Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT

Transcriptie

1 Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT

2 ITON ITON: instituut voor toegepaste neurowetenschappen Hoofddocent: Dr. Ben van Cranenburgh

3 Inhoud presentatie Cijfers t.a.v. CVA Anatomie,informatieverwerking e.d. grote hersenen ONO Behandeling

4 Cijfers (1) nieuwe patiënten per jaar 80 % infarct 20 % bloeding 20 % overlijdt binnen korte tijd 20 % recidief binnen 1 jaar 25 % ernstig hulpbehoevend 60 % vanuit ZH naar huis

5 Cijfers (2) 75 % kan weer lopen 70 % nauwelijks arm/handfunktie 40 % aandachtsstoornissen > 50 % neuropsychologische funktiestoornissen

6

7 Gevolgen CVA CVA is meer dan een hemiparese! Verandering van stemming Verandering van persoonlijkheid Verandering van gedrag Neuropsychologische functiestoornissen

8 Casus Dhr K. heeft een beroerte gehad m.a.g. een hemiparese rechts. Weer redelijk hersteld. Als hij buiten loopt struikelt hij regelmatig.

9 Anatomie (1) Grote hersenen Hersenbalk Kleine hersenen Hersenstam

10 Indelingen grote hersenen Je kunt een indeling maken op grond van: Anatomie Informatieverwerking Hemisfeerspecialisaties

11 Hersenschorsgebieden

12 Schorsgebieden Frontalis -> Handelingen, initiatief Parietalis -> Temporalis -> Sensibiliteit,ruimte lichaamsschema Horen, taalbegrip Occipitalis -> zien

13 Informatieverwerking van de hersenschors kun je onderverdelen in: Primair: zien, voelen, horen Secundair: herkenning van de prikkel Tertiair: herkenning situatie

14 Van waarnemen tot actie Primaire schors: signaleren prikkel (ik zie iets) Secundaire schors: herkenning prikkel (het is een bal) Tertiaire schors: herkenning van gehele situatie (er spelen kinderen,dus oppassen)

15 Van waarnemen tot actie Tertiair motorisch: kiezen van juiste handeling (ik moet remmen) Secundair motorisch: programmeren van de handeling (gaspedaal los, voet op de rem) Primair motorisch: impulsen gaan naar de spieren

16 Ruitmodel

17 Wat mis kan gaan Geluid van fietsbel of auto niet herkennen(auditief) Niet herkennen van merkje in de kleding (sensibel) Broek achterste-voren aandoen (visueel)

18 Linker hemisfeer FUNCTIES: Detail Temporeel Volgordes Verbaal Instructie (taal) Geheugen Routines INDIEN SCHADE: Minder oog voor detail Afasie (niet voor intonatie, mimiek) Agnosie Depressie

19 Rechter hemisfeer FUNCTIES: Overzicht/geheel Ruimte/positie Tegelijk Visueel Demonstratie (non-verbale informatie) Emotie Nieuwe informatie Opbouwen mentaal beeld INDIEN SCHADE: Neglect Ruimtelijke stoornissen Dubbeltaken Missen het overzicht Moeite met aanpassen in nieuwe omgeving Impulsief gedrag Verminderd ziekte-inzicht

20 Indeling op gebied van hemisferen Een functie is niet in zijn geheel in 1 hemisfeer gelokaliseerd. Bij de meeste taken zijn beide hemisferen betrokken, waarbij linker en rechter hemisfeer ieder hun eigen specifieke bijdrage leveren. Bijv. kopje pakken Taal is ook mimiek en intonatie

21 Casus Wat zou er aan de hand kunnen zijn bij dhr K.?

22 NEURO REVALIDATIE Motorisch Neuro psychologisch Combinatie!

23 3 assenstelsel

24 Opbouw ONO 3 assenstelsel: 1) voor-achter as (handelen-waarnemen) 2) links-rechts as (communicatie-ruimte) 3) verticale as (geheugen-bewustzijn) + superfuncties: Organisatie Ziekte inzicht

25 ONO ONO = oriënterend neuropsychologisch onderzoek > 50% heeft neuro psychologische functie stoornissen!! In hoeverre belemmerend voor functioneren thuis? (40% houdt aandachtsstoornissen)

26 Doel van het ONO Eerste indruk sterke/zwakke punten Observeren Vervolgonderzoek

27 Ziekte inzicht Geen inzicht in het eigen functioneren en de gevolgen van de ziekte Eigen falen ontkennen of aan externe factoren toeschrijven Zelfoverschatting

28 Aandacht Bijna elke CVA patiënt heeft een aandachtsprobleem, bijv volgehouden aandacht, gerichte aandacht Neglect Dubbeltaken!?

29 Geheugen en oriëntatie Oriëntatie: in tijd, plaats en persoon Geheugen: afspraak onthouden

30 Ruimtelijke functies Verhoudingen:doos inpakken Voorrangssituatie

31 Waarneming Agnosie: patiënt kan goed zien, horen en voelen maar heeft toch problemen met de herkenning

32 Handelen Uitvoeren van dagelijkse praktische handeling, zoals haarkammen, tanden poetsen

33 Organisatie en planning Doelen formuleren Planning en uitvoer activiteiten

34 Stemming en emotie Vlakheid Labiliteit Verminderd initiatief Persoonlijkheidsverandering Angst en depressie

35 Terug naar de casus Waarom struikelt dhr K.: Voetheffersparese? Hemianopsie? Neglect? Aandacht? Agnosie?

36 Empirische cyclus

37 Casus Voetheffersparese? Hemi anopsie? Neglect?

38 REVALIDEREN AFHANKELIJK VAN; GEBASEERD OP Grootte CVA Fase na CVA Natuurlijk herstel Plasticiteit brein Herleren van activiteiten

39 (HER)LEREN Op welke manier probeer je iemand iets te leren Welke strategie gebruik je daarbij Welk kanaal? Afwegingen (vermoeidheid, familie, wensen, multipathologie etc)

40 LEERMETHODEN Chaining Foutloos leren Imitatie leren Feedback Fascilitatie en stimulatie Spiegeltherapie Mentaal oefenen Forced use

41 Afwegingen behandelkeuze 1 Meerdere ziektes Thuissituatie Waarvoor is patiënt gemotiveerd Fase na het CVA Sterke <-> zwakke punten Plaats van het CVA

42 Afwegingen behandelkeuze 2 Als je wel kan lopen maar je weet niet waar naar toe Als je wel kracht hebt maar onhandig bent Als je ADL zelfstandig bent maar jezelf niet kan vermaken Als je alles kan maar geen initiatief neemt Als je geen inzicht in je situatie hebt

43 Behandeling? Afwegen, wel kanaal is sterk en welk kanaal is zwak Daarna beleid bepalen: zwakke kanaal stimuleren of sterke kanaal gebruiken Compenseren/aanpassen (omgeving)

44 Sterk<>Zwak Laesie temporaal: akoestisch zwak Laesie occipitaal: visueel zwak Laesie parietaal: sensibel zwak Vb. pt met occipitale laesie heeft moeite met schriftelijke instructie, maar niet met mondelinge

45 Of compenseren? Compensatie is niet fout, ongewenst, nadelig of een bewijs van therapeutisch onvermogen Een patiënt die spastisch loopt, loopt tenminste We zien dan niet een primaire stoornis, maar een aanpassing hieraan.