Spirituele zorg: complex, of misschien toch ook simpel?
|
|
- Arthur de Jonge
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Spirituele zorg: complex, of misschien toch ook simpel? Onderzoek uitgevoerd voor Dr. Annemiek Schep-Akkerman onderzoeker lectoraat Zorg en Zingeving, Hogeschool Viaa, Zwolle Special Interest Group Spirituele Zorg V&VN Palliatieve Zorg voorzitter: Jacques Voskuilen leden: Ruurd van de Water Marieke Groot Wim Bosch René van Leeuwen 12 juni 2017 Bunnik Dr. A.E. Schep Akkerman Hogeschool Viaa
2 Inleiding Spiritualiteit Algemeen: het aangaan van verbindingen In de zorg: waarmee voelt een patiënt zich verbonden? Hoe ga je een gesprek hierover aan? Heb je als persoon weinig met spiritualiteit, toch kom je zingevingsvragen tegen Herken je de vragen als zorgverlener en wat doe je ermee? Zorgverleners: taak spirituele behoeften te signaleren
3 Inleiding Spirituele zorg Barrières: - onvoldoende kennis & vaardigheden - onvoldoende onderwijs - hoge werkdruk - niet gewend zijn om over deze dingen te praten Bewustwording belangrijk, bewuste keuze professional Er zijn voor patiënten, luisteren, soms praten
4 Methode Online enquête Ruim 950 leden V&VN Palliatieve zorg 3 gevalideerde vragenlijsten - visie op spiritualiteit (SSCRS) - spirituele zorgcompetentie (SCCS) - persoonlijke spiritualiteit (SAIL) 3 open vragen over de praktijk - uitingen van spiritualiteit door patiënten - geboden spirituele zorg - scholingsbehoefte
5 Respondenten (n=172) van totaal van totaal Leeftijd jaar: 52% Functie* verpleegkundige: 65% Geslacht vrouw: 90% verpleegk. spec.: 13% docent: 11% Hoogst genoten MBO/inservice: 35% manager: 8% opleiding Bachelor/HBO: 41% verzorgende: 5% Master/post-HBO: 24% anders: 12% Levensbeschouwing christelijk: 62% humanistisch: 18% atheïstisch: 5% anders: 15% Werkerv. in pall zorg > 10 jr: 55% Werkveld* hospice: 40% thuiszorg: 38% ziekenhuis: 17% verpleeghuis: 13% consultatie IKNL: 9% verzorgingshuis: 8% anders: 11% *totaal meer dan 100%; respondenten konden meer dan 1 antwoord invullen
6 Resultaten Visie op spiritualiteit (SSCRS) max. score 5: respondenten hebben een brede opvatting over wat spiritualiteit is
7 Resultaten Spirituele zorgcompetentie (SCCS) max. score 5: respondenten vinden van zichzelf dat ze hoog competent zijn in spirituele zorg
8 Resultaten Persoonlijke spiritualiteit (SAIL) max. score 6: spiritualiteit speelt een grote rol in het leven van respondenten Totale lijst 4,4. verbinding met zelf 4,7. verbinding met anderen 5,1. verbinding met het transcendente 3,5
9 Resultaten Uitingen van spiritualiteit in de praktijk Vaak: zien van acceptatie / rust / loslaten / hoop Ook: levensvragen / vraag naar rituelen / bidden / mediteren / muziek Verder hebben grote rol: liefde / verbinding / naasten / familie Ook: stervensangst en strijd dit leven los te moeten laten
10 Resultaten Geboden spirituele zorg in de praktijk
11 Resultaten Hulpmiddelen Richtlijn Spirituele zorg (IKNL) ABC-model (Richtlijn Spirituele zorg): aandacht / begeleiding / crisismodel, Ars moriendi model (Diamant model) prof. Carlo Leget 4 dimensioneel Utrechts Symptoom Dagboek Ook: lastmeter / model van Erhard Weiher
12 Resultaten Scholingsbehoefte 1. Hoe maak je het bespreekbaar? hoe pas je de richtlijn(en) toe in praktijk? hoe herken je spirituele vragen? wat zijn de juiste vragen? 2. Kennis/informatie/verdieping spiritualiteit 3. Eigen grenzen leren kennen / hoe sta je er zelf in?
13 Conclusie Spirituele zorg: simpel of misschien toch complex? Respondenten hoog competent v.w.b. houding en communicatie Anderen spelen een grote rol in hun leven Respondenten luisteren en gaan het gesprek aan - dit zijn belangrijke voorwaarden voor verlenen van spirituele zorg Richtlijn Spirituele zorg (IKNL) is belangrijk hulpmiddel Tóch behoefte aan verdieping en scholing in bespreekbaar maken onderwerp
14 Discussie Wat is het meest moeilijk? Hoge score: op communicatie op het verlenen van spirituele zorg Tóch behoefte aan gesprekstechnieken en het toepassen van richtlijnen m.b.t. spirituele zorg in de praktijk
Voorlopige resultaten van meting zorgverleners Als niet alles is wat het lijkt
Voorlopige resultaten van meting zorgverleners Als niet alles is wat het lijkt Enquête zorgverleners Doel van project Als niet alles is wat het lijkt Nagaan of zorgverleners minder handelingsverlegenheid
Nadere informatieSpirituele zorg in de verschillende werkvelden van de palliatieve zorg: resultaten van een online enquête onder leden van V&VN Palliatieve Zorg
Spirituele zorg in de verschillende werkvelden van de palliatieve zorg: resultaten van een online enquête onder leden van V&VN Palliatieve Zorg dr. A.E. Schep-Akkerman 1 (a.schep@viaa.nl ), J.J. Voskuilen
Nadere informatieAls niet alles is wat het lijkt
Als niet alles is wat het lijkt praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving Merijn van der Werf, huisarts i.o. Joep van de Geer geestelijk verzorger, onderzoeker spirituele zorg MCL
Nadere informatieZingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase: enkele kaders en gespreksmodellen
Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase: enkele kaders en gespreksmodellen Venray, 16 november 2017 Prof dr Carlo Leget Twee kaders voor spirituele zorg 1. Het kwaliteitskader palliatieve zorg
Nadere informatieAls niet alles is wat het lijkt
Als niet alles is wat het lijkt Praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving Jolien Admiraal Project Manager Consortium Ligare 1 Opbouw presentatie Inhoud project & algemene uitkomsten
Nadere informatieLevensvragen. woensdag 30 oktober uur. in de palliatieve fase, wat kun je ermee? UITNODIGING
UITNODIGING Levensvragen in de palliatieve fase, wat kun je ermee? woensdag 30 oktober 2019 16.30-21.00 uur Een inspiratie avond met handvatten voor de praktijk over spirituele en existentiële vragen in
Nadere informatieOndersteunen van EBP in hospices. Everlien de Graaf Daniëlle Zweers Saskia Teunissen Expertise Centrum Palliatieve Zorg Utrecht
Ondersteunen van EBP in hospices Everlien de Graaf Daniëlle Zweers Saskia Teunissen Expertise Centrum Palliatieve Zorg Utrecht Everlien de Graaf Verpleegkundige Verplegingswetenschapper Promovenda Expertise
Nadere informatieIedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het?
Ultieme huisartsenzorg? Iedere tijd heeft zijn handvatten NHG, 23 Mei 2013 Prof dr Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek www.zorgethiek.nu Palliatieve zorg Hoe noemen we het? Palliatieve zorg is een
Nadere informatieSpirituele zorg in sociaal werk: relevant, maar taakopvatting niet eenduidig.
Spirituele zorg in sociaal werk: relevant, maar taakopvatting niet eenduidig. Resultaten van een online enquête onder Sozio-lezers. Inleiding Levensbeschouwing en spiritualiteit in de hulpverlening is
Nadere informatieSignaleren, monitoren en screenen. Everlien de Graaf. Palliatieve zorg
Signaleren, monitoren en screenen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve
Nadere informatieScholingen Najaar 2015
Scholingen Najaar 2015 verpleegkundigen en verzorgenden Expertisecentrum Palliatieve Zorg Basiscursus Palliatieve Zorg verpleegkundigen De basistraining Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen besteedt
Nadere informatieSignaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering
Signaleren, volgen en verdiepen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, Verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve
Nadere informatieSignaleren, monitoren en verdiepen
Signaleren, monitoren en verdiepen De basis van symptoom management Everlien de Graaf Verpleegkundige, verplegingswetenschapper Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve
Nadere informatieEnquête: De spirituele dimensie in de palliatieve zorg
BIJLAGE 2 : ENQUÊTE Enquête: De spirituele dimensie in de palliatieve zorg Deel 1 : Persoonskenmerken Vooraleer we effectief met de vragen beginnen, had ik graag wat gegevens over u zelf vernomen : 1.
Nadere informatiePsycho-oncologisch therapeut
Psycho-oncologisch therapeut Neem een leeg blad A4 Teken jouw eigen innerlijk huis Wat is het eerste dat jij laat zien, wat het laatste, wat niet? Wat kenmerkt jouw kamer, keuken, zolder, garage, etc Wat
Nadere informatieSpiritualiteit in de laatste levensfase
Spiritualiteit in de laatste levensfase Tilly de Kruyf Wout Huizing Congres palliatieve zorg voor mensen met dementie Ede 4 april 2016 Trainingswinkel www.netwerklevensvragen.nl/trainingswinkel Presentaties
Nadere informatieContinuïteitshuisbezoek
Continuïteitshuisbezoek welke opleiding heeft de wijkverpleegkundige nodig? Conny Molenkamp Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en gedifferentieerd verpleegkundige palliatieve zorg i.o. 11 december
Nadere informatieScholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen
Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg 20-8-2014 Scholing Palliatieve zorg voor verpleegkundigen Duur van de scholing: 3 dagen Aantal deelnemers
Nadere informatieSpirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget
Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Palliatieve zorg Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende
Nadere informatieLevensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening. wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012
Levensbeschouwing, religie en zingeving in de zorgverlening wat wel, wat niet? Workshop Week van de Reflectie René van Leeuwen 27 november 2012 ik werk bij elke patiënt volgens de principes van therapeutic
Nadere informatieAlgemene inleiding Inleiding bij het theoretisch deel Hoofdstuk I: Definities Inleiding... 11
INHOUDSTAFEL Algemene inleiding... 8 Inleiding bij het theoretisch deel... 10 Hoofdstuk I: Definities... 11 Inleiding.... 11 1. Definitie palliatieve zorg... 11 2. Holistische benadering in de palliatieve
Nadere informatiePalliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering
Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering In deze presentatie Palliatieve zorg bij Stichting Prisma Definitie van palliatieve zorg Kenmerken van de palliatieve
Nadere informatieAFKORTINGEN IN TABELLEN
VERANTWOORDING Dit document bevat de tabellen waarop het volgende artikel gebaseerd is: Veer, A.J.E. de, Francke, A.L. Verpleegkundigen positief over bevorderen van zelfmanagement. TVZ: Tijdschrift voor
Nadere informatieIn gesprek met de patient over de palliatieve fase. Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz
In gesprek met de patient over de palliatieve fase Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz Vrijdagmiddag 3 uur.. Transferverpleegkundige Vumc belt de praktijk: meneer Franke wil
Nadere informatieOngeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg
Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Deventer 26-03-2013 Inhoud presentatie doel van de avond wat is palliatieve zorg? Cijfers overeenkomsten en verschillen knelpunten palliatieve zorg
Nadere informatieOuderenzorg in 2025?
Ouderenzorg in 2025? https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vo9 wlawhe3e Niemand gaat actief de gang naar het verpleeghuis, je wordt opgenomen, ik had geen inspraak 1 IDENTITEIT: wie
Nadere informatieUitnodiging. Aan de slag! Werkconferentie palliatieve zorg Gelderland. 29 september 2011 Huis der Provincie, Arnhem
Uitnodiging Aan de slag! Werkconferentie palliatieve zorg Gelderland 29 september 2011 Huis der Provincie, Arnhem Aan de slag! Kwaliteitsinstrumenten in de Palliatieve Zorg Platform Palliatieve zorg provincie
Nadere informatiewelkom Symposium Spirituele Zorg
welkom Symposium Spirituele Zorg Een van de uitkomsten v/d jaarbijeenkomst: 50% van de aanwezige organisaties heeft een visie op palliatieve zorg waar spirituele zorg een onderdeel van is. Spiritualiteit
Nadere informatiePalliatieve zorg voor kinderen
Palliatieve zorg voor kinderen Recht op leven geeft recht op zorg Amsterdam, 24-4-2014 Eduard Verhagen Beatrix Kinderziekenhuis / Universitair Medisch Centrum Groningen a.a.e.verhagen@umcg.nl Een jongen
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word?
Wat als ik niet meer beter word? Als u te horen heeft gekregen dat u niet meer kunt genezen, is dat een harde boodschap. Deze boodschap roept veel vragen op, zoals: Deze folder is bedoeld voor mensen die
Nadere informatieHOOFDSTUK VII: PRAKTIJKONDERZOEK INLEIDING
HOOFDSTUK VII: PRAKTIJKONDERZOEK INLEIDING In dit praktijkonderzoek bespreken we achtereenvolgens de methode van ons onderzoek, de bevraagde thema s en de resultaten, en we formuleren enkele specifieke
Nadere informatieWorkshop: Hoe kan de wijkverpleegkundige het samenspel met de familie verbeteren?
Workshop: Hoe kan de wijkverpleegkundige het samenspel met de familie verbeteren? Annetta van Dijk, verpleegkundige in de wijk bij PGVZ in Kampen Geraldine Visser, docent Hbo-opleiding Toegepaste Gerontologie,
Nadere informatieJanny Teule Yvonne Zelders Academie voor Verpleegkunde Lectoraat Verpleegkundige Innovatie en Positionering
Psychosociale Ondersteuning van Ouders met Kanker Janny Teule Yvonne Zelders Academie voor Verpleegkunde Lectoraat Verpleegkundige Innovatie en Positionering Opbouw presentatie Ontwikkelingtraject POOK-training
Nadere informatieUniversity of Groningen. Learning spiritual care in Dutch hospitals van de Geer, Jacob
University of Groningen van de Geer, Jacob IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatieComplexiteit dus samen werken!!!
Complexiteit dus samen werken!!! Florien van Heest, Huisarts consulent Palliatieve Zorg IKNL PalHAG- huisarts Schoonoord Clary Wijenberg, verpleegkundig specialist Thuiszorg Icare Palliatieve zorg - IKNL
Nadere informatiePalliatieve zorg voor andere doelgroepen
Palliatieve zorg voor andere doelgroepen CVA, Dementie, COPD, Hartfalen, psychiatrische aandoening, verstandelijke beperking 27 november Rob Krol en Annemiek Kwast Aanleiding IKNL activiteiten palliatieve
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg
Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk
Nadere informatieSamen sterk, eigen regie in de laatste levensfase. 5 oktober Suzanne Schellekens Corien van der Sluijs Huisartsen Riethoven
Samen sterk, eigen regie in de laatste levensfase 5 oktober 2019 Suzanne Schellekens Corien van der Sluijs Huisartsen Riethoven Markeren fasen ongeneeslijke ziekte Advance Care Planning, wat is dat? Gesprek
Nadere informatiePost-hbo opleiding psychosociale zorg door oncologieverpleegkundigen
Post-hbo opleiding psychosociale zorg door oncologieverpleegkundigen Hoe ondersteun je patiënten met kanker en hun naasten in psychosociaal opzicht? In deze opleiding leer je wat kanker betekent in verschillende
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Palliatieve zorg Ziekenhuis breed en in de keten
PATIËNTEN INFORMATIE Palliatieve zorg Ziekenhuis breed en in de keten Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de palliatieve zorg. Wat is palliatieve terminale
Nadere informatieProfessionaliteitscan
Introductie voor Verpleegkundigen, Verzorgenden & Helpenden 2e kwartaal, 2017 Over het hoe & waarom van de Pagina 2 Waarom professionaliteit meten? Betere zorg Aantrekkelijke werkgever Betrokken medewerkers
Nadere informatierouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014
rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve
Nadere informatieUITGANGSPUNTEN. Perspectief van patiënten/cliënten en naasten op palliatieve zorg UITGANGSPUNTEN
Perspectief van patiënten/cliënten en naasten op Marieke Groot Expertisecentrum Palliatieve Zorg Helen Dowling Instituut Het perspectief door de ogen van een onderzoeker (en verpleegkundige) voorjaar 2014
Nadere informatieResultaten werkgroep Spiritualiteit en Zingeving ( )
Resultaten werkgroep Spiritualiteit en Zingeving (2005-2012) Juli 2012 Achtergrond In het netwerkoverleg van 22-6-2004 bracht William Yang naar voren dat het thema/aspect spiritualiteit binnen de palliatieve
Nadere informatieJaarbericht van het Netwerk Palliatieve Zorg Zaanstreek-Waterland
Jaarbericht van het Netwerk Palliatieve Zorg Zaanstreek-Waterland In dit jaarbericht leest u hoe het Netwerk Palliatieve Zorg Zaanstreek- Waterland in 2014 palliatieve zorg onder de aandacht heeft gebracht
Nadere informatieVerantwoorde zorg in de palliatieve fase
Verantwoorde zorg in de palliatieve fase Driekwart van de Nederlanders brengt de laatste fase van zijn leven door in een verpleeg- of verzorgingshuis, of met ondersteuning van thuiszorg. Verantwoorde zorg
Nadere informatieWERKEN AAN SPEELRUIMTE VOOR ZIN IN JEUGDZORG
WERKEN AAN SPEELRUIMTE VOOR ZIN IN JEUGDZORG Een onderzoeksproject van het lectoraat Theologie en Levensbeschouwing Hogeschool Windesheim Dat ik stil sta en bij mijn herinneringen kom, dan denk ik meestal
Nadere informatieWorkshop communicatie
Workshop communicatie Feedback is collegiale ondersteuning of toch niet? Wat wil de beroepsvereniging betekenen voor Verzorgenden en Verpleegkundigen? Wij willen onze beroepsgroepen in staat stellen hun
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatieProject Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname
Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Ernstig zieke mensen voor wie geen genezing meer mogelijk is, willen de laatste fase van hun leven graag thuis doorbrengen in hun eigen vertrouwde omgeving.
Nadere informatieErvaren kwaliteit van zorg en leven bij mensen met gevorderde kanker en hun naasten (equipe)
Ervaren kwaliteit van zorg en leven bij mensen met gevorderde kanker en hun naasten (equipe) Aandacht voor de spirituele dimensie Janneke van Roij, medisch psycholoog Myrte Zijlstra, medisch oncoloog Natasja
Nadere informatiePalliatieve zorg ziekenhuisbreed en in de keten. Onderzoeksresultaten
Palliatieve zorg ziekenhuisbreed en in de keten Onderzoeksresultaten stand van zaken per 6 juni 2011 Pagina 1 Opbouw Opdrachten MZ en in de keten Onderzoeken Waar gaan we naar toe? >> zie plan van aanpak
Nadere informatieMantelzorgondersteuning in de oncologische zorg. Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt!
1 Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt! Ans Verdonschot Beleidsmedewerker IKNL Jopke Kruyt Zorginnovatie en begeleiding PROGRAMMA Waar
Nadere informatieRol van de huisarts in de palliatieve zorg
Rol van de huisarts in de palliatieve zorg Johan Blommestein Huisarts sinds 1995 Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Nieuwegein Kaderarts Palliatieve Zorg sinds 2016 Hospice-arts sinds 2017 Proxima, terminale
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word...
Wat als ik niet meer beter word... 1 Deze folder is bedoeld voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en voor hen die betrokken zijn bij een ziek familielid of een andere zieke naaste waarvan het levenseinde
Nadere informatieHet PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider
Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand
Nadere informatieZorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam
Zorgpad Stervensfase Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Herkenning stervensfase Inhoud van Zorgpad Stervensfase Onderzoeksresultaten Zorgpad
Nadere informatieInhoudsopgave. Woord vooraf 7. Over dit boek 8
Inhoudsopgave Woord vooraf 7 Over dit boek 8 Hoofdstuk 1. Om te beginnen 11 Spiritualiteit 13 Waarom zou ik deze vaardigheden willen leren? 14 Multiculturele aspecten 18 Niet alleen met woorden 19 Hoofdstuk
Nadere informatie9e Scholing. PALLIATIEVE ZORG Intuïtie, wijsheid of wetenschap?
9e Scholing PALLIATIEVE ZORG Intuïtie, wijsheid of wetenschap? Donderdag 9 maart 2017 Toelichting De Radboudumc Health Academy/PAO Heyendael organiseert op 9 maart 2017 voor de negende maal de scholing
Nadere informatieTerminaal ziek. Wat nu?
Terminaal ziek. Wat nu? U heeft van uw (huis)arts te horen gekregen dat u in het laatste stadium van uw leven bent gekomen. Dan volgt al snel de vraag hoe en waar u die laatste fase wilt doorbrengen. Thuis
Nadere informatieZorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC
Zorg in de laatste levensfase Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Verschillen Nederland buitenland Palliatieve zorg is geen specialisme Palliatieve zorg is in principe
Nadere informatieDe nieuwe richtlijn spirituele zorg (en het bredere plaatje)
De nieuwe richtlijn spirituele zorg (en het bredere plaatje) Apeldoorn, 1 september 2011 Dr Carlo Leget Universiteit van Tilburg Voorzitter Agora werkgroep Ethiek en spirituele zorg Co-voorzitter EAPC-Taskforce
Nadere informatiespiritual care at the end of life in dutch nursing homes
Samenvatting Recent onderzoek dat in 21 landen werd uitgevoerd liet zien dat bijna een vijfde van alle sterfgevallen van ouderen in het verpleeghuis plaatsvindt. In het Verenigd Koninkrijk, België en Nederland
Nadere informatieZingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg
Zingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg Annemieke Kuin humanistisch geestelijk verzorger Westfriesgasthuis, Hoorn Spiritualiteit / Zingeving Aandacht voor eigen spiritualiteit In gesprek gaan
Nadere informatieVrijwilligersondersteuning in het verzorgings- en verpleeghuis in de laatste levensfase 1
Vrijwilligersondersteuning in het verzorgings- en verpleeghuis in de laatste levensfase 1 Beschrijving werkwijze 1 Gebaseerd op de eindevaluatie Vrijwilligersondersteuning in het verzorgings- en verpleeghuis
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG1 EN ONCOLOGIE zijn. Belang van participeren in richtlijnenontwikkeling
PRAKTIJK Belang van participeren in richtlijnenontwikkeling Bijdragen van geestelijk verzorgers in de oncologische en palliatieve zorg Richtlijnen en kwaliteitskaders ontwikkelen is misschien niet het
Nadere informatieSterfstijlen en levensverhalen
Studiedag PALLIATIEVE ZORG 23 maart 2018 Sterfstijlen en levensverhalen Sterfstijlentest : een waardevol instrument voor de verpleegkundige om de quality-of-life van de bewoner in het WZC te verbeteren?
Nadere informatieSPIRITUELE ZORG IN DE PRAKTIJK i Verslag van een zoektocht
SPIRITUELE ZORG IN DE PRAKTIJK i Verslag van een zoektocht Spirituele zorg is een van de vier domeinen van palliatieve zorg, naast de beheersing van pijn en andere lichamelijke problemen, en ondersteuning
Nadere informatieCOP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong
COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg Hein Visser, Mira Jong Wie, wat, waar is COP zorg COP zorg: consultteam ondersteunende en palliatief zorg Nurse based team: verpleegkundig specialisten
Nadere informatieInvitational conference Informatie over de zorg. Zorginstituut Nederland en NIVEL 6 december 2016
Invitational conference Informatie over de zorg Zorginstituut Nederland en NIVEL 6 december 2016 Programma 14.00-14.15 Opening 14.15-15.15 Presentaties onderzoeksresultaten - Informatiebehoefte van burgers
Nadere informatieDieteren, CM, Veer, AJE de, Groot, K de. Cliëntgebonden samenwerking over de grenzen van organisaties. Tabellen. Utrecht: NIVEL, 2017.
Dieteren, CM, Veer, AJE de, Groot, K de. Cliëntgebonden samenwerking over de grenzen van organisaties. Tabellen. Utrecht: NIVEL, 07. CONTACTADRES NIVEL Dr. Anke J.E. de Veer Postbus 568 500 BN Utrecht
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieJaarbericht 2006 Netwerk Palliatieve Zorg Enschede, Haaksbergen en Noordoost Twente
Jaarbericht 2006 Netwerk Palliatieve Zorg Enschede, Haaksbergen en Noordoost Twente p/a Livio, afdeling Stafzorg Postbus 379, 7500 AJ Enschede Tel: 053-4881200 Email: h.mulder@livio.nl Website: http://palliatieftwenteoost.ikcnet.nl
Nadere informatieKenniscafé. Werkveld Eerste Lijn. Charlotte Molenaar Liesbeth ter Elst Maurice van der Put 4 juli 2017
Kenniscafé Werkveld Eerste Lijn Charlotte Molenaar Liesbeth ter Elst Maurice van der Put 4 juli 2017 Programma 14.15 uur Welkomstwoord 14.20 uur Visie en beleidsplan Doel: Uitwisseling en feedback Interactief
Nadere informatieVerpleegkundigen positief over bevorderen van zelfmanagement
Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit TvZ Tijdschrift voor verpleegkundigen 2013, nr. 2 Bijbehorende tabellen zijn te vinden in: tabellenboek bij artikel over verpleegkundigen
Nadere informatieWat je zegt doet ertoe; Gesprekstechnieken in de palliatieve zorg
Wat je zegt doet ertoe; Gesprekstechnieken in de palliatieve zorg Dr.Mecheline van der Linden 24 mei 2018 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieAandacht voor innerlijke ruimte bij ernstig zieke en stervende patiënten. Eric Koster - Geestelijk Verzorger MST Enschede
Aandacht voor innerlijke ruimte bij ernstig zieke en stervende patiënten Eric Koster - Geestelijk Verzorger MST Enschede Wat is spiritualiteit? Het levensbeschouwelijk functioneren van de mens, waartoe
Nadere informatie1. Spiritualiteit, wat betekent dit?
Rol en competenties van verpleegkundigen in spirituele zorg Katholieke Hogeschool Limburg (Joke Lemiengre, Elke Detroyer) Wit-Gele Kruis Vlaanderen (Louis Paquay, Luc Van Gorp) Katholieke Universiteit
Nadere informatieVoorbereiding interactieve deel
Voorbereiding interactieve deel YK 1 20 maart 2018 Gezondheid, sport en welzijn Op het spoor van onderzoek en onderzoekende houding in het HBO-MBO Laurence Alpay laurence.alpay@inholland.nl Lectoraat Medische
Nadere informatieGesprekshulp Palliatieve Zorg
Gesprekshulp Palliatieve Zorg Deze vragenlijst voor het gesprek met het Palliatief Advies Team bestaat uit twee delen. Het invullen kost tussen de 5 en 20 minuten. Pagina 1: Lijst met veel voorkomende
Nadere informatieHet meten van angst: verpleegkundigen aan het woord!
Het meten van angst: verpleegkundigen aan het woord! H. Veldhuisen RN, MSc; D. Zweers RN, MSc; Prof. S. Teunissen RN PhD Diakonessenhuis Utrecht hveldhuisen@diakhuis.nl Angst Waarom meten? Zonder meten
Nadere informatieHandleiding voor de zorgverlener
September 2017 QQ Handleiding voor de zorgverlener KEUZEHULP VOOR DE NAZORG VAN BORSTKANKER PATIENTEN Beste zorgverlener, Deze keuzehulp is bedoeld ter ondersteuning van het (eerste) nazorggesprek dat
Nadere informatieDe werkwijzen en attitudes van verpleegkundigen in relatie tot passende hospicezorg: een mixed-methods studie. woensdag 11 oktober 2017
De werkwijzen en attitudes van verpleegkundigen in relatie tot passende hospicezorg: een mixed-methods studie. woensdag 11 oktober 2017 ACHTERGROND Waarom onderzoek? Groot aantal (zelfstandige) hospices
Nadere informatieSymposium. Het stilzwijgen verbroken II in gesprek over het onvermijdelijke. 16 mei 2019
Symposium Het stilzwijgen verbroken II in gesprek over het onvermijdelijke 16 mei 2019 Marjolein van Meggelen MSc RN Locale Projectleider PalliSupport / Expertisecentrum Hospice Kajan m.vanmeggelen@hospicekajan.nl
Nadere informatieInformatiebrochure. Stichting. Goed. met. Training, voorlichting & scholing. voor iedereen die met psychiatrie te maken heeft
Informatiebrochure Stichting Goed met Training, voorlichting & scholing voor iedereen die met psychiatrie te maken heeft Waar denkt u aan bij het woord psychiatrie? Gek Geuzennaam of stigma? Psychiatrie
Nadere informatieJaarplan Netwerken palliatieve zorg Drenthe 2016 met doorkijk naar 2017
Doelstelling netwerken palliatieve zorg Drenthe De vier netwerken palliatieve zorg zijn gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor de palliatieve patiënt en de naasten. Waarbij naar de patiënt
Nadere informatieDe b-learning is bedoeld voor verzorgenden werkzaam in de thuiszorg of in het verpleeg- of verzorgingshuis.
Blended learning mantelzorg, Doelgroep verzorgenden Docentenhandleiding fysieke bijeenkomst Inleiding Zorgen voor een naaste is een liefdevolle en dankbare taak. Mantelzorg, ook wel informele zorg genoemd,
Nadere informatieMeten van waardering bij cliënt, familie/naaste of medewerker en gebruik maken van feedback.
Doe mee(r) met PPP Meten van waardering bij cliënt, familie/naaste of medewerker en gebruik maken van feedback. Dat kan anders Iedereen denkt wel eens dat moeten we misschien anders doen of dit moet toch
Nadere informatiePalliatieve zorg? Problemen met spiritualiteit. Spiritualiteit in de zorg. Psychologisch
In het voorbijgaan Van psychosociaal naar spiritueel: moet dat nou? Palliatieve zorg? Cuijk 30 maart 2009 psycho- sociaal Carlo Leget, UHD Zorgethiek Universiteit van Tilburg c.j.w.leget@uvt.nl Spiritualiteit
Nadere informatieSmoelenboek NPZZG Programmaraad, juni 2017
Mantelzorgers Vincent Bökkerink Tel. 06 120 891 10 Bedrijfsleider en zorgvrijwilliger hospice bokkerinkvincent@gmail.com Mijn jarenlange ervaring als mantelzorger en zorgvrijwilliger in het hospice inzetten
Nadere informatieJaarplan 2014. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant
Jaarplan Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant 1 Aansluitend op de doelstellingen van het beleidsplan van het netwerk staan de volgende activiteiten
Nadere informatiePalliatievezorg in een perifeer ziekenhuis
Palliatievezorg in een perifeer ziekenhuis Barrieres, barrieres FJS Netters,internist-oncoloog Emmen Dierentuin FC Emmen Inwoners: 109.244 (324/km²) Scheper Ziekenhuis (Scheper-Bethesda) 400 bedden 1500
Nadere informatieWERKEN AAN SPEELRUIMTE VOOR ZIN IN JEUGDZORG
WERKEN AAN SPEELRUIMTE VOOR ZIN IN JEUGDZORG Een onderzoeksproject van het lectoraat Theologie en Levensbeschouwing Hogeschool Windesheim Dat ik stil sta en bij mijn herinneringen kom, dan denk ik meestal
Nadere informatieDe cliënt centraal, maar hoe? Samenwerking tussen zorgmedewerkers, de cliënt en diens naasten in de ouderenzorg.
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Koopmans, L., Damen, N., Wagner, C. De cliënt centraal, maar hoe? Samenwerking tussen zorgmedewerkers, de cliënt en diens
Nadere informatieactieplan
actieplan waarom? "Betere zorg voor acuut zieke ouderen" hoe? Door wetenschappelijke onderbouwing van zorg, organisatie, beleid, onderwijs en opleiding. Met diversiteit aan expertise, in de hele zorgketen
Nadere informatieSamen werken aan betere palliatieve zorg in de eerste lijn 22 september 2016
Samen werken aan betere palliatieve zorg in de eerste lijn 22 september 2016 18.00 18.05 Opening en welkom door David Koetsier, bestuurslid HKA 18.05 18.15 Inleiding door Bart Schweitzer, initiatiefnemer
Nadere informatieGenero Invitational Conference 27 maart 2017
Genero Invitational Conference 27 maart 2017 Frans Baar, Spec Ouderengeneeskunde, Consulent consultatief palliatief team, directeur stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg Ellen Vink, Netwerk coördinator
Nadere informatiePalliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries
Saskia Danen Palliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries Laatste levensfase Patiënten met dementie bevinden zich allen in een chronisch progressief proces. Palliatieve zorg bij dementie Laatste
Nadere informatieAan de slag met ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie
Aan de slag met ondersteunen van zelfmanagement en eigen regie Workshop: Zoek het uit! Praktijk en wetenschap dichter bij elkaar 31-01-2019, Nieuwegein Dr. AnneLoes van Staa & Lausanne Mies Hogeschool
Nadere informatieOnbekend maakt onbemind
De bekendheid van palliatieve zorg bij de Vlaamse bevolking - een nulmeting Onbekend maakt onbemind Promotor: Prof. Guido Van Hal Onder begeleiding van: Trudie Van Iersel, Jessica Fraeyman Studenten: Elynn
Nadere informatie