ING Hoog Dividend Aandelen Fonds

Transcriptie

1 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Jaarverslag 2009 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds (subfonds van ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V.) DIRECTIE en BEHEERDER ING Fund Management B.V. Prinses Beatrixlaan AK Den Haag Internet: / ING Fund Management B.V. J.T. Atack D.J. Eckert M.F.M. van Elk J.G.S.M. Straatman ACCOUNTANT Ernst & Young Accountants LLP BANKIER ING Bank N.V.

2 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Inhoudsopgave Jaarverslag ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Profiel... 3 Kerncijfers...4 Algemene inleiding... 5 Directieverslag... 7 Jaarrekening Balans Winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht...14 Toelichting...15 Overige gegevens Jaarverslag ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V. Profiel Directieverslag...31 Jaarrekening Balans Winst-en-verliesrekening Toelichting...36 Overige gegevens Jaarverslag ING Dividend Aandelen Basis Fonds Financiële verantwoording Balans Winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht...54 Toelichting...55 Overige gegevens ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 2 Jaarverslag 2009

3 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Profiel ALGEMEEN ING Hoog Dividend Aandelen Fonds is een fonds dat deelnemers de mogelijkheid biedt te beleggen in een actief en professioneel beheerde portefeuille van aandelen in bedrijven die zowel hoge dividendrendementen bieden als goede toekomstverwachtingen hebben. DOELSTELLING ING Hoog Dividend Aandelen Fonds stelt zich ten doel om door middel van actief beheer, via het ING Dividend Aandelen Basis Fonds, te komen tot een beter totaal rendement op lange termijn dan de benchmark. Afwijkingen van deze benchmark - zowel in termen van risico als rendement - zijn mogelijk zowel in verband met het beleggingsbeleid van het fonds als in verband met de portefeuilleconstructie. BELEGGINGSBELEID ING Hoog Dividend Aandelen Fonds zal zijn vermogen beleggen door te participeren in het ING Dividend Aandelen Basis Fonds. ING Dividend Aandelen Basis Fonds belegt zijn vermogen in hoofdzaak in aandelen, met een verwacht relatief hoge dividenduitkering. Het ING Dividend Aandelen Basis Fonds streeft naar een hoge dividenduitkering in combinatie met koerswinst. Het fonds heeft de mogelijkheid om de beleggingen zowel direct als indirect - bijvoorbeeld door het aangaan van exposure op de betreffende financiële instrumenten via derivaten of beleggingen in andere beleggingsfondsen - aan te houden. Bedrijven worden primair geselecteerd naar dividendrendement op basis van kwantitatieve modellen. Daarnaast worden de aldus geselecteerde bedrijven altijd nog doorgelicht op hun vooruitzichten, aangezien dividendrendement alleen een te beperkte toets vormt. Het ING Dividend Aandelen Basis Fonds volgt een gedisciplineerde aan- en verkoopstrategie; als de aandelenkoers van een bedrijf stijgt, daalt het dividendrendement en voldoet het bedrijf niet meer of in mindere mate aan de beleggingscriteria van het ING Dividend Aandelen Basis Fonds. Het belang in dat bedrijf kan dan geheel of gedeeltelijk met koerswinst worden verkocht. Het fonds kan gebruik maken van derivaten zoals opties, futures, warrants, swaps en valutatermijntransacties. Deze kunnen worden toegepast voor het afdekken van risico's, efficiënt portefeuillebeheer en verhoging van het rendement. Daarbij kan sprake zijn van hefboomwerking waardoor de gevoeligheid van het fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Bij het gebruik van derivaten wordt ervoor zorg gedragen dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft. REGIO Wereldwijd BENCHMARK MSCI World Index BEURSNOTERING Het fonds is genoteerd op Euronext Amsterdam by NYSE Euronext, met als handelssymbool INGHD. De ISIN-code van de aandelen is NL ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 3 Jaarverslag 2009

4 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Kerncijfers ALGEMEEN Eigen vermogen Aantal geplaatste aandelen Intrinsieke waarde per aandeel 19,34 16,97 27,86 31,24 28,45 Beurskoers 19,31 17,00 27,82 31,61 28,71 Rendement van het fonds % 20,81-35,83-7,02 14,02 25,56 Rendement van de benchmark % 26,72-37,24-1,18 7,92 27,51 Relatief rendement % -5,91 1,41-5,84 6,10-1,95 Uitgekeerd dividend per aandeel 0,97 1,20 1,28 1,12 0,97 MEERJARENOVERZICHT (in totalen) Inkomsten Kosten Waardeveranderingen Totaal beleggingsresultaat (per aandeel) Inkomsten 0,80 1,38 1,59 1,47 1,42 Kosten 0,24 0,34 0,44 0,42 0,33 Waardeveranderingen 2,78-10,46-3,13 2,87 4,88 Totaal beleggingsresultaat 3,34-9,42-1,98 3,92 5,97 ALGEMEEN De vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk de periode 1 januari tot en met 31 december van het betreffende jaar, tenzij anders vermeld. De beurskoers betreft m.i.v. boekjaar 2007 de transactiekoers waartegen op de eerste beursdag van het volgende boekjaar aan- en verkopen in aandelen van het Subfonds zijn afgewikkeld. Het rendement van het fonds is gebaseerd op de intrinsieke waarde per aandeel rekening houdend met (eventuele) dividenduitkeringen. Het relatief rendement betreft het verschil tussen het rendement van het fonds en het rendement van de benchmark. Het gemiddeld aantal aandelen, zoals dat wordt gebruikt in de berekening van het meerjarenoverzicht per aandeel, wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van de uitstaande aandelen per 31 december van het vorig kalenderjaar en die per 31 maart, per 30 juni, per 30 september en per 31 december van het gelijk met het onderhavige boekjaar eindigende kalenderjaar in de verhouding 0,5:1:1:1:0,5. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 4 Jaarverslag 2009

