Verklarende woordenlijst

Transcriptie

1 Verklarende woordenlijst afasie expressieve afasie receptieve afasie globale afasie agnosie akoestische agnosie tactiele agnosie visuele agnosie akinesie alien hand-syndroom anosognosie apneu apoplexie apraxie ataxie taalstoornis (begrip/gebruik) stoornis in het taalgebruik (Broca-afasie) stoornis in het begrijpen van de taal (Wernicke-afasie) stoornis in zowel taalgebruik als taalbegrip niet herkennen wat je hoort (geluid) niet herkennen wat je voelt/aanraakt niet herkennen wat je ziet niet herkennen bewegingsarmoede een specifieke dwanghandeling afwezigheid van ziekte-inzicht tijdelijk stoppen van de ademhaling beroerte onvermogen om tot doelgericht handelen te komen coördinatiestoornis, waardoor bewegingen niet soepel op elkaar aansluiten 131

2 attaque beroerte bipolaire stoornis cerebrum (Latijn) cerebellum (Latijn) congenitale aanlegstoornis CVA decorumverlies dysartrie epilepsie euforie frontale kwab hersenbloeding herseninfarct hemianopsie hemiparese hemisfeer hemiplegie incontinentie synoniem voor beroerte synoniem voor attaque, CVA, stroke en apoplexie manisch depressieve stoornis grote hersenen kleine hersenen aangeboren vaatmisvorming cerebrovasculair accident, stoornis in het vaatstelsel van de hersenen afname van het besef hoe men zich behoort te gedragen hortende, stotende spraak vallende ziekte extreem gevoel van welbevinden voorste gedeelte van de hersenschors, ook: voorhoofdskwab bloeding in de hersenen afsluiting van een bloedvat in de hersenen halfzijdige gezichtsuitval van beide ogen halfzijdige verlamming, waarbij de mogelijkheid tot bewegen nog enigszins bestaat hersenhelft halfzijdige totale verlamming niet kunnen ophouden van urine en/of ontlasting 132

3 intentietremor kortetermijngeheugen laesie locked-in-syndroom NDT neglect occipitale kwab orbitaal pariëtale kwab persevereren prosodie prosopagnosie SAB sensibiliteitsstoornis sensorische stoornis beven dat erger wordt op het moment dat de persoon probeert een willekeurige beweging uit te voeren geheugen voor recente informatie letsel specifieke uitvalverschijnselen bij beroerte in de hersenstam neurodevelopment training het zich niet bewustzijn van/ geen aandacht hebben voor de aangedane lichaamszijde aan achterzijde gelegen deel van de hersenschors, ook: achterhoofdskwab tegen de oogkas gelegen achter-/bovenzijde gelegen deel van de hersenschors, ook: wandbeenkwab niet kunnen stoppen met waar men mee bezig is melodie van de taal niet herkennen van gezichten subarachnoïdale bloeding, hersenbloeding die optreedt onder het spinnenwebvlies gevoelsstoornis stoornis die te maken heeft met zintuiglijke functies 133

4 stroke temporale kwab TIA Wallenberg, syndroom van beroerte (gangbare Engelse term) aan de onderzijde in het midden gelegen deel van de hersenschors, ook: slaapkwab transcient ischaemic attack: niet-invaliderend herseninfarct specifieke uitvalsverschijnselen bij een beroerte in de hersenstam 134

5 Belangrijke adressen Afasie Vereniging Nederland (AVN) Bakenbergseweg ME Arnhem tel.: (026) website: Centrum voor Consultatie en Expertise (voor mensen met een bijzondere zorgvraag) cce.nl Regio Zuid-Holland en Zeeland Gouda, tel. (0182) Regio Overijssel, Gelderland en Flevoland Enschede tel. (053) Regio Noord-Brabant en Limburg Veldhoven, tel. (040) Regio Noord Nederland Groningen, tel. (050) Regio Utrecht en Noord-Holland Utrecht, tel. (030)

6 Hersenstichting Nederland Koediefstraat CG s-gravenhage tel.: (070) info@hersenstichting.nl Nederlandse CVA-vereniging Samen Verder Postbus JB Arnhem tel.: (088) website: Nederlandse Hartstichting Bordewijklaan XR Den Haag Postbus CH Den Haag tel.: (070) info@hartstichting.nl De Hart & Vaatgroep Laan Blussé van Oud Alblas AT Soesterberg tel.: (088) info@hartenvaatgroep.nl Vereniging Cerebraal Palestrinastraat 1b tel.: (030) secr@cerebraal.nl website: 136

7 Geraadpleegde literatuur Aldenkamp, A.P., Renier, W.O., & Smit, L.M.E. (2001). Neurologische aspecten van ontwikkelingsproblemen bij kinderen. Leuven/ Apeldoorn: Garant. Barrios Cerejon, M., & Guardia Olmos, J. (2001). Relation of the cerebellum with cognitive function: neuroanatomical, clinical and neuroimaging evidence. Rev. Neurol., 33(6), Bauby, J.D. (1997). Vlinders in een duikerpak. Naarden-Vesting: Element. Berglind Hafsteinsdóttir, T. (2003). Neurodevelopmental treatment in the early stage of stroke. Academisch proefschrift. Universiteit Utrecht. Bergsma, D., & Wildt, G. van der (2001). Is hemianopsie te revalideren? Visuele training bij cerebrale blindheid. Neuropraxis, 2. Chavetz, M.D., Friedman, A.L., Kevorkian, C.G., & Levy, J.K. (1996). The cerebellum and cognitive function: implications for rehabilitation. Arch. Phys. Med. Rehabil., 12, Coffey, C., Edward, M.D., & Cummings, J.L. (2000). Textbook of geriatric neuropsychiatry, second edition. Washington: American Psychiatric Press. Le Coultre, R. (1989). Kinderneurologie. Utrecht/Antwerpen: Bohn, Scheltema & Holkema. Cranenburgh, B. van (1999). Neuropsychologie, over de gevolgen van hersenbeschadiging. Maarssen: Elsevier/De Tijdstroom. Damasio, A.R. (2001). Ik voel dus ik ben. Amsterdam: Wereld bibliotheek. 137

8 Deelman, B., Eling, P., Haan, E. de, Jennekens-Schinkel, A., & Zomeren, E. van (1997). Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom. Dharmaperwira Prins, R.I.I. (2000). Communicatiestoornisen bij rechter hemisfeer dysfunctie. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Draaisma, D. (2001). Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Groningen: Historische Uitgeverij. Eilander, H., Belle-Kusse, P. van, & Vrancken, P. (1998). Ze zeggen dat ik zo veranderd ben. Utrecht: Teleac NOT. Feltz-Cornelis, C. van der (1999). CVA en emoties. Neuropraxis, 1. Gelmers, H.J. (2002). Neurologie voor verpleegkundigen. Assen: Van Gorcum. Hochstenbach, J. (1998). Na een beroerte. Het opzetten van een nazorgprogramma voor CVA-patiënten en hun omgeving. Maarssen: Elsevier/ De Tijdstroom. Hochstenbach, J. (1999). The cognitive, emotional and behavioral consequences of stroke. Academisch proefschrift. Katholieke Universiteit Nijmegen. Lebrun, Y. (2001). Lalieën en fasieën. Een neurolinguïstisch onderzoek naar afwijkend taalgebruik. Leuven: Acco. Lezak, M. (1995). Neuropsychological assessment, third edition. New York: Oxford University Press. Meyboom-de Jong, B., Schuling, J., & Kuks, J.B.M. (2000). Beroerte. In: G.A.M. van den Bos e.a. (red.), Chronisch zieken en gezondheidszorg (p ). Maarssen: Elsevier gezondheidszorg. Mumenthaler, M. (1990). Neurology, third, revised edition. New York: Thieme. Oosterhuis, H.J.G.H Klinische neurologie, veertiende, herziene druk. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Palm, J. (1997). Veranderd leven. Begeleiding na hersenletsel, derde druk. Assen: Van Gorcum. 138

9 Palm, J. (1998). Portemonnee in de diepvries. Ervaringen met niet aangeboren hersenletsel. Utrecht/Antwerpen: Kosmos-Z&K. Pederson, P., Jorgenson, H., et al. (1998). Impaired orientation in acute stroke: frequency, determinants, and time-course of re covery. Cerebrovascular Diseases, 8, Praag, H.M. van (2000). Psychofarmaca. Een leidraad voor de praktiserend medicus, vierde, geheel herziene en vermeerderde druk. Assen: Van Gorcum. Prigitano, G.P. (1999). Principles of neuropsychological rehabilitation. New York/Oxford: Oxford University Press. Proot, I. (2001). Changing autonomy. New perspectives on the care for stroke patients in nursing homes. Academisch proefschrift. Universiteit Maastricht. Sacks, O. (1985). De man die zijn vrouw voor een hoed hield. Amsterdam: Meulenhoff Informatief. Schacter, D.L. (1997). De kunst van het geheugen. Amsterdam: Anthos. Schmahmann, J.D., & Sherman, J.C. (1998). The cerebellar cognitive affective syndrome. Brain, 121 (pt 4), Vereniging Cerebraal en DGV (2002). Medicijnen bij hersenletsel. Vink, M.T., Falck, R.P., & Deelman, B.G. (2002). Senioren en CVA, veranderingen in cognitie, emoties en gedrag. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. 139

10 Register aandacht 60; 63; 68; 80; 81; 110; 112 abstractievermogen 110; 112 afasie 43; 52; 54; 89-94; 96; 99; 100; 128; 129 -, expressieve/broca 92; 93; 131 -, receptieve/wernicke 94, 131 -, globale 94; 131 agnosie 66; 83 -, akoestische 83 -, visuele 83 arterosclerose akinesie 105 alien-hand syndroom 105 aneurysma 24; 38 anosognosie 76; 77; 86; 131 apathie 100; 103; 108; 109;

11 apneu 117; 118; 131 apoplexie 22; 131 apraxie 65; 66; 84; 101; 111 ataxie 105; 118 attaque 15 cerebellum 120; 124 cerebrum 15; 23 clippen 38 coilen 38 coördinatiestoornis 53 concentratie 62; 63 CT-scan 37 decorumverlies 104; 106; 109 depressie 57; 85; 99; 100; 101; 102; 109 dorsolateraal 108; 110 dysartrie

12 embolie 22; 32 epiduraal hematoom 25 epilepsie 57; 58; 106; 132 frontale beschadiging 50; 72; frontale kwab 17; 50; ; 132 geheugenstoornissen 64; 101; 112; 121 grote hersenen 17 hartfalen 20; 29; 37 hersenbloeding 17; 19; 22-25; 37; 38; 132 herseninfarct 17; 20-22; 36; 37; 132 hemianopsie 55; 56; 132 hemiplegie 27; 43; 53; 54; 86; 100; 106; 112; 132 hersenstam 17; incontinentie 58; 59; 132 intentietremor 133 kleine hersenen 17;

13 kortetermijngeheugen 133 linkszijdige beroerte locked-in-syndroom 115; 116; 119; 120; 133 mediaal 105 medicatie 47; 59 mentale traagheid 64 motivatie NDT neglect 80-81; 101 occipitale kwab 17; 133 orbitaal 107; 133 pariëtale kwab 17; 71; 133 prosodie 74; 75; 79; 80; 133 prosopagnosie 83; 133 rechtszijdige beroerte reuk

14 risicofactoren SAB 23; 24; 133 seksualiteit 58; 59; 60; 69 slikproblemen 54; 117; 118 smaak 57 stemmingswisselingen 100; 109 stroke 15; 35; 134 subduraal hematoom 25 temporale kwab 17; 134 TIA 19; 20; 134 trombolyse 37 trombose 20 verdwalen/ruimtelijke stoornissen 76; 82; 83 vermoeidheid 60 vertraagde informatieverwerking 64 Wallenberg, syndroom van

15 Over de auteur Jenny Palm is orthopedagoog/gz-psycholoog. Zij heeft werkervaring in staf- en managementfuncties in verschillende zorgsectoren. Momenteel is zij werkzaam als praktijkhouder bij praktijk Hulp bij Hersenletsel te Maarn. Met een collega vormt zij De Maatschap eveneens gevestigd te Maarn. De Maatschap richt zich op deskundigheidsbevordering en beleidsadvisering met betrekking tot de professionele omgang met hersenletsel. In die hoedanigheid heeft zij zeer veel medewerkers in de gezondheidszorg bijgeschoold op het gebied van hersenletsel. Eerder verschenen van haar hand Veranderd leven. Begeleiding na hersenletsel (Assen: Van Gorcum) en Portemonnee in de diepvries. Ervaringen met nietaangeboren hersenletsel (Utrecht/Antwerpen: Kosmos-Z&K); Omgaan met Hersenletsel (Assen: Van Gorcum). 147

16 Reeds verschenen titels 1. Joke Kragten, Leven met een manisch-depressieve stoornis, ISBN Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een paniekstoornis, ISBN Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een dwangstoornis, ISBN Ed Berretty, Leven met een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis, ISBN Joke Kragten, Leven met een sociale fobie, ISBN J. Hoevenaars, Leven met een fobie, ISBN Y. Meesters, Leven met een winterdepressie, ISBN Ed Berretty en Kees Korrelboom, Leven met een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis, ISBN Sjef Peeters en Karel Klumpers, Leven met assertiviteitsproblemen, ISBN Jenny Palm, Leven na een beroerte, ISBN Joke Kragten, Leven met een depressieve stoornis, ISBN

17 12. Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een piekerstoornis, ISBN Alexandra de Bruijn-Kofman, Leven met chronische pijn, ISBN Ard Nieuwenbroek en Piet Gieles, Omgaan met rijexamenangst, ISBN Martin Appelo, Leven met een psychotische stoornis, ISBN Pieternel Dijkstra, Omgaan met ziekelijke jaloezie, ISBN Tom Mutsaerts, Gezond omgaan met gewoontes, ISBN Ed Berretty, Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis, ISBN Josephine Giesen-Bloo, Leven met een borderline persoonlijk heidsstoornis, ISBN Peter Daansen, Leven met obesitas, ISBN Pieternel Dijkstra, Omgaan met hechtingsproblemen, ISBN Jan van den Berg, Cindy Boon en Laura van Bergen, Omgaan met rijangst, ISBN Jean-Pierre van de Ven, Omgaan met relatieproblemen, ISBN Agnes Scholing en Pascal Wolters, Leven met een antisociale persoonlijkheid, ISBN Jolien Fox en Mieke Zinn, Leven met een alcoholprobleem, ISBN

18 26. Martin Appelo en Kees Korrelboom, Leven met identiteits problemen, ISBN Jan van den Berg, Marieke Krämer en Laura Grootaarts, Omgaan met hoogtevrees, ISBN Martine Delfos en Marijke Gottmer, Leven met autisme, ISBN Sandra van Gameren, Leven met een psychisch zieke ouder, ISBN Alexandra de Bruijn-Kofman, Leven met chronische hoofdpijn, ISBN Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Omgaan met studiefaalangst, ISBN Arnold van Emmerik en Ed Berretty, Leven met een trauma, ISBN Jaques van Lankveld, Omgaan met een seksueel probleem, ISBN Anita Jansen en Hermien Elgersma, Leven met een eetstoornis, ISBN Sjef Peeters, Leven met angst voor ernstige ziektes, ISBN Bart Verkuil en Arnold van Emmerik, Omgaan met stress en burnout, ISBN Jaap Spaans, Omgaan met chronische vermoeidheid, ISBN Frans Hoogeveen, Leven met dementie, ISBN Martine Delfos en Marijke Gottmer, Leven met autisme (tweede herziene druk), ISBN

19 40. Jean-Pierre van de Ven, Omgaan met een scheiding, ISBN Fiona Kat, Maura Beenackers en Willemijn ter Brugge, Leven met ADHD, ISBN Gerard Kerkhof, Marieke de Gier en Marthe Sernee, Omgaan met slapeloosheid, ISBN Alexandra de Bruijn-Kofman, Leven met chronische hoofdpijn, (tweede, bijgewerkte druk) ISBN Pieternel Dijkstra, Omgaan met ziekelijke jaloezie, (tweede, geheel herziene druk) ISBN Suzanne de Klerk, Arnold van Emmerik en Anne van Giezen, Omgaan met zelfbeschadiging en suïcide, ISBN Corine Dijk, Arnold van Emmerik en Peter de Jong, Omgaan met bloosangst, ISBN Jean-Pierre van de Ven, Omgaan met relatieproblemen, (tweede, geheel herziene druk) ISBN