Jaarverslag Vervangingsfonds Inhoudsopgave. 1 Doelstellingen Eigen Risicodrager schap en toekomst van het Vervangings fonds 12

Transcriptie

1 1 1

2 2Jaarverslag 2

3

4 Jaarverslag

5 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Inhoudsopgave Verslag van het Bestuur 4 De financiële ontwikkelingen in het verslagjaar. 5 Bijdrage aan de continuïteit van het onderwijs 7 Verlaging van het ziekteverzuim 8 De gevolgen van de Kaderwet ZBO s 8 Naar een toekomstbestendige vervangingsbekostiging 9 1 Doelstellingen 11 2 Eigen Risicodrager schap en toekomst van het Vervangings fonds 12 3 (Premie)opbrengsten en vervangingskosten 14 Algemeen 14 Ontwikkelingen in het boekjaar 14 Vervangingsbijdrage differentiatiesysteem (VDS) 18 Aard van de vervanging 21 4 Het flankerend beleid van het Vervangingsfonds 23 Beleidsagenda 2012 en verder 24 Schakel! Verzuim dat laat je toch niet liggen? 26 Advies op maat 29 Subsidies: Aanvullend Pakket, Maatwerkbudget, Meerkracht en de Tenderregeling Werkplezier 33 Belangrijke producten van het Vervangingsfonds 34 5 Bezwaar en beroep 40 De mogelijkheden 40 Commissie bezwaarschriften 40 De bezwaarschriften 41 Resultaten ingediende bezwaarschriften 42 2

6 Jaarverslag Vervangingsfonds Bedrijfsvoering 43 Inleiding 43 Kaderwet voor Zelfstandige Bestuursorganen 43 Kwaliteit bedrijfsvoering en informatievoorziening 44 Doelmatigheid 45 Risicobeheer 48 Controles ten behoeve van het Vervangingsfonds 50 Rechtmatigheid 52 Treasury 55 Adviesraad 55 Personele ontwikkeling 56 7 Organisatie 57 8 Jaarrekening 62 Toelichting behorende tot de jaarrekening Toelichting op de Balans Financiële instrumenten 74 Toelichting op de rekening van Baten en Lasten 76 Rekening van Baten en Lasten over Overige gegevens 81 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 81 Statutaire regeling resultaat en resultaatbestemming 83 3

7 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Verslag van het bestuur Verslag van het bestuur Verslag van het Bestuur In het voor u liggende jaarverslag legt het bestuur van het Vervangingsfonds verantwoording af over het gevoerde beleid en de ontwikkelingen bij het fonds in het jaar Een jaar waarin het fonds twintig jaar bestond. Een jaar ook waarin de fundamenten voor een vernieuwing van het fonds werden gelegd, onder meer door het besluit van het bestuur om de vervangingsbekostiging ingrijpend te vereenvoudigen. Daarover verderop in dit verslag meer. Ex aequo met de vernieuwing staat het op orde brengen van de financiën als belangrijkste item op de prioriteitenlijst van het bestuur. Voor het tweede achtereenvolgende jaar laat de balans ultimo het verslagjaar een negatief eigen vermogen zien. Weliswaar ontwikkelt de financiële positie van het fonds zich in de goede richting het tekort over 2012 is lager dan ultimo 2011 het op orde brengen van de financiën was, is en blijft één van de topprioriteiten van het bestuur. Bij alle aandacht voor de financiële situatie van het fonds is het van belang te onderstrepen dat geld slechts het middel is waarmee het fonds zijn doelstelling, het leveren van een bijdrage aan de continuïteit en (daarmee) aan de kwaliteit van het Primair Onderwijs, wil bereiken. Ook daaraan wordt uiteraard in dit bestuursverslag aandacht besteed. Schoolbesturen kunnen onder voorwaarden de kosten van vervanging van afwezig personeel declareren bij het fonds. Ziekteverzuim is verreweg de belangrijkste reden voor afwezigheid. Vandaar ook dat het fonds met alle beschikbare middelen inzet op verlaging van dat verzuim. In het verslagjaar is die inzet verder geïntensiveerd met als doelstelling de opwaartse trend in het ziekteverzuim weer in benedenwaartse richting bij te stellen. Zoals gezegd is in 2012 een belangrijke aanzet gegeven voor de vernieuwing, of met andere woorden, voor het toekomstbestendig maken van het fonds. In zeker opzicht markeerde het verslagjaar echter ook het einde van een tijdperk. Twintig jaar lang werd het bestuur gevormd door vertegenwoordigers van de vier werknemers- en werkgeversorganisaties in het onderwijs. Het onder de werkingssfeer van de Kaderwet Zelfstandige Bestuursorganen brengen van het fonds noopte tot een andere wijze van samenstellen van het bestuur. 4

8 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 De financiële ontwikkelingen in het verslagjaar. Het eigen vermogen Het Vervangingsfonds begon het jaar 2012 met een negatief eigen vermogen van ruim 16 mln. Het boekjaar eindigde minder negatief, maar nog steeds moet het bestuur het eigen vermogen van iets meer dan 11 mln. ultimo het jaar met rode inkt schrijven. Evenals dat in 2011 het geval was, moest het fonds een beroep doen op de kredietfaciliteit bij het ministerie van Financiën ter dekking van dit tekort. Welke factoren lagen aan die ontwikkeling ten grondslag en welke maatregelen heeft het bestuur genomen om de financiën van het fonds weer op orde te krijgen? Op die vragen wordt in deze paragraaf antwoord gegeven. De exploitatie in 2012 Het bestuur is bij de opstelling van de begroting voor 2012 uitgegaan van rooskleuriger verwachtingen dan de realisatie rechtvaardigde. Begroot was dat het jaar zou kunnen worden afgesloten met een positief exploitatieresultaat van ruim 21 mln. Het eigen vermogen zou daardoor naar verwachting met een bedrag van iets meer dan 5 mln. weer een positief beeld te zien geven. Die verwachting is echter niet uitgekomen. Het exploitatieresultaat was met ruim 5 mln. weliswaar positief, maar ten enen male onvoldoende om het uit 2011 stammende tekort weg te kunnen werken. Het zou voor de hand liggen om de oorzaak van die tegenvallende ontwikkeling te zoeken in hoger dan verwachte uitgaven. Het prognosticeren van vervangingsuitgaven is voor een normaal jaar al een hachelijke onderneming die met grote onzekerheden omgeven is. Laat staan als dat moet gebeuren voor een jaar zoals het jaar 2012 waarin het ziekteverzuim naar verwachting verder zou toenemen, waarin een (op het moment van opstellen van de begroting) onbekend aantal grote schoolbesturen eigen risicodrager zou worden voor een (groot) deel van de vervangingskosten en waarin het ministerie van OCW zou besluiten de vervangingskosten van zwangerschaps- en bevallingsverlof vanaf (uiteindelijk) 1 augustus niet langer door het fonds te laten bekostigen. Het waren in 2012 echter niet de uitgaven die sterk afweken van de verwachtingen, maar de (premie-)inkomsten. Aan de uitgavenkant bedroeg het verschil tussen realisatie en begroting 6,4 mln (begroting 385,3 mln, realisatie 378,9 mln). Een verschil van 1,7% derhalve, hetgeen gezien de vele onzekerheden relatief klein mag worden genoemd. Aan de kant van de inkomsten biedt de realisatie echter een ander beeld. In de begroting werd rekening gehouden met een totaal aan inkomsten van 407,1 mln. 5

9 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Verslag van het bestuur De realisatie bleef daarbij, met een totaal aan inkomsten van 384,5 mln. echter niet onaanzienlijk achter. In procenten uitgedrukt: 5,6% ( 22,6 mln.) Een verklaring voor dit grote verschil is moeilijk te geven. De veelheid aan door het Vervangingsfonds gehanteerde premiepercentages bemoeilijkt namelijk de interne analyse om de mutatie in de premieopbrengsten nader te kwantificeren. Daarnaast beïnvloeden de loonontwikkeling, de volumeontwikkeling, het aantal eigen risicodragerbesturen en het vervallen van de IMBU-regeling eveneens de hoogte van de premieopbrengsten. Door het vroege opstellen van de begroting is niet goed ingeschat wat de effecten van de afzonderlijke ontwikkelingen waren. Premie- en declaratiebeleid in 2012 Een verantwoord financieel beheer brengt met zich mee dat inkomsten en uitgaven van het fonds met elkaar in evenwicht zijn en dat het fonds over een weerstandsvermogen (solvabiliteitsbuffer) kan beschikken om onverwachtse schommelingen van de inkomsten en/of uitgaven op te kunnen vangen. Afgemeten aan die criteria moge het inmiddels duidelijk zijn dat 2012 niet in alle opzichten een bevredigend verloop heeft gekend. Het positieve exploitatieresultaat van 5.6 mln heeft weliswaar geresulteerd in een verlaging van het negatieve eigen vermogen, maar het tempo waarin dat gebeurt is in de ogen van het bestuur te laag. Daarom heeft het bestuur, nadat er op 1 januari 2012 ook al een premieverhoging had plaatsgevonden, nog in het verslagjaar besloten de premie per 1 januari 2013 wederom te verhogen. Het bestuur verwacht dat die tweede premieverhoging er toe zal leiden dat het fonds binnen drie jaar weer over een gezond weerstandsvermogen zal kunnen beschikken. Overigens vertoont het premiebeeld in 2012 zo op het eerste gezicht een wat merkwaardig verloop. Per 1 augustus heeft er namelijk een premieverlaging plaatsgevonden. Dat had echter een technische achtergrond; vanaf die datum konden schoolbesturen namelijk niet langer de vervangingskosten vanwege zwangerschaps- en bevallingsverlof bij het fonds declareren. Die maatregel (in combinatie met een wijziging van de regelgeving van het ministerie van OCW) luidde het einde in van een ingewikkelde constructie (en een extra administratieve last voor schoolbesturen) waarbij financiële middelen tussen UWV, schoolbesturen, het ministerie van OCW en het Vervangingsfonds werden rondgepompt, zonder dat dat een duidelijk zichtbaar doel diende. De hierdoor optredende verlaging van de vervangingsuitgaven van het fonds werd vertaald in een evenredige daling van de premie. 6

10 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 De vraag dringt zich wellicht op waarom het bestuur van het fonds bij het gezond maken van de financiën louter en alleen het premie-instrument hanteert, terwijl er mogelijk ook aan de uitgavenkant (de bekostiging van vervangingsdeclaraties) maatregelen te bedenken zijn waardoor de tering meer naar de nering wordt gezet. En aanvullend daarop, als dan het premieinstrument al wordt ingezet, waarom dan niet zodanig fors dat het fonds binnen de kortst mogelijke keren uit de rode cijfers is? Het bestuur heeft, gesteld voor deze keuze, sterk laten meewegen dat het tering naar de nering zetten in de praktijk zou betekenen dat de mogelijk heden voor schoolbesturen om vervangingskosten bij het fonds te kunnen declareren, worden verminderd. Omdat het fonds de wettelijke taak heeft waarborgen te bieden aan de aangesloten schoolbesturen voor de kosten van vervanging van afwezig personeel, acht het bestuur zich gehouden zeer terughoudend te zijn bij het verminderen van de declaratiemogelijkheden voor de schoolbesturen. Het bestuur heeft daarom besloten de inkomsten aan te passen aan de uitgaven, en niet andersom. Dat zou immers een rechtstreekse aantasting van de continuïteit en daarmee de kwaliteit van het onderwijs impliceren. Het bestuur van het fonds is zich er terdege van bewust dat zolang het ministerie van OCW de premieverhogingen van het fonds niet, of niet voldoende, via de lumpsum compenseert, ook langs de door hem gekozen weg de continuïteit van het onderwijs in het gedrang kan komen. Dat is ook de reden dat het gekozen heeft voor een relatief bescheiden premieverhoging (waardoor het weerstandsvermogen eerst geleidelijk op peil wordt gebracht) in plaats van het op zeer korte termijn gezond maken van de financiën van het fonds. Een gevolg van dit terughoudende premiebeleid van het bestuur was wel dat het fonds in 2012 een enkele keer liquiditeitsproblemen heeft gekend. De premie pleegt gelijkmatig gespreid over de maanden van het jaar bij het fonds binnen te komen, terwijl de uitgaven aan vervangingsvergoedingen een sterk fluctuerend seizoenspatroon kennen. Mede als gevolg hiervan is het fonds in 2012 enkele keren genoodzaakt geweest de betaling van de vervangingsdeclaraties enkele weken op te schorten omdat er niet voldoende liquide middelen in kas waren. Dat probleem kon echter vrij snel worden opgelost; het zal zich naar verwachting ook niet meer herhalen omdat de premie zoals gezegd inmiddels verder is verhoogd. Bijdrage aan de continuïteit van het onderwijs In 2012 heeft het Vervangingsfonds voor meer dan 362 mln. aan vervangingskosten van schoolbesturen vergoed. Hiermee heeft het fonds in 2012 voor meer dan 7000 fte aan vervangers de salariskosten aan de schoolbesturen vergoed. Daarmee is dus een substantiële bijdrage geleverd aan de continuïteit van het onderwijs in ons land. 7

11 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Verslag van het bestuur Verlaging van het ziekteverzuim Nog tot in de jaren 90 van de vorige eeuw lag het ziekteverzuim in het (primair) onderwijs veel hoger dan in andere, vergelijkbare sectoren. Dit gegeven heeft de beeldvorming over het ziekteverzuim in het onderwijs bepaald, nog lang nadat de werkelijkheid zich gewijzigd heeft. In de eerste 10 jaar van dit millennium is het ziekteverzuim in het primair onderwijs sterk gedaald. Het ziekteverzuimpercentage lag ook in die periode weliswaar boven het gemiddelde in andere sectoren, maar het verschil liet zich vrijwel volledig verklaren door de specifieke samenstelling van de werknemerspopulatie in het primair onderwijs (o.a. relatief veel ouderen). Helaas is medio 2010 aan de jarenlange daling van de ziekteverzuim in het primair onderwijs een einde gekomen. Vanaf dat moment is er weer een stijgende trend zichtbaar; de meest recente cijfers doen overigens veronderstellen dat het verzuim zich momenteel weer stabiliseert. Meer ziekteverzuim impliceert hogere vervangingskosten en stijgende premies van het Vervangingsfonds. Iedere toename van het ziekteverzuim met 0,1% betekent voor de schoolbesturen, en dus ook voor het fonds, per jaar een toename van de vervangingskosten met circa 5 mln. Toen duidelijk zichtbaar werd dat de toename van het ziekteverzuim een structureel karakter droeg, heeft het bestuur van het fonds besloten om het beleid gericht op verlaging van het ziekteverzuim te intensiveren. De implementatie daarvan kreeg in 2012 zijn beslag. Speerpunten van beleid werden: de actieve benadering van langdurig zieken; een preventieve aanpak van frequente verzuimers; het versterken van het verzuimbeleid en de uitvoering ervan bij besturen en schoolleiding; aanpak van de werkdrukproblematiek. De gevolgen van de Kaderwet ZBO s Het Vervangingsfonds is met ingang van 1 januari 2012 onder de werkingssfeer van de Kaderwet ZBO s gebracht. Hiermee ging gepaard een wijziging van het Besluit Vervangingsfonds en van de statuten (per 1 april) van het fonds. De belangrijkste verandering die hieruit voortvloeit is dat het bestuurlijke karakter van het Vervangingsfonds is veranderd: van een door c.q. namens de organisaties van werkgevers en werknemers in het primair onderwijs bestuurde polderorganisatie is het nu een zelfstandig bestuursorgaan, dat weliswaar privaatrechtelijk is vormgegeven, maar volledig in het publieke domein is gesitueerd en door publiekrechtelijke regels wordt 8

12 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 beheerst. Dit verschil komt tot uitdrukking in de wijze waarop het bestuur is samengesteld: voorheen waren de bestuursleden (in totaal 16 naast een onafhankelijk voorzitter) vertegenwoordigers van de verschillende werkgeversen werknemersorganisaties, waardoor zij ook benoemd werden en aan wie zij verantwoording aflegden. Thans worden de (in totaal 8 naast de voorzitter) afzonderlijke bestuursleden door het bestuur zelf benoemd, op voordracht van de werknemersorganisaties en de PO-raad. De bestuursleden vervullen hun functie op persoonlijke titel en zijn niet verantwoordingsplichtig jegens de organisaties op wier voordracht zij zijn benoemd. Naast deze bestuurlijke veranderingen brengt de Kaderwet ook wijzigingen in de verantwoordingsverplichtingen van het fonds met zich mee. Die eisen hebben o.a. betrekking op de indieningstermijnen van de jaarstukken en de begroting, de goedkeuring die de minister van OCW moet verlenen aan de begroting en de jaarrekening van het fonds en de eisen die worden gesteld aan de doelmatige uitvoering van de taken van het fonds. In het verslagjaar kon door het fonds aan vrijwel alle eisen worden voldaan; jaarstukken en begroting werden op tijd opgeleverd en verkregen de goedkeuring van de minister van OCW. De Kaderwet specificeert niet nader welke eisen aan een doelmatige uitvoering worden gesteld. Ook het overleg met de toezichthouder van het fonds heeft in het verslagjaar niet geleid tot overeenstemming over een duidelijk normenkader. In het hoofdstuk over doelmatigheid in dit jaarverslag wordt uiteengezet welke eigen invulling het bestuur van het fonds aan een normenkader heeft gegeven; gedeeltelijk betreft het nog een werk in uitvoering. Naar een toekomstbestendige vervangingsbekostiging Wie de jaarverslagen van het fonds over de afgelopen jaren naast elkaar legt ziet dat er binnen maar vooral ook buiten het fonds gediscussieerd is over bestaansrecht, meerwaarde en meest gewenste inrichting van het fonds. In 2009 zou er een experiment worden gestart waarbij 20% van de schoolbesturen eigen risicodrager voor de kosten van vervanging zou worden. Omdat er onvoldoende besturen bereid gevonden werden om aan dat experiment deel te nemen, is het uiteindelijk niet doorgegaan. Het jaar daarop besloot het bestuur van het fonds om het vervangingsstelsel te moderniseren door de introductie van een gedeeltelijk eigen risicodragerschap voor de kosten van vervanging. Implementatie zou in twee fasen moeten geschieden; voor grote schoolbesturen op 1 augustus 2011 en voor middelgrote schoolbesturen op 1 augustus

13 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Verslag van het bestuur Nog voordat implementatie van de eerste fase plaats kon vinden verklaarde de minister van OCW tot tweemaal toe in een overleg met de Tweede Kamer dat zij voornemens was de wettelijk verplichte aansluiting van schoolbesturen bij het Vervangingsfonds op te heffen. De eerste fase van de moderniseringsplannen van het bestuur van het fonds zou wel in dat voornemen passen, de tweede fase echter niet. Die eerste fase kon derhalve op 1 augustus 2011 wel worden geïmplementeerd, de tweede niet. De voornemens van de minister tot wijziging van de wettelijk verplichte aansluiting hebben in het verslagjaar niet geleid tot wetsvoorstellen om dat traject daadwerkelijk in gang te zetten. Wel hebben er zich in 2012 twee belangrijke toekomstbepalende ontwikkelingen in en rondom het vervangingsfonds plaatsgevonden. Op uitnodiging van de minister van OCW heeft het bestuur van het fonds zich beraden over de vraag hoe een toekomstbestendige vervangingsbekostiging in het primair onderwijs vorm en inhoud zou moeten krijgen. De uitkomst van dat beraad is geweest dat het bestuur in het najaar de hoofdlijnen van een dergelijk stelsel heeft vastgesteld. De implementatie daarvan zal in 2013 en (voor het grootste deel) in 2014 zijn beslag moeten krijgen. Een belangrijk onderdeel van die vernieuwing vormt de drastische vereenvoudiging van de reglementering rond de vervangingsbekostiging. Tevens moeten er meer prikkels voor schoolbesturen worden ingebouwd om maatregelen te nemen om het ziekteverzuim en de daarmee samenhangende vervangingskosten terug te dringen. Bij de beraadslagingen in het bestuur over het toekomstbestendig maken van de vervangingsbekostiging heeft steeds de doelstelling van het fonds het bieden van waarborgen aan de aangesloten schoolbesturen voor de kosten van vervanging voorop gestaan. Een essentiële randvoorwaarde daarbij was tevens dat de vernieuwings- en vereenvoudigingsmaatregelen er toe zullen moeten leiden dat het huidige te hoge onrechtmatigheidspercentage weer onder de door het bestuur vastgestelde norm van 1% uitkomt. De tweede belangrijke ontwikkeling in 2012 was het in het regeerakkoord van het kabinet Rutte opgenomen besluit dat het Vervangingsfonds (en het Participatiefonds) zullen worden gemoderniseerd. De besluitvorming door het bestuur van het fonds over de vernieuwing van het stelsel sluit naadloos op deze politieke besluitvorming aan. Mr. P.H. Holthuis voorzitter 10

14 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Doelstellingen Hoofdstuk 1 1 Doelstellingen De continuïteit van het onderwijs is er bij gebaat om afwezig personeel zo snel en volledig mogelijk te vervangen. Het Vervangingsfonds betaalt de salariskosten van vervangers in het Primair Onderwijs. Hiermee voorkomt het Vervangingsfonds dat financiële overwegingen voor schoolbesturen een drempel vormen om in de noodzakelijke vervanging te voorzien. De belangrijkste oorzaak van afwezigheid (en reden voor vervanging) is ziekteverzuim van het onderwijspersoneel. Verlaging van het ziekteverzuim draagt daardoor bij aan vermindering van de vervangingskosten. De beleidsdoelstellingen van het Bestuur van het Vervangingsfonds zijn daarom: Schoolbesturen financieel in staat stellen om in de noodzakelijke vervanging te voorzien; Terugdringen van het ziekteverzuim van de medewerkers in het primair onderwijs via de bevordering van verzuim- en arbeidsomstandighedenbeleid op de scholen. 11

15 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 2 2 Eigen Risicodrager schap en toekomst van het Vervangings fonds Het Vervangingsfonds is opgericht in In de eerste 18 jaar van zijn bestaan heeft de wijze van vervangingsbekostiging geen wezenlijke veranderingen ondergaan. In 2010 besloot het bestuur echter tot een ingrijpende en fundamentele wijziging van het systeem van de vervangingsbekostiging. De beoogde modernisering van het Vervangingsfonds bestond uit het introduceren van gedeeltelijk eigen risicodragerschap voor de vervangingsk osten wegens ziekte. De mate, waarin het eigen risicodragerschap bij schoolbesturen tot uitdrukking zou komen, was daarbij afhankelijk van de grootte van het schoolbestuur. De invoering van het eigen risicodragerschap zou in twee tranches plaats vinden. Per 1 augustus 2011 voor schoolbesturen met een lumpsum van meer dan 20 mln. en per 1 augustus 2012 voor schoolbesturen met een lumpsum tussen de 10 mln. en 20 mln. Alleen de eerste tranche van die veranderingsoperatie is uiteindelijk gerealiseerd, doordat er in het parlement in 2011 een discussie op gang kwam over het afschaffen van de verplichte aansluiting van schoolbesturen bij het fonds. De afronding van die discussie heeft mede door de val van het kabinet Rutte I nooit plaatsgevonden. In het verslagjaar is er binnen het bestuur van het fonds (verder) gesproken over de vraag hoe een toekomstbestendig systeem van vervangingsbekostiging er uit zou moeten zien. Daarover heeft in het najaar van 2012 besluitvorming in het bestuur plaatsgevonden. 12

16 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Eigen Risicodrager schap en toekomst van het Vervangings fonds Belangrijke elementen daarbij waren (wederom) het eigen risico-dragerschap, de vereenvoudiging van de reglementering rond de vervangingsbekostiging en de noodzaak tot verlaging van het onrechtmatigheidspercentage. Die vereenvoudigingsmaatregelen die zonder ingrijpende en complexe systeemwijzigingen doorgevoerd kunnen worden, zullen per 1 augustus 2013 worden geimplementeerd. Daarbij moet o.a. worden gedacht aan het bieden van de mogelijkheid aan grote schoolbesturen (en aanschoolbesturen die daarvoor een samenwerkingsverband aangaan) om vrijwel volledig eigen risicodrager te worden voor de vervangingsbekostiging. Het merendeel van de vernieuwingsbesluiten zal echter pas per 1 augustus 2014 ten uitvoer kunnen worden gebracht. 13

17 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 3 3 (Premie)opbrengsten en vervangingskosten Algemeen Schoolbesturen kunnen onder voorwaarden de kosten van vervanging van personeel ten laste van het Vervangingsfonds brengen. Voor de financiering van de vervangingskosten had het Vervangingsfonds tot voor kort twee inkomstenbronnen, te weten premies en WAO-uitkeringen. Met het intrekken van de zogenaamde IMBU-regeling per 1 augustus 2012 maakt het Vervangingsfonds geen aanspraak meer op de WAO-uitkeringen. Het fonds wordt daarnaast rechtstreeks door het ministerie van OCW gesubsidieerd voor de kosten van de activiteiten in het kader van de bestrijding van het ziekteverzuim (het zogenaamde flankerend beleid). Ontwikkelingen in het boekjaar Algemeen Het jaar 2011 werd afgesloten met een forse negatieve reserve van 16,668 mln. Teneinde het tij te keren werd de premie per 1 januari 2012 verhoogd. Die verhoging gold zowel de premie verplicht als de premie vrijwillig. Ook de premie verschuldigd door de besturen die eigen risicodrager (ERD) zijn voor de vervanging van ziekte gedurende de eerste 52 weken, werd verhoogd. Per 1 augustus 2012 heeft opnieuw een premiebijstelling plaatsgevonden. Dit keer betrof het een premieverlaging. Die premieverlaging werd ingegeven door intrekking van de IMBU-regeling c.q. het vervallen van de mogelijkheid om de kosten van zwangerschaps- en bevallingsverlof nog langer te declareren. Kijken we naar de realisatie van de premie versus de begroting, dan blijft de realisatie daar ver bij achter. De belangrijkste oorzaak van dit verschil is gelegen in het feit dat bij de begroting voor 2012, die al vroeg is opgesteld, bepaalde aannames zijn gedaan die in de praktijk niet zijn uitgekomen. Die aannames hadden met name betrekking op het effect van het intrekken van de IMBUregeling en de ontwikkelingen rondom het ERD-schap. De gerealiseerde vervangingskosten wijken daarentegen nauwelijks af van de begroting. 14

18 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 (Premie)opbrengsten en vervangingskosten Het jaar 2012 is per saldo afgesloten met een positief resultaat. Toch is nog steeds sprake van een negatieve reserve, nu van 11,083 mln. Reguliere vervanging, gedecentraliseerd verlof en vrijwillige verzekering Bij de vervangingsbekostiging onderscheiden we drie uitgavencategorieën waarvoor ook drie afzonderlijke premies worden geheven: 1 een premie voor de vervangingskosten van ziekteverzuim, zwangerschaps- en bevallingsverlof (tot 1 augustus 2012) en enkele vormen van rechtspositioneel verlof (verder aangeduid als reguliere vervanging); 2 een premie voor het zogenaamde gedecentraliseerd verlof; 3 een premie ten behoeve van de vrijwillige verzekering. Ieder afzonderlijk dienen de premies kostendekkend te zijn. In het onderstaande wordt nader ingegaan op de ontwikkelingen bij de verschillende categorieën. Verder wordt in het vervolg van dit verslag aandacht besteed aan de uitgaven voor het beleid gericht op vermindering van het ziekteverzuim (het zogenaamde flankerend beleid). Reguliere vervanging Het jaar 2012 laat wat betreft de reguliere vervanging een licht positief resultaat zien. Dit resultaat valt wel fors lager uit dan begroot. We sluiten het boekjaar af met een reservestand van 9,395 mln. Het bestuur heeft besloten de basispremie per 1 januari 2013 te verhogen van 6,84% naar 7,07%. Gedecentraliseerd verlof Bij het gedecentraliseerd verlof is sprake van een klein negatief resultaat. Het gevolg is dat de reservestand per ultimo /- 5,108 mln. bedraagt. Het bestuur heeft besloten de premie ten behoeve van gedecentraliseerd verlof per 1 januari 2013 te verhogen van 0,68% naar 0,7%. Vrijwillige verzekering Bij de vrijwillige verzekering is in 2012 sprake van een positief exploitatieresultaat van 5,777 mln. Desondanks blijft sprake van een negatieve reserve tot een bedrag van 12,679 mln. Het bestuur heeft besloten de premie vrijwillig per 1 januari 2013 te verhogen van 7,48% naar 7,7% (dat is inclusief de premie ten behoeve van gedecentraliseerd verlof). 15

19 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 3 Flankerend beleid De geconstateerde stijging van het ziekteverzuim noopte tot een intensivering van de activiteiten van het fonds om die stijging zo mogelijk een halt toe te roepen. Over aard en inhoud van deze activiteiten volgt later in dit verslag nadere informatie. De intensivering van activiteiten heeft geleid tot hogere uitgaven en we zien over 2012 dan ook een negatief resultaat van 3,115 mln. Gevolg hiervan is dat eind 2012 voor het eerst sprake is van een negatieve reserve voor wat betreft de BGZ-activiteiten tot een bedrag van 2,691 mln. Het eigen vermogen in 2012 De resultante van de ontwikkelingen in 2012 is een negatief eigen vermogen ultimo 2012 van 11,083 mln. Het bestuur heeft bij het opstellen van de begroting voor 2013 besloten dit tekort niet ineens maar in 3 jaar weg te werken. Dit is verdisconteerd in de premiestelling per 1 januari Liquiditeitspositie Het fonds heeft in 2012 een beroep moeten doen op de kredietfaciliteit bij het ministerie van Financiën om niet in de liquiditeitsprobleem te komen. Incidenteel heeft het bestuur moeten besluiten de vervangingsdeclaraties wegens onvoldoende middelen iets later uit te betalen dan gepland. Ultimo 2012 had het fonds een schuld bij Financiën van 3,946 mln. Verwachtingen voor 2013 Door de genomen premiemaatregelen wordt verwacht dat de financiële positie van het fonds in 2013 weliswaar verbetert maar dat eind 2013 nog steeds sprake zal zijn van een totale reserve die negatief is. Het bestuur zal de ontwikkelingen wat betreft premie en declaraties nadrukkelijk monitoren. Indien daartoe aanleiding bestaat vindt bijsturing plaats door middel van een premiecorrectie. Ook de liquiditeitspositie van het fonds heeft de permanente aandacht. Op dit moment wordt niet verwacht dat zich in 2013 opnieuw de situatie voordoet dat moet worden besloten vervangingsdeclaraties later dan gepland uit te betalen. In het vervolg van dit hoofdstuk komen de volgende onderdelen nader aan bod: de premie; het systeem van premiedifferentiatie; de WAO; de ontwikkeling van de vervangingskosten uitgesplitst naar soort verzekering en aard van de vervanging; de vervangingspools. Premie Alle schoolbesturen in het PO zijn maandelijks premie aan het fonds verschuldigd. Die premie dient ter dekking van de kosten van vervanging. Het gaat daarbij voornamelijk om vervanging wegens ziekte, maar ook vervanging wegens 16

20 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 (Premie)opbrengsten en vervangingskosten zwangerschaps- en bevallingsverlof maakten tot 1 augustus 2012 een belangrijk deel uit van de kosten. Schoolbesturen betalen daarnaast een afzonderlijke kostendekkende premie voor de vervangingskosten van een aantal gedecentraliseerde rechtspositionele verlofgronden. De premie die het fonds ontvangt bestaat voor een belangrijk deel uit premie ten behoeve van personeelsleden die onder de verplichte aansluiting vallen. Niet alle personeelsleden in dienst bij schoolbesturen vallen echter onder de verplichte aansluiting. Het schoolbestuur kan deze personeelsleden desgewenst onder de vrijwillige aansluiting van het fonds brengen. In dat geval is het schoolbestuur ook premie verschuldigd voor de vrijwillige verzekering. Hieronder een overzicht van de geldende premiepercentages in de laatste 3 kalenderjaren: premie% verplicht basis 6,95 6,95 6,95 7,29 8,13 6,84 premie% verplicht I-C 0,61 0,61 0,61 0,61 0,68 0,68 premie% verplicht totaal 7,56 7,56 7,56 7,9 8,81 7,52 premie% vrijwillig 6 7,56 7,66 8,5 9,48 7,48 Alle grote besturen betalen voor de verplicht verzekerden bovenop de verplicht verschuldigde premie een solidariteitspremie van 0,1%. De daling van de premiepercentages verplicht en vrijwillig is met name het gevolg van het vervallen van de mogelijkheid om vervanging wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof te declareren. De daling wat betreft de premie vrijwillig valt hoger uit dan de daling wat betreft de premie verplicht vanwege verschillen in de doelgroep. De doelgroep vrijwillig verzekerd personeel is in de regel wat jonger en hierin ligt ook het aandeel vrouwen iets hoger. Gevolg hiervan is dat de kosten ter vervanging van zwangerschaps- en bevallingsverlof in deze categorie van personeel relatief hoger uitvallen. En als deze kosten wegvallen heeft dat tot gevolg dat de premie meer kan dalen. Voor de besturen die ervoor hebben gekozen om gedeeltelijk eigen risicodrager te worden voor de kosten van ziektevervanging, gelden voor 2012 volgende, afwijkende premiepercentages premie% verplicht totaal 3,44 2,15 premie% vrijwillig totaal 3,3 1,3 17

21 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 3 Het aantal besturen dat gebruik maakt van de mogelijkheid personeel vrijwillig aan te sluiten bij het Vervangingsfonds blijft vrij constant (zeker in het besef dat het aantal besturen in het PO door fusies iets is afgenomen). Vorig jaar bestond nog de vrees dat de premieverhoging vrijwillig zou kunnen leiden tot een aantal opzeggingen van de vrijwillige verzekering. Dat is echter niet uitgekomen. Zie onderstaand overzicht. eind 2008 eind 2009 eind 2010 eind 2011 eind 2012 aantal besturen met vrijwillige verzekering Het is wel zo dat het aantal personeelsleden dat vrijwillig is verzekerd, de komende tijd langzaam zal afnemen als gevolg van het bestuursbesluit dat alle nieuwe aanstellingen vanaf 1 januari 2009 onder de verplichte aansluiting vallen. Vervangingsbijdrage differentiatiesysteem (VDS) Op grond van artikel 4 van het reglement Vf worden schoolbesturen jaarlijks ingedeeld in een bepaalde trede van het vervangingsbijdrage -differentiatiesysteem (VDS). Die indeling gebeurt op basis van de verhouding tussen de afgedragen premie enerzijds (verplicht én vrijwillig) en de ingediende declaraties ter vervanging van ziekteverzuim anderzijds. Ten aanzien van de ERD-besturen geldt een afwijkend regime. Bij de ERDbesturen wordt gekeken naar de verhouding tussen de premie en alle vervangingsdeclaraties. Ook gelden voor de ERD-besturen afwijkende tredegrenzen en toeslagpercentages. De indeling in een trede bepaalt of het bestuur een toeslag dient te betalen dan wel in aanmerking komt voor premierestitutie. Resultaten trede-indeling 2011/2012 Op basis van de premie- en declaratiegegevens over het schooljaar 2011/2012 zijn alle besturen ingedeeld in een trede. Onderstaand een overzicht van de resultaten, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de trede-indeling regulier en de trede-indeling ten aanzien van de ERD-besturen. 18

22 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 (Premie)opbrengsten en vervangingskosten Regulier trede aantal bedrag In totaal komen 903 besturen in aanmerking voor premierestitutie tot een totaalbedrag van Daar staat tegenover dat 176 besturen een toeslag zijn verschuldigd tot een totaalbedrag van ERD trede aantal bedrag

23 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 3 Van de 23 ERD-besturen komen er 16 in aanmerking voor premierestitutie tot een totaalbedrag van Daar staat tegenover dat 5 besturen een toeslag zijn verschuldigd tot een totaalbedrag van Resumerend In totaal is met alle restituties dit jaar een bedrag gemoeid van (vergelijk 2011: ). Het hogere bedrag aan restituties is voor een deel terug te voeren op de premieontwikkeling en voor een ander deel op het gegeven dat vorig jaar is besloten het aantal restitutietreden uit te breiden en de grens voor premierestitutie te verleggen (zodat besturen eerder in aanmerking komen voor premierestitutie). Met de toeslagen is dit jaar een bedrag gemoeid van (vergelijk 2011: ). Het (iets) lagere bedrag aan toeslagen is vooral terug te voeren op de premieontwikkeling. Restituties en toeslagen zijn dit jaar redelijk in evenwicht. Per saldo is sprake van een netto resultaat van (bate). WAO-uitkeringen Met het intrekken van de IMBU-regeling per 1 augustus 2012 maken uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid (WAO) niet langer deel uit van de financiering c.q. inkomsten van het fonds. het Vf heeft met betrekking tot de maanden januari tot en met juli 2012 voor ca. 0,8 mln. recht op WAO-gelden. Daarvan is in het kalenderjaar ontvangen. Ontwikkeling vervangingskosten De totale kosten van vervanging zijn in 2012 ten opzichte van 2011 afgenomen. Dit is een gevolg van het vanaf 1 augustus 2012 niet langer kunnen declareren van vervanging wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof. Zie onderstaande tabel voor de ontwikkeling van de vervangingskosten (bedragen in mln.) vervanging regulier gedecentraliseerd verlof vervanging vrijwillig totale kosten

24 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 (Premie)opbrengsten en vervangingskosten Zoals aangegeven gaat in het Primair Onderwijs een bedrag van 362 mln. om aan vervangingskosten. Wanneer wordt uitgegaan van een Gemiddelde Personele Last (GPL) van ,--, dan betekent dit de inzet van volledige fte op jaarbasis voor vervanging. Hiermee wordt dus lesuitval voorkomen. De ontwikkeling van de vervangingskosten wordt door het bestuur maandelijks gevolgd. Het flankerend beleid is gericht op het verder terugdringen van de vervangingskosten wegens ziekteverzuim. Aard van de vervanging Verplichte verzekering Ziekte is de meest voorkomende reden voor vervanging. Een stijging (of daling) van het ziekteverzuim werkt dan ook het sterkst door in de totale kosten van vervanging. Van de totale in 2012 wegens de verplichte verzekering gedeclareerde kosten houdt 77% verband met vervanging wegens ziekte. Kijken we naar de kosten verbonden aan vervanging wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof, dan is daarmee 9% van de kosten gemoeid. Gedecentraliseerd verlof en overig verlof maken voor 14% deel uit van de totale vervangingskosten. Vrijwillige verzekering Bij de vrijwillige verzekering valt het aandeel ziektevervanging wat lager uit (namelijk 70%, terwijl het aandeel vervanging wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof duidelijk hoger is (namelijk afgerond 19%). Zoals al eerder in dit hoofdstuk aangegeven vloeit dit voort uit verschillen in de doelgroep. Gedecentraliseerd verlof en overig verlof maken voor 11% deel uit van de totale vervangingskosten vrijwillig. In 2013 zal sprake zijn van een geheel andere verhouding tussen de verschillende afwezigheidsgronden. Dit als gevolg van het niet langer kunnen declareren van vervanging in verband met zwangerschaps- en bevallingsverlof. Vervangingspools Sinds jaar en dag voorziet de vervangingspool als bedoeld in artikel 18 van het reglement Vervangingsfonds in een behoefte. Het is dan ook niet vreemd dat ruim een derde van de besturen hiervan gebruikt maakt. Meestal zelfstandig maar soms in een samenwerkingsverband. Ultimo 2012 is sprake van 408 besturen met een vervangingspool. 21

25 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 3 Met de inzet van poolers was in 2011 een bedrag gemoeid van 65 mln. Over 2012 is een bedrag van 73 mln. aan pooldeclaraties ingediend. Er is dus sprake van een toename van de kosten van ongeveer 12%. Gemiddeld genomen waren er in 2012 ongeveer 1570 poolers in dienst van besturen. Het Vervangingsfonds stelt voorwaarden aan de bekostiging van poolers. Eén van die voorwaarden houdt in dat personeel benoemd in de pool, voor tenminste 98% van de beschikbare tijd moet worden ingezet voor door het Vervangingsfonds bekostigde vervanging. Bij niet halen van dit inzetpercentage, dient het bestuur het verschil tussen 98% van de loonkosten van de pooler en de loonkosten gemoeid met de feitelijke inzet, aan het Vervangingsfonds terug te betalen. Na afloop van het schooljaar stelt het Vervangingsfonds op basis van de verplicht door de besturen in te zenden verantwoordingen het inzetpercentage als bovenbedoeld vast. Het gewogen gemiddelde inzetpercentage over alle pools bezien is vrij constant en komt jaarlijks uit op ongeveer 88%. Daarbij zij opgemerkt dat de pools van ERD-besturen een beduidend lager inzetpercentage laten zien. Dat is niet onverwacht omdat ERD-besturen poolers niet langer kunnen inzetten voor ziektevervanging gedurende de eerste 52 weken. Vanwege het niet halen van het minimale inzetpercentage zijn initieel vorderingen ingesteld tot een totaalbedrag van 8,4 mln. ofwel ongeveer 11% van het totaal aan uitbetaalde pooldeclaraties. Vorig jaar bedroeg de initiële vordering 7,7 mln. en ook dat is ongeveer 11% van het totaal in dat jaar uitbetaalde declaraties. 22

26 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Het flankerend beleid van het Vervangingsfonds Hoofdstuk 4 4 Het flankerend beleid van het Vervangingsfonds Naast de in het vorige hoofdstuk beschreven taak tot financiering van de vervangingskosten, verricht het fonds ook ondersteunende activiteiten om een bijdrage te leveren aan de continuïteit van het Primair Onderwijs. De doelstelling van dit flankerend beleid is tweeledig: Het invulling geven aan centrale afspraken van sociale partners om besturen en scholen en hun medewerkers in het Primair Onderwijs te faciliteren in het vormgeven van hun eigen verantwoordelijkheid rond arbo, verzuim en re-integratie (AVR), zowel in preventieve als in curatieve zin; Het in aanvulling hierop bijdragen aan de schadelastbeperking in vervangingskosten, c.q. terugdringen van ziekteverzuim in het Primair Onderwijs via gerichte (decentrale) ondersteuning van scholen en medewerkers. De ondersteunende activiteiten van het Vervangingsfonds zijn succesvol en steeds in ontwikkeling. De maatschappelijke opdracht van de scholen wordt ook steeds complexer en dynamischer. Een korte schets van de huidige context van het Primair Onderwijs die onze adviseurs tegenkomen: de leerlingenaantallen lopen terug, iedereen moet langer doorwerken, de beleving van werkdruk, het terugdringen van het ziekteverzuim, voeren van duurzaam financieel beleid, de vitaliteit van het personeel, de stelselwijziging van passend onderwijs, het binden en boeien van jong talent in een krimpende sector die op termijn weer groei kent. En hierbij ligt de verantwoordelijkheid voor de sturing van deze veranderingen bij het onderwijs zelf. Bij het leiden van die veranderingen is goed leiderschap cruciaal. Dus ook voor het terugdringen van het ziekteverzuim. Het Vervangingsfonds stimuleert en ondersteunt bewegingen die een bijdrage leveren aan de continuïteit van het onderwijs. Door een bijdrage te leveren aan de continuïteit draagt het fonds indirect bij aan de kwaliteit van het onderwijs. 23

27 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 4 Onderwijs is bij uitstek mensenwerk. Als de leerkracht zich goed voelt is er een grote kans dat hij kwalitatief beter les geeft aan de kinderen. Ieder kind heeft recht op inspirerend onderwijs van de hoogste kwaliteit. De meeste mensen hebben hier een beeld bij. Een beeld van de inspirerende leerkracht die moeiteloos kinderen weet te raken en het beste uit alle leerlingen haalt. Een leerkracht! Dit is veel meer dan een onderwijskundig talent alleen; het is een leraar volledig in zijn kracht. Om dit te bereiken zijn ook welzijnsaspecten en (preventief) verzuimbeleid van bijzonder belang. Dit is een verantwoordelijkheid van de werkgever waarbij het Vervangingsfonds vanuit haar eigen verantwoordelijkheid ondersteunt. De ondersteunende activiteiten van het Vervangingsfonds mogen met recht succesvol worden genoemd. Er is de afgelopen jaren een infrastructuur opgebouwd waarin veel kennis is samengebracht, instrumenten zijn ontwikkeld en een netwerk van adviseurs is ingericht die scholen en medewerkers op maat kunnen begeleiden. In 2012 is er veel aandacht geweest voor beleidsontwikkeling om goed aan te kunnen blijven sluiten bij de actualiteit van de scholen. Gezien de zeer positieve evaluaties mag worden geconcludeerd dat het Vervangingsfonds met de activiteiten van het flankerend beleid goed aansluit bij de behoeften van het scholenveld. Beleidsagenda 2012 en verder Om goed aan te blijven sluiten bij de behoeften van het scholenveld zien wij onze ambities en activiteiten vanuit onze primaire doelstellingen steeds in relatie met de continu veranderende omgeving. Ambities Onze belangrijkste ambities voor 2012 en verder zijn: Gezien worden als de autoriteit op het gebied van verzuimpreventie binnen het Primair Onderwijs door schoolbesturen en sociale partners en deze kennis doorontwikkelen tot een kennisactiecentrum verzuim met de bijhorende zichtbaarheid; Een beweging maken van reactief naar preventief beleid. Activiteiten en werkwijze Bovenstaande ambities komen tot uitdrukking in onze activiteiten en werkwijze. Dit betekent: Een intensivering van de kernactiviteiten op de beleidsterreinen 1 waar het Vervangingsfonds als natuurlijke partner wil worden gezien door schoolbesturen en sociale partners; 1 Arbo, verzuim, re-integratie en personeelsbeleid als het gaat over AVR, mobiliteit, leeftijdsbewust personeelsbeleid, taak- en ontslagbeleid. 24

28 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Het flankerend beleid van het Vervangingsfonds Nog meer aansluiting zoeken bij de actuele problemen in het Primair Onderwijs met respect voor onze eigen rol en de rol van anderen. Om onze toegevoegde waarde te vergroten kan samenwerking met andere organisaties worden gezocht. Toetsingskader Voor de te ondernemen activiteiten en de rol die het Vervangingsfonds daarin vervult, wordt onderstaand toetsingskader gehanteerd. Uit te voeren activiteiten dienen aan minimaal twee van de onderstaande voorwaarden te voldoen: Het moet bijdragen aan het beperken van de schadelast; Er is geen andere partij in de markt die het initiatief oppakt; Het initiatief heeft een aanjagende werking; Het initiatief moet een (potentieel) groot bereik hebben. Onderzoek Om onze beleidsbeslissingen nog beter te funderen hebben we in het verslagjaar onderzoek laten doen naar de oorzaken van de stijging van het ziekteverzuim in het Primair Onderwijs 2. Daarnaast hebben we een Behoeftenonderzoek 3 laten uitvoeren naar het gebruik en de bekendheid van onze producten en diensten door en bij het scholenveld op basis van actuele thema s die leven in de sector. De uitkomsten van deze onderzoeken hebben naast onze ervaringen uit de praktijk als basis gediend voor de beleidsvernieuwing en communicatieactiviteiten in Beleidsvernieuwing In dit verslagjaar heeft het Vervangingsfonds voor het flankerend beleid het accent gelegd op beleidsvernieuwing. Zo zijn nieuwe instrumenten ontwikkeld en nog in ontwikkeling voor bijvoorbeeld werkdruk en preventie ziekteverzuim en is er een programma opgezet en gestart om de stijging van het ziekteverzuim een halt toe te roepen. Ook is er een beweging gemaakt met communicatie. Communicatie is in 2012 meer ingezet voor gedragsbeïnvloeding en er is meer dan voorheen van buiten naar binnen gewerkt. Dit is ook duidelijk terug te zien in de opbouw van de nieuwe website en R]entree. Werkgroepen Zoals aangegeven is in 2012 verder gewerkt aan de vernieuwing van het producten- en dienstenaanbod. De vijf werkgroepen hebben de toegevoegde waarde van het Vervangingsfonds nader geconcretiseerd in pilotprojecten en beleid. 2 CAOP Research, Stijging ziekte verzuim in het primair onderwijs. Onderzoek naar oorzaken en maatregelen. 3 Behoeftenonderzoek externe dienstverlening uitgevoerd door Ipso Facto in

29 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Hoofdstuk 4 De werkgroepen bestrijken de volgende thema s: Werkdruk Leiderschap Gezondheidsmanagement Duurzame inzetbaarheid Mobiliteit, gedwongen (minder middelen) en ongedwongen. Eerder zijn twee andere werkgroepen ingesteld om de subsidies van Aanvullend Pakket en Stimulans te herijken. De werkgroepen zijn samengesteld uit regioadviseurs, re-integratiedeskundigen, beleidsmedewerkers en communicatiemedewerkers. Bij de werkgroepen subsidies zijn ook medewerkers van de uitvoering aangesloten. Door deze multidisciplinaire samenstelling zijn verschillende perspectieven van de actualiteit en de rol van het Vervangingsfonds aan bod gekomen. De uitkomsten van deze werkgroepen geven vele aanknopingspunten voor nieuw beleid en een belangrijk deel hiervan is opgenomen in het nieuwe programma dat in 2012 is gestart Schakel! Verzuim dat laat je toch niet liggen?. Schakel! Verzuim dat laat je toch niet liggen? Met de stijging van het ziekteverzuim, stijgen de declaraties en stijgt ook de premie aan het Vervangingsfonds. Om een verdere premieverhoging te voorkomen en bij voorkeur een daling van de premie te realiseren is het Bestuur van het Vervangingsfonds een offensief gestart tegen het alsmaar stijgende ziekteverzuim. Het offensief tegen deze stijging is het programma Schakel! Verzuim dat laat je toch niet liggen?. Met een communicatie campagne is de extra dienstverlening die voortvloeit uit het programma maximaal onder de aandacht van het scholenveld gebracht. Het meest in het oog springend is het logo met de slogan. Het programma Schakel! Verzuim dat laat je toch niet liggen? bestaat uit 3 pijlers. Pijler één: aanpak langdurig verzuim Het Bestuur van het Vervangingsfonds doet werkgevers in het Primair Onderwijs een uniek aanbod om de situatie van langdurig verzuimers met een onafhankelijke adviseur van het Vervangingsfonds te bespreken. De aanpak is actief en aanbodgericht en de rol van de adviseurs is nog 26

30 Jaarverslag Vervangingsfonds 2012 Het flankerend beleid van het Vervangingsfonds meer gericht op schadelastbeperking. Op basis van bestanden die bij het Vervangingsfonds beschikbaar zijn in het kader van de verantwoording van de vervangingsdeclaraties, worden maandelijks overzichten gegenereerd van personeelsleden die langer dan 6 maanden ziek zijn. De gegevens vormen een goede basis om met schoolbesturen in gesprek te gaan over (de uitvoering van) hun (ziekte)verzuimbeleid en dan vooral op het gebied van langdurig verzuimers. Doel van pijler één is om de aanpak (langdurig) ziekteverzuim hoger op de agenda te krijgen en om samen met de werkgevers het langdurig ziekteverzuim sneller terug te dringen. Langdurig verzuim leidt immers tot zeer hoge vervangingskosten. Het bespreken van de langdurig verzuimers met besturen levert naast de individuele casuïstiek tevens een goed inzicht op over de kwaliteit van het verzuimbeleid en de kwaliteit van de uitvoering daarvan. Op basis hiervan worden aan de besturen adviezen verstrekt om het verzuimbeleid en de uitvoering daarvan te optimaliseren. Maatwerkbudget voor versnelde re-integratie Daar waar mogelijk kan Maatwerkbudget een tegemoetkoming in en/of vergoeding van kosten voor bepaalde zorgverlening worden ingezet om de re-integratie van deze langdurig verzuimers te bespoedigen. De belangrijkste voorwaarden voor het verkrijgen van Maatwerkbudget zijn: Een positief advies van de re-integratiedeskundige onderwijs of regioadviseur van het Vervangingsfonds; Het initiatief moet zijn gekomen van de re-integratiedeskundige onderwijs of regioadviseur van het Vervangingsfonds; De werknemer moet meer dan 6 maanden geleden formeel ziek zijn gemeld; De werkgever neemt actief deel aan het begeleidingstraject van het Vervangingsfonds. Voor Maatwerkbudget is voor 2012 een budget van 1 mln. gereserveerd. De regeling is na de zomervakantie van start gegaan. Dit is later dan initieel bij het opstellen van de begroting verwacht. De uitwerking en de besluitvorming over het programma Schakel! Verzuim dat laat je toch niet liggen? vergde meer tijd dan vooraf verwacht. Dit heeft voor 2012 geleid tot een onderuitputting van dit budget. Pijler twee: preventie loont De tweede pijler is de tijdelijke subsidieregeling Meerkracht. Deze subsidieregeling richt zich op de begeleiding van frequent verzuimers met als doel langdurig verzuim te voorkomen. Dit doen we door te investeren in de weerbaarheid en wendbaarheid van medewerkers die vaak korte periodes verzuimen. Om een beroep te kunnen doen op de subsidieregeling wordt wel als voorwaarde gesteld dat het beleid en de uitvoering van het beleid met 27