OPVATTINGEN VAN NEDERLANDERS TEN AANZIEN VAN HET GEBRUIK VAN BETAALGEGEVENS DOOR BANKEN EN ANDERE PARTIJEN

Transcriptie

1 OPVATTINGEN VAN NEDERLANDERS TEN AANZIEN VAN HET GEBRUIK VAN BETAALGEGEVENS DOOR BANKEN EN ANDERE PARTIJEN September, 2015 Projectnummer: Z6576 Ikrame Azaaj Irene Zondervan Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer 1

2 Het auteursrecht van deze rapportage ligt bij de opdrachtgever. Voor het vermelden van de naam Motivaction in publicaties op basis van deze rapportage - anders dan integrale publicatie - is schriftelijke toestemming vereist van Motivaction International B.V. 2

3 Inhoudsopgave Samenvattende conclusies 4 Methode en opzet 9 Resultaten 11 1.Kennis ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens Bekendheid met het begrip betaalgegevens Doelen waarvoor betaalgegevens volgens consumenten 14 worden gebruikt 1.3 Bekendheid met Wet bescherming persoonsgegevens 17 en Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens 2.Houding ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens Houding ten aanzien van banken Houding ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken Houding ten aanzien van het gebruik van gegevens door andere organisaties 25 3.Gedrag naar aanleiding van het gebruik van betaalgegevens Achtergrondgegevens en hun relatie met kennis, houding en gedrag ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens Het gebruik van online bankieren Online koop- en betaalgedrag Gebruik van sociale media Mentality Houding ten aanzien van banken in het algemeen Houding ten aanzien van de eigen bank Leeftijd Etniciteit Geslacht 35 Bijlage 36 3

4 Samenvattende conclusies Aanleiding: In opdracht van het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer 1 (het MOB) heeft Motivaction International B.V. een onderzoek uitgevoerd onder het Nederlands publiek naar het gebruik van betaalgegevens door banken en andere instellingen. Het onderzoek is begeleid door een Stuurgroep van de zes meest betrokken leden van het MOB, met ondersteuning van De Nederlandsche Bank. Doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in klantverwachtingen ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken en andere organisaties. Methode: Door middel van online kwantitatief onderzoek onder 1256 inwoners van Nederland (representatief voor de kenmerken leeftijd, opleiding, geslacht, regio, etniciteit en waarden), is informatie verzameld over: a) de kennis ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken en andere instellingen: de verwachtingen van Nederlanders ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken in verschillende situaties b) de houding ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken en andere instellingen: de mate waarin Nederlanders het acceptabel dan wel onacceptabel vinden dat banken hun betaalgegevens gebruiken in verschillende situaties c) het gedrag ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken en andere instellingen: of Nederlanders iets zouden doen als de bank hun betaalgegevens zou gebruiken voor de voor hen onacceptabele situaties). De situaties staan voor de verschillende doelen die banken kunnen hebben om betaalgegevens te gebruiken. Resultaten en conclusies: hieronder worden de belangrijkste uitkomsten puntsgewijs beschreven: De verwachtingen van Nederlanders ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken zijn diffuus. Van de Nederlanders geeft 45% aan niet te weten voor welke doelen banken betaalgegevens gebruiken. De overige 55% verwacht dat banken betaalgegevens gebruiken om betalingen uit te kunnen voeren en om gegevens en het saldo te controleren. Ook per situatie zijn Nederlanders niet eenduidig over het gebruik van betaalgegevens. Dit resultaat kan wijzen op een laag kennisniveau onder de Nederlandse bevolking wat betreft het gebruik van betaalgegevens door banken. Nederlanders vinden het gebruik van betaalgegevens voor doelen op macroniveau (samenleving) acceptabeler dan wanneer het gaat om doelen op microniveau (persoonlijk). Nederlanders vinden het vaker acceptabel dat banken betaalgegevens gebruiken voor het toetsen van kredietwaardigheid 2, het verbeteren van de service van de bank, het ontdekken van trends en het nakomen van verplichtingen (respectievelijk 47%, 68%, 47% en 80%). De doelen op microniveau worden in mindere mate acceptabel gevonden: advisering (28%), gericht aanbieden van producten van de bank (12%), gericht aanbieden van producten van externen door de bank (11%), het doorgeven van betaalgegevens aan externen (7%) en het verkopen van betaalgegevens aan derden (3%). 1 Voor informatie over het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer raadpleeg: 2 Kwalitatief onderzoek laat zien dat kredietwaardigheid wordt gezien als maatschappelijk doel omdat toetsing van kredietwaardigheid voorkomt dat de economie in gevaar raakt. 4

5 Nederlanders vinden doelen vaker acceptabel als de bank de afzender is in plaats van derden. Het percentage Nederlanders dat aangeeft het acceptabel te vinden dat banken betaalgegevens gebruiken om gerichte aanbiedingen te sturen van de eigen producten dan wel van producten van derden ligt hoger (respectievelijk 12% en 11%) dan het percentage Nederlanders dat het acceptabel vindt dat banken betaalgegevens doorgeven of verkopen aan derden (respectievelijk 7% en 3%). Wat banken volgens Nederlanders met betaalgegevens doen, ligt binnen de marges van wat Nederlanders acceptabel vinden. Het acceptieniveau wat betreft het gebruik van betaalgegevens door banken ligt namelijk over het algemeen hoger dan de verwachtingen (kennis) over het gebruik van betaalgegevens door banken. Het percentage Nederlanders dat het acceptabel vindt dat banken betaalgegevens gebruiken, ligt per situatie steeds hoger dan het percentage Nederlanders dat aangeeft dat banken de betaalgegevens daadwerkelijk gebruiken. Uitzonderingen hierop zijn het gebruik van betaalgegegevens voor het toetsen van de kredietwaardigheid en voor het ontdekken van trends. De mate van acceptatie stijgt indien banken de regie bij de consument leggen. Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens (in verschillende situaties) door banken niet acceptabel vinden, noemen het vaakst als gebruiksvoorwaarde dat de bank hen persoonlijk om toestemming moet vragen. Dit geldt voor het gebruik van betaalgegevens voor het toetsen van de kredietwaardigheid, het verbeteren van de service, het ontdekken van trends, het nakomen van wettelijke verplichtingen en advisering. Wanneer het gaat om het gebruik van betaalgegevens voor het gericht aanbieden van producten of het doorgeven of doorverkopen van betaalgegevens, is de groep Nederlanders die onder geen enkele voorwaarde wil dat de bank de betaalgegevens gebruikt groter dan de groep die aangeeft dat de bank de betaalgegevens mag gebruiken indien om toestemming wordt gevraagd. Wanneer de grens van acceptatie overschreden wordt, komt dit vooral onder de aandacht van banken: Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens door banken niet acceptabel vinden, geven aan dat zij vooral contact zouden opnemen met hun bank als die hun betaalgegevens in deze onacceptabele situatie zou gebruiken. De volgende tabellen tonen de belangrijkste cijfers. Per tabel zijn de doelen van banken gesorteerd van hoog naar laag, op basis van de vraag of Nederlanders verwachten dat banken hun betaalgegevens gebruiken voor deze doelen (kolom wel onder tabblad kennis). 5

6 Samenvattende tabel 1: Kennis, houding en gedrag van het Nederlands publiek ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken Kennis Houding Gedrag Gebruikt de bank betaalgegevens voor dit doel? % gebaseerd op alle ondervraagden Is dit acceptabel? % gebaseerd op alle ondervraagden Zou je iets doen? % gebaseerd op ondervraagden die het gebruik van betaalgegevens niet acceptabel vinden Doelen van banken Niet Misschien Wel Onacceptabel Niet Acceptabel Ik zou niets doen acceptabel of onacceptabel Toetsen van 12% 31% 56% 20% 33% 47% 16% kredietwaardigheid Verbeteren van de 13% 32% 55% 9% 24% 68% 32% service van de bank Ontdekken van 10% 40% 50% 14% 39% 47% 25% trends Nakomen 25% 31% 44% 7% 14% 80% 20% wettelijke verplichtingen (fraude en beveiliging) Advisering 50% 35% 16% 39% 33% 28% 23% Gericht aanbieden 52% 38% 10% 64% 24% 12% 24% van producten van de bank Gericht aanbieden 69% 26% 5% 68% 21% 11% 18% van producten van externen door de bank Doorgeven van 73% 23% 4% 82% 12% 7% 12% betaalgegevens aan derden, gegevens blijven bij de bank Verkopen van betaalgegevens aan derden 78% 19% 3% 90% 7% 3% 7% 6

7 Samenvattende tabel 2: Voorwaarden van Nederlanders voor het gebruik van betaalgegevens door banken in de voor hen niet acceptabele situaties Doelen van banken Is dit acceptabel? % gebaseerd op alle ondervraagden % dat niet aangeeft dit acceptabel te vinden (onacceptabel of niet acceptabel/ acceptabel) Houding Onder welke voorwaarden mag de bank je betaalgegevens wel gebruiken? % gebaseerd op ondervraagden die hebben aangegeven het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel te vinden (% tussen haakjes betreft percentage binnen de Nederlandse bevolking) Bank vraagt persoonlijk om toestemming Toestemming kan op ieder moment worden stopgezet Men ontvangt concreet voordeel Producten worden anders duurder Onder geen enkele voorwaarde Toetsen van 53% (n=664) 57% (30%) 36% (19%) 14% (7%) 5% (3%) 25% (13%) kredietwaardigheid Verbeteren van de 33% (n=405) 42% (14%) 27% (9%) 10% (3%) 4% (1%) 35% (11%) service van de bank Ontdekken van trends 53% (n=667) 45% (24%) 32% (17%) 14% (7%) 5% (3%) 28% (15%) Nakomen wettelijke verplichtingen (fraude en beveiliging) 21% (n=253) 43% (9%) 33% (7%) 12% (2%) 4% (1%) 27% (5%) Advisering 72% (n=906) 45% (32%) 30% (22%) 12% (9%) 4% (3%) 36% (26%) Gericht aanbieden van 88% (n=1111) 36% (32%) 23% (20%) 11% (10%) 4% (4%) 46% (41%) producten van de bank Gericht aanbieden van producten van externen door de bank 89% (n=1114) 33% (29%) 18% (16%) 10% (9%) 4% (4%) 53% (47%) Doorgeven van betaalgegevens aan derden, gegevens blijven bij de bank Verkopen van betaalgegevens aan derden 94% (n=1170) 29% (27%) 16% (15%) 9% (8%) 3% (3%) 59% (55%) 97% (n=1224) 22% (21%) 13% (13%) 6% (6%) 3% (3%) 68% (66%) 7

8 Samenvattende tabel 3: Gedrag van Nederlanders naar aanleiding van het gebruik van betaalgegevens in de voor hen niet acceptabele situaties Doelen van banken Is dit acceptabel? % gebaseerd op alle ondervraagden % dat niet aangeeft dit acceptabel te vinden Gedrag Wat zou je doen als je bank je betaalgegevens gebruikt? % gebaseerd op ondervraagden die hebben aangegeven het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel te vinden (% tussen haakjes betreft percentage binnen de Nederlandse bevolking) Contact opnemen met de bank Samenleving informeren Overstap naar andere bank Contant betalen voor dit voor dit doel Zoveel mogelijk contant betalen Ik zou niets doen Toetsen van 53% (n=664) 53% (28%) 24% (13%) 28% (15%) 14% (7%) 11% (6%) 16% (8%) kredietwaardigheid Verbeteren van de 33% (n=405) 41% (13%) 9% (3%) 7% (2%) 13% (4%) 17% (5%) 32% (10%) service van de bank Ontdekken van 53% (n=667) 43% (23%) 13% (7%) 12% (6%) 17% (9%) 16% (8%) 25% (13%) trends Nakomen 21% (n=253) 53% (11%) 11% (2%) 18% (4%) 12% (2%) 11% (2%) 20% (4%) wettelijke verplichtingen (fraude en beveiliging) Advisering 72% (n=906) 55% (40%) 14% (10%) 16% (12%) 8% (6%) 10% (7%) 23% (17%) Gericht aanbieden van producten van de bank Gericht aanbieden van producten van externen door de bank Doorgeven van betaalgegevens aan derden, gegevens blijven bij de bank Verkopen van betaalgegevens aan derden 88% (n=1111) 59% (52%) 18% (16%) 16% (14%) 5% (4%) 7% (6%) 24% (21%) 89% (n=1114) 63% (56%) 20% (18%) 16% (14%) 11% (10%) 11% (10%) 94% (n=1170) 67% (62%) 24% (22%) 24% (22%) 13% (12%) 13% (12%) 97% (n=1224) 70% (68%) 33% (32%) 42% (41%) 13% (13%) 14% (14%) 18% (16%) 12% (11%) 7% (7%) 8

9 Methode en opzet Dit onderzoek toetst hoe het Nederlands publiek het gebruik van betaalgegevens door banken en andere instellingen beoordeelt. Om antwoord te kunnen geven op deze vraag zijn diverse stappen doorlopen. Deze worden hieronder beschreven. Stap 1. Exploratie van de vraagstukken: persoonlijke bijeenkomst van het MOB en Motivaction Een selecte groep leden van het MOB hebben de onderzoekers van Motivaction de vragen (onderwerpen) aangeleverd waarop het onderzoek antwoord dient te geven en waarvan de antwoorden bijdragen aan de maatschappelijke discussie over datagebruik en privacybescherming. Tijdens een persoonlijke bijeenkomst hebben de onderzoekers van Motivaction de vragen met de leden van het MOB besproken. Het doel hiervan was om een goed begrip te krijgen van het thema en de vertaalslag te kunnen maken naar een vragenlijst die aan een groot panel Nederlanders wordt voorgelegd. Op basis van de bespreking en de gegeven toelichting heeft Motivaction de vertaalslag gemaakt naar vragen die aan panelleden zijn voorgelegd. Stap 2. Kwalitatieve toetsing: wat leeft er in de samenleving? Als volgende stap heeft Motivaction vier focusgroepen georganiseerd om te leren wat er speelt en leeft rond de betreffende thema s die zijn voortgekomen uit de bespreking met het MOB (stap 1). Hiermee werd voorkomen dat de vragen alleen gestoeld zijn op interne inzichten (inside-out) en de outside-in visie ontbreekt. De inzichten uit deze focusgroepen hebben bijgedragen aan het formuleren van antwoordmogelijkheden binnen de online vragenlijst en aan de juiste woordkeus bij de vraagstellingen. Deze fase is een combinatie van toetsing en exploratie, representativiteit was hierbij niet leidend. Er hebben vier groepsdiscussies plaatsgevonden, twee op vrijdag 21 augustus 2015 en twee op vrijdag 28 augustus Op beide dagen vonden de focusgroepen plaats in de middag- en avonduren in de onderzoeksruimten van Motivaction. De duur per groep bedroeg 2 uur. Leden van het MOB hebben de focusgroepen live gevolgd via een one-way-mirror. Elke focusgroep bestond uit 6 respondenten. Er is gezorgd voor diversiteit tussen de deelnemers aan de focusgroepen en homogeniteit binnen de groepen. De indeling heeft plaatsgevonden aan de hand van de Mentality-milieus: één groep Postmaterialisten en Kosmopolieten, één groep Opwaarts Mobielen en Nieuwe Conservatieven, één groep Traditionele en Moderne burgerij en één groep Gemaksgeoriënteerden. Binnen de groepen is gezorgd voor spreiding naar online koop- en betaalgedrag, geslacht, leeftijd en opleiding. Motivaction heeft de resultaten beschreven in een beknopte schriftelijke rapportage (3 A4 tjes). Deze rapportage is gedeeld met het MOB en opgenomen in de bijlage van deze rapportage. 9

10 Stap 3. Ontwikkeling vragenlijst Motivaction heeft op basis van de uitkomsten van stap 1 en 2 het advies verwerkt in de vragenlijst en gezorgd voor optimalisering van de formulering van vraagteksten, antwoordcategorieën, routing en begrijpelijkheid. Hierbij is uitgegaan van een totaal van 30 overwegend gesloten vragen met een invulduur van circa 10 tot 15 minuten. Deze vragenlijst is in concept toegestuurd en definitief afgestemd met het MOB. Na akkoord door het MOB werd de vragenlijst geprogrammeerd en getest door onze afdeling Dataprocessing en de betrokken projectleider van Motivaction. Ook het MOB heeft de testlink toegestuurd gekregen en is in de gelegenheid gesteld de vragenlijst te doorlopen. Stap 4. Kwalitatieve pilot onder laag- en middelhoogopgeleiden Als extra check op de begrijpelijkheid en invulduur van de vragenlijst zijn op donderdag 10 september 2015 drie laag- en drie middelhoog opgeleide respondenten uitgenodigd ten kantore van Motivaction om de vragenlijst te testen. Aan hen is gevraagd plaats te nemen achter een laptop en de vragenlijst in te vullen. Tijdens het invullen hebben zij reacties op de vragenlijst gegeven door hierover korte aantekeningen te maken. Deze aantekeningen werden na invulling van de gehele vragenlijst met de betrokken onderzoeker besproken. Door de onderzoeker niet direct naast de respondent te laten plaatsnemen, werd voorkomen dat de respondent te lang uitweidt en de respondent daardoor geen goede indruk van de lengte van de vragenlijst krijgt of meer informatie ontvangt dan wenselijk. In overleg met het MOB heeft Motivaction de vragenlijst aangepast op basis van de nieuwe inzichten. De vragenlijst is na akkoord van het MOB definitief gemaakt. Stap 5. Uitvoering online kwantitatief onderzoek. Na akkoord van het MOB op de vragenlijst is het veldwerk gestart. Het onderzoek werd uitgevoerd onder het eigen landelijke online StemPunt-panel van Motivaction. Dit ISO gecertificeerde panel bestaat uit panelleden. Er werd een steekproef getrokken die representatief is voor Nederlanders in de leeftijd van jaar op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding, regio en Mentality: het unieke waarden- en leefstijlenmodel van Motivaction. Na het behalen van de gewenste netto steekproef van n=1.200 heeft Motivaction het veldwerk afgesloten en gecontroleerd op de volgende zaken: Of de vragenlijst inderdaad door het panellid zelf is ingevuld (identiteitscheck); De snelheid van invullen van de vragenlijst en de keren dat met 'weet niet' op een vraag is gereageerd; Het aantal keren dat bij een vragenreeks hetzelfde antwoord wordt gegeven ( straightlining ). Indien daar aanleiding voor was, zijn de data opgeschoond. Daarna zijn de uitkomsten gewogen om tot een representatieve steekproef te komen van Nederlanders in de leeftijd van jaar op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding, regio en Mentality. Het veldwerk heeft plaatsgevonden van woensdag 16 september 2015 tot en met dinsdag 22 september Bij het realiseren van circa 10% van de te behalen respons is door de projectleider aan de hand van een tabellenuitdraai gecontroleerd of de routing in de vragenlijst goed loopt. Er werden geen onjuistheden gevonden. In totaal hebben Nederlanders de vragenlijst ingevuld. 10

11 Resultaten In de hierna volgende paragrafen worden de belangrijkste uitkomsten uit het onderzoek beschreven. De thema s die aan bod komen zijn: Kennis ten aanzien van het begrip betaalgegevens. In deze paragraaf wordt ingegaan op de bekendheid met het begrip betaalgegevens, de doelen waarvoor betaalgegevens volgens consumenten worden gebruikt en de bekendheid met de Wet Bescherming Persoonsgegevens en de Gedragscode Verwerking persoonsgegevens. Houding ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens. In deze paragraaf wordt ingegaan op de houding ten aanzien van banken in het algemeen en de eigen bank in het bijzonder. Ook wordt de houding ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken besproken. In hoeverre vindt men het gebruik van betaalgegevens in diverse situaties acceptabel en waarom?. Ook wordt ingegaan op de voorwaarden voor het gebruik van betaalgegevens in onacceptabele situaties. Tot slot wordt het gebruik van gegevens door andere organisaties besproken. Gedrag naar aanleiding van het gebruik van betaalgegevens. In deze paragraaf wordt besproken wat Nederlanders zouden doen indien hun bank gebruik zou maken van betaalgegevens in diverse situaties. Achtergrondgegevens en hun relatie met kennis, houding en gedrag ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens. In deze paragraaf wordt gekeken naar de relatie tussen het gebruik van online bankieren, online koop- en betaalgedrag, het gebruik van sociale media en Mentality enerzijds en de kennis, de houding en het gedrag ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens anderszijds. Om de houding van burgers ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens te meten, zijn de doelen waarvoor betaalgegevens gebruikt kunnen worden vertaald in scenario s. Hieronder worden de scenario s geschetst die in deze rapportage worden besproken, gevolgd door de achterliggende thema s: Je bent zelf in Nederland. Jouw bank ziet aan je betaalgegevens dat er vandaag 1.500,- is gepind in Colombia en neemt contact met je op om te vragen of dit klopt (NAKOMEN VAN WETTELIJKE VERPLICHTINGEN, BEVEILIGING, FRAUDEBESTRIJDING). Je wilt een lening afsluiten bij jouw bank. Uit jouw betaalgegevens blijkt of jij altijd op tijd je rekeningen betaalt of juist vaak te laat je rekeningen betaalt. Op basis van je betaalgegevens beslist de bank of je een lening krijgt en hoe hoog de rente dan zal zijn (TOETSEN KREDIETWAARDIGHEID). De bank ziet aan de betaalgegevens dat jij (en andere personen) steeds vaker contactloos betalen en zorgt ervoor dat er in steeds meer winkels contactloos betaald kan worden (ONTDEKKEN VAN TRENDS). De bank ziet aan de betaalgegevens dat er op zaterdag vaak geld wordt gepind bij de geldautomaat in het winkelcentrum en zorgt ervoor dat deze geldautomaat vaker wordt bijgevuld (VERBETEREN VAN DE SERVICE VAN DE BANK). De bank ziet dat je aan het eind van iedere maand weinig tot geen geld overhoudt en stuurt je besparingstips (ADVISERING AAN KLANTEN). Je bent op Schiphol omdat je op vakantie gaat. Voor je vertrek pin je wat geld op Schiphol. Enkele minuten daarna ontvang je van je bank een sms met de vraag of je een reisverzekering bij jouw bank wilt afsluiten (ADVISERING AAN KLANTEN /GERICHT AANBIEDEN VAN PRODUCTEN VAN DE BANK. 11

12 De bank ziet aan je betaalgegevens dat je vaak uit eten gaat. De bank stuurt jou aanbiedingen van een restaurant. De betaalgegevens blijven bij de bank (ADVISERING AAN KLANTEN / GERICHT AANBIEDEN VAN PRODUCTEN VAN COMMERCIELE PARTIJEN). De bank ziet aan je betaalgegevens dat je vaak uit eten gaat. De bank geeft dit door aan een restaurant zodat het restaurant jou aanbiedingen kan sturen. De betaalgegevens blijven bij de bank (DOORGEVEN VAN SPECIFIEKE BETAALGEGEVENS AAN COMMERCIËLE PARTIJEN). De bank verkoopt jouw betaalgegevens aan een restaurant. Het restaurant stuurt jou aanbiedingen. Het restaurant heeft nu inzicht in jouw betaalgegevens (VERKOOP VAN BETAALGEGEVENS AAN COMMERCIËLE PARTIJEN). In deze rapportage zijn grafieken en tabellen opgenomen om de tekst te illustreren. In deze grafieken en tabellen kan het zijn dat het optellen van de uitkomsten niet uitkomt op 100%, door afrondingsverschillen. Ook zijn woordenwolken opgenomen in deze rapportage. Woordenwolken worden gebruikt om de antwoorden op de open vragen te illustreren. 12

13 1 Kennis ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens 1.1 Bekendheid met het begrip betaalgegevens Aan Nederlanders is door middel van een open vraag geïnventariseerd waar men aan denkt bij het begrip betaalgegevens. Onderstaande woordenwolk toont hiervan de resultaten. Hoe groter de woorden in onderstaande woordenwolk, hoe vaker deze zijn genoemd. Figuur 1. Associaties die Nederlanders hebben bij het begrip betaalgegevens. De resultaten laten zien dat men in eerste instantie denkt aan de rekeningnummers van consumenten. Daarnaast denkt men aan gegevens over bij- en afschrijvingen, informatie over betalingen en gegevens die nodig zijn om betalen mogelijk te maken. Van de Nederlanders geeft 29% aan niet te weten waar aan te moeten denken bij het begrip betaalgegevens. 13

14 1.2 Doelen waarvoor betaalgegevens volgens consumenten worden gebruikt Aan Nederlanders is eerst een toelichting gegeven van het begrip betaalgegevens (zie figuur 2). Figuur 2. Voorgelegde definitie van het begrip betaalgegevens. Vervolgens is door middel van een open vraag aan Nederlanders gevraagd met welke doelen banken volgens hen betaalgegevens gebruiken. Onderstaande woordenwolk toont de resultaten. Hoe groter de woorden in onderstaande woordenwolk worden weergegeven, hoe vaker deze zijn genoemd. 14

15 Figuur 3. Doelen waarvoor banken volgens Nederlanders betaalgegevens gebruiken (spontaan). De resultaten laten zien dat men denkt dat betaalgegevens vooral worden gebruikt om betalingen uit te kunnen voeren, gegevens te controleren en om het saldo te controleren. Van de Nederlanders geeft 45% aan niet te weten voor welke doelen banken betaalgegevens gebruiken. Vervolgens zijn een aantal scenario s voorgelegd en is gevraagd of men denkt dat hun bank betaalgegevens voor dit doel gebruikt. Onderstaande tabel toont de resultaten. 15

16 Tabel 1. Doelen waarvoor banken volgens consumenten betaalgegevens gebruiken, gesorteerd VAN doelen waarvan Nederlanders denken dat betaalgegevens zeker wel worden gebruikt, naar doelen waarvoor betaalgegevens volgens Nederlanders zeker niet worden gebruikt. Doet je bank dit al denk je? Zeker niet Waarschijnlijk niet Misschien Waarschijnlijk wel Zeker wel Gemiddelde (1=zeker niet, 5=zeker wel) Je wilt een lening afsluiten bij jouw bank. 3% 9% 32% 39% 17% 3,6 Uit jouw betaalgegevens blijkt of jij altijd op tijd je rekeningen betaalt of juist vaak te laat je rekeningen betaalt. Op basis van je betaalgegevens beslist de bank of je een lening krijgt en hoe hoog de rente dan zal zijn. De bank ziet aan de betaalgegevens dat er 3% 10% 32% 39% 16% 3,5 op zaterdag vaak geld wordt gepind bij de geldautomaat in het winkelcentrum en zorgt ervoor dat deze geldautomaat vaker wordt bijgevuld. De bank ziet aan de betaalgegevens dat jij 2% 8% 40% 35% 15% 3,5 (en andere personen) steeds vaker contactloos betalen en zorgt ervoor dat er in steeds meer winkels contactloos betaald kan worden. Je bent zelf in Nederland. Jouw bank ziet 5% 20% 31% 30% 14% 3,3 aan je betaalgegevens dat er vandaag 1.500,- is gepind in Colombia en neemt contact met je op om te vragen of dit klopt De bank ziet dat je aan het eind van iedere 22% 28% 35% 12% 4% 2,5 maand weinig tot geen geld overhoudt en stuurt je besparingstips. Je bent op Schiphol omdat je op vakantie 22% 31% 38% 9% 1% 2,4 gaat. Voor je vertrek pin je wat geld op Schiphol. Enkele minuten daarna ontvang je van je bank een sms met de vraag of je een reisverzekering bij jouw bank wilt afsluiten. De bank ziet aan je betaalgegevens dat je 36% 33% 26% 4% 1% 2,0 vaak uit eten gaat. De bank stuurt jou aanbiedingen van een restaurant. De betaalgegevens blijven bij de bank. De bank ziet aan je betaalgegevens dat je 42% 30% 23% 4% 0% 1,9 vaak uit eten gaat. De bank geeft dit door aan een restaurant zodat het restaurant jou aanbiedingen kan sturen. De betaalgegevens blijven bij de bank. De bank verkoopt jouw betaalgegevens 53% 24% 19% 3% 0% 1,7 aan een restaurant. Het restaurant stuurt jou aanbiedingen. Het restaurant heeft nu inzicht in jouw betaalgegevens. Groen = meerderheid denkt dat de bank dit al doet, Oranje = er bestaat twijfel over of de bank dit al doet, Rood = meerderheid denkt dat de bank dit niet al doet 16

17 Tabel 1 laat zien dat de meerderheid van de Nederlanders van hun bank verwacht dat deze betaalgegevens gebruikt om te bepalen of men een lening krijgt (56%) en om ervoor te zorgen dat een geldautomaat vaker wordt bijgevuld (55%). Circa de helft van de Nederlanders verwacht van de bank dat deze betaalgegevens gebruikt om ervoor te zorgen dat er in steeds meer winkels contactloos betaald kan worden (50%). Twijfel bestaat over of de bank contact opneemt met de rekeninghouder om te zien of een bepaalde opname in het buitenland klopt (44% denkt van wel, 31% geeft aan dat dit misschien al gebeurt). De meerderheid van de Nederlanders denkt in ieder geval niet dat de bank de betaalgegevens verkoopt aan derden (77%), betaalgegevens doorgeeft aan derden (72%), betaalgegevens gebruikt om aanbiedingen van derden toe te sturen (69%) of de betaalgegevens gebruikt om de eigen reisverzekering aan te bieden voor vertrek naar het buitenland (53%). De helft van de Nederlanders denkt niet dat de bank betaalgegevens gebruikt om besparingstips naar haar klanten te sturen (50%). 1.3 Bekendheid met Wet bescherming persoonsgegevens en Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Aan Nederlanders is gevraagd in hoeverre zij bekend zijn met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) en Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële Instellingen (GVP). Figuur 4 toont de resultaten. Figuur 4. Mate van bekendheid met Wet bescherming persoonsgegevens en Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële Instellingen. In hoeverre ben je bekend met de volgende termen? (n=1.256) De Wet Bescherming Persoonsgegevens 2,6 6% 38% 48% 8% De Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële instellingen 1,7 50% 31% 16% 2% Ken ik niet Ken ik en ik weet ongeveer wat dit inhoudt Ken ik alleen van naam Ken ik en ik weet precies wat dit inhoudt Figuur 4 laat zien dat de meerderheid van de Nederlanders (94%) bekend is met de Wet bescherming persoonsgegevens. Nederlanders geven vooral aan ongeveer te weten wat Wbp inhoudt (48%) of Wbp van naam te kennen (38%). Slechts 8% geeft aan precies te weten van Wbp inhoudt. De Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële Instellingen is minder bekend. Zo geeft de helft van de Nederlanders aan bekend te zijn met GVP (50%). Nederlanders kennen GVP vooral van naam (31%) of weten ongeveer wat GVP inhoudt (16%). Slechts 2% geeft aan precies te weten wat GVP inhoudt. 17

18 2 Houding ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens 2.1 Houding ten aanzien van banken Aan Nederlanders is gevraagd hoe zij banken in het algemeen beoordelen en hoe zij hun eigen bank beoordelen. Figuur 5 toont de resultaten. Figuur 5. Beoordeling van banken in het algemeen en beoordeling van de eigen bank Hoe beoordeel je banken in het algemeen? (n=1.259) Gemiddeld rapportcijfer: 6,3 1% 2% 3% 5% 10% 25% 34% 16% 1% 0% 3% Weet niet Welk rapportcijfer geef je jouw bank? ( n=1.256) Gemiddeld rapportcijfer: 7,0 29% 33% 1% 1% 2% 3% 6% 17% 7% 2% 1% Weet niet De resultaten laten zien dat Nederlanders banken met een voldoende beoordelen. Gemiddeld krijgen banken in het algemeen van de Nederlandse bevolking het rapportcijfer 6,3. De resultaten tonen aan dat men positiever is over de bank waar men zelf bij is aangesloten. Gemiddeld geven Nederlanders hun eigen bank namelijk het rapportcijfer 7,0. 18

19 2.2 Houding ten aanzien van het gebruik van betaalgegevens door banken Aan Nederlanders is gevraagd in hoeverre zij het gebruik van betaalgegevens in diverse situaties acceptabel vinden. Tabel 2 toont de resultaten. Tabel 2. Mate waarin Nederlanders het gebruik van betaalgegevens voor verschillende doelen acceptabel vinden, gesorteerd van meest acceptabel naar minst acceptabel. In hoeverre vind je het gebruik van Zeer Onacceptabel Niet Acceptabel Zeer Gemiddelde betaalgegevens in deze situatie onacceptabel acceptabel, acceptabel acceptabel? of onacceptabel Je bent zelf in Nederland. Jouw bank 3% 4% 14% 43% 37% 4,1 ziet aan je betaalgegevens dat er vandaag 1.500,- is gepind in Colombia en neemt contact met je op om te vragen of dit klopt. De bank ziet aan de betaalgegevens 3% 6% 24% 48% 20% 3,8 dat er op zaterdag vaak geld wordt gepind bij de geldautomaat in het winkelcentrum en zorgt ervoor dat deze geldautomaat vaker wordt bijgevuld. De bank ziet aan de betaalgegevens 4% 10% 39% 40% 7% 3,4 dat jij (en andere personen) steeds vaker contactloos betalen en zorgt ervoor dat er in steeds meer winkels contactloos betaald kan worden. Je wilt een lening afsluiten bij jouw 5% 15% 33% 40% 7% 3,3 bank. Uit jouw betaalgegevens blijkt of jij altijd op tijd je rekeningen betaalt of juist vaak te laat je rekeningen betaalt. Op basis van je betaalgegevens beslist de bank of je een lening krijgt en hoe hoog de rente dan zal zijn. De bank ziet dat je aan het eind van 15% 24% 33% 25% 3% 2,8 iedere maand weinig tot geen geld overhoudt en stuurt je besparingstips. Je bent op Schiphol omdat je op 32% 33% 24% 11% 1% 2,2 vakantie gaat. Voor je vertrek pin je wat geld op Schiphol. Enkele minuten daarna ontvang je van je bank een sms met de vraag of je een reisverzekering bij jouw bank wilt afsluiten. De bank ziet aan je betaalgegevens 39% 29% 21% 11% 1% 2,1 dat je vaak uit eten gaat. De bank stuurt jou aanbiedingen van een restaurant. De betaalgegevens blijven bij de bank. De bank ziet aan je betaalgegevens 57% 25% 12% 6% 0% 1,7 dat je vaak uit eten gaat. De bank geeft dit door aan een restaurant zodat het restaurant jou aanbiedingen kan sturen. De betaalgegevens blijven bij de bank. De bank verkoopt jouw 82% 8% 7% 2% 0% 1,3 betaalgegevens aan een restaurant. Het restaurant stuurt jou aanbiedingen. Het restaurant heeft nu inzicht in jouw betaalgegevens. Groen = meerderheid vindt dit acceptabel, Oranje = er bestaat twijfel, Rood = meerderheid vindt dit onacceptabel 19

20 Tabel 2 laat zien dat de meerderheid van de Nederlanders het acceptabel vindt dat banken betaalgegevens gebruiken om te zien of een bepaalde opname in het buitenland klopt (80%) en om geldautomaten vaker bij te vullen (68%). Het percentage Nederlanders dat het acceptabel vindt dat banken betaalgegevens gebruiken om ervoor te zorgen dat er vaker contactloos betaald kan worden en om te bepalen of men een lening krijgt, is groter dan het percentage Nederlanders dat het gebruik voor deze doeleinden niet acceptabel vindt (respectievelijk 47% versus 14% en 47% versus 20%). Het gebruik van betaalgegevens om klanten besparingstips te sturen wanneer men aan het einde van de maand herhaaldelijk weinig geld overhoudt, ligt in een grijs gebied: 39% van de Nederlanders vindt dit gebruik van betaalgegevens niet acceptabel, 28% vindt het gebruik wel acceptabel en een derde zit daar tussenin. De meerderheid van de Nederlanders vindt het niet acceptabel als de bank betaalgegevens gebruikt om de eigen reisverzekering aan te bieden voor vertrek naar het buitenland (65%). Nog minder acceptabel vinden Nederlanders dat de bank betaalgegevens gebruikt om aanbiedingen van derden toe te sturen (68%), betaalgegevens doorgeeft aan derden (82%), of betaalgegevens verkoopt aan derden (90%). De situaties worden hierna individueel besproken, in volgorde van meest acceptabel naar minst acceptabel. Per situatie wordt toegelicht waarom men het gebruik van betaalgegevens al dan niet acceptabel vindt en indien onacceptabel, onder welke voorwaarden het gebruik van betaalgegevens wel acceptabel wordt. Je bent zelf in Nederland. Jouw bank ziet aan je betaalgegevens dat er vandaag 1.500,- is gepind in Colombia en neemt contact met je op om te vragen of dit klopt. 80% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. Voornaamste redenen daarvoor zijn dat men ervan uitgaat dat de bank de gegevens correct gebruikt (54%), dat men het nut ervan inziet (47%), dat men vindt dat de bank hiermee de service kan verbeteren (34%) en dat men de voordelen ziet voor zichzelf (33%). 15% ziet het gebruik van betaalgegevens in deze situatie als passend bij deze tijd. 6% noemt andere redenen. Het grootste bezwaar van 21% van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vindt, is dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (39%). Andere bezwaren van deze groep Nederlanders zijn dat men hier niet over is geïnformeerd door de bank (33%), dat men vindt dat de bank hiermee de privacy schendt (28%), dat men niet geïnteresseerd is in aanbiedingen (25%), dat men in deze situatie de controle verliest over de eigen betaalgegevens (18%) en dat men hen op deze wijze kan discrimineren (6%). 5% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt (43%) en indien zij de toestemming op ieder moment stop kunnen zetten (33%). 27% van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vinden, geeft aan dat de bank onder geen enkele voorwaarde de betaalgegevens mag gebruiken. 12% geeft toestemming indien de bank hen een concreet voordeel biedt en 4% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 3% noemt andere voorwaarden. 20

21 De bank ziet aan de betaalgegevens dat er op zaterdag vaak geld wordt gepind bij de geldautomaat in het winkelcentrum en zorgt ervoor dat deze geldautomaat vaker wordt bijgevuld. 68% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. Voornaamste redenen daarvoor zijn dat men vindt dat de bank hiermee de service kan verbeteren (63%) en dat men het nut ervan inziet (54%). Verder ziet men de voordelen voor zichzelf bij dit gebruik (37%), gaat men ervan uit dat de bank de gegevens correct gebruikt (26%) en ziet men het gebruik van betaalgegevens in deze situatie als passend bij deze tijd (23%). 3% noemt andere redenen. Het grootste bezwaar van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vinden, is dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (39%). Andere bezwaren van deze groep Nederlanders zijn dat men vindt dat de bank hiermee de privacy schendt (27%), dat men niet geïnteresseerd is in aanbiedingen (27%) en dat men hier niet over is geïnformeerd door de bank (25%). Verder noemen Nederlanders als bezwaar dat zij in deze situatie de controle verliezen over de eigen betaalgegevens (15%) en dat de bank hen op deze wijze kan discrimineren (8%). 6% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt (42%). 35% van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vinden, geeft aan dat de bank onder geen enkele voorwaarde de betaalgegevens mag gebruiken. Verder geeft 27% aan dat de bank de betaalgegevens mag gebruiken indien zij de toestemming op ieder moment stop kunnen zetten. 10% geeft toestemming indien de bank hen een concreet voordeel biedt en 4% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 2% noemt andere voorwaarden. De bank ziet aan de betaalgegevens dat jij (en andere personen) steeds vaker contactloos betalen en zorgt ervoor dat er in steeds meer winkels contactloos betaald kan worden. 47% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. Voornaamste redenen daarvoor zijn dat men het gebruik van betaalgegevens in deze situatie vindt passen bij deze tijd (50%), dat men vindt dat de bank hiermee de service kan verbeteren (44%) en dat men erop vertrouwt dat de bank de gegevens correct gebruikt (37%). Ook ziet men het nut van het gebruik van betaalgegevens voor dit doel in (34%) en de voordelen voor zichzelf (25%). 3% noemt andere redenen. Het grootste bezwaar van 53% van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vinden, is dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (40%). Andere bezwaren van deze groep Nederlanders zijn dat de bank hen hier niet over heeft geïnformeerd (32%), dat men niet geïnteresseerd is in aanbiedingen (29%) en dat men vindt dat de bank hiermee de privacy schendt (28%). Verder noemen Nederlanders als bezwaar dat zij in deze situatie de controle verliezen over de eigen betaalgegevens (18%) en dat de bank hen op deze wijze kan discrimineren (8%). 5% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt (45%) en als zij hun toestemming op ieder moment stop kunnen zetten (32%). Van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vinden, geeft 28% aan dat de bank onder geen enkele voorwaarde de betaalgegevens mag gebruiken. Verder geeft 14% toestemming indien de bank hen een concreet voordeel biedt en 21

22 5% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 3% noemt andere voorwaarden. Je wilt een lening afsluiten bij jouw bank. Uit jouw betaalgegevens blijkt of jij altijd op tijd je rekeningen betaalt of juist vaak te laat je rekeningen betaalt. Op basis van je betaalgegevens beslist de bank of je een lening krijgt en hoe hoog de rente dan zal zijn. 47% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. Voornaamste redenen daarvoor zijn dat men het nut hiervan inziet (50%) en dat men erop vertrouwt dat de bank de gegevens correct gebruikt (44%). Ook vindt men het gebruik van betaalgegevens in deze situatie passen bij deze tijd (23%) en ziet men in dat de bank hiermee de service kan verbeteren (22%). 11% van de Nederlanders geeft aan dat het gebruik van betaalgegevens in deze situatie voordeel voor hen oplevert. 11% noemt andere redenen. Het grootste bezwaar van 53% van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vinden, is dat de bank hen op deze manier kan discrimineren (43%) en dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (43%). Andere bezwaren van deze groep Nederlanders zijn dat de bank hiermee hun privacy schendt (41%) en dat de bank hen hier niet over heeft geïnformeerd (34%). Verder noemt 14% van de Nederlanders als bezwaar dat zij in deze situatie de controle verliezen over de eigen betaalgegevens en dat zij niet geïnteresseerd zijn in aanbiedingen. 3% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt (57%) en als zij hun toestemming op ieder moment stop kunnen zetten (36%). Van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vinden, geeft 25% aan dat de bank onder geen enkele voorwaarde de betaalgegevens mag gebruiken. Verder geeft 14% toestemming indien de bank hen een concreet voordeel biedt en 5% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 2% noemt andere voorwaarden. De bank ziet dat je aan het eind van iedere maand weinig tot geen geld overhoudt en stuurt je besparingstips. 28% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. Voornaamste redenen daarvoor zijn dat men het nut hiervan inziet (46%), dat het hen voordelen oplevert (46%) en dat de bank hiermee de service kan verbeteren (40%). 27% vertrouwt erop dat de bank de gegevens correct gebruikt en 20% vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie passen bij deze tijd. 2% noemt andere redenen. 72% van de Nederlanders geeft echter aan het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel te vinden. Het grootste bezwaar van deze Nederlanders is dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (49%) en dat zij vinden dat de bank hiermee de privacy schendt (48%). Verder noemt men niet geïnteresseerd te zijn in aanbiedingen (28%) en hierover niet geïnformeerd te zijn door de bank (25%). 16% vindt dat de bank hen op deze wijze kan discrimineren en 10% heeft het gevoel de controle te verliezen als de bank de betaalgegevens in deze situatie zou gebruiken. 5% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt (45%). Van de Nederlanders die het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel vindt, geeft 36% echter aan dat de bank onder geen enkele voorwaarde de betaalgegevens mag gebruiken. 30% geeft toestemming indien zij hun toestemming op ieder moment kunnen stopzetten. Verder geeft 12% toestemming indien de bank 22

23 hen een concreet voordeel biedt en 4% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 2% noemt andere voorwaarden. Je bent op Schiphol omdat je op vakantie gaat. Voor je vertrek pin je wat geld op Schiphol. Enkele minuten daarna ontvang je van je bank een sms met de vraag of je een reisverzekering bij jouw bank wilt afsluiten. 12% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. Voornaamste redenen daarvoor zijn dat men het nut hiervan inziet (41%), dat men vindt dat de bank hiermee haar service kan verbeteren (40%), dat men erop vertrouwt dat de gegevens correct worden gebruikt (38%) en dat men vindt dat het gebruik van betaalgegevens hoort bij deze tijd (36%). 23% ziet de voordelen van het gebruik van betaalgegevens in deze situatie voor zichzelf. 3% noemt andere redenen. 89% van de Nederlanders geeft echter aan het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel te vinden. Het grootste bezwaar van deze Nederlanders is dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (55%). Ook noemen deze Nederlanders dat zij niet geïnteresseerd zijn in aanbiedingen (45%) en dat zij vinden dat de bank hiermee hun privacy schendt (41%). 22% noemt als bezwaar dat zij hier niet over zijn geïnformeerd door hun bank. Verder geeft 9% aan het gevoel te hebben de controle te verliezen als de bank de betaalgegevens in deze situatie zou gebruiken en vindt 6% dat de bank hen op deze wijze kan discrimineren. 5% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep vooral aan dat de bank de betaalgegevens onder geen enkele voorwaarde mag gebruiken (46%). 36% geeft aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt en 23% indien zij de toestemming op ieder moment stop kunnen zetten. Verder geeft 11% toestemming indien de bank hen een concreet voordeel biedt en 4% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 2% noemt andere voorwaarden. De bank ziet aan je betaalgegevens dat je vaak uit eten gaat. De bank stuurt jou aanbiedingen van een restaurant. De betaalgegevens blijven bij de bank. 12% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. De voornaamste reden daarvoor is dat men vindt dat het gebruik van betaalgegevens in deze situatie voordelen voor hen oplevert (56%). Verder wordt genoemd dat men erop vertrouwt dat de bank de gegevens correct gebruikt (37%) en dat het gebruik van betaalgegevens hoort bij deze tijd (30%). 29% geeft aan dat de bank hiermee haar service kan verbeteren en 26% ziet het nut hiervan in. 2% noemt andere redenen. 89% van de Nederlanders geeft echter aan het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel te vinden. De grootste bezwaren van deze Nederlanders zijn dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (57%) en dat zij vinden dat de bank hiermee hun privacy schendt (51%). Ook noemen deze Nederlanders dat zij niet geïnteresseerd zijn in aanbiedingen (35%) en dat zij niet over dit gebruik zijn geïnformeerd door hun bank (25%). 11% noemt als bezwaar dat de controle over de eigen betaalgegevens hiermee verloren gaat en 5% vindt dat de bank hen op deze wijze kan discrimineren. 3% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep vooral aan dat de bank de betaalgegevens onder geen enkele voorwaarde mag gebruiken (53%). 33% geeft aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt en 18% indien zij de toestemming op ieder moment stop kunnen zetten. Verder geeft 10% toestemming indien de bank hen een concreet 23

24 voordeel biedt en 4% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 1% noemt andere voorwaarden. De bank ziet aan je betaalgegevens dat je vaak uit eten gaat. De bank geeft dit door aan een restaurant zodat het restaurant jou aanbiedingen kan sturen. De betaalgegevens blijven bij de bank. 6% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. De voornaamste redenen daarvoor zijn dat men vindt dat het gebruik van betaalgegevens in deze situatie voordelen voor hen oplevert (47%) en dat men erop vertrouwt dat de bank de gegevens correct gebruikt (44%). Verder wordt genoemd dat het gebruik van betaalgegevens hoort bij deze tijd (22%). 19% geeft aan dat de bank hiermee haar service kan verbeteren en ziet het nut van het gebruik van betaalgegevens in deze situatie in. 1% noemt andere redenen. 3 94% van de Nederlanders geeft echter aan het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel te vinden. De grootste bezwaren van deze Nederlanders zijn dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (68%) en dat zij vinden dat de bank hiermee hun privacy schendt (58%). Ook noemen deze Nederlanders dat zij niet over dit gebruik zijn geïnformeerd door hun bank (32%) en dat zij niet geïnteresseerd zijn in aanbiedingen (30%). 18% noemt als bezwaar dat de controle over de eigen betaalgegevens hiermee verloren gaat en 8% vindt dat de bank hen op deze wijze kan discrimineren. 3% noemt andere redenen. Daarbij geeft deze groep vooral aan dat de bank de betaalgegevens onder geen enkele voorwaarde mag gebruiken (59%). 29% geeft aan dat de bank de betaalgegevens wel mag gebruiken indien de bank hen vooraf persoonlijk om toestemming vraagt en 16% indien zij de toestemming op ieder moment stop kunnen zetten. Verder geeft 9% toestemming indien de bank hen een concreet voordeel biedt en 3% als de producten of diensten bij de bank anders duurder worden. 1 noemt andere voorwaarden. De bank verkoopt jouw betaalgegevens aan een restaurant. Het restaurant stuurt jou aanbiedingen. Het restaurant heeft nu inzicht in jouw betaalgegevens. 2% van de Nederlanders vindt het gebruik van betaalgegevens in deze situatie acceptabel. De voornaamste redenen daarvoor zijn dat men vindt dat het gebruik van betaalgegevens in deze situatie voordelen voor hen oplevert (34%) en dat men erop vertrouwt dat de bank de gegevens correct gebruikt (34%). Verder ziet men het nut van het gebruik van betaalgegevens in deze situatie in (27%) en geeft men aan dat de bank hiermee haar service kan verbeteren (19%). 7% vindt het gebruik van betaalgegevens passend bij deze tijd. 2% noemt andere redenen. 4 97% van de Nederlanders geeft echter aan het gebruik van betaalgegevens in deze situatie niet acceptabel te vinden. De grootste bezwaren van deze Nederlanders zijn dat zij in hun optiek de bank geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van betaalgegevens in deze situatie (76%) en dat zij vinden dat de bank hiermee hun privacy schendt (70%). Ook noemen deze Nederlanders dat zij niet over dit gebruik zijn geïnformeerd door hun bank (41%) en dat de controle over de eigen betaalgegevens hiermee verloren gaat (31%). 29% geeft daarbij aan niet geïnteresseerd te zijn in aanbiedingen en 13% vindt dat de bank hen op deze wijze kan discrimineren. 3% noemt andere redenen. 3 Resultaten zijn indicatief vanwege een kleine n (n is kleiner dan 100). 4 Resultaten zijn indicatief vanwege een kleine n (n is kleiner dan 100). 24