Omgaan met een seksueel probleem

Transcriptie

1 Omgaan met een seksueel probleem

2 Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe men met het probleem om moet gaan. Door de prettig leesbare combinatie van beschouwingen, cartoons en citaten zijn de boeken niet alleen geschikt voor vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen, behandelaren en mantelzorgers, maar vooral ook voor de cliënten zelf en de mensen in hun directe omgeving. De reeks staat onder redactie van: Fred Sterk, psycholoog-psychotherapeut, werkzaam bij CAP Den Haag, centrum voor arbeid en psyche Sjoerd Swaen, psycholoog-psychotherapeut, werkzaam bij het programma angststoornissen van PsyQ psycho-medische programma s te Den Haag Jenny Swart, fondsredacteur, uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum

3 Omgaan met een seksueel probleem Jacques van Lankveld Bohn Stafleu van Loghum Houten 2007

4 2007 Bohn Stafleu van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN NUR 865/777 Ontwerp omslag: PH&D, Huizen Cartoons: Marcel Jurriëns Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Distributeur in België: Standaard Uitgeverij Postbus 246 Mechelsesteenweg GA Houten 2018 Antwerpen

5 Inhoud Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13 Waar hebben seksuele problemen mee te maken? 14 Bij mannen en vrouwen, homo s en hetero s 15 Was seks altijd al moeilijk, of afhankelijk van de situatie? 15 2 Welke seksuele problemen kunnen vrouwen hebben? 23 Weinig of geen zin in seks 23 Geen opgewonden gevoel bij seksuele prikkeling 24 Je vagina wordt niet vochtig bij seksuele prikkeling 24 Je kunt geen orgasme krijgen 25 Geslachtsgemeenschap lukt niet: vaginistische reactie 25 Pijn tijdens gemeenschap 26 Nog andere problemen 26 3 Welke seksuele problemen zijn er bij mannen? 29 Weinig of geen zin in seks 29 Te veel zin in seks; dwangmatige seks of seksverslaving 30 Erectiestoornis 30 Je kunt geen orgasme of zaadlozing krijgen 31 Je komt te snel klaar 32 Seks is pijnlijk 33 5

6 4 Als je niet één, maar twee of meer seksuele problemen hebt 35 Combinatie 1: erectieprobleem en moeilijk klaarkomen 35 Combinatie 2: erectieprobleem en te snel klaarkomen 35 Combinatie 3: erectieprobleem en geen zin in seks 36 Combinatie 4: geen zin in seks en een opwindingsprobleem 37 Combinatie 5: een opwindingsprobleem en niet kunnen klaarkomen 37 Combinatie 6: geen zin in seks, geen opwinding en pijn bij de gemeenschap 38 Wat lijkt op een seksueel probleem maar is het niet? 39 Ik kan geen seksuele relatie krijgen 40 Ik heb een geslachtsziekte (seksueel overdraagbare aandoening; SOA) 41 Mijn partner wil geen seks meer met mij 42 5 Hoe weet ik of ik een serieus seksueel probleem heb? 45 Geen erectie per injectie 46 Wel of geen lichamelijke oorzaak van pijn bij seks 47 Eigen beleving van seksuele problemen of harde feiten? 49 Je eigen beleving van seksuele problemen 49 Objectieve maten: feiten over seksuele problemen 49 Lichamelijk onderzoek 50 Uitgebreid lichamelijk onderzoek en laboratoriumonderzoek 52 6 Oorzaken van een seksueel probleem en waarom het niet ophoudt 55 Lichamelijke oorzaken van seksuele problemen 55 Ouder worden en erectieproblemen 56 Lichamelijke oorzaken van pijn bij seks bij de vrouw 57 6

7 Diabetes, andere chronische ziekten, en seksuele problemen 60 Psychische problemen en seksuele problemen 61 Stemmingsklachten en seksualiteit 61 Angstklachten en seksualiteit 62 Andere psychische en relationele oorzaken van seksuele problemen 64 Relationele oorzaken 64 Seksuele problemen en relatieproblemen: kip of ei? 66 Lichamelijk niet (meer) aantrekkelijk 67 Seksuele communicatie 69 Gedachtelezen 72 Love is a battlefield 73 Factoren die seksuele problemen in stand houden 74 Zin in seks en gemotiveerd zijn voor seks is twee 74 Gevoelens van opwinding zijn afhankelijk van de omstandigheden 75 Orgasmeproblemen: een kwestie van doorgaan of van laten gaan? 79 Vaginisme en dyspareunie 82 Ingrijpende gebeurtenissen en stress 84 Negatieve stemming: somberheid, angst, boosheid, verdriet Angst en seks volgens Freud 87 Angst en seksuele problemen 87 Faalangst 88 Onvoldoende concentratie 89 Welke andere oorzaken van seksuele problemen zijn er nog? 92 Geen partner 92 Zwangerschap en bevalling 94 7

8 Alcohol en drugs 96 Seksuele problemen van de partner 98 Het internet Hulp bij een seksueel probleem 105 Waarom een seksueel probleem oplossen? 106 Omdat je zelf vindt dat het zo hoort 106 Cultuur 107 Levensfase 108 Wat kun je zelf doen om een seksueel probleem op te lossen? 109 Hulp voor seksuele problemen nader bekeken 113 Sekstherapie 114 Relatietherapie 119 Cognitieve gedragstherapie 123 Het gedragstherapie-element (in cognitieve gedragstherapie) 124 Het cognitieve element (in cognitieve gedragstherapie) 128 Medische behandeling van seksuele problemen 137 Medicatie 138 Bekkenfysiotherapie 142 Oefeningen bij seksuele problemen 145 Sensate focus -oefeningen 146 Train je seksuele fantasie 151 Zelfhulp bij seksuele problemen 156 Adressen en literatuur 161 Adressen 161 Aan te raden zelfhulpboeken 161 Gebruikte literatuur 162 8

9 Verklarende woordenlijst 167 Over de auteur 173 Raad van advies 175 Reeds verschenen titels 177 9

10

11 Voorwoord In het eerste hoofdstuk van dit boek wordt uitgelegd welke seksuele problemen mannen en vrouwen kunnen hebben. Elk probleem wordt kort beschreven. Ook vind je er uitleg wanneer je spreekt van een seksuele disfunctie. In hoofdstuk twee volgt uitgebreidere informatie over de seksuele problemen van vrouwen, en in hoofdstuk drie over de problemen die mannen kunnen hebben. Het komt best vaak voor dat mensen niet een probleem met één, maar met twee aspecten van het seksueel functioneren hebben. In hoofdstuk 4 vind je uitleg welke combinaties vaker voorkomen. Sommige problemen hebben te maken met seks, maar zijn toch geen echt seksueel probleem. Het onderscheid tussen seksuele problemen en problemen die erop lijken wordt in dit hoofdstuk verduidelijkt. Mensen met moeilijkheden op seksueel gebied twijfelen nogal eens of hun probleem wel serieus genoeg is om er hulp voor te zoeken. Over deze kwestie gaat hoofdstuk 5. Ook vind je daar informatie over lichamelijk en psychologisch onderzoek, en wat je daarvan kunt verwachten. Als je een probleem op seksgebied ervaart is altijd een belangrijke vraag: hoe kom ik aan dit probleem? Wat zijn de oorzaken? Is het alleen van lichamelijke aard, of ligt het aan psychische factoren? En wat als er én lichamelijke, én psychische oorzaken een rol spelen? In hoofdstuk 6 wordt om te beginnen een aantal veel voorkomende lichamelijke oorzaken op een rij gezet. Daarna volgt een overzicht van 11

12 belangrijke psychische processen die tot seksuele problemen kunnen leiden. Misschien nog belangrijker dan de oorspronkelijke oorzaken van een seksueel probleem zijn de factoren die zo n probleem daarna in stand houden. Ook deze worden op een rij gezet in dit hoofdstuk. Er zijn daarnaast nog belangrijke sociale en culturele invloeden op ons seksueel functioneren die hier de revue passeren. De wellicht voornaamste reden waarom je dit boekje leest is dat je hulp wilt bij een probleem op seksueel gebied. Waar moet je beginnen en wat kun je verwachten? Hoofdstuk 7 geeft een overzicht van de mogelijkheden die er op dat gebied bestaan. Het beschrijft verschillende psychologische en medische vormen van hulp die je bij een psycholoog-seksuoloog of bij een arts-seksuoloog kunt krijgen. Je vindt er ook voorbeelden van oefeningen die vaak in de therapie worden toegepast. Het hoofdstuk legt uit welke stappen je zelf kunt zetten om je probleem aan te pakken. Je vindt er ten slotte nog een aantal suggesties die je behulpzaam kunnen zijn. Het laatste hoofdstuk verwijst naar adressen en literatuur. 12