OVER COÖPERATIE EN COMPLEMENTARITEIT TUSSEN PASTORES EN PSYCHOLOGEN Dr. Anne Vandenhoeck
|
|
- Adam Beckers
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 OVER COÖPERATIE EN COMPLEMENTARITEIT TUSSEN PASTORES EN PSYCHOLOGEN Dr. Anne Vandenhoeck
2 INLEIDING Stelling 1: Pastores en psychotherapeuten hebben beiden aandacht voor de totale mens, d.w.z. de psychologische, lichamelijke, sociale en spirituele dimensie. De kerntaak van pastores is de spirituele zorg, terwijl de kerntaak van de psychotherapeut de zorg voor de psychologische dimensie is. Recente evoluties in de maatschappij hebben echter tot gevolg dat zingevingsproblemen meer op de voorgrond komen te staan bij psychiatrische patiënten, naast de zuiver psychiatrische pathologie. Meer en meer gaan psychotherapeuten die zingevingsvragen ook opnemen. Er ontstaat zo een grote overlap tussen de taken van de pastor en de psychotherapeut. (Denise vanuit psychiatrisch ziekenhuis)
3 INLEIDING Maatschappelijke verandering: Steeds minder mensen bekennen zich tot een levensbeschouwelijke organisatie Wat doet dit met psychologen en pastores?
4 INLEIDING Stelling 2: Er gaat veel energie verloren in terreinafbakening, energie die kan ingezet worden voor een gezamenlijke missie : enerzijds opkomen voor de erkenning van psycho/sociaal/spirituele noden van patiënten in de hectische context van een ziekenhuis en anderzijds gezamenlijk dialoog aangaan met directies, artsen over structurele hindernissen die de zorg voor deze totaalzorg bemoeilijken.(nele vanuit algemeen ziekenhuis)
5 INLEIDING Maatschappelijke verandering: De komst van psychologen in voorzieningen zorgt voor een hertekening van heel wat beroepen: ondermeer verpleegkundigen, sociaal assistenten en pastores
6 INLEIDING Stelling 3: Er groeit een nieuwe gevoeligheid voor spiritualiteit, bij patiënten, maar ook bij psychologen. Pastors en psychologen moeten een vruchtbare manier van samenwerken vinden m.b.t. deze nieuwe spiritualiteit, die nog maar heel vaag christelijk geworteld is. (Anne G vanuit universitair ziekenhuis)
7 INLEIDING Maatschappelijke verandering: De vernieuwde interesse van psychiatrie en psychologie voor zinbeleving Vier manieren om met oude spanning om te gaan: Afwijzing van de ene pool De ander als leidraad nemen De ander gebruiken voor kennis Gelijkwaardige samenwerking
8 INLEIDING If conflicts between religion and psychiatry can take place within the atmosphere of communication they are to be welcomed, and even encouraged, for working through our interprofessional conflicts will lead to greater mutual understanding and more effective cooperation. R.Finley Gayle Jr, MD
9 INLEIDING Scherpstelling: Is spirituele zorg voor psychologen/psychiaters of voor pastores of kunnen beiden hierin samenwerken? Kennen andere beroepen voldoende de professionaliteit en competenties van de pastor en worden deze niet louter bekeken vanuit een persoonlijke, levensbeschouwelijke bril ipv met een interdisciplinaire bril? Breder perspectief: Weten we van elkaar wat we doen? Vanuit welk perspectief kijken we naar elkaar? Zijn we vertrouwd met mekaars werkwijze?
10 INLEIDING In fact, conflicts between psychiatrists and psychologists, psychologists and social workers, psychiatrists and chaplains, chaplains and nurses or between any other possible combination, including oppositions even between priests and chaplains, are undermining the outcome of a global approach of the suffering individual who needs all of them. A. Avgoustidis, MD
11 AANTAL WEGEN Stelling: Pastores en psychologen hebben een eigen perspectief dat waardevol, maar ook beperkt is. De perspectieven zijn specifiek en complementair, en hoeven niet concurrentieel te zijn. Daarom is het belangrijk dat ze de eigenheid van hun benadering expliciteren en op basis daarvan goede afspraken maken voor samenwerking.(axel)
12 EERSTE WEG Een eerste weg: een hertekening van beroepen - opnieuw in kaart brengen - op elkaar afstemmen De hertekening van beroepen binnen een interdisciplinaire werking biedt kansen tot groter wederzijds begrip en efficiëntere samenwerking.
13 EERSTE WEG Voorwaarde 1: het eigene van de betrokken disciplines kunnen onderscheiden Niet eenvoudig: expertisenetwerk Bestaan van vooroordelen Pastor: kerk, rituelen begin en einde van leven J. Mooren, Geestelijke verzorging en psychotherapie, Utrecht, Via referentiekaders Via omschrijving beroep
14 EERSTE WEG Mooren (2008): referentiekaders Primair referentiekader Secundair referentiekader Pastor Zingeving en spiritualiteit Psychologische kennis Psycholoog Psychologische kennis Zingeving en spiritualiteit
15 EERSTE WEG Mooren (2008): omschrijving PERSPECTIEF: Pastoraat is gericht op het begeleiden van mensen met levensvragen en problemen, welke benaderd worden vanuit en geplaatst in de levensbeschouwelijke kaders van patiënt en begeleider; Psychotherapie is het verlenen van hulp aan mensen met levensproblemen waarbij wordt uitgegaan van een psycho(patho)logische visie op het onvermogen of dysfunctioneren van de patiënt; DOEL: het omgaan met die vragen in de begeleiding is gericht op het ondersteunen en bevorderen van het geestelijk functioneren van de patiënt; de hulp is gericht op het herstel of versterken van het vermogen van de patiënt tot bevredigende vormgeving aan diens leven; METHODIEK: het professioneel handelen wordt deels geïnspireerd door noties uit het zingevingskader van de pastor, deels (in methodisch opzicht) ontleend aan psychotherapeutische referentiekaders. het professionele handelen wordt afgeleid uit de betreffende psycho(patho)logische theorie over het functioneren van de mens
16 EERSTE WEG Concrete vertaling naar pastores Moeite om identiteit te communiceren vanuit geloofstaal Gevolg: soms oneigen gebruik van de vrijplaats Communicatie, dialoog en afstemming essentieel voor de eigen professionaliteit. Pastores zijn zingevingsdeskundigen : gespecialiseerd in hermeneutische vragen rond de betekenis en functie van levensbeschouwing hebben zich verdiept in de eigen levensbeschouwelijke biografie zodat ze deze kunnen hanteren als instrument ifv patiënten ze hebben authenticiteit (communiceren en handelen) en professionele competenties.
17 EERSTE WEG Voorwaarde 2: het perspectief van terreinafbakening kunnen loslaten en het gemeenschappelijke tussen psychologen en pastores erkennen. Gemeenschappelijke basisconcepten: de mens als een geheel van verschillende dimensies. hetzelfde perspectief op de zorg (totaalzorg) een hermeneutische benadering: we luisteren naar wat de mens aanbrengt en pogen hem/haar zoveel mogelijk te verstaan.
18 EERSTE WEG Psychologen en pastores: Gemeenschappelijk: het verhaal van mensen Dichter bij elkaar komen door nieuwe vormen van spiritualiteit (taal sluit meer aan) Nicolette Hijweege: meer van het secundair referentiekader is in het primair referentiekader van de pastor geslopen En omgekeerd!! Finaliteit blijft anders
19 EERSTE WEG Houding in interdisciplinaire samenwerking: met welke basisattitude kijken we naar elkaar? Kernvraag: waarom worden we niet beter voorbereid op interdisciplinair samenwerken?
20 TWEEDE WEG Het beter op elkaar afstemmen van eerstelijns- en tweedelijnszorg voor de spirituele dimensie Eerstelijnszorg: elk teamlid heeft een verantwoordelijkheid voor de spirituele zorg (een interprofessioneel model van spirituele zorg), net zoals elk teamlid een verantwoordelijkheid heeft voor de psychische dimensie en andere dimensies van het mens zijn Wat is er dan nodig aan spirituele competenties bij andere zorgverleners?
21 TWEEDE WEG Van Leeuwen en Cusveller: De eigen spiritualiteit kennen, kunnen communiceren over spiritualiteit (taal), diagnosticeren van de spirituele dimensie, Kunnen doorverwijzen (kennen expertise pastor), integreren van de zorg voor de spirituele dimensie in totaalzorg Internationaal onderzoek: Pastor als expert in het team die tweedelijnszorg opneemt
22 CONCREET MODEL Voorbeeld Voorwaarde tot samenwerken: communicatie en dialoog Spanning rond communicatie voor pastor: Beroepsgeheim gezien vanuit de vrijplaats Vrijplaats > religieuze geschiedenis Religieus referentiepersoon Excentrisch vertrouwenspersoon (Corveleyn) Biechtgeheim Gezamelijk beroepsgeheim
23 CONCREET MODEL Ik ondervind dat er in het algemeen ziekenhuis waar ik werk een vlottere, nauwere samenwerking is met de psychologen en dat er meer informatie gedeeld wordt dan in het psychiatrisch ziekenhuis. Pastores hebben er inzage in het verpleegdossier, worden verondersteld te noteren op het multidisciplinair blad, zitten mee aan tafel tijdens patiëntenbesprekingen (overdrachten, palliatief supportteam, oncologisch supportteam, geriatrisch supportteam ). In het psychiatrisch ziekenhuis is er haast geen overleg met andere therapeuten en/ of met psychologen. Dat is soms een voordeel (patiënten hebben echt het gevoel dat ze een gesprek hebben van mens tot mens, weg van de therapie, in vertrouwen, zonder dat iemand hun problematiek of levensgeschiedenis reeds kent ), maar vaak ook een nadeel (andere zorgverleners weten helemaal niet waar wij ons mee 'bezig houden', er wordt dus ook heel weinig doorverwezen tenzij voor rituelen (gebed, kaars aansteken ), zin- en levensvragen zijn op sommige afdelingen een blinde vlek in de zorg, (omdat de pastorale zorg niet op de agenda staat).
24 CONCREET MODEL Functionele communicatie Hoe bij patiënt? Hoe tref ik hem/haar aan? Resultaat? Interventies? Verantwoordelijkheid? Gemeenschappelijke uitdaging: wat communiceer ik over patiënten met anderen
25 CONCREET MODEL Coöperatief Complementair Coöperatief uitsluitend Exclusief Competitief *Zelfde patiënt? *Erkenning van deskundigheid? *Erkenning van gemeenschappelijk heid? *Gelijkwaardigheid? *Aanvullend? *Communicatie? * Vrijplaats? Ja Ja Ja Ja Ja Ja Beperkter Nee Ja Ja/nee Ja Nee Doorverw. Ruimer Nee Nee Ja Nee Nee Nee Groot Kan Nee Ja Nee Nee Ja/Nee Groot
26 BESLUIT Samenwerking begint met elkaar als deskundig te beschouwen. Een tweede zaak die we bepleiten is dat de coöperatie gebeurt vanuit complementariteit: de ander vult mijn benadering aan. Communicatie over de gemeenschappelijkheid en de eigenheid lijkt een aangewezen middel om tot meer efficiënte samenwerking te komen. Concurrentie staat voor een verlies aan energie.
Academisch Centrum voor Praktische Theologie
2010-2011 Academisch Centrum voor Praktische Theologie Is spirituele zorg de unieke taak van pastores of behoort het ook tot het werkterrein van de psycholoog? Weten we van elkaar wat we doen met betrekking
Nadere informatiemijn domein of ons domein?
mijn domein of ons domein? Over coöperatie en complementariteit tussen pastores en psychologen Anne Vandenhoeck Inleiding We geven eerst een korte schets van een aantal ingrijpende veranderingen waardoor
Nadere informatieGrenzen en mogelijkheden van een samenwerkingsverband vanuit het perspectief van leidinggevenden
Grenzen en mogelijkheden van een samenwerkingsverband vanuit het perspectief van leidinggevenden Dr. An Haekens Overzicht Inleiding: afbakening van thema Spiritualiteit: wiens zorg? Coöperatief- complementair
Nadere informatieUniversitair Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus
Universitair Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus Krijkelberg 1-3360 Bierbeek T 016 45 26 11 F 016 46 30 79 upc.st.kamillus@fracarita.org www.kamillus.be Ten geleide Mensen worden bij een bezoek aan het
Nadere informatie6 Geestelijke gezondheidszorg in het licht van zingeving en spiritualiteit
Inhoud Inleiding 11 Zingeving versus maakbaarheid 13 Zingeving: een vast item in diverse contexten 15 Zingeving in de GGZ 16 Zingeving versus objectiviteitseisen in de GGZ 17 Zingeving als item in personeelsmanagement
Nadere informatieGedeelde zorg voor de hele mens
Gedeelde zorg voor de hele mens Over samenwerking tussen pastores en psychologen in de GGZ Koen De Fruyt Leuven 7 april 2011 Een gewijzigde context: de uitgangspunten Verandering in de cultuur Secularisering
Nadere informatieEuthanasie/hulp bij zelfdoding. Hoe gaan we hier mee om?
Euthanasie/hulp bij zelfdoding Hoe gaan we hier mee om? Inhoudsopgave 1. Samenvatting... 2 2. Onze missie en visie... 3 3. Ons standpunt over euthanasie / hulp bij zelfdoding... 3 4. Ons handelen bij een
Nadere informatieVERSLAG EXPERTISENETWERK PASTORES-PSYCHOLOGEN
Leuven, 7 november 2011 VERSLAG EXPERTISENETWERK PASTORES-PSYCHOLOGEN 1. Welkom en Inleiding Waren aanwezig: Denise Hermans, An Haekens, An Bert, Koen De Fruyt, Anne Vandenhoeck, Annemie Dillen, Axel Liegeois
Nadere informatieOPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015)
OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015) Woonzorgcentrum Leiehome is een woonplaats met ruime verzorgingsmogelijkheden voor ouderen. Wij verlenen een deskundige en actuele zorg op maat.
Nadere informatieSpiritualiteit vanuit psychiatrisch verpleegkundig perspectief
Spiritualiteit vanuit psychiatrisch verpleegkundig perspectief Spiritualiteit Enkele kantlijnen: Het woord spiritualiteit houdt een risico in. Spiritualiteit als escape! Spiritualiteit als consumptie!
Nadere informatieBoekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg
Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg Walter Krikilion Garant Antwerpen 16 oktober 2012 Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie
Nadere informatieReactie vanuit de psychologische praktijk M A R L E E N D E C R U Y E N A E R E I N G R I D D E B E U R M E P S Y C H O L O G E N, U Z L E U V E N
Reactie vanuit de psychologische praktijk M A R L E E N D E C R U Y E N A E R E I N G R I D D E B E U R M E P S Y C H O L O G E N, U Z L E U V E N Twee evoluties binnen de psychologie Van een grote nadruk
Nadere informatiePsycho-oncologisch therapeut
Psycho-oncologisch therapeut Neem een leeg blad A4 Teken jouw eigen innerlijk huis Wat is het eerste dat jij laat zien, wat het laatste, wat niet? Wat kenmerkt jouw kamer, keuken, zolder, garage, etc Wat
Nadere informatie14.6. De Dienst Geestelijke Verzorging. Drs W.v.d.Wouw. Samenvatting
696 14.6. De Dienst Geestelijke Verzorging Drs W.v.d.Wouw Samenvatting De wijze, waarop de Dienst Geestelijke Verzorging is geprofileerd, is sterk afhankelijk van de eigen aard van dit werkveld. Mensen
Nadere informatierouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014
rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve
Nadere informatieDe palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen
De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen Casus : terechte vragen!! Psychiatrie vandaag Vooruitgangsdenken Toename van diagnostische
Nadere informatieDE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER
DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER De PThU kent twee competentieprofielen, die voor de gemeentepredikant en die voor de geestelijk verzorger. Ze verschillen in onderdelen, maar
Nadere informatiepastorale keuzes maken vanuit de toekomst.
pastorale keuzes maken vanuit de toekomst. Creatief omgaan met de vrijplaats Anne Gessler Een psycholoog aan mijn bed? Ik ben toch niet zot! - Een pastor aan mijn bed? Zo erg zal het toch hopelijk nog
Nadere informatieWerkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland
September 2011 Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland Beleidsplan : Samenwerken aan Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg I. Achtergrond De palliatieve zorg ontwikkelt
Nadere informatieEEN VORMINGSMODULE OVER DE SAMENWERKING TUSSEN PSYCHOLOGEN EN PASTORES IN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN EN PSYCHIATRISCHE VOORZIENINGEN
1 EEN VORMINGSMODULE OVER DE SAMENWERKING TUSSEN PSYCHOLOGEN EN PASTORES IN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN EN PSYCHIATRISCHE VOORZIENINGEN INLEIDING Recente maatschappelijke ontwikkelingen en evoluties in de gezondheidszorg
Nadere informatieLiaison in de kinder en jeugdpsychiatrie
Liaison in de kinder en jeugdpsychiatrie Kinder- en jeugdpsychiater : Dr Elfi Van den haute Hoofdverpleegkundige : Sandra Gissens Overzicht Betekenis liaison Biopsychosociaal: van model naar zorg Modellen
Nadere informatiePsychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Psychosociale begeleiding in het Centrum Inleiding Als u te horen krijgt dat u kanker heeft of een hematologische ziekte, kan er veel veranderen in uw leven en dat van uw naasten. Niet alleen lichamelijk,
Nadere informatieReflectie op besluitvorming en handelen
Reflectie op besluitvorming en handelen Methodiek Omschrijving: De kwaliteit van besluitvorming heeft een invloed op de kwaliteit van de hulpverlening en het gevoel van effectiviteit. Dit is een belangrijk
Nadere informatieAls niet alles is wat het lijkt
Als niet alles is wat het lijkt praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving Merijn van der Werf, huisarts i.o. Joep van de Geer geestelijk verzorger, onderzoeker spirituele zorg MCL
Nadere informatieEnquête: De spirituele dimensie in de palliatieve zorg
BIJLAGE 2 : ENQUÊTE Enquête: De spirituele dimensie in de palliatieve zorg Deel 1 : Persoonskenmerken Vooraleer we effectief met de vragen beginnen, had ik graag wat gegevens over u zelf vernomen : 1.
Nadere informatieAan: Richtlijncommissie Oncologische revalidatie. Betreft: reactie in de commentaarronde namens de VGVZ. Geachte richtlijncommissie,
Aan: Richtlijncommissie Oncologische revalidatie Betreft: reactie in de commentaarronde namens de VGVZ Geachte richtlijncommissie, Met interesse hebben wij, geestelijk verzorgers namens de beroepsvereniging
Nadere informatieSpirituele zorg: complex, of misschien toch ook simpel?
Spirituele zorg: complex, of misschien toch ook simpel? Onderzoek uitgevoerd voor Dr. Annemiek Schep-Akkerman onderzoeker lectoraat Zorg en Zingeving, Hogeschool Viaa, Zwolle Special Interest Group Spirituele
Nadere informatieSpirituele zorg Een dagje naar zee
Spirituele zorg Een dagje naar zee Marian Martens Leidinggevende verzorgingshuis Stichting Antroz Consulent PTMN 3 onderwerpen De Richtlijn Spiritualiteit Theorie van de Presentie (Andries Baart) Een blik
Nadere informatieDominiek Lootens.
Dominiek Lootens Vormingsbeleid in organisaties Voorwaarden voor een goed leerklimaat Interesse voor het thema bij zorgverleners Bijbelse visie op spiritualiteit Transformatie van de context Vormingsconcepten
Nadere informatieTime to shine Zorgen voor verbinding. Enige straaltjes
Time to shine Zorgen voor verbinding Enige straaltjes WAARDEVOL: BEST MOGELIJKE SPIRITUELE ZORG Spiritual screening Spiritual assessment Spiritual history Diagnostiek en selectie Uitwerken vraag en aanbod
Nadere informatieGids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst
Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,
Nadere informatieVisie pastoraal in Monsheide
Visietekst pastoraal in Monsheide I. Inleiding Onze christelijke levensbeschouwing, ontleend aan de stichtende Congregatie Sint-Vincentius à Paulo, trachten wij een eigentijdse invulling te geven. Vanuit
Nadere informatieInfobundel studenten verpleegkunde PAAZ (A-dienst)
Infobundel studenten verpleegkunde PAAZ (A-dienst) 1 1. Inleiding De hoofdverpleegkundige en zijn team heten u van harte welkom op de PAAZ-dienst van het Sint- Andriesziekenhuis Tielt. PAAZ staat voor
Nadere informatieen de rol van palliatieve zorg
en de rol van palliatieve zorg 16 februari 2017 Marleen Hout-Korevaar Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Enkele casus vooraf Ontwikkeling euthanasie debat Euthanasiewet in 2002 In
Nadere informatieSignaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering
Signaleren, volgen en verdiepen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, Verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve
Nadere informatieecember 2016 Welkom Werkgroep Begeleidingsarrangementen Over de totstandkoming van het arrangement
ecember 2016 Welkom Werkgroep Begeleidingsarrangementen Over de totstandkoming van het arrangement 1 Wie zijn wij en wat gaan wij vertellen? Begeleiden (visie en werkwijze, ook in vergelijking met behandelen)
Nadere informatieAlgemene inleiding Inleiding bij het theoretisch deel Hoofdstuk I: Definities Inleiding... 11
INHOUDSTAFEL Algemene inleiding... 8 Inleiding bij het theoretisch deel... 10 Hoofdstuk I: Definities... 11 Inleiding.... 11 1. Definitie palliatieve zorg... 11 2. Holistische benadering in de palliatieve
Nadere informatieOncologie. Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Oncologie Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer umcg (050) 361 61 61 U kunt hier ook terecht met algemene vragen over het UMCG. Bijvoorbeeld over
Nadere informatieSignaleren, monitoren en screenen. Everlien de Graaf. Palliatieve zorg
Signaleren, monitoren en screenen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve
Nadere informatieStudiehandleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging
Studiehandleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Capita selecta: Maatschappelijke activering en gezinsbegeleiding Code onderwijseenheid: HBOMIGV20151MA
Nadere informatieIntroductiebrochure voor nieuwe medewerkers en studenten
Introductiebrochure voor nieuwe medewerkers en studenten Patiëntenbegeleiding Psychologen 2 Voorwoord Welkom in de groep van Psychologen. Het is vanzelfsprekend dat je je als nieuwe collega of als student
Nadere informatiePositieve psychologie & Zingeving
Positieve psychologie & Zingeving Studiebijeenkomst KSGV Vrijdag 29 maart 2019, 13.00-17.00 uur Auditorium Catharijneconvent (Lange Nieuwstraat 38 te Utrecht) Informatie en aanmelding: www.ksgv.nl ksgv@ksgv.nl
Nadere informatieCompetenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject
Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,
Nadere informatieDisclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal
Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang
Nadere informatieStichting Geestelijke Verzorging binnen de Palliatieve Zorg thuis
Stichting Geestelijke Verzorging binnen de Palliatieve Zorg thuis Beleidsplan 2019-2024 Inleiding In de regio Zuid-Gelderland zetten de geestelijk verzorgers van de Stichting zich in om de patiënt en diens
Nadere informatieSpirituele zorg in sociaal werk: relevant, maar taakopvatting niet eenduidig.
Spirituele zorg in sociaal werk: relevant, maar taakopvatting niet eenduidig. Resultaten van een online enquête onder Sozio-lezers. Inleiding Levensbeschouwing en spiritualiteit in de hulpverlening is
Nadere informatieZinzorg en aandacht voor spiritualiteit
Zinzorg en aandacht voor spiritualiteit Een meerwaarde in de GGZ Walter Krikilion 1 Contact en literatuur Contactadres: walter.krikilion@opzgeel.be Boek: Walter Krikilion Geestelijke gezondheidszorg in
Nadere informatieGeestelijk verzorger in zorginstellingen: kerntaken en kernkwaliteiten.
Geestelijk verzorger in zorginstellingen: en kernkwaliteiten. * geeft aan dat deze beroepskwalificaties/kwaliteiten in voldoende mate verworven dan wel gerealiseerd moeten zijn tijdens de initiële opleiding.
Nadere informatieDe huisarts. De psycholoog. Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl)
Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl) Home > Over hulpverleners Verschillende soorten hulpverleners hebben verschillende opleidingen. Door dit verschil zijn ze goed in verschillende
Nadere informatieOpleiding Praktijkondersteuner Huisartsenzorg GGZ (POH-GGZ)
Opleiding Praktijkondersteuner Huisartsenzorg GGZ (POH-GGZ) Als praktijkondersteuner ggz ben je op een laagdrempelige manier van grote betekenis in het leven van patiënten met psychische problemen. In
Nadere informatie3/12/2014 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG. Fundamentele component van kwaliteitsvolle therapie en zorg
1 DE THERAPEUTISCHE RELATIE Procesbevorderend Herstelgericht Zingevend Walter Krikilion Studiedag Geel 04/12/14 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG Fundamentele component van kwaliteitsvolle
Nadere informatieSint-Andriesziekenhuis Bruggestraat Tielt Infobundel PAAZ afdeling Isabelle Dewaele
Sint-Andriesziekenhuis Bruggestraat 84 8700 Tielt intredebegleiding@sintandriestielt.be Infobundel PAAZ afdeling Isabelle Dewaele Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Voorstelling van de dienst 2 3. Verwachtingen
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Palliatieve zorg Ziekenhuis breed en in de keten
PATIËNTEN INFORMATIE Palliatieve zorg Ziekenhuis breed en in de keten Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de palliatieve zorg. Wat is palliatieve terminale
Nadere informatieIedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het?
Ultieme huisartsenzorg? Iedere tijd heeft zijn handvatten NHG, 23 Mei 2013 Prof dr Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek www.zorgethiek.nu Palliatieve zorg Hoe noemen we het? Palliatieve zorg is een
Nadere informatieEdukans Dik Verboom Sen. Program Advisor
Edukans Dik Verboom Sen. Program Advisor Religieuze Waarden, Onderwijs en Doel van deze workshop 1. 2. 3. Inzicht krijgen in religie als drijfveer voor sociaalmaatschappelijk handelen; Verkennen van morele
Nadere informatieEngagementsverbintenis. Gezondheidszorg in eerste lijn en thuisvervangende milieus Het Leven Helpen vzw Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen
Engagementsverbintenis Gezondheidszorg in eerste lijn en thuisvervangende milieus Het Leven Helpen vzw Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Oost-Vlaanderen Deze overeenkomst bepaalt de samenwerking tussen: enerzijds
Nadere informatieSTUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen
STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen Pastorale Dienst Pastorale zorg situeert zich binnen de context van gezondheids- en welzijnsvoorzieningen. De
Nadere informatieScholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen
Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg 20-8-2014 Scholing Palliatieve zorg voor verpleegkundigen Duur van de scholing: 3 dagen Aantal deelnemers
Nadere informatieIn artikel 23 van dezelfde wet, worden de onderdelen b), c), d) en f) opgeheven.
HOOFDSTUK 1 Geestelijke gezondheidszorg-beroepen Afdeling 1 Wijziging van de wet van 4 april 2014 tot regeling van de geestelijke gezondheidszorgberoepen en tot wijziging van het koninklijk besluit nr.78
Nadere informatieReflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme
Reflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme Context Definitie van case management vanuit een benadering Top-down: bijv. zorgcoördinatie in het Waalse
Nadere informatieVlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 1040 BRUSSEL. Deel 1 Opvoedingsproject
Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 1040 BRUSSEL Deel 1 Opvoedingsproject 1 ONS OPVOEDINGSPROJECT Wij verwachten van alle ouders dat ze loyaal achter de identiteit en het opvoedingsproject
Nadere informatieFrisse Wind Project - Pastoraal Team UZ Leuven
1 Frisse Wind Project - Pastoraal Team UZ Leuven 1. PLAATS 1. Welke plek heeft de pastorale dienst in het organigram? Hoe evalueren jullie dit? 2. Hoe is jullie team samengesteld (aantal leden, aantal
Nadere informatieH.307216.0714. Waar kunt u terecht als u kanker heeft
H.307216.0714 Waar kunt u terecht als u kanker heeft Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling
Nadere informatieSOVAK kleurt levens. Volgens Wortels-Stam-Bloesem.
SOVAK kleurt levens. Volgens Wortels-Stam-Bloesem. Zorg verlenen. Dat doen we bij SOVAK op onze eigen manier. Wij vinden het belangrijk dat we mensen met een (verstandelijke) beperking precies die zorg
Nadere informatieDe verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment
De verpleegkundige relatie in een residentiële setting binnen Mentalisation Based Treatment Psychotherapeutisch Centrum Rustenburg Brugge Els Dewitte en Katrien Top 20 november 2018 Inleiding Inhoud Rustenburg
Nadere informatieInformatiebrochure Oncologisch Centrum
Informatiebrochure Oncologisch Centrum Oncologisch Centrum 3 We werken samen aan uw gezondheid De laatste jaren is de kennis over de behandeling van kanker sterk toegenomen. Enerzijds heeft dit geleid
Nadere informatieHoe een verplichte zorgvernieuwing ook nieuwe kansen kan scheppen. Wat vooraf ging. Nieuwe uitdagingen voor het onderwijs:
Hoe een verplichte zorgvernieuwing ook nieuwe kansen kan scheppen. Yes, WE CAN!! Wat vooraf ging Nieuwe uitdagingen voor het onderwijs: Artikel 107: zorgvernieuwing Hoe kunnen we dit integreren binnen
Nadere informatieSociaal werk en politie: een moeilijke ontmoeting?
Sociaal werk en politie: een moeilijke ontmoeting? ONDERZOEKER: TIJS VAN STEENBERGHE PROMOTOREN: DIDIER REYNAERT, MARLEEN EASTON & RUDI ROOSE Overzicht 1. Inleiding 2. Een (historisch) moeilijke ontmoeting?
Nadere informatieDe best mogelijke spirituele zorg is een fundamenteel onderdeel van integrale zorg
De best mogelijke spirituele zorg is een fundamenteel onderdeel van integrale zorg 1. Integrale zorg vertrekt vanuit een holistische mensvisie 2. Persoon met een zorgbehoefte en zijn naaste omgeving centraal
Nadere informatieOmgaan met stemmen horen. Sigrid van Deudekom en Jeanne Derks
Omgaan met stemmen horen Sigrid van Deudekom en Jeanne Derks Hoort stemmen horen bij de Psychiatrie? Ja? Nee? JA Want: Het betreffen vocale, audiatieve hallucinaties. 85 % van de Mensen met een dissociatieve
Nadere informatieDoodsangst door religie en de verpleegkundige taak
Doodsangst door religie en de verpleegkundige taak Tamara Blokland 0778265 Inhoudsopgave Inleiding 3 Analyse 4 Conclusie 8 Noten 9 Literatuur 10 Bijlage 1 11 Bijlage 2 12 2 Inleiding Tijdens mijn werk
Nadere informatieVisiebijeenkomst Verpleegkundig leiderschap en professionaliteit. Patiëntgerichte zorg. 16 oktober 2018
Visiebijeenkomst Verpleegkundig leiderschap en professionaliteit Patiëntgerichte zorg 16 oktober 2018 Inhoudsopgave Introductie Een ervaring als patiënt én verpleegkundige: wat betekent dat? Interview
Nadere informatieVERSLAG EXPERTISENETWERK PASTORES-PSYCHOLOGEN
Leuven, 27 juni 2011 VERSLAG EXPERTISENETWERK PASTORES-PSYCHOLOGEN Inleiding Een aantal mensen zijn verontschuldigd op deze voorlaatste bijeenkomst: Dominiek Lootens, Lieve Vanhee, Ingrid Debeurme, Anne
Nadere informatieH Waar kunt u terecht als u kanker heeft
H.307216.1217 Waar kunt u terecht als u kanker heeft Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling
Nadere informatieBestaan er ideale condities voor samenwerking?
Workshop: Congres Chronische Zorg 29 juni 2012 Bestaan er ideale condities voor samenwerking? Pim Valentijn, Jan van Es Instituut Email: p.valentijn@jvei.nl Inhoud De kunst van het samenwerken Het onderzoek
Nadere informatieDe verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns
De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns & In de Bres biedt 'Eerstelijns Kortdurende Hulp' en 'Tweedelijns Specialistische Zorg', maar wat is het verschil? In Nederland ziet de zorgstructuur er
Nadere informatieVan beleid naar praktijk. De agoog in de frontlinie van ambitueuze zorgvernieuwing: de patiënt helpen richting zelfredzaamheid. Wie helpt de agoog?
Van beleid naar praktijk De agoog in de frontlinie van ambitueuze zorgvernieuwing: de patiënt helpen richting zelfredzaamheid. Wie helpt de agoog? De onderwerpen Agenda voor de Zorg Bestuurlijk akkoord
Nadere informatieDuiden, verbinden en vakmanschap
Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap www.divosa.nl Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap dr. Duco Bannink, Chris Goosen Het management van sociale
Nadere informatieOpleiding ouderbegeleiding
Opleiding ouderbegeleiding me nse nkennis vanuit een visie op ouderschap in ontwikkeling Als je krachtgericht werken met het netwerk rond het kind wilt invullen, dan zit hier alles in. Vanuit een betere
Nadere informatieVoorbereiding studiedag
Voorbereiding studiedag 1. Van waar de behoefte om in overleg te gaan met het parket in je regio? Er zijn verschillende zaken die maken dat overleg met het parket aan de orde was. 1.1. De regio Halle Vilvoorde
Nadere informatieIndividuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie
Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Eveline Bleiker Minisymposium Oncologische Creatieve therapie in ontwikkeling 26 mei 2015 Achtergrond Even voorstellen Creatieve
Nadere informatieInge Andersen Hogeschool Utrecht Seminarium voor Orthopedagogiek
Inge Andersen Hogeschool Utrecht Seminarium voor Orthopedagogiek Wat verstaan we daaronder? SOK-congres 2 december 2016 1 De ruimte die mensen hebben om alleen of samen met anderen invloed uit te oefenen
Nadere informatieBeleidsplan. Sint-Vincentiusregio Inzetten op zorgzaam omgaan met wie we zijn als Broeders van Liefde en Aangesloten Leden
Sint-Vincentiusregio 2013-2018 Inzetten op zorgzaam omgaan met wie we zijn als Broeders van Liefde en Aangesloten Leden actieplan aangesloten leden Sint-Vincentiusregio 2013-2018 domein 1: Spiritueel leven
Nadere informatieDE KRACHT VAN SAMENWERKEN
SUCCESVOL OP HET GEBIED VAN ERVARINGS: DAT DOEN WIJ ALS ZES ORGANISATIES IN DE REGIO TILBURG/BREDA. Succesvol samenwerken op het gebied van Recovery van ervaringsdeskundigheid: College dat doen wij als
Nadere informatieEen nieuw wettelijk kader voor de geestelijke gezondheidszorgberoepen en voor de uitoefening van de psychotherapie
Een nieuw wettelijk kader voor de geestelijke gezondheidszorgberoepen en voor de uitoefening van de psychotherapie Impact voor klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen in de gezondheidszorg. N.
Nadere informatieInhoudsopgave. Woord vooraf 7. Over dit boek 8
Inhoudsopgave Woord vooraf 7 Over dit boek 8 Hoofdstuk 1. Om te beginnen 11 Spiritualiteit 13 Waarom zou ik deze vaardigheden willen leren? 14 Multiculturele aspecten 18 Niet alleen met woorden 19 Hoofdstuk
Nadere informatieBelangrijke woorden Herstel Centraal
Belangrijke woorden Herstel Centraal Herstel Gezondheid Hoop Spreken we dezelfde taal? Talenten Dromen Zingeving Empowerment Herstelondersteuning Samen keuzes maken Eigen regie Ontwikkeling Netwerk Vrije
Nadere informatieSpirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget
Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Palliatieve zorg Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende
Nadere informatiePostmaster opleiding psychosociale oncologie
Postmaster opleiding psychosociale oncologie mensenkennis Door de rollenspellen kon ik een betere verbinding maken tussen de theorie en de praktijk. Psychosociale oncologie Professionals die met oncologiepatiënten
Nadere informatieJAARVERSLAG VAN DE ANGST DWANG EN FOBIESTICHTING
JAARVERSLAG VAN DE ANGST DWANG EN FOBIESTICHTING 2009 Hierbij hebben wij het genoegen om u het jaarverslag over 2009 te doen toekomen. Statutaire naam Angst Dwang Fobiestichting Vestigingsplaats Driebergen-Rijsenburg
Nadere informatieWerken aan diversiteit Visie en missie van de stad Mechelen
Werken aan diversiteit Visie en missie van de stad Mechelen 1 1. Aanleiding Een aantal bovenlokale processen en gebeurtenissen maken het aanzicht van en het leven in onze stad heel divers. Migratiestromen,
Nadere informatieHOOFDSTUK VII: PRAKTIJKONDERZOEK INLEIDING
HOOFDSTUK VII: PRAKTIJKONDERZOEK INLEIDING In dit praktijkonderzoek bespreken we achtereenvolgens de methode van ons onderzoek, de bevraagde thema s en de resultaten, en we formuleren enkele specifieke
Nadere informatiea. Hebben de professionals die rondom een cliënt samenwerken hetzelfde doel voor (eigen werkgebied overstijgend)?
Toetsingskader Verantwoorde zorg voor delictplegers met ernstige psychische en/of psychiatrische klachten (Cliëntniveau / Uitvoerend niveau); concept, 23 maart 2010 Aspect 1: Doelconvergentie De mate waarin
Nadere informatieOP DE KAART! REGISTRATIE VANUIT PASTORAAL PERSPECTIEF. Dr. Anne Vandenhoeck
OP DE KAART! REGISTRATIE ANUIT PASTORAAL PERSPECTIEF Dr. Anne andenhoeck In deze bijdrage willen we vanuit een analytisch perspectief kijken naar registratie door pastores. Hoe kan registratie gebeuren?
Nadere informatieFUNCTIEPROFIEL. Functie: Zorgcoördinator. A. Functiebeschrijving. 1. Doel van de functie
FUNCTIEPROFIEL Functie: Zorgcoördinator A. Functiebeschrijving 1. Doel van de functie Hij/zij staat, samen met de leefgroepencoördinator, in voor de aansturing van een woonbuurt bestaande uit een aantal
Nadere informatieBegeleiding en (bij)scholing van medewerkers. Drs W. van de Wouw
684 14.5.4. Begeleiding en (bij)scholing van medewerkers Drs W. van de Wouw Inleiding In het hiernavolgende wordt het belang van begeleiding en scholing van medewerkers aangegeven. Er wordt ingegaan op
Nadere informatiePsychosociale begeleiding bij vruchtbaarheidsproblemen
Psychosociale begeleiding bij vruchtbaarheidsproblemen U en uw partner zijn verwezen naar de afdeling Voortplantingsgeneeskunde. Vruchtbaarheidsproblemen kunnen emotioneel veel van u vragen. Het psychosociaal
Nadere informatieMissie & visie. Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen. Visie Eigen tekst toevoegen
Missie & visie Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen Tekst toevoegen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen Visie Eigen tekst toevoegen Uitgangspunten Eigen tekst toevoegen Coördinatie & continuïteit
Nadere informatieMisbruik, hulpverlening en therapie, met oog voor
ksgv-studiebijeenkomst Misbruik, hulpverlening en therapie, met oog voor zingeving en spiritualiteit Antwerpen-Wilrijk, donderdag 13 juni 2013, 9.00 13.00 uur Theologisch en Pastoraal Centrum (tpc), Groenenborgerlaan
Nadere informatieGeestelijke verzorging kan niet zonder theologie Een reactie op Pitstra & Zock
Geestelijke verzorging kan niet zonder theologie Een reactie op Pitstra & Zock R.Ruard Ganzevoort In: Een van de auteurs van het boek Zorg voor het verhaal reageert op het voorgaande artikel van Pitstra
Nadere informatie