf aan welke hogeschool ze de Digipabo willen volgen. Deelnemers aan de volledige opleiding ontvangen maximaal vier achtereenvolgende jaren steeds een bijdrage van 1000 euro. Leerkrachten die de verkorte tweejarige opleiding volgen, ontvangen per jaar dezelfde bijdrage. Een van de voorwaarden voor het ontvangen van deze bijdrage is het verbonden zijn aan een aangesloten school. Bekwaamheidstraject Wie niet in staat is om de Digipabo te volgen, kan sinds 2010 toch vanuit het buitenland werken aan de beroepsbekwaamheid. NOB ontwikkelde in samenwerking met Hogeschool InHolland het bekwaamheidstraject, in eerste instantie voor leerkrachten in het primair onderwijs. Aanleiding was de Een vakkundige verrijking voor zowel de leerkracht als een kwaliteitsimpuls voor de school toenemende vraag van NTC-scholen om onbevoegde leerkrachten meer bekwaamheid te geven. Daarnaast werd bekend dat de Inspectie van het Onderwijs van plan was in 2011 de dispensatieregeling te laten vervallen, een extra stimulans voor besturen om het heft voor de professionalisering van het onderwijsteam in eigen handen te nemen. Dit professionaliseringstraject heeft als doel de deskundigheid van NTC-leerkrachten te vergroten, vindt grotendeels digitaal plaats en omvat in totaal 15 maanden. Aan het eind wacht een certificaat en vrijstelling voor een deel van de Digipabo. Na het doorlopen van het bekwaamheidstraject kan de onbevoegde leerkracht zelfstandig werken naast een bevoegde leerkracht, die hierdoor minder tijd hoeft te besteden aan coaching en ondersteuning. Een vakkundige verrijking voor zowel de leerkracht als een kwaliteitsimpuls voor de school. Het eerste bekwaamheidstraject ging tijdens de Bijscholing 2010 van start met ruim 25 deelnemers. In 2010 zijn tevens voorbereidingen getroffen voor een eventuele tweede jaargang en zijn de mogelijkheden voor een bekwaamheidstraject voor voortgezet onderwijs in 2011 onderzocht. Blended leren Vanuit de behoefte van scholen en ontwikkelingen in de onderwijsmarkt onderzoekt NOB de mogelijkheden voor een combinatie van contact- en afstandsonderwijs via een digitale leeromgeving. Deze verkenning geschiedt in samenwerking met APS en in overleg met de Inspectie van het Onderwijs. Doelstelling van dit onderzoek is de verzekerde borging van de onderwijskwaliteit bij deze nieuwe werkwijze in het NTConderwijs. In september vond een werkconferentie plaats over deze mengvorm van contact- en afstandsonderwijs. Naast medewerkers van NOB waren ook organisaties als Kennisnet, het Instituut voor Nederlands Internetonderwijs (INIO), APS, Stichting Jaarverslag /26

