Advies inzake afstemming vragenlijstonderzoek op VO scholen voor efficiëntere signalering en aanpak van risicoleerlingen, 2013.

Transcriptie

1 Advies inzake afstemming vragenlijstonderzoek op VO scholen voor efficiëntere signalering en aanpak van risicoleerlingen, Aanleiding en opdracht In het kader van de nieuwe, vraaggerichte werkwijze van de GGD is het standaard individueel contactonderzoek in klas 2 vervangen door een werkwijze waarbij alle leerlingen uit klas 2 VO een gezondheidsvragenlijst (de PGO vragenlijst van de GGD) invullen. Deze vragenlijst wordt klassikaal, digitaal ingevuld door de leerlingen in het bijzijn van een jeugdverpleegkundige van de GGD. De PGO vragenlijst meet o.a. de sociaalemotionele gezondheid van jongeren, middels de Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), problemen met ingrijpende gebeurtenissen en problemen op het gebied van leefstijl en fysieke groei. De vragenlijsten worden verwerkt door de GGD. Ook bij school informeert de GGD naar de gezondheid en het welzijn van de leerlingen. Als de verzamelde gegevens hiertoe aanleiding geven, nodigt de GGD de leerling uit voor een afspraak bij de jeugdarts of jeugdverpleegkundige. Ook de scholen zelf hanteren vragenlijsten om de ontwikkeling, de leermotivatie en het sociaal emotioneel welbevinden van de leerling in beeld te krijgen. Sommige scholen gebruiken de uitkomsten van de vragenlijst om leerlingen gericht een training aan te bieden, zoals faalangstreductietraining. Dit gegeven was aanleiding voor een initiatief vanuit het CJG Den Bosch en het SWV De Meierij om een werkgroep te starten die tot taak had een advies uit te brengen over de (optimale) afstemming tussen de verschillende vragenlijsten met 2 hoofddoelen: 1. de meest efficiënte en effectieve manier te vinden om risicoleerlingen op te sporen. 2. goede samenwerkingsafspraken tussen school en CJG-partners in de ZATdriehoek over de wijze waarop de -middels de vragenlijsten opgespoorderisicoleerlingen worden besproken en eventueel verdere acties worden ondernomen. Deze werkgroep is eind 2012 bijeen geweest en heeft 2 stappen afgesproken: stap 1: een onderzoek naar het doel en inhoud van alle gehanteerde vragenlijsten, met name ten aanzien van overlap. stap 2: het uitbrengen van een advies over de wenselijkheid en mogelijkheid om de bestaande vragenlijsten zodanig op elkaar af te stemmen en mogelijk te integreren- dat deze op de meest efficiënte wijze op het juiste moment meet wat voor school en GGD/CJG van belang is om risicoleerlingen vroegtijdig te signaleren. Hierbij ware ook aandacht te schenken aan de betrokkenheid van de ouders, zowel t.a.v. het afnemen van de vragenlijst als de follow-up bij gesignaleerde risicoleerlingen. 1

