Leven met een fobie. Jac Hoevenaars

Transcriptie

1 Leven met een fobie

2 Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe men met het probleem om moet gaan. Door de prettig leesbare combinatie van beschouwingen, cartoons en citaten zijn de boeken niet alleen geschikt voor vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen, behandelaren en mantelzorgers, maar vooral ook voor de cliënten zelf en de mensen in hun directe omgeving. De reeks staat onder redactie van: Joke Kragten, gezondheidspsycholoog, als onderzoeker verbonden aan het Stanley Foundation Bipolair Netwerk en als therapeut bij Altrecht, afdeling Volwassenen Fred Sterk, psycholoog-psychotherapeut, werkzaam in de ambulante GGZ bij Altrecht, divisie stad Utrecht, tevens docent in het post-academisch onderwijs Sjoerd Swaen, psycholoog-psychotherapeut, werkzaam bij Parnassia, Psycho-Medisch Centrum te Den Haag, afdeling angststoornissen, tevens supervisor en docent in het post-academisch onderwijs Reeds verschenen: 1. Joke Kragten, Leven met een manisch-depressieve stoornis, ISBN Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een paniekstoornis, ISBN Fred Sterk en Sjoerd Swaen, Leven met een dwangstoornis, ISBN Ed Berretty, Leven met een dwangmatige persoonlijkheidsstoornis, ISBN x 5. Joke Kragten, Leven met een sociale fobie, ISBN

3 Leven met een fobie Jac Hoevenaars Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem 2002

4 2002 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. ISBN NUR 777 D/2002/3407/068 Ontwerp omslag: p3, Huizen Cartoons: Marcel Jurriëns Bohn Stafleu Van Loghum Het Spoor AK Houten Kouterveld Diegem

5 Voorwoord Dit boek is bedoeld voor mensen die aan een specifieke fobie lijden. Bang voor honden, katten, muizen, spinnen, insecten, palingen, kikkers, slangen, vlinders, vogels of vleermuizen? Bang voor hoogten, diepten, zwemmen in diep water, onweer, wind en storm? Bang voor de tandarts, injecties, bloed, het ziekenhuis? Bang voor andere, heel specifieke, situaties zoals liften, tunnels, reizen per vliegtuig of boot, het openbaar vervoer? Of extreem bang om bepaalde ziekten op te lopen, om te stikken in voedsel? Of is je kind bang voor verklede figuren? Je staat niet alleen met je fobie. Erg veel mensen zijn fobisch voor een van de bovengenoemde dieren, natuurverschijnselen, medische handelingen, ruimtelijke situaties of andere, heel nauwkeurig te omschrijven, gebeurtenissen. De meesten houden dat verborgen het lijkt immers zo kinderachtig maar hun angst is er niet minder om en zij kunnen er aardig door overstuur raken. Lijders aan een specifieke fobie worden niet zelden geplaagd met hun fobie: er zijn al heel wat Sinterklaas-surprises gemaakt die de ontvanger de stuipen op het lijf hebben gejaagd! Schaam je niet voor je kwaal. Besef dat er piloten zijn met extreme hoogtevrees (maar niet in een vliegtuig) en beroemdheden (zonder hoogtevrees) die nooit in een vliegtuig zullen stappen. Van de vele fobieën die bestaan zijn de specifieke fobieën het best behandelbaar. Leven met een fobie hoeft niet! Help jezelf (of zoek een goede gedragstherapeut) en de kans is groot dat je er over een paar 5

6 maanden van verlost bent. Lees dit boek, volg de instructies en bevrijd jezelf van je angst. Het deed mij plezier om van de redactie van de reeks Van A tot ggz het verzoek te krijgen om dit boek te schrijven, ook al werk ik inmiddels in Thailand. Mijn 25 jaar ervaring als psychotherapeut en de vele patiënten met een specifieke fobie die ik in Nederland heb behandeld zijn de bron waaruit ik voor dit boek heb geput. Hopelijk zullen velen van de fobici van nu er baat bij hebben! Jac Hoevenaars Bang Saen, Thailand, september

7 Inhoud Voorwoord 5 1 Wat is er met me aan de hand? 11 Enkele typerende beelden van de kwaal 11 Taal: bang, angst, vrees en fobie 17 Diagnostiek en symptomen 17 Diagnostiek: DSM-IV 18 Zelfdiagnose 20 Eén, twee of meer specifieke fobieën? 45 Cijfers 46 Specifieke fobieën en cultuur 49 Samenvatting 50 2 Hoe heeft het zover kunnen komen? 53 Verklarende modellen 53 Psychodynamische theorieën 54 Leertheorieën 58 Medische benaderingen 65 Een combinatie 67 Cultuur of natuur? 68 Samenvatting 70 7

8 3 Wat staat me te wachten? 71 Het beloop van de kwaal in de nabije toekomst 71 Onbehandeld 71 De uitgestelde behandeling 73 Behandeld 73 Specifieke fobieën bij kinderen 74 Complicaties 76 Samenvatting 76 4 Wat betekent een en ander voor mij en mijn omgeving? 79 Privé 79 Zelf 79 Directe omgeving 82 Vrienden 84 Werk 84 Samenvatting 86 5 Welke behandelingen bestaan er? 87 Inzichtgevende behandelingen 87 Behandelingen met medicijnen 91 Gedragstherapeutische behandelingen 94 Confrontatie 96 Goede gedachten 97 Ontspanningsoefeningen 99 Een voorbeeld van een gedragstherapie 100 Doe-het-zelf-gedragstherapie 107 Alternatieve behandelingen 117 Samenvatting 118 8

9 6 Adressen en literatuur 119 Specifiek voor mensen met angsten en fobieën 119 Algemene organisaties voor geestelijke gezondheidszorg 121 Internetadressen voor psychische stoornissen in het algemeen 122 Literatuur over specifieke fobieën 122 Geraadpleegde literatuur 123 9