14 IBID, en Rijnlands Education Worldwide aanwezig om over dit onderwerp van gedachten te wisselen. Volgend jaar gaat naar verwachting een pilot van start voor blended leren in het voortgezet onderwijs. Matrix digitale leerlingvolgsystemen Continuïteit is, zeker op Nederlandse scholen in het buitenland, die relatief een groter verloop hebben dan scholen in Nederland, een belangrijk onderdeel van kwaliteitszorg. In het onderzoek naar Nederlands onderwijs in het buitenland dat de Inspectie voor het Onderwijs in 2009 presenteerde, signaleerde de Inspectie dat het aantonen van de resultaten van het onderwijs voor veel scholen een ontwikkelpunt vormde. Later dat jaar hield NOB derhalve een enquête om de wensen van scholen met betrekking tot het digitaal vastleggen van leerling- en toetsgegevens in kaart te brengen. Hieruit bleek dat de behoeften en omstandigheden van de scholen zo ver uiteenliepen, dat het verenigen van al deze wensen in een enkel systeem geen realistisch streven was. Daarom besloot NOB de scholen te helpen bij het kiezen van een passend systeem voor de eigen school. In 2010 introduceerde NOB een keuzematrix waarin alle opties overzichtelijk op een rij worden gezet. Zo kan elke school een eigen afweging maken. NOB heeft bij de meeste leveranciers van digitale leerlingvolgsystemen een aantrekkelijke korting bedongen. Scholen die voor 31 december 2011 een nieuw digitaal leerlingvolgsysteem aanschaffen kunnen gebruik maken van deze kortingsactie. Daarnaast geeft NOB elke school die voor 31 december 2011 een systeem uit de keuzematrix aanschaft, een eenmalige stimuleringsbijdrage van maximaal 300. Verdere ontwikkelingen In 2010 heeft NOB verschillende producten gemoderniseerd of aangepast aan de wensen van de scholen. Zo gaven scholen bijvoorbeeld aan dat zij behoefte hadden aan meer vrijheid bij het maken van het schoolplan. NOB introduceerde een nieuw hulpmiddel, de schrijfwijzer voor schoolplan en schoolgids, waarmee scholen worden gestimuleerd om het schoolplan toe te spitsen op de eigen specifieke situatie. NOB heeft een overkoepelende licentie afgesloten voor het gebruik van Nieuwsbegrip, een interactieve methode op internet voor begrijpend lezen en woordenschat. Tot 1 augustus 2011 hebben aangesloten scholen toegang tot Nieuwsbegrip Basis en het docentengedeelte van Nieuwsbegrip XL. Voor NTC-leerkrachten in het voortgezet onderwijs is het niet eenvoudig een keuze te maken uit de verschillende lesmethodes. NOB ontwikkelde derhalve de leerstofkeuzes VO, die een selectie maken uit de leerstof van de drie meest gebruikte lesmethodes in het buitenland. Door middel van een enquête heeft NOB het voortgezet onderwijs anno 2010 in beeld gebracht. Met deze informatie kunnen wij onze dienstverlening nog beter op de specifieke wensen van het VO aan laten sluiten. Jaarverslag /26

15 Onderwijskwaliteit - bevindingen van de Inspectie In 2010 voerde de Inspectie van het Onderwijs 78 inspectiebezoeken uit waarbij ze de opbrengsten van het onderwijs, het leerproces en de kwaliteitszorg heeft beoordeeld. 85% van de onderzochte scholen heeft een positieve beoordeling gekregen. In 2008 lag dit percentage op 68 en in 2009 op 71. Het aantal aangepast toezichtarrangementen wordt dus elk jaar minder. De intensivering van het contact tussen de scholen en NOB, en de toegenomen begeleiding van NOB bij de start van nieuwe scholen zijn ontwikkelingen die met deze groeiende kwaliteit in verband kunnen worden gebracht, constateerde de Inspectie. 85% van de scholen scoort minimaal een voldoende Terugkeeronderzoek Inspectie De Inspectie is, in overleg met NOB, in 2010 begonnen met het onderzoeken of leerlingen bij terugkeer zonder problemen kunnen instromen in het Nederlands onderwijs. Het onderzoek heeft betrekking op leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs uit Nederlandse of gemengde gezinnen die tijdens of aan het eind van het schooljaar zijn teruggekeerd. De Inspectie maakt hierbij onderscheid tussen leerlingen van dagscholen, NTC-scholen en van instellingen voor afstandsonderwijs. In de tweede helft van 2011 wordt het onderzoek afgerond met een rapport. Promotie in Nederland Ook in 2010 heeft NOB gewerkt aan het vergroten van de bekendheid van het bestaan van, het belang van en de mogelijkheden voor Nederlands onderwijs in het buitenland onder doelgroepen in Nederland. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om expats, ouders met emigratieplannen, onderwijsorganisaties en jongeren. Belangrijke promotiemiddelen zijn deelname aan emigratiebeurzen en seminars, de tweejaarlijkse onderwijsbeurs NOT (Nationale Onderwijs Tentoonstelling), advertenties en publicatie van artikelen in bladen en op websites en contacten in het Nederlandse onderwijsveld. De focus in de communicatie ligt op het bestaan en het belang van Nederlands onderwijs in het buitenland, de verschillende onderwijsvormen en praktijkervaringen. Daarnaast geeft NOB per en telefoon voorlichting aan ouders over vertrek naar het buitenland, verblijf en terugkeer. Ouders worden geïnformeerd over de manieren waarop ze het Nederlands onderwijs in het buitenland kunnen volgen: via volledig Nederlands onderwijs, via een NTC-school of via een van de organisaties voor afstandsonderwijs. Informatie voor ouders in het buitenland Het magazine BuitenBand komt sinds 2008 uit als een serie losse artikelen in digitale vorm. Scholen kunnen deze artikelen inzetten om ouders te motiveren en een bijdrage te leveren aan de school en aan de taal- en cultuurontwikkeling van hun kind. Ook kunnen de artikelen van pas komen om ouders Jaarverslag /26

16 te informeren over ontwikkelingen in het onderwijs in Nederland. Los daarvan zijn de artikelen een prima middel om een sfeerbeeld neer te zetten van scholen en de mensen die betrokken zijn bij het Nederlands onderwijs in het buitenland. Deze artikelen verschenen in 2010 ook op de website van NOB. Jaarverslag /26

17 Dienstverlening aan Europese Scholen Er zijn veertien Europese scholen, verdeeld over zeven lidstaten van de Europese Unie. NOB voert een aantal werkgeverstaken uit voor de leerkrachten die aan de Europese scholen zijn gedetacheerd. Het Ministerie van OCW heeft ons deze bevoegdheden in mandaat gegeven. NOB is bij de uitvoering van deze taken in nauw overleg met een door de minister aangewezen ambtenaar van het Ministerie van OCW, de inspecteurs die toezicht houden op de Europese scholen en andere betrokkenen. Personeelsleden Aan het begin van het Europese schooljaar (september 2010) had Nederland 84 personeelsleden aan Europese Scholen gedetacheerd. Grafiek 2: Door Nederland gedetacheerd personeel aan Europese scholen in Adjunct directeur VO Adjunct directeur PO (kleuter- en lagere school) Algemeen directeur Administrateur Pedagogisch adviseur Leraar VO (voortgezet onderwijs) De Europese scholen in Frankfurt, Alicante, Brussel I en Luxemburg II hebben geen Nederlandstalige afdelingen. Toch is op een aantal van deze scholen Nederlands personeel gedetacheerd. Dit is mogelijk omdat een aantal functies niet gebonden is aan een taalsectie (directeur, adjunct directeur, administrateur, pedagogisch adviseur en bijvoorbeeld leraar lichamelijk opvoeding). We zien dit bijvoorbeeld bij de Europese School Brussel I (pedagogisch adviseur). Jaarverslag /26

18 Ruim Nederlandse leerlingen Aan het begin van het schooljaar 2010/2011 bezochten Nederlandse leerlingen de Europese scholen. Grafiek 3: Nederlandse leerlingen op Europese scholen Kleuteronderwijs Lager onderwijs Voortgezet onderwijs Personele mutaties In 2010 gingen twee leerkrachten met FPU. Eén leerkracht ging met pensioen en één leerkracht ging op eigen verzoek met ontslag. Voor vier leerkrachten eindigde de detachering op grond van het bereiken van de maximale detacheringduur. Zeven leerkrachten, één directeur en een adjunct-directeur werden nieuw benoemd. Ziekteverzuim Het gemiddelde ziekteverzuimpercentage van de gedetacheerde leerkrachten op de Europese scholen lag in 2010 op 3,2 procent. Voor de verzuimbegeleiding heeft NOB een overeenkomst met Achmea Vitale. Negenjaarsregeling Het Statuut van het Gedetacheerde Personeel aan de Europese scholen (rechtspositieregeling voor het gedetacheerd personeel) kent een beperking van de detacheringduur. Voor personeel dat na 1988 is aangesteld, eindigt de detachering na negen jaar. Dit betekent dat vrijwel elk jaar leerkrachten teruggegeven worden aan de nationale werkgever. In veel gevallen keert een leerkracht dan terug naar Nederland. Jaarverslag /26

19 Jaar Terugkeerders Vanaf een jaar voor beëindiging van de detachering start NOB een terugkeerbegeleidingstraject om te voorkomen dat de leerkrachten werkloos worden. Hierbij maken wij regelmatig gebruik van externe bureaus. In 2010 eindigde van vier docenten de detachering op grond van het bereiken van de maximale detacheringduur. Eén van de docenten werd opnieuw benoemd aan de Europese School in de functie van adjunct directeur. De overige drie docenten werden begeleid door een extern bureau en de personeelsadviseur van NOB. Alle leerkrachten vonden aansluitend een nieuwe baan. In september 2010 begon de terugkeerbegeleiding van de docenten waarvan in september 2011 de detachering zal eindigen. Scholing Acht leerkrachten deden een beroep op het scholingsfonds door een verzoek in te dienen voor vergoeding van een individueel opleidingstraject. In zes gevallen kon NOB dit verzoek inwilligen. In 2010 besloot de Vlaamse Delegatie dat ook de Vlaamse leraren die werken aan de Nederlandstalige afdelingen, deel kunnen gaan nemen aan de driejaarlijkse Europese Bijscholing die in 2012 weer zal plaatsvinden. ICT NOB ontvangt jaarlijks van het Ministerie van OCW ICT-subsidie voor de Nederlandstalige afdelingen van de Europese scholen. De Nederlandstalige afdelingen bepalen zelf in overleg met de inspecteur wat aan hard- en software gewenst is. Vervolgens dienen zij een bestedingsverzoek in bij NOB. In 2010 werd tweeëntwintig keer een bestedingsverzoek ingediend. Naast de reguliere ICT subsidieregeling heeft NOB in het voorjaar van 2009 een speciaal project opgestart om het gebruik van ICT binnen het onderwijs van de Nederlandstalige secties op Europese scholen te bevorderen. Op basis van de uitkomsten van een enquête onder de leerkrachten van deze secties is een projectplan geformuleerd waarin een keuze is gemaakt voor het inzetten (ratio 1 PC per leerling) van netbookcomputers (Skoolmates) in combinatie met digiborden (Smartboards). Eind 2009 zijn de Europese Scholen Bergen en Luxemburg 1 benaderd om als pilotscholen te fungeren. Dit project is in 2010 verder uitgerold. Jaarverslag /26

20 Schoolbezoeken In 2010 hebben twee medewerkers van de Unit Europese Scholen een bezoek gebracht aan de Europese scholen in Karlsruhe, München, Bergen, Varese, Luxemburg, Mol en de vier scholen in Brussel. Het doel van deze schoolbezoeken is onder andere ontmoeting en informatie-uitwisseling met de gedetacheerde leerkrachten en het management van de scholen. Communicatie Alle gedetacheerde leerkrachten ontvangen drie keer per jaar het magazine Onderwijs Buiten Nederland (OBN) van NOB. Drie keer per jaar ontvangen zij ook de Nieuwsbrief Europese Scholen per , waarin informatie van rechtspositionele aard wordt besproken. De Nieuwsbrief heeft in 2010 een nieuw uiterlijk gekregen. Voor de verspreiding van andere informatie werkt NOB met zogenaamde contactpersonen. Elke Nederlandstalige afdeling, zowel PO als VO, heeft een contactpersoon. Deze ontvangt de correspondentie van NOB en verspreidt deze onder de leerkrachten. Voor nieuw benoemde leerkrachten is er de brochure Werken op een Europese School. Deze bevat informatie over zaken als belasting, verzekeringen en handige tips bij vertrek naar en terugkeer uit het buitenland. Onderhoud Europese School Bergen De Staat der Nederlanden is op grond van Europese verdragen verantwoordelijk voor de bouw en het onderhoud van het schoolgebouw van de Europese School in Bergen. Het Ministerie van OCW heeft deze taak overgedragen aan NOB. Op 1 april 2009 is de uitvoering en advisering van onderhoudsmanagement na een contractsperiode van drie jaar overgegaan van GMA naar Ingenieursbureau Oranjewoud. Dit bureau heeft de meerjarenonderhoudsplanning (MOP) geactualiseerd. Nederlandstalige secties Op grond van de eigen regels van de Europese Scholen in combinatie met de afname van het aantal Nederlandstalige leerlingen heeft de Raad van Bestuur besloten de Nederlandstalige secties in Karlsruhe en Culham met ingang van 2005 gefaseerd te sluiten. Bij de start van het schooljaar 2010 telde de sectie in Karlsruhe nog 7 leerlingen in het voortgezet onderwijs en de sectie in Culham telt nog 5 leerlingen. De Nederlandstalige leerlingen worden toegelaten in een van de andere taalsecties op school. De leerlingen (voor zover het Cat I en II betreffen) behouden wel hun recht op moedertaalonderwijs. Jaarverslag /26

21 De Nederlandstalige afdeling van het Lycée International, Saint Germain-en-Laye NOB is in opdracht van het Ministerie van OCW bestuurder en werkgever van de Nederlandstalige afdeling van het Lycée International in Saint Germain-en-Laye. NOB voert de werkgeverstaak uit in mandaat namens het Ministerie van OCW. De taak van bevoegd gezag, oftewel het schoolbestuur, is een gedelegeerde taak die NOB op eigen verantwoordelijkheid uitvoert. In het kader van haar schoolbestuurstaak heeft NOB in 2010 twee keer een schoolbezoek gebracht aan de Nederlandstalige afdeling. Het Lycée International is een Franse staatsschool ten westen van Parijs, waarbinnen de internationale leerlingen in een van de elf internationale afdelingen zes tot acht uur per week les volgen in de eigen moedertaal. Het onderwijs is bestemd voor kinderen van vier tot en met achttien jaar. Het voortgezet onderwijs wordt op vwo-niveau gegeven. De school heeft ongeveer 2700 leerlingen, waarvan 186 leerlingen op de Nederlandstalige afdeling zitten. Het slagingspercentage in 2010 was honderd procent. In het primair onderwijs zijn alle leerlingen overgegaan naar de volgende klas. In het voortgezet onderwijs is één leerling blijven zitten. Het Nederlandse onderwijsteam bestaat uit een rector, een secretaresse en vijf docenten. Onderwijskundige ontwikkelingen In 2010 is de digitalisering van het leerlingvolgsysteem (Filemaker) voltooid. Voor alle leerlingen werden excursies met een pedagogisch en sociaal karakter georganiseerd. De bovenbouw van het voortgezet onderwijs maakte een zesdaagse reis naar België en Nederland. Binnen het primair onderwijs werd een begin gemaakt met de keuze van een betere methode voor het onderdeel begrijpend lezen. Tevens werden de nieuwe Citotoetsen in gebruik genomen. In het voortgezet onderwijs is een nieuwe methode ingevoerd voor geschiedenis (onderbouw) en Nederlands (bovenbouw). Professionalisering van de personeelsleden heeft plaatsgevonden door deelname aan enkele korte cursussen. Alle personeelsleden werden geschoold in het gebruik van Filemaker en kregen op locatie een tweedaagse scholing aangaande intercollegiale visitatie. Jaarverslag /26

22 Op het gebied van ICT zijn middelen gereserveerd om in 2011 grotere uitgaven te kunnen doen. Bestuurlijke ontwikkelingen De Nederlandstalige afdeling en NOB hebben nauw samengewerkt met de Medezeggenschapsraad (MR). Er is een beleid van collegiale visitatie tot stand gekomen, ondersteund door nascholing op locatie. Een nieuwe klachtenregeling is vastgesteld en de school heeft het Periodiek KwaliteitsOnderzoek (PKO) door de onderwijsinspectie voorbereid. Personeel Afgezien van een voor de afdeling hoge mate van vervangingen, waren er geen wijzigingen in het personeelsbestand. De afdeling beschikte over uitstekende vervangers. Raad van Bestuur Europese scholen Het hoogste orgaan binnen het systeem van Europese Scholen is de Raad van Bestuur. De raad bestaat uit vertegenwoordigers van de lidstaten, de Europese Commissie, ouders, personeel en leerlingen, het Europees Patent Bureau en Eurocontrol. De Nederlandse delegatie in de Raad van Bestuur bestaat uit het hoofd van de eenheid Onderwijs, Cultuur en Media van de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie in Brussel (voorzitter) en de manager Unit Europese Scholen van NOB (plaatsvervangend voorzitter). De volledige delegatie bestaat uit de onderwijsinspecteurs PO en VO (lid van de Raad van Inspecteurs) en een ambtenaar van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (lid van het Budget Comité van de Europese scholen). De Raad van Inspecteurs en het Budget Comité vormen de adviesorganen van de Raad van Bestuur. De Nederlandse delegatie is in 2010 zes keer bijeen gekomen bij NOB, onder meer om de vergaderingen van de Raad van Inspecteurs en het Budget Comité voor te bereiden alsmede de vergaderingen van de Raad van Bestuur. Daarnaast sprak de delegatie over uiteenlopende onderwerpen zoals bezuinigingsvoorstellen, hervorming van het systeem, European Schooling Den Haag en de toekomst van de Jaarverslag /26

23 Nederlandstalige secties in de Europese Scholen en dan met name de positie van de sectie in Brussel IV. Europese Scholing Den Haag Het ministerie heeft na overleg met de convenantpartijen (gemeente Den Haag, het Rijnlands Lyceum) en de Europese Commissie besloten om een accreditatieproces te starten ten behoeve van een Europese School Type II in Den Haag. De agentschappen van de Commissie die in Den Haag gevestigd zijn (Eurojust en Europol) zijn de afgelopen jaren sterk gegroeid en er is bij hen toenemende behoefte aan European Schooling. Ook vanuit EOB (Rijswijk) en ESA/ESTEC (Noordwijk) is belangstelling getoond voor deze vorm van internationaal onderwijs. In nauw overleg tussen alle betrokken partijen is een nieuwe General File of Interest tot stand gekomen. Deze is aangeboden aan de Raad van Bestuur. In de decembervergadering gaf de Raad van Bestuur haar goedkeuring aan het document. In 2011 wordt het Dossier of Conformity (tweede stap in het accreditatieproces) gepresenteerd. Als de accreditatie succesvol verloopt opent de nieuwe school in september 2012 haar deuren. Jaarverslag /26

24 NOB Structuur en personeel Lianne Dekker is bestuurder/directeur van NOB. Raad van Toezicht Met ingang van 1 januari 2008 heeft NOB een Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht is in 2010 vier keer bijeengekomen en was als volgt samengesteld: mevrouw drs. A.A.M. van Driel F. Lander (voorzitter) drs. D.A. Stijl H. Strietman mr. A.H. Westendorp (secretaris) Units, afdelingen en medewerkers Bestuurder/directeur: Managementassistent: Controller: Unit Advies & Support: Unit Europese Scholen: Unit Intes: Afdeling BCS (Bedrijfsvoering, Communicatie & Subsidie): Lianne Dekker Syl de Mooy Bob Visser (tot 1 september) Hanneke Kadijk, Fred Adam, Yvonne Bendermacher, Lenny Tamerus (tot 15 februari ), Jessica Kikken, Alinda de Beus, Everdiene Geerling, Angelique Hoogstrate (vanaf 1 april), Marije van Kempen, Claudia Versteeg, Marlou Bijlhout, Ruud Kouijzer, Annelise Sprenger (vanaf 1 juli), Hans Hardeman (vanaf 1 augustus), Femke Jasper (vanaf 1 maart). Frans van de Kerkhof, Denise van de Berg, Leonie Beks, Sigrid Goertz, Maria-Laura Cardenas (vanaf 1 mei), Eugéne van der Heijden. Andrea van de Velde, Margreet Paardekooper, Janine Ziemerink (tot 1 februari), Pieter de Kool (tot 1 september), Robin Belles, Tjitske Buijtendijk, Hans Luijten, Evelyne de Groot, Willemijn van Os (vanaf 1 mei). Martin Schravesande, Ineke Brijder, Ciel Dalen Gilhuys, Simone Hillebrand, Joke van der Voort, René Vlak, Angelina van Weerdenburg, Elie Kabagema, Bert van den Eijkel, Suzanne Kievit, Charlotte Wagenaar. Jaarverslag /26

25 Personele bezetting Aan het begin van het jaar waren er 35 medewerkers in dienst voor in totaal 31,2 fte, verdeeld over twaalf fulltimers en zesentwintig parttimers. Het gemiddelde aantal fte s per arbeidscontract was op 1 januari rond 0,80 (op basis van 36 uur). Vier medewerkers zijn uit dienst getreden. Zes nieuwe medewerkers zijn aangetrokken. Hiermee is de stand van de formatie op 31 december medewerkers, die samen 32,3 fte vervullen, bestaande uit negen fulltimers en dertig parttimers. Grafiek 4 Personele bezetting op 31 december medewerkers fte's fulltimers parttimers Ziekteverzuim Het ziekteverzuim in 2010 bedroeg 5,9%. Eén medewerker is het hele jaar ziek geweest. Professionalisering medewerkers Er is in 2010 een aantal opleidingen gevolgd, variërend van eendaagse conferenties tot uitgebreidere cursussen, bijvoorbeeld op het gebied van meertaligheid, onderwijs en nieuwe media, communicatie, adviesvaardigheden en schoolbegeleiding. Personeelsvertegenwoordiging (PVT) De PVT heeft dit jaar zes keer een overleg gehad met de bestuurder. Uit elke unit/afdeling zit een vertegenwoordiger in de PVT. Arbeidsvoorwaarden Van de mogelijkheid om ATV-dagen in te ruilen voor salaris hebben twee medewerkers gebruik gemaakt (50% ATV-dagen inleveren). Eén medewerker heeft vijf maanden een sabbatical genomen. Van ouderschapsverlof is in 2010 door één medewerker gebruik gemaakt. Van zorgverlof is in 2010 geen gebruik gemaakt. Financieel overzicht Jaarverslag /26

26 Het verkort financieel overzicht van NOB over 2010 luidt als volgt: realisatie begroting Realisatie Baten Overige overheidsbijdragen en subsidies Baten werk i.o.v. derden Overige baten Totaal baten Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvesting Overige lasten Totaal lasten Financiële baten en lasten Saldo *Bedragen x en afgerond op duizendtallen Toelichting Voor het jaar 2010 is er een nieuw controleprotocol vanuit het ministerie van OCW in werking getreden. Voor de jaarrekening is in 2010 nog het format van 2009 gehanteerd. In 2011 zal het format aangepast worden aan de regeling jaarverslaglegging onderwijs (RJO) van OCW. Jaarverslag /26