2 Resultaat van het onderzoek Medio 2013 is het onderzoek uitgevoerd door de GGD Hart voor Brabant (project kennismakelaar van de Academische werkplaats Publieke gezondheid Brabant). Om inzicht te krijgen in het huidige gebruik van vragenlijsten en de daaraan gekoppelde acties is een zgn. NetQ vragenlijst uitgezet onder 32 zorgcoördinatoren van de 20 VO scholen van SV de Meierij. Eenentwintig respondenten (vanuit 16 verschillende scholen) vulden in welke vragenlijsten de school gebruikt. Vijftien respondenten (van 11 verschillende scholen) beantwoorden ook de andere vragen. In totaal worden door de scholen 15 verschillende vragenlijsten gebruikt (inclusief de PGO vragenlijst). De meest gebruikte schoolvragenlijsten zijn: de School Vragenlijst -schriftelijk of digitaal- (17 keer), de Junior Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst (7 keer) een prestatie motivatie vragenlijst (PMTK of LMT, ook 7 keer). Bijna alle scholen gebruiken twee (6 respondenten) of meerdere (13 respondenten) vragenlijsten (inclusief PGO vragenlijst). Vijftien scholen hebben antwoord gegeven op de vraag welke thema s zij belangrijk vinden voor de signalering van risicoleerlingen. Alle zeventien thema s (die vooraf uit een aantal veel gebruikte vragenlijsten werden geïdentificeerd) worden door de meerderheid van de respondenten zeer belangrijk of onmisbaar gevonden (zie bijlage 3, p 9). De thema s welbevinden en gedragsproblemen scoren het hoogst: alle respondenten vinden deze heel belangrijk. Het thema mantelzorg scoort het laagst. De meeste respondenten (12 van de 15) denken dat een betere afstemming van de vragenlijsten helpt om de signalering van risicoleerlingen te verbeteren. De resultaten van de NetQ enquete staan uitgebreid weergegeven in bijlage 3. Aanbevelingen met betrekking tot te gebruiken vragenlijsten Om antwoord te kunnen geven op de vraag naar de meest efficiënte manier van opsporing van risicoleerlingen is gekeken naar de meest optimale combinatie van vragenlijsten. Dat wil zeggen, dat de thema s voor risicosignalering zoveel mogelijk gedekt zijn, met daarbij zo min mogelijk overlap tussen de vragenlijsten. Daarbij is de combinatie bij voorkeur geschikt voor een grote doelgroep en zowel geschikt voor individuele als collectieve risicosignalering. Het blijkt dat (bijna) alle geïdentificeerde thema s voor signalering van risicoleerlingen worden gedekt indien men zou kiezen voor: 1) een combinatie van de PGO vragenlijst met een School Vragenlijst (SVL/SAQI) 2) een combinatie van de PGO vragenlijst met de NPV-J 3) een combinatie van de PGO vragenlijst met de PMTK of LMT NB: Belangrijke thema s die gemist worden als men een van deze combinaties zou gebruiken (contacten met politie/halt/novadic en leerproblemen) zouden mogelijk aan de PGO vragenlijst kunnen worden toegevoegd (zie hiervoor bijlage 2). 2

3 Ad. 1) De combinatie van de PGO vragenlijst met de Schoolvragenlijst is een veel gebruikte en zeer geschikte combinatie. Bij deze combinatie bestaat er nauwelijks overlap tussen de vragenlijsten en worden alle belangrijke thema s gedekt. Enkele thema s (problemen in omgang met anderen, concentratie en pesten) worden in de GGD vragenlijst in zijn algemeenheid nagevraagd terwijl ze in de School Vragenlijst specifiek betrekking hebben op de situatie op school. Ad. 2) De NPVJ is net als de PGO vragenlijst meer op algemene persoonlijkheidskenmerken gericht en minder specifiek op de schoolsituatie. In vergelijking met de School Vragenlijst geeft de NPVJ minder informatie over concentratie op school, welbevinden op school en pesten, maar meer informatie over emotionele problemen (die echter ook uit de PGO vragenlijst gesignaleerd kunnen worden). De PGO vragenlijst en de NPVJ vullen elkaar dus minder goed aan dan de PGO vragenlijst en de School Vragenlijst. Daarbij leent de NPVJ zich meer voor individuele afname (op indicatie) dan voor klassikale afname. Ad. 3) Bij de combinatie van de PGO vragenlijst met de PMTK of LMT is er geen overlap. In tegenstelling tot de Schoolvragenlijst geven de PMTK of LMT echter geen informatie over welbevinden op school en pesten/gepest worden. De dekking van de thema s is bij deze combinatie dus minder compleet. Bovendien zijn de PMTK en LMT, in vergelijking met de School Vragenlijsten minder geschikt om (ook) problemen op klas- of schoolniveau in kaart te brengen. Conclusie is dat de combinatie van de PGO-vragenlijst met de School Vragenlijst de meest efficiënte combinatie lijkt voor de opsporing van risicoleerlingen. Deze combinatie wordt door 15 scholen al gebruikt (9 scholen gebruiken daarnaast ook nog andere vragenlijsten). Voor wat betreft de vorm en inhoud van de Schoolvragenlijst lijkt de SAQI het meest gebruiksvriendelijk en up-to-date qua inhoud. Indien men de adaptieve versie gebruikt, wordt het aantal vragen aangepast aan de antwoorden, waardoor de vragenlijst efficiënt af te nemen is. De afname, verwerking en rapportage gaan allemaal digitaal. De scholen die de SAQI gebruiken zijn hierover zeer tevreden. De PGO-vragenlijst en de SAQI kunnen beiden klassikaal en digitaal worden afgenomen en zijn beide (in principe) geschikt om zowel individuele problematiek als (trends in) veel voorkomende problemen in een klas of school op te sporen. Aansluiten bij onderzoek GGZ: opsporen depressieve leerlingen? De GGZ-Oost Brabant doet momenteel onderzoek naar depressie preventie bij adolescenten. Uit eerder onderzoek bleek dat 4% van de adolescenten lijdt aan een depressieve stoornis, maar dat depressieve klachten vaak niet worden gesignaleerd. Hierdoor krijgen deze jongeren niet de gepaste zorg. Uit een pilot van de GGZ bleek 15% van de meisjes een verhoogde score te hebben op de CDI (Childhood Depression Inventory) vragenlijst. Deze meisjes hebben een interventie aangeboden gekregen en na een half jaar bleken deze meisjes een veel lagere score te hebben. De GGZ wil nu uitgebreid onderzoek 3

