Spirituele zorg Een dagje naar zee

Transcriptie

1 Spirituele zorg Een dagje naar zee Marian Martens Leidinggevende verzorgingshuis Stichting Antroz Consulent PTMN

2 3 onderwerpen De Richtlijn Spiritualiteit Theorie van de Presentie (Andries Baart) Een blik op spiritualiteit in een verzorgingshuis.

3 Richtlijn Spirituele zorg Levensbedreigend ziek, zichzelf vragen stellen wat heb ik verkeerd gedaan? Waar heb ik dit aan verdiend? Zoeken naar betekenis en zin. Grote vragen (waarom, waartoe), levensvragen (waar leef ik voor?), existentiële vragen, spirituele vragen.

4 Spiritualiteit: het terrein van de levensvragen Het levensbeschouwelijk functioneren van de mens (doet iedereen, niet alleen mensen die religieus zijn). Ook vragen over zin ervaring en zin geving horen daarbij. Bij spiritualiteit gaat het om alle mogelijke van godsdienstige tot alledaagse - bronnen van inspiratie. Spiritualiteit van invloed op hele bestaan, raakt aan een levenshouding, niet een afgebakend levensgebied. Het is een dynamisch, geen statisch begrip.

5 Spiritus Betekent geest-, Latijnse vertaling van bijbelse woorden pneuma (Grieks) en ruach (Hebreeuws). Ruach, adem of windstoot, vitale levenskracht die woont in de ademhaling. In krachtig in-en uitgaan duidt ruach alles aan wat de mens van binnenuit bezielt en van buitenaf beweegt.

6 Zin Italiaans: senso- (Latijn sentire?) 1.Betekenis (betekenis hebben) 2.Gevoel (op je gevoel afgaan) 3.Richting (in alle opzichten/richtingen) 4.Zintuigen

7 Kenmerken spiritualiteit Betekenis in lagen. -Hoe leer je ze te herkennen? -Soms verborgen, andere dimensies spelen mee. Omgaan met vragen waarop geen antwoord is. Presentie benadering. Latende modus. Andere houding. Aandacht voor proces. Angst, paniek, machteloos, zinloosheid horen daarbij.

8 (werk)vormen spiritualiteit Aandacht Begeleiding Presentie theorie Crisis (interventie)

9 Wat vraagt iemand die zorg nodig heeft?

10 Respect en oprechte aandacht voor wat er voor hem/haar op het spel staat

11 Presentie theorie Andries Baart Kwalitatief onderzoek over 7 jaar hulpverlening Presentie en verpleegkunde Gemeenschappelijke grond is lijden

12 Beter maken? Essentie van zorg: dat iemand het weer gaat doen? Waar ligt de focus? Uiteindelijke horizon is niet oplappen of genezen maar iemand bijstaan Ziek zijn is uithouden en dulden, loslaten en onthechten in het leven zelf. Exposure

13 Leedfeit niet afnemen

14 Lijden bezet alles, maar heeft daardoor ook vele toegangen Welke gebruiken wij?

15 Zorgbenadering (1) de interventie = tussenkomst. Probleem indeling komt uit hulpverlener, Handelen is antwoord op vastgestelde problemen Planmatig, gecalculeerd, methodisch Efficiënt, doelgericht, probleemoplossend. Herstel mogelijk

16 Interventie en zorg: probleem Factor tijd centraal Afstandelijk, het gaat om product, Tucht van de markt Reductie zorg tot deelgebieden, geheel van het leven is zoek

17 Interventie en zorg Kritiek Zorg: innerlijk leeg en ontoegankelijk Paradox afwezigheid in overvloed Waar zit je als hulpverlener eigenlijk?

18 Marktwerking Draait om waren en niet om waarden

19 Zorgbenadering 2: Presentie In de presentie theorie is de relatie geen middel om tot een doel te komen maar een doel op zichzelf. Binnen deze relatie kan de ander tevoorschijn komen

20 Over lijden Fysiek Verlies van iets dierbaars: - onafhankelijkheid - zinvolle bezigheden - zorgeloze leven - nooit meer als voorheen - leven familie bemoeilijkt, belast - vrijheid met leven te doen wat je wilt Gemis en verlangen Vernedering, sociaal overbodig zijn

21 Aandacht Echt belangstellend zijn naar beleving van de ander Luister en kijk aandachtig Gebruik open vragen Erken het lijden Parkeer eigen oplossingen/adviezen Vraag door naar beleving

22 Begeleiding Herken verschillende gebieden waar het proces zich afspeelt. Heden: directe gevolgen ziekte Verleden:afscheid nemen van wat opgebouwd is Toekomst: verlies van houvast, perspectief Tast af waar patiënt behoefte aan heeft

23 Waarheen is dit leven op weg Kwaad in de ogen kijken is een proces vraagt moed Proces niet steeds helder of heldhaftig, komt in golven, is groezelig Hulpverleners moeten geen helderheid en overgave afdwingen waar die niet geleefd kunnen worden

24 Crisis interventie Existentiële crisis Signalen: Uitspraken Gedrag Somatisatie Isolatie Euthanasievraag

25 Stagnatie in de verwerking Vasthouden aan een of meer onderstaande punten en dit bestaat geruime tijd : Fixatie op de situatie zoals die voor de ziekte was: Het lichamelijk gezond zijn De dreiging van de toekomst niet kunnen relativeren De zekerheid van het vertrouwde en dierbare (verleden) niet los kunnen laten Vast lopen in de zinvraag van het bestaan

26 Doorverwijzen omdat: Praktisch: - je hebt zelf geen tijd Persoonlijk: - stuit op je eigen grenzen van kunnen - vastlopen in eigen levensvragen Inhoudelijk: - er is meer nodig maar wat? - spiritualiteit opnieuw herijkt - ervaren van onmacht en schuld meer dan je kunt overzien

27 Palliatie Team Midden Nederland PTMN Bereikbaar: 7 dagen per week 24 uur per dag tel

28

29 Stelling 1 Een Richtlijn Spirituele zorg is nodig om goede zorg te kunnen leveren.

30 Stelling 2 Oudere zorgverleners kunnen beter spirituele zorg geven dan jongere zorgverleners.

31 Stelling 3 Nuchtere mensen kunnen spirituele zorg niet begrijpen.