5 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Algemene inleiding Jaarbericht 2009 In 2009 kenden de financiële markten twee duidelijke gezichten. Tot 9 maart, het laagste punt van aandelen in deze economische cyclus, was er sprake van extreme risicoaversie. In de rest van het jaar was de risicobereidheid terug. Na 9 maart stegen Amerikaanse aandelen in twee weken met 25%, de meest explosieve stijging sinds Opmerkelijk was ook dat het herstel, overigens vanaf extreem lage niveaus, zonder significante correctie doorzette. Bedrijven grepen massaal de kans om hun balans te verbeteren; de activiteit op de markt van (hoogrentende) bedrijfsleningen sloeg records. Met dit herstel logenstraften markten de extreem pessimistische verwachtingen aan het begin van het jaar: een depressie, deflatie (structurele prijsdalingen) en het mogelijk niet intact blijven van het financiële systeem. Dat de wereldeconomie aan dit doemscenario ontkwam, was vooral te danken aan de beleidsmakers. Met talloze fiscale en monetaire maatregelen bestreden overheden en centrale banken de, door de kredietcrisis ontstane, vraaguitval. Dankzij hun maatregelen gingen ook de ontwrichte geld- en kapitaalmarkten geleidelijk weer functioneren. Economisch- en bedrijfsnieuws, dat positief bleef verrassen, droeg bij aan vertrouwensherstel. Het herstel werd mede aangejaagd door Azië, vooral China. Het land benutte zijn economische kracht, ontstaan via spaaroverschotten, om razendsnel uit het dal te komen. Tijdens vorige recessies was de VS de belangrijkste aanjager van de wereldeconomie geweest. Opkomende economieën in Azië en Latijns Amerika, waaronder de leveranciers van grondstoffen, profiteerden het eerst. De betreffende landen en hun banken leden nauwelijks onder de kredietcrisis. Daarom werkten de stimulansen er efficiënter door dan in het westen. Geleidelijk verspreidde het herstel zich over alle regio's. Wereldwijde aandelen presteerden uitstekend, vooral de cyclische segmenten die in 2008 de grootste verliezen hadden geleden. Opkomende markten (+73% in euro) versloegen Europa (+33%), de VS (+25%) en Japan (+3%). De sectoren basismaterialen (+57%), informatietechnologie (+48%), financiële waarden (+28%) en cyclische consumentengoederen (+36%) presteerden het best. De defensieve sectoren niet-cyclische consumentengoederen (+19%), gezondheidszorg (+16%), telecomdiensten (+11%) en nutsbedrijven (+4%) bleven duidelijk achter. De rente op tienjarige staatsleningen bewoog in de eurozone ruwweg tussen 3 en 3,5%. Nadat Griekenland een aanzienlijk slechtere staat van de overheidsfinanciën bekendmaakte, liep de risicopremie op Grieks staatspapier sterk op. Dat het land als een geïsoleerde situatie werd beschouwd bleek uit het feit dat de risicopremies van andere zwakke EMU-landen in 2009 nagenoeg niet opliepen. In de VS bedroeg de tienjaarsrente eind december 3,8%, na in de voorgaande 11 maanden tussen 3 en 3,5% te hebben geschommeld. Bij hoogrentende bedrijfsleningen liepen de risicopremies terug van 1180 basispunten aan het begin van het jaar tot 630 basispunten op 31 december en bij bedrijfsleningen van 350 basispunten naar 140 basispunten. Eenzelfde beeld zagen wij bij schuldpapier van opkomende markten in harde valuta (van 950 basispunten naar 320 basispunten). Bij schuldpapier in lokale valuta verkrapten de risicopremies eveneens sterk. Wereldwijde vastgoedaandelen kenden in 2009 een overeenkomstig koerspatroon als algemene aandelen en de risicovollere obligatiecategorieën. Na forse koersverliezen in de eerste twee maanden van het jaar, stegen wereldwijde vastgoedaandelen na het dieptepunt van de markt op 9 maart zeer fors. De verbetering op de kredietmarkten droeg eraan bij dat vastgoedbedrijven erin slaagden bestaande projecten te herfinancieren. Anders dan de extreem pessimistische verwachting van begin 2009 veronderstelde, kwam ook de financiering van nieuwe aankopen weer op gang. Vooruitzichten Economieën en obligatiemarkten Gedreven door liquiditeiten, lage rentes, fiscale stimulansen en voorraadcorrectie, is de wereldwijde economie uit een zware recessie geklommen. De vooruitzichten voor een aanhoudend herstel zijn gunstig, ondanks nog steeds grote onzekerheden. De onzekerheden houden verband met de, met schulden beladen, Amerikaanse consument, met teruglopende maar nog steeds hoge werkloosheid en met beperkte loongroei. Dat kan de consumptie drukken, in de VS maar ook in de andere grote economieën. Ook de afbouw van de fiscale en monetaire crisismaatregelen kan vanaf omstreeks eind 2010 / in 2011 zorgen voor onzekerheid. Wij verwachten dat het monetaire beleid ruim zal blijven. Wij voorzien lage inflatie en aanhoudend lage rentes, mede gezien de grote overcapaciteit in de industrie en op de arbeidsmarkt. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 5 Jaarverslag 2009

6 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Onze taxatie is dat de rente op tienjarige staatsleningen in de eurozone (Duitsland) in een band tussen 3% en 3,5% blijven bewegen. De rente in de VS bevindt zich thans aan de bovenkant van de bandbreedte die volgens onze taxaties ruwweg tussen 3,5% en 4,0% ligt. Tijdens de eerste maanden van het jaar 2010 focusten de markten in toenemende mate op de kwaliteit van staatsleningen. Vooral van Griekse staatsleningen liepen de risicopremies zeer fors op. In april concretiseerden de landen van de eurozone een vangnet voor het geval het Zuid-Europese land zal verklaren externe hulp nodig te hebben. Bij een eventuele hulpactie zal ook het IMF worden betrokken. De risicovollere categorieën van de vastrentende markt, als (hoogrentende) bedrijfsleningen en schuldpapier van opkomende markten, kenden een zeer sterke rally. Wij blijven positief over deze categorieën tegenover staatsobligaties. De rentes op obligaties met lange looptijden zijn relatief hoog versus de rentes op obligaties met korte looptijden. Wij denken dat deze renteverschillen geleidelijk zullen afnemen, zowel in de eurozone als in de VS. Wereldwijde vastgoedaandelen Door de goede performance in 2009 bevonden vastgoedaandelen zich reeds eind vorig jaar aan de bovenkant van de waarderingsrange, waarbij rekening is gehouden met de lage rentes. De gunstige koersontwikkeling tijdens het eerste kwartaal heeft bijgedragen aan een verder oplopen van de waarderingen. Kortom, vastgoedaandelen zijn uit het oogpunt van waardering minder interessant dan eind vorig jaar. Eind maart lag het gemiddelde dividendrendement onder 4%, wat te laag is om mogelijke koerscorrecties op te vangen. Wereldwijde aandelenmarkten De economische context (doorgaand herstel, forse liquiditeiten, lage rentes) is nog steeds gunstig voor wereldwijde aandelenmarkten. Ook de verwachtingen voor de bedrijfswinsten in 2010 en 2011 zijn gunstig, door kostenmaatregelen, hogere omzetgroei en een verbreding van het herstel van de industriële sectoren naar de, voor de werkgelegenheid cruciale, dienstensectoren. Na de forse koersstijgingen van vorig jaar, continueerden wereldwijde aandelen in de eerste maanden van 2010 de opgaande trend. Momenteel bevinden aandelenwaarderingen zich rond de historische gemiddelden. Deze waarderingen laten ruimte voor verdere koersstijgingen. De hoge risicobereidheid van beleggers is tot nu toe vooral gunstig geweest voor de cyclische sectoren. Op basis van waardering verwachten wij dat defensieve sectoren geleidelijk sterker kunnen gaan participeren in de opgaande koersbeweging. Ondanks de huidige, gunstige omgeving zijn de risico's voor aandelen niet verdwenen. Hierbij denken wij onder meer aan de zwakke loongroei in de VS, Europa en Japan. Tot de risico's behoren naar onze mening tevens: bij de verwachtingen achterblijvende bedrijfswinsten en (berichten over) het terugdraaien van de fiscale en monetaire stimulansen. Wij hebben voorkeur voor aandelen van opkomende markten. Tevens verwachten wij dat grote bedrijven met goede balansen en een behoorlijk dividend bovengemiddeld kunnen presteren. Het relatief sterke herstel van de Amerikaanse economie en de focus van beleggers op de zwakkere landen in de eurozone (met name Griekenland) droegen bij aan de stijging van de Amerikaanse dollar tegenover de euro. Kijken wij naar de periode tot eind 2010, dan kan de dollar dankzij een, door ons verwachte, sterkere economische groei in de VS verder terrein winnen tegenover de euro. Den Haag, 28 april 2010 ING Fund Management B.V. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 6 Jaarverslag 2009

7 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Directieverslag MARKTONTWIKKELINGEN Financiële markten begonnen het jaar in mineur. Beleggers waren extreem bezorgd over een mogelijke depressie, deflatie (structurele prijsdalingen) en de houdbaarheid van het financiële systeem. Met talloze fiscale en monetaire maatregelen bestreden overheden en centrale banken de door de kredietcrisis ontstane vraaguitval. Vanaf begin maart keerde de risicobereidheid terug en trad het koersherstel in. Daarbij droeg het economisch en bedrijfsnieuws, dat positief bleef verrassen, bij aan vertrouwensherstel. Het herstel werd mede aangejaagd door de opkomende economieën in Azië en Latijns-Amerika. De betreffende landen en hun banken leden nauwelijks onder de kredietcrisis. Geleidelijk verspreidde het herstel zich over alle regio's. Wereldwijde aandelen presteerden uitstekend. Opkomende markten rendeerden duidelijk beter dan Europa, de VS en Japan. De meer cyclische sectoren zoals Basismaterialen en Informatietechnologie presteerden significant beter dan de meer defensieve sectoren zoals Gezondheidszorg, Telecommunicatie en Nutsbedrijven. GEVOERD BELEGGINGSBELEID Het fonds behaalde een aantrekkelijk rendement in Ten opzichte van de vergelijkingsmaatstaf bleef de rendementsontwikkeling echter achter. Het eerste kwartaal was zwak voor het fonds. De cyclische accenten in de portefeuille kostten in een dalende aandelenmarkt relatieve performance. Daardoor was het resultaat van de fondsselectie negatief in de sectoren Energie, Financiële waarden en Basismaterialen. Overwogen posities in het olieservicebedrijf Precision Drilling Trust, verzekeraar Legal & General, Bank of America Corp en papierfabrikant UPM-Kymmene droegen negatief bij. Sinds halverwege maart tot jaareinde rendeerde het fonds beter dan de vergelijkingsmaatstaf. Daarbij werd de cyclische tilt verder aangescherpt. In juli kochten we bijvoorbeeld de industriële bedrijven MAN en Bombardier. De bovengemiddelde koersprestaties van namen met een lage kwaliteit drukten het rendementsverloop van het fonds over het volledige jaar. Zo stegen de koersen van banken die bijna failliet waren erg hard, terwijl de dividenduitbetaling niet werd hervat. Ons beleggingsbeleid is gericht op het vinden van de sterkste dividendaandelen en we hebben daardoor een kwaliteitsbias. Op de lange termijn vertaalt dit zich in een aantrekkelijke en samenhangende portefeuille met duidelijke defensieve karakteristieken. VOORUITZICHTEN De zorgen over de Europese overheidsfinanciën leiden voor wat rimpelingen, maar de aandelenmarkten worden nog steeds gesteund door gezonde fundamentele kenmerken. Dit is het gevolg van de combinatie van los monetair- en fiscaal beleid, verbeterde economische cijfers, hoger dan verwachte bedrijfswinsten en van waarderingen die zowel historisch als ten opzichte van andere beleggingscategorieën aantrekkelijk zijn Onafhankelijk van het marktsentiment blijven we trouw aan onze filosofie die de voorkeur geeft aan grote bedrijven met een solide balans en een aantrekkelijk dividendrendement. UITBESTEDING BEHEERACTIVITEITEN Met ingang van 31 augustus 2009 is de gedeeltelijke uitbesteding van de beheerwerkzaamheden aan ING Investment Management Belgium komen te vervallen. Met ingang van deze datum worden de werkzaamheden welke door ING Investment Management Belgium werden uitgevoerd, te weten het nemen van beleggingsbeslissingen binnen het kader van het beleggingsbeleid zoals dat is vastgesteld door ING Fund Management B.V., het verzamelen en verrichten van research op basis waarvan genoemde beslissingen genomen kunnen worden alsmede het geven van opdracht tot aan- en verkoop van effecten, door ING Fund Management B.V. zelf verricht. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 7 Jaarverslag 2009

8 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds RISICO'S BIJ HET DEELNEMEN IN BELEGGINGSFONDSEN Beleggen impliceert het aangaan van transacties in financiële instrumenten. Aan het beleggen in het onderhavige Subfonds en derhalve aan het gebruik van financiële instrumenten zijn zowel kansen als ook risico's verbonden. Het beheersen van risico's die met beleggen zijn verbonden moet altijd in samenhang worden gezien met de kansen, zoals die tot uitdrukking komen in het rendement. Risicomanagement is daarom niet zozeer het zoveel mogelijk inperken van risico's als wel het streven naar een optimale verhouding tussen rendement en risico binnen acceptabele limieten. Onderstaande opsomming bevat een aantal van de belangrijkste risico's die zich voordoen bij daadwerkelijke transacties in financiële instrumenten zoals die worden uitgevoerd in de ING Basis Fondsen. Daar het vermogen hoofdzakelijk wordt belegd in één of meerdere ING Basis Fondsen, worden de risico's aangemerkt als risico's van het onderhavige Subfonds. De belangrijkste risicocategorieën, verbonden met transacties in financiële instrumenten, zijn: Prijsrisico's - Marktrisico Het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in de marktprijs, ten gevolge van factoren die van toepassing zijn op een individueel instrument dan wel voor een verzameling van instrumenten. Het risico varieert met de volatiliteit van de beleggingen. - Renterisico Het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in de marktrente. - Valutarisico Het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in valutakoersen. Kredietrisico Het risico dat voortvloeit uit het feit dat een specifieke tegenpartij tegenover het fonds niet in staat is aan zijn verplichtingen uit hoofde van contracten inzake financiële instrumenten te voldoen. Liquiditeitsrisico Het risico dat het fonds niet de mogelijkheid heeft om de financiële middelen te verkrijgen, die zijn benodigd om aan bepaalde verplichtingen te kunnen voldoen. Het liquiditeitsrisico, dat een fonds loopt, is in hoofdzaak gerelateerd aan de beleggingen van het fonds in incourante effecten. Kasstroomrisico Het risico dat toekomstige kasstromen verbonden aan een financieel instrument zullen fluctueren in omvang. Afwikkelingsrisico Het risico dat bij de afwikkeling van een transactie de tegenpartij niet aan zijn verplichtingen voldoet waardoor betaling of levering van financiële instrumenten niet, niet op tijd of niet zoals verwacht plaatsvindt. Bewaarnemingsrisico Het risico van verlies van in bewaring gegeven activa als gevolg van insolvabiliteit, nalatigheid of frauduleuze handelingen van de bewaarnemer van die activa. Uitlenen van effecten Effecten kunnen worden uitgeleend. Er geldt geen beperking van het percentage van de effecten dat kan worden uitgeleend. Het Subfonds loopt door het uitlenen van effecten een afwikkelingsrisico zoals hierboven omschreven. Naast bovenstaande opsomming kunnen zich ook risico's voordoen die niet specifiek met het gebruik van financiële instrumenten samenhangen. Het betreft: Wijziging in financiële en fiscale wetgeving Doordat financiële en fiscale wetgeving aan verandering onderhevig zijn, kan een omstandigheid ten tijde van toetreding ten nadele wijzigen. Risico verhandelbaarheid In uitzonderlijke situaties kan sprake zijn van verminderde verhandelbaarheid van de rechten van deelneming in het Subfonds. Dit kan zich voordoen indien binnen een kort tijdsbestek relatief omvangrijke uittreding uit het fonds plaatsvindt waardoor er onvoldoende mogelijkheid is, ingegeven door marktomstandigheden, om beleggingen om te zetten in liquide middelen. Dit risico is nauw verwant aan het liquiditeitsrisico. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 8 Jaarverslag 2009

9 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Paraplurisico Het paraplufonds waarvan het onderhavige Subfonds deel uitmaakt, is één juridische entiteit met een ongedeeld vermogen. De vermogens van de afzonderlijke Subfondsen zijn dientengevolge niet juridisch afgescheiden. Dit betekent dat een eventueel negatief vermogenssaldo van een Subfonds gevolgen kan hebben voor de andere Subfondsen. Met name geldt dit bij het doen van uitkeringen alsmede in het geval van liquidatie en vereffening van een Subfonds, waarbij een eventueel negatief vermogenssaldo wordt omgeslagen over de andere Subfondsen. Gezien de aard van de beleggingen, het feit dat hoofdzakelijk in de ING Basis Fondsen wordt belegd en gezien het feit dat de financiering van de beleggingen van ieder Subfonds voor het grootste deel geschiedt met eigen vermogen, is een dergelijke gebeurtenis in de praktijk nagenoeg uitgesloten. Operationeel risico Het risico dat schade ontstaat als gevolg van tekortschietende interne processen en systemen, menselijke fouten of externe gebeurtenissen. Een uitgebreide beschrijving van de risico's kunt u nalezen in het Prospectus en het Supplement. INZICHT IN RISICO'S Het jaarverslag heeft onder meer als functie om inzicht te verschaffen in risico's die zich ultimo verslagperiode voordoen. Dit inzicht is het beste te verkrijgen door het in samenhang beoordelen van het verslag van het Subfonds, van het paraplufonds waarvan het Subfonds deel uitmaakt en van de ING Basis Fondsen waarin het Subfonds participeert. Het in de ING Basis Fondsen opgenomen overzicht Samenstelling van de beleggingen biedt informatie inzake de mate van spreiding van beleggingen op het gebied van zowel regio en valuta als per individuele naam, alsmede inzake rentepercentage en resterende looptijd per belegging in geval van vastrentende beleggingen en geeft daarmede onder meer een indicatie van prijsrisico's. In de toelichting op de balans is in het geval het ING Basis Fonds in vastrentende waarden belegd, informatie opgenomen met betrekking tot duratie en credit ratings van de portefeuille. De duratie is een maatstaf voor de gevoeligheid van vastrentende portefeuilles voor wijzigingen in de marktrente. Terzake van afgeleide financiële instrumenten zijn, voor zover deze instrumenten onderdeel van de portefeuille op verslagmoment uitmaken, overzichten en specificaties opgenomen waarin relevante informatie is weergegeven. Het overzicht Valutapositie dat is opgenomen in de Toelichting op de balans geeft inzicht in de mate waarin de activa en passiva van het fonds in euro dan wel in andere valuta luiden, met inbegrip van de afgeleide financiële instrumenten, zoals valutatermijntransacties, die daaraan mede sturing geven. Indien het fonds effecten uitleent wordt in de Toelichting op zowel de Balans als de W&V nadere informatie verstrekt waarmee inzicht wordt verkregen in de specifieke risico's en de beheersing van die risico's. Voor swap- en valutatermijntransacties wordt, uit efficiency- en kostenoogpunt, gebruik gemaakt van een principal broker, ING AM Interfinance Services B.V. In deze ING-entiteit vindt tevens het collateralmanagement plaats, dat samenhangt met het gebruik van derivaten. Het tegenpartijrisico dat voortvloeit uit deze activiteiten berust bij het fonds. RISICOBEHEER ING Fund Management B.V., de beheerder van het Subfonds, bewaakt met behulp van een systeem van risicobeheersingsmaatregelen dat het fonds in het algemeen en de beleggingsportefeuille in het bijzonder voortdurend blijft voldoen aan de randvoorwaarden zoals die in het prospectus zijn vastgelegd, aan de wettelijke kaders en aan de meer fondsspecifieke interne uitvoeringsrichtlijnen. Dergelijke richtlijnen zijn onder meer gesteld ten aanzien van de mate van spreiding van de portefeuille, de kredietwaardigheid van debiteuren, de kwaliteit van marktpartijen waarmede zaken worden gedaan en de liquiditeit van de beleggingen. Zo zal een brede en goede spreiding van de beleggingen naar verwachting een dempend effect hebben op onderkende prijsrisico's, terwijl selectie op kredietwaardigheidsniveau en limietbewaking de mogelijkheid scheppen om kredietrisico's te beheersen. Liquiditeitsrisico's kunnen worden beperkt door hoofdzakelijk in courante, beursgenoteerde effecten te beleggen. Door gebruik te maken van afgeleide financiële instrumenten is het mogelijk om prijsrisico's zoals valuta- en renterisico's af te dekken of te sturen. Tevens bieden deze instrumenten mogelijkheden tot efficiënt portefeuillebeheer bijvoorbeeld bij anticipatie op in- en uitstroom. Bij het gebruik van derivaten wordt ervoor zorg gedragen dat de market exposure van de portefeuille in lijn is met hetgeen bereikt zou kunnen worden zonder gebruik te maken van derivaten. Daarnaast zullen derivaten zodanig worden gebruikt dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft. De bedrijfsvoering van de beheerder, voor zover die van toepassing is op de activiteiten van de beleggingsinstelling, is mede gericht op het beheersen van operationele risico's. In de paragraaf "Verklaring omtrent de bedrijfsvoering" wordt nader ingegaan op de inrichting van de bedrijfsvoering van de beheerder. Gebruik derivaten in verslagperiode In de verslagperiode is door het Subfonds en de ING Basis Fondsen waarin wordt belegd geen gebruik gemaakt van derivaten. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 9 Jaarverslag 2009

10 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds VERKLARING OMTRENT DE BEDRIJFSVOERING Algemeen Als beheerder van ING Hoog Dividend Aandelen Fonds is het, overeenkomstig artikel 121 van het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo), onze verantwoordelijkheid te verklaren dat voor ING Hoog Dividend Aandelen Fonds wordt beschikt over een beschrijving van de inrichting van de bedrijfsvoering overeenkomstig de in de Wet op het financieel toezicht en de daaraan gerelateerde regelgeving gestelde eisen en dat deze bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2009 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd. Hieronder gaan wij in op de inrichting van de bedrijfsvoering van de beheerder voor zover gericht op de activiteiten van de beleggingsinstelling. De bedrijfsvoering is afgestemd op de omvang van de organisatie en in lijn met bij of krachtens de wet gestelde eisen. Een dergelijke structuur kan geen absolute zekerheid bieden dat zich nooit afwijkingen zullen voordoen, maar is ontworpen om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen over de effectiviteit van de interne beheersingsmaatregelen aangaande de risico's gerelateerd aan de activiteiten van de beleggingsinstelling. De beoordeling van het functioneren en de effectiviteit van de bedrijfsvoering behoort tot de verantwoordelijkheid van de beheerder. Activiteiten in 2009 Ten aanzien van de opzet van de administratieve organisatie en interne controle (thans 'bedrijfsvoering' genoemd) heeft de beheerder het COSO Integrated Framework als uitgangspunt gekozen. Periodiek worden op systematische wijze de significante risico's bepaald. Het bestaande stelsel van interne beheersingsmaatregelen mitigeert deze risico's. De beschrijving van de bedrijfsvoering is geëvalueerd en is in lijn met bij of krachtens de wet gestelde eisen. Dit houdt in dat de significante risico's en interne beheersingsmaatregelen ten aanzien van de relevante processen zijn beoordeeld en geactualiseerd. Aan de beoordeling van de effectiviteit en het functioneren van de bedrijfsvoering wordt in de praktijk op een aantal manieren invulling gegeven. Door middel van performance indicatoren, die zijn gebaseerd op de procesbeschrijvingen en de daarin opgenomen beheersingsmaatregelen, wordt het management periodiek geïnformeerd. Daarnaast is er een incidenten- en klachtenprocedure. In 2009 is het effectieve functioneren van de bedrijfsvoering getest door middel van detailtesten van opzet, bestaan en werking ervan. Dit betreffen generieke testwerkzaamheden die procesmatig zijn uitgevoerd voor de verschillende beleggingsinstellingen waarvoor ING Fund Management B.V. als beheerder optreedt. Op het niveau van de individuele beleggingsinstellingen kunnen de uitgevoerde testwerkzaamheden daarom verschillen. De testen worden uitgevoerd door de afdeling Operational Risk Management, in overleg met de externe accountant. Hieruit zijn in het kader van de rapportage in dit jaarverslag geen relevante bevindingen naar voren gekomen. Rapportage over de bedrijfsvoering Gedurende 2009 hebben wij de verschillende aspecten van de inrichting van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan zou moeten worden geconcludeerd dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in het Bgfo en daaraan gerelateerde regelgeving. Ook is niet geconstateerd dat de maatregelen van interne controle niet effectief en overeenkomstig de beschrijving functioneren. Op grond van het bovenstaande verklaren wij als beheerder voor ING Hoog Dividend Aandelen Fonds te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 121 van het Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo en verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende het verslagjaar 2009 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd. Voor het komende jaar verwachten wij geen significante wijziging in de opzet van de bedrijfsvoering. Den Haag, 28 april 2010 ING Fund Management B.V. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 10 Jaarverslag 2009

11 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Jaarrekening Over de periode 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 11 Jaarverslag 2009

12 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Balans per 31 december Vóór resultaatbestemming BELEGGINGEN Participaties in ING Basis Fondsen VORDERINGEN Uit hoofde van beleggingstransacties Overige vorderingen OVERIGE ACTIVA Liquide middelen KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan aandeelhouders Overige schulden Uitkomst van vorderingen en overige activa minus kortlopende schulden Uitkomst van activa minus kortlopende schulden EIGEN VERMOGEN Geplaatst kapitaal Agioreserve Overige reserves Onverdeeld resultaat ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 12 Jaarverslag 2009

13 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Winst-en-verliesrekening Over de periode 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009, respectievelijk over de periode 1 januari 2008 tot en met 31 december 2008 BEDRIJFSOPBRENGSTEN OPBRENGSTEN UIT BELEGGINGEN Toegerekend direct beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen WAARDEVERANDERING BELEGGINGEN Toegerekend indirect beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN Directe kosten Toegerekende kosten ING Basis Fondsen Som der bedrijfslasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 13 Jaarverslag 2009

14 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Kasstroomoverzicht Over de periode 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009, respectievelijk over de periode 1 januari 2008 tot en met 31 december 2008 KASSTROOM UIT BELEGGINGSACTIVITEITEN Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Af: Toegerekende resultaten ING Basis Fondsen Aankoop van beleggingen Verkoop van beleggingen Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Totaal kasstroom uit beleggingsactiviteiten KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN Plaatsing van aandelen Inkoop van aandelen Inbreng uit hoofde van samenvoeging Uitgekeerd dividend Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten NETTO KASSTROOM Stand liquide middelen begin verslagperiode Stand liquide middelen ultimo verslagperiode ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 14 Jaarverslag 2009

15 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Toelichting ALGEMEEN ING Hoog Dividend Aandelen Fonds is een Subfonds dat deel uitmaakt van ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V. Het jaarverslag van ING Hoog Dividend Aandelen Fonds bevat naast het verslag van het fonds zelf ook als bijlage het jaarverslag van ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V., waarvan het fonds deel uitmaakt, alsmede als bijlage het jaarverslag van één of meer ING Basis Fondsen waarin het Subfonds direct of indirect participeert. Op deze wijze is het mogelijk inzicht te verkrijgen in de feitelijke beleggingen waarin wordt geparticipeerd en de daarmede samenhangende risico's. De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de door de wetgever opgestelde modellen ten behoeve van de jaarrekening voor beleggingsinstellingen. Op onderdelen zijn in de jaarrekening bewoordingen gehanteerd die afwijken van die modellen, omdat deze beter de inhoud van de post weergeven. Het Subfonds heeft geen medewerkers in dienst. De directie wordt gevoerd door ING Fund Management B.V. Alle aandelen in ING Fund Management B.V. worden gehouden door ING Investment Management (Europe) B.V. ING Fund Management B.V. en ING Investment Management (Europe) B.V. maken deel uit van ING Groep N.V. ING Fund Management B.V., gevestigd te Den Haag, is tevens de beheerder van de vennootschap en beschikt in die hoedanigheid over een vergunning van de Stichting Autoriteit Financiële Markten uit hoofde van de Wet op het financieel toezicht. Voor de beheeractiviteiten wordt een managementvergoeding in rekening gebracht. NOTERING De aandelen van het Subfonds zijn toegelaten tot de notering op Euronext Amsterdam by NYSE Euronext. PARAPLUSTRUCTUUR ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V. is een juridische entiteit met een ongedeeld vermogen. De afzonderlijke Subfondsen die deel uitmaken van ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V. vormen geen juridisch afgescheiden vermogen. Dit betekent dat een eventueel negatief vermogenssaldo van een Subfonds gevolgen kan hebben voor andere Subfondsen. Met name geldt dit bij het doen van uitkeringen alsmede in het geval van liquidatie en vereffening van een Subfonds, waarbij een eventueel negatief vermogenssaldo wordt omgeslagen over de andere Subfondsen. Gezien de aard van de beleggingen, het feit dat hoofdzakelijk in de ING Basis Fondsen wordt belegd en gezien het feit dat de financiering van de beleggingen van ieder Subfonds voor het grootste deel geschiedt met eigen vermogen, is een dergelijke gebeurtenis in de praktijk nagenoeg uitgesloten. OPEN-END STRUCTUUR ING Hoog Dividend Aandelen Fonds is een (semi) open-end beleggingsmaatschappij, hetgeen betekent dat de directie van het fonds, behoudens uitzonderlijke situaties, op verzoek aandelen zal uitgeven of verkrijgen tegen de transactieprijs van een aandeel, zoals die voor een betreffende beursdag is vastgesteld. De directie van het fonds kan de inkoop van aandelen weigeren indien door de inkoop van aandelen niet langer wordt voldaan aan de vereisten om te worden aangemerkt als fiscale beleggingsinstelling als bedoeld in artikel 28 van de Wet op de vennootschapsbelasting Inkoop van aandelen vindt niet plaats gedurende de periode dat, op grond van het daartoe in het prospectus bepaalde, de intrinsieke waarde van het fonds niet wordt vastgesteld of in het geval dat redelijkerwijs kan worden verwacht dat inkoop van aandelen tot gevolg kan hebben dat het belang van de meerderheid van de bestaande aandeelhouders aanzienlijk wordt geschaad. FISCALE STATUS Het Subfonds maakt onderdeel uit van ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V. dat de status heeft van fiscale beleggingsinstelling zoals bedoeld in artikel 28 Wet op de vennootschapsbelasting Dit betekent dat het nultarief van de vennootschapsbelasting van toepassing zal zijn, indien ING Beleggingsfondsen Paraplu N.V. onder meer voldoet aan de jaarlijkse uitdelingsverplichting. De uitdelingsverplichting houdt in dat de, per Subfonds bepaalde, voor uitdeling beschikbare winst binnen acht maanden na het einde van het boekjaar aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd in de vorm van dividend en wordt voldaan aan de overige relevante voorschriften. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 15 Jaarverslag 2009

16 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Een positief saldo van koersresultaten op beleggingen, na aftrek van een evenredig aandeel in de kosten die met het beheer van de beleggingen verband houden, wordt toegevoegd aan de zogeheten herbeleggingsreserve en valt niet onder de uitdelingsverplichting. Tevens mag het Subfonds winst toevoegen aan de zogeheten afrondingsreserve, die maximaal 1% van het gestorte kapitaal van de per het einde van het boekjaar in omloop zijnde aandelen kan bedragen. De aldus in enig jaar aan de afrondingsreserve toegevoegde winst valt eveneens niet onder de uitdelingsverplichting. Het vermogen van het fonds is belegd in de fiscaal transparante ING Basis Fondsen. Voor zover deze ING Basis Fondsen geen dividend uitkeren, leidt dit ertoe dat het totaal van de resultaten uit gewone bedrijfsuitoefening van de ING Basis Fondsen is begrepen in de waardeveranderingen van de participaties. Bij de bepaling van de voor uitdeling beschikbare winst wordt uitgegaan van het aan het fonds toe te rekenen directe beleggingsresultaat en de toe te rekenen kosten van de ING Basis Fondsen. BELEGGING IN ING BASIS FONDSEN Het fonds belegt haar vermogen hoofdzakelijk door te participeren in één of meerdere ING Basis Fondsen. De ING Basis Fondsen hebben de status van fondsen voor gemene rekening en hebben derhalve geen rechtspersoonlijkheid. In de ING Basis Fondsen vinden de feitelijke beleggingen, in de zin van aan- en verkopen van financiële instrumenten, plaats. ING Basis Fondsen staan niet onder extern toezicht, zoals voortvloeiend uit de Wet op het financieel toezicht. ING PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE De Nederlandse wetgever heeft in artikel 17 lid 5 Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo) het voorschrift opgenomen dat de fondsbeheerder, de (zelfstandige) beleggingsinstelling of de bewaarders daarvan moeten zorg dragen voor onafhankelijk toezicht op de uitvoering van het beleid en de procedures en maatregelen van de organisatie van de fondsbeheerder. Binnen de brancheorganisatie Dufas heeft de sector zich ingezet voor zelfregulering op dit gebied wat geresulteerd heeft in de Dufas Principles of Fund Governance. Hiermee wordt gericht invulling gegeven aan de wettelijke bepalingen voor integere bedrijfsvoering als genoemd in de Wet op het financieel toezicht, waarvan artikel 17 lid 5 Bgfo een nadere uitwerking vormt. Middels de ING Principles of Fund Governance geeft ING Fund Management B.V. invulling aan haar governance beleid. Deze Principles hebben wij gepubliceerd op onze website ingim.nl. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 16 Jaarverslag 2009

17 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Verantwoording over de bepalingen gericht tot aandeelhouders in het algemeen en institutionele beleggers in het bijzonder in de Nederlandse corporate governance code. STEMBELEID Bij het stembeleid wordt onder andere uitgegaan van richtlijnen van het International Corporate Governance Network en best practices in lokale Corporate Governance codes. Rekening wordt gehouden met de regelgeving en normen in de landen en sectoren waarin wordt belegd, waarbij afwijking van het stembeleid steeds mogelijk is indien, ter discretie van de fondsbeheerder, het collectieve belang van de beleggers in het fonds daarmee is gediend. Met het oog op de afweging tussen het belang van beleggers bij de uitoefening van het stemrecht enerzijds en kostenbeheersing en praktische uitvoerbaarheid anderzijds zal voor de ING Basis Fondsen alleen worden gestemd op de aandelen in de ING Basis Fondsen die een bepaalde minimum omvang hebben ultimo van het voorafgaande jaar (ultimo miljoen). Voor de fondsen die aan dit criterium voldoen (een actuele lijst kunt u vinden op onze website onder "Over ING IM onder de links corporate governance/eigen activa en klantenactiva/ lijst met Nederlandse masterfondsen waarvoor ING IM Europe stemt") zal worden gestemd, tenzij de uitoefening van deze rechten niet in het collectieve belang van de beleggers in het fonds wordt geacht of in strijd is met lokale regelgeving. Het rendement dat behaald wordt door het uitlenen van aandelen wordt in voorkomend geval afgewogen tegen het niet kunnen uitoefenen van het stemrecht. In "Blocking markets" (markten waarin door aanmelding van de aandelen voor een Algemene Vergadering van Aandeelhouders deze aandelen in depot worden geblokkeerd en dus niet kunnen worden verhandeld tot na de vergadering) zal slechts op 5% van de gehouden aandelen worden gestemd om enerzijds wel een signaal af te geven, maar anderzijds te voorkomen dat ongewenst economisch risico wordt gelopen. Wanneer uitoefening van stemrechten buitensporige kosten met zich mee brengt of praktisch niet of slechts tegen onevenredige inspanning uitvoerbaar is, kan ervan worden afgezien deze uit te oefenen. Voor fondsen die vallen onder ING Investment Management Europe's Sustainable Investments Strategy wordt geen minimum omvang criterium aangelegd, daar deze fondsen specifiek hun duurzame beleid en criteria ook via het stembeleid willen uitvoeren. Daarbij kan bij agendapunten die milieuzaken en sociale aangelegenheden betreffen, het stemgedrag afwijken van het stemgedrag bij de andere fondsen waarvoor wordt gestemd. Bij de uitvoering van het stembeleid wordt gebruik gemaakt van de diensten die de externe dienstverlener RiskMetrics levert. Het gaat daarbij zowel om operationele diensten, research als advisering en rapportages over het stemgedrag. Voor een beschrijving van het stembeleid en inzicht in het daadwerkelijke stemgedrag zoals dat in het boekjaar 2009 van toepassing was, verwijzen wij naar de website onder "Over ING IM onder de links corporate governance/stembeleid ING IM Europe". Met de invoering in 2003 van de Nederlandse corporate governance code (de "Code") is de aandacht voor corporate governance in Nederland sterk toegenomen. De beheerder is van oordeel dat bedrijven met een goede corporate governance, die transparant zijn voor hun aandeelhouders, uiteindelijk betere prestaties zullen leveren. Door actief gebruik te maken van het aan de aandelen verbonden stemrecht, kan de beheerder een positieve invloed uitoefenen op de corporate governance van de betreffende onderneming. De beheerder is onder meer aangesloten bij de Stichting Eumedion, het platform voor institutionele beleggers op het gebied van corporate governance. In de in december 2008 aangepaste Nederlandse corporate governance code zijn, naast het principe en de drie best practice bepalingen (IV IV.4.3) die specifiek gericht zijn tot institutionele beleggers, een principe en een drietal best practice bepalingen opgenomen die zich richten tot alle aandeelhouders in Nederlandse beursvennootschappen. Hieronder volgt een toelichting op de relevante principes en best practice bepalingen van de Code (hoofdstuk IV.4). Bepalingen gericht tot institutionele beleggers Deze bepalingen zijn in de in december 2008 aangepaste Code ongewijzigd gebleven. Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers Principe: Institutionele beleggers handelen primair in het belang van hun achterliggende begunstigden of beleggers en hebben een verantwoordelijkheid jegens hun achterliggende begunstigden of beleggers en de vennootschappen waarin zij beleggen om op zorgvuldige en transparante wijze te beoordelen of zij gebruik willen maken van hun rechten als aandeelhouder van beursvennootschappen. ING IM Europe handelt primair in het belang van haar klanten en publiceert op haar website haar stembeleid, de uitvoering daarvan en het stemgedrag. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 17 Jaarverslag 2009

18 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Best practice bepalingen IV.4.1 Institutionele beleggers (pensioenfondsen, verzekeraars, beleggingsinstellingen, vermogensbeheerders) publiceren jaarlijks in ieder geval op hun website hun beleid ten aanzien van het uitoefenen van het stemrecht op aandelen die zij houden in beursvennootschappen. ING IM Europe past dit principe toe; het stembeleid staat op de website onder "Over ING IM onder de links corporate governance/stembeleid ING IM Europe". IV.4.2 Institutionele beleggers doen jaarlijks op hun website en/of in hun jaarverslag verslag van de uitvoering van hun beleid ten aanzien van het uitoefenen van het stemrecht in het desbetreffende boekjaar. ING IM Europe past dit principe toe; de uitvoering van het stembeleid is te vinden op de website onder "Over ING IM onder de link corporate governance". IV.4.3 Institutionele beleggers brengen ten minste eenmaal per kwartaal op hun website verslag uit of en hoe zij als aandeelhouders hebben gestemd op algemene vergaderingen. ING IM Europe past dit principe toe; de uitvoering van het stembeleid is te vinden op de website onder "Over ING IM onder de links corporate governance /Stembeleid ING IM Europe/ ING IM Europe's stemgedrag op aandelen die gehouden worden voor klanten in de diverse beleggingsfondsen en op eigen aandelen van ING". Het stemgedrag wordt op regelmatige basis bekend gemaakt, waarbij per beursvennootschap per vergadering en per agendapunt wordt aangegeven hoe gestemd is. Bepalingen gericht tot (alle) aandeelhouders De bepalingen richten zich tot alle aandeelhouders, institutionele beleggers incluis, in Nederlandse beursvennootschappen. Verantwoordelijkheid van aandeelhouders Principe: Aandeelhouders gedragen zich ten opzichte van de vennootschap, haar organen en hun mede-aandeelhouders naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Hieronder valt de bereidheid om een dialoog met de vennootschap en mede-aandeelhouders aan te gaan. ING IM Europe onderschrijft dit principe. Regelmatig wordt door fondsmanagers en beleggingsanalisten gesproken met directies van ondernemingen waarin wordt belegd. Dit gebeurt in het kader van presentaties aan (institutionele) beleggers, analistenpresentaties, analistenbijeenkomsten, roadshows en eventuele directe besprekingen. ING IM Europe is deelnemer van Eumedion en onder andere in dat kader wordt overleg gevoerd met mede-aandeelhouders. Best practice bepalingen IV.4.4 Een aandeelhouder oefent het agenderingsrecht slechts uit nadat hij daaromtrent in overleg is getreden met het bestuur. Wanneer een of meer aandeelhouders het voornemen heeft de agendering te verzoeken van een onderwerp dat kan leiden tot wijziging van de strategie van de vennootschap, bijvoorbeeld door het ontslag van één of meer bestuurders of commissarissen, wordt het bestuur in de gelegenheid gesteld een redelijke termijn in te roepen om hierop te reageren (de responstijd). Dit geldt ook voor een voornemen als hiervoor bedoeld dat strekt tot rechterlijke machtiging voor het bijeenroepen van een algemene vergadering op grond van artikel 2:110 BW. De desbetreffende aandeelhouder respecteert de door het bestuur ingeroepen responstijd in de zin van best practice bepaling II.1.9. ING IM Europe onderschrijft de best practice bepaling om het agenderingsrecht slechts uit te oefenen nadat daaromtrent in overleg is getreden met het bestuur. Indien in een samenwerkingsverband met andere beleggers wordt besloten een onderwerp te agenderen, zullen wij onze stem binnen een dergelijke samenwerkingsverband in deze zin aanwenden, zonder dat wij daarmee ervoor instaan dat die weg ook gevolgd zal worden. ING IM Europe zal van geval tot geval beoordelen of zij bereid is de responstijd, waarop het bestuur zich mogelijk zou willen beroepen in het geval van agendering van onderwerpen die kunnen leiden tot wijziging van de strategie van de vennootschap, te respecteren, nu de responstijd van maximaal 180 dagen op gespannen voet staat met het wettelijke recht van aandeelhouders om uiterlijk 60 dagen voor de aandeelhoudersvergadering een onderwerp voor de agenda van de aandeelhoudersvergadering aan te dragen, waaronder ook een voorstel tot wijziging van de strategie valt. IV.4.5 Een aandeelhouder stemt naar zijn eigen inzicht. Van een aandeelhouder die gebruik maakt van stemadviezen van derden wordt verwacht dat hij zich een eigen oordeel vormt over het stembeleid van deze adviseur en de door deze adviseur verstrekte stemadviezen. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 18 Jaarverslag 2009

19 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds Op aandelen in Nederlandse beursvennootschappen, die via beleggingsfondsen worden gehouden voor rekening van klanten, wordt door ING IM Europe gestemd naar eigen inzicht, waarbij het aangewezen proxy voting committee onder meer de beschikking heeft over stemadvies van RiskMetrics. Het proxy voting committee maakt geïnformeerd, rekening houdend met haar eigen stembeleid, haar eigen afwegingen die doorslaggevend zijn bij de bepaling van de uitoefening van het stemrecht. RiskMetrics heeft sinds januari 2008 een "engagement policy" waarmee beoogd wordt de constructieve dialoog over corporate governance onderwerpen te bevorderen met uitgevende instellingen en andere stakeholders. Bovendien spant RiskMetrics zich in om concept analyses te overleggen aan de betreffende uitgevende instellingen opdat deze een fact check kunnen doen. Er kunnen operationele redenen zijn waardoor dit principe geen toepassing vindt. IV.4.6 Indien een aandeelhouder een onderwerp op de agenda heeft laten plaatsen, licht hij dit ter vergadering toe en beantwoordt hij zo nodig vragen hierover. ING IM Europe onderschrijft deze best practice bepaling. WAARDERINGSGRONDSLAGEN Alle bedragen luiden in euro, tenzij anders vermeld. Alle financiële instrumenten, zoals die in dit verslag onder beleggingen dan wel onder kortlopende schulden zijn gerubriceerd, worden opgenomen in de Balans gedurende de periode dat het economisch risico aan het fonds is toe te rekenen en voor zover aan het instrument een reële waarde is toe te kennen. Alle financiële activa en alle financiële verplichtingen zijn geclassificeerd als deel uitmakend van een handelsportefeuille. Participaties in ING Basis Fondsen worden gewaardeerd op de ultimo verslagperiode berekende intrinsieke waarde. Deze waarde wordt bepaald op basis van de grondslagen zoals vermeld in de financiële verantwoordingen van de ING Basis Fondsen. De participaties zijn niet genoteerd aan enige beurs of andere daarmede vergelijkbare marktplaats en zijn dientengevolge als incourant aan te merken. De vaststelling van de waarde van de participaties vindt plaats door de beheerder en wordt verricht op basis van grondslagen van waardering en resultaatbepaling zoals die in de financiële verantwoording van de ING Basis Fondsen zijn opgenomen. De beheerder van de ING Basis Fondsen verzoekt een onafhankelijk deskundige jaarlijks de financiële verantwoording te controleren en daarover een accountantsverklaring te verstrekken. Het jaarverslag van de ING Basis Fondsen waarin het fonds participeert en dat als bijlage bij dit verslag is opgenomen, bevat een dergelijke accountantsverklaring. Overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde. GRONDSLAGEN VAN RESULTAATBEPALING Bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Waardeverandering van participaties in ING Basis Fondsen bestaat uit drie componenten, die separaat worden verantwoord. De waardeverandering uit hoofde van directe beleggingsresultaten, die wordt gevormd door de Som der bedrijfsopbrengsten exclusief Waardeverandering van beleggingen minus de onder Bedrijfslasten opgenomen interestlasten, worden, voor zover niet uitgekeerd, verantwoord in de Winst-en-verliesrekening onder Toegerekend direct beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen. De waardeverandering uit hoofde van toegerekende kosten, die wordt gevormd door de Som der bedrijfslasten minus de interestlasten, wordt verantwoord in de Winst-en-verliesrekening onder Toegerekende kosten ING Basis Fondsen. De waardeverandering uit hoofde van toegerekend indirect beleggingsresultaat, die wordt gevormd door zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde koers- en valutakoersresultaten op de feitelijke beleggingen, wordt verantwoord in de Winst-en-verliesrekening onder Toegerekend indirect beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen. De toerekening aan elk van de componenten vindt gedurende de verslagperiode plaats op basis van het dagelijks van toepassing zijnde deelnemingspercentage in de ING Basis Fondsen. Aan- en verkoopkosten van beleggingen worden opgenomen in de kostprijs respectievelijk in mindering gebracht op de verkoopopbrengst van de betreffende beleggingen. KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De liquide middelen in het overzicht bestaan uit direct opeisbare banktegoeden. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 19 Jaarverslag 2009

20 ING Hoog Dividend Aandelen Fonds TOELICHTING OP DE BALANS BELEGGINGEN Participaties in ING Basis Fondsen Stand begin verslagperiode Aankopen Verkopen Waardeverandering u.h.v. toegerekend direct beleggingsresultaat Waardeverandering u.h.v. toegerekend indirect beleggingsresultaat Waardeverandering u.h.v. toegerekende kosten Stand ultimo verslagperiode Overzicht van de participaties in ING Basis Fondsen ultimo verslagperiode Naam fonds Aantal participaties Intrinsieke waarde ( ) Deelnemings percentage Waarde ( ) ING Dividend Aandelen Basis Fonds ,87 51,1% Stand ultimo verslagperiode VORDERINGEN Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar tenzij anders vermeld. Uit hoofde van beleggingstransacties Deze vorderingen ontstaan ten gevolge van het feit dat tussen de verkoopdatum en de datum van ontvangst van de betaling van beleggingstransacties enkele dagen liggen. Overige vorderingen Onder overige vorderingen kunnen onder meer zijn begrepen vorderingen inzake nog via afdrachtverrekening met de Nederlandse belastingdienst te verrekenen ingehouden bronbelasting, verdiende, nog niet ontvangen interest op liquide middelen, vorderingen uit hoofde van uitgifte c.q. verplichting tot uitgifte van eigen aandelen, de waarde van op de eerste beursdag van het volgende boekjaar in te kopen eigen aandelen en overige transitorische posten, eventueel onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor oninbaarheid. OVERIGE ACTIVA Liquide middelen Betreft direct opeisbare banktegoeden. Op de banktegoeden wordt op basis van het tarief voor de marktrente interest verkregen. KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan aandeelhouders Betreft schulden uit hoofde van ingekochte eigen aandelen en schulden uit hoofde van de ultimo boekjaar bestaande verplichting tot inkoop van eigen aandelen op de eerste beursdag van het volgende boekjaar. Overige schulden Onder overige schulden kunnen onder meer zijn begrepen nog te betalen interest op schulden aan kredietinstellingen, nog te betalen kosten, de waarde van op de eerste beursdag van het volgende boekjaar uit te geven eigen aandelen en overige transitorische posten. ING Hoog Dividend Aandelen Fonds 20 Jaarverslag 2009