4 gaan doen met als doel het verbeteren van de vroegsignalering op depressie, het verlagen van de zorgconsumptie en het voorkomen van klinische depressies. Hiervoor willen zij 4 jaar lang kinderen in de eerste en/of de tweede klas van het Voortgezet Onderwijs screenen op depressie en deze kinderen volgen. Het is de bedoeling om de vragenlijst van de GGZ te integreren in de GGD gezondheidsvragenlijst. Koppelen van gegevens Momenteel zijn de resultaten van de schoolvragenlijsten op leerlingniveau niet overal beschikbaar voor docenten, zorgcoördinatoren en/of partners in het ZAT. Ook individuele resultaten van de PGO vragenlijsten worden in beperkte mate (alleen daar waar relevant voor de school) met elkaar gedeeld. De risicosignalering vanuit GGD (d.m.v. PGO-vragenlijsten) en vanuit school (d.m.v. bijv. de SAQI) staat nu grotendeels los van elkaar. Door de gegevens aan elkaar te koppelen, zou een completer risicoprofiel van de leerling en van de klas kunnen ontstaan. Hierdoor kunnen zowel de individuele als de collectieve signalering van risico s en de daaraan te koppelen acties effectiever en efficiënter worden uitgevoerd. Hierbij is de timing van het afnemen van de vragenlijsten wel een belangrijk aandachtspunt. De mogelijkheid om de gegevens centraal te verzamelen en te verwerken zou in gesprek met GGD en scholen verder moeten worden verkend. Ook de optimale logistiek (bv beide vragenlijsten gelijktijdig afnemen bij alle leerlingen in groep 2) moet verder worden onderzocht. Aanbevelingen en gespreksthema s voor de werkgroep Qua inhoud is de combinatie van 2 vragenlijsten, te weten de PGO-vragenlijst van de GGD en de School Vragenlijst (liever nog de SAQI) de meeste geschikte om adequaat risicoleerlingen op te sporen (op basis van 17 thema s die zowel door de GGD als de scholen als (zeer) relevant zijn aangemerkt). Als deze conclusie gedeeld wordt, is de volgende vraag of deze vragenlijsten voor alle schooltypes dit doel dienen. Hier wordt met namen het praktijkonderwijs en het LWO-onderwijs bedoeld. De vraag is of deze leerlingen in staat zijn deze vragenlijsten goed te begrijpen/in te vullen en bovendien is het de vraag of het hier wel zinvol is om (de vaak al bekende) risicoleerlingen op deze manier op te sporen. De vraag is dus of de bij 1 geadviseerde (combinatie van) vragenlijsten voor deze schooltypen wel geschikt en doeltreffend is en of er voor bepaalde schooltypes mogelijk andere vormen en afspraken nodig zijn. Voor de scholen die wel geschikt zijn voor de bij 1 voorgestelde combinatie is het vervolgens de vraag wat logistiek gezien de meest wenselijke uitvoeringspraktijk zou moeten zijn (welke vragenlijst op welke momenten in welke klas) om een optimaal rendement te krijgen? Tevens is het de vraag hoe 4

5 we om willen gaan met het screenen op depressie middels extra vragen (wachten we het GGZ onderzoek af of gaan we meer proactief te werk). Welke afspraken zijn nodig tussen school en CJG-partners (GGD en smw) over het delen van de informatie en het zorgdragen voor een adequate follow-up bij gesignaleerde risicoleerlingen (met betrokkenheid en toestemming van leerling/ouders). In hoeverre wordt het belangrijk geacht dat de (combinatie) van de 2 vragenlijsten informatie oplevert op klas- en/of schoolniveau? En als dit belangrijk wordt geacht: wat betekent dit dan voor de werkwijze (wie doet wat?) Bijlagen: 1. De (oorspronkelijke) vragen die de werkgroep zich gesteld had om in het advies te beantwoorden; 2. Het verslag van het onderzoek of alleen de selectie en score van de 17 thema s? 3. Mogelijke aanpassingen aan de PGO-vragenlijst van de GGD 5

6 Bijlage 1. De (oorspronkelijke) vragen die de werkgroep zich gesteld had om in het advies te beantwoorden 1. Welke vragenlijsten worden actueel gebruikt door welke school? 2. Zijn er ook nog vragenlijsten van derden die de school periodiek of ad-hoc inzet (bijv. de baal-meter vanuit de GGZ)? 3. Wat is de inhoud van deze vragenlijsten (wat meten ze)? 4. In hoeverre is er sprake van overlappingen t.o.v. de GGD-vragenlijst? 5. Met welk doel nemen de school deze vragenlijst af? 6. Op welke momenten worden deze vragenlijsten afgenomen? 7. Hoe worden deze vragenlijsten afgenomen (klassikaal, op indicatie, onder begeleiding, enz)? 8. Hoe wordt er omgegaan met de resultaten van de vragenlijsten (wie onderneemt welke actie als de uitkomst van de vragenlijst daar aanleiding toe geeft (en het probleem niet alleen schoolgerelateerd is)? 9. Is de school zelf tevreden over de eigen vragenlijst(en), met name de opbrengst ervan? 10. Wat vinden de scholen van de GGD-vragenlijst*) (zowel qua inhoud als bijv. tijdstip)? *) binnen de GGD-vragenlijst staat het SDQ-deel vast. 6

7 Bijlage 2. Mogelijke aanpassingen aan de PGO-vragenlijst van de GGD: Contacten met externe partners als politie/halt/novadic/jeugdzorg: is dit wenselijk en levert dat betrouwbare antwoorden? contact met jeugdzorg zit in GGD vragenlijst maar gecombineerd met (medisch) specialisten. De vraag naar contact met medisch specialisten en andere instanties zou gesplitst kunnen worden in 2 vragen, waarbij de vraag naar externe contacten wordt aangevuld. Toevoegen leerproblemen (dyslexie). Toevoegen vechtscheidingen waar leerlingen tussen zitten? In de GGD vragenlijst wordt bij ingrijpende gebeurtenissen al gevraagd naar problemen met: regelmatige ruzies tussen je ouders; echtscheiding van je ouders en geweld of mishandeling tussen je ouders. Het thema mantelzorg wordt door veel respondenten niet (heel) belangrijk gevonden. Op basis van een snelle analyse van vragenlijsten blijkt dat 15% van de respondenten mantelzorg geeft. Hiervan geeft 1% aan het geven van mantelzorg zwaar te vinden; 20% vindt het een beetje zwaar. Dit thema zou uit de PGO vragenlijst kunnen worden geschrapt. Indien men vindt dat ook informatie over competentiebeleving (naast zelfvertrouwen) toegevoegde waarde heeft, zou men hierover enkele vragen kunnen opnemen. Extra vragen opnemen ikv depressie-preventie?? 7

8 Bijlage 3. Resultaten van de NetQ vragenlijst aan zorgcoördinatoren Welke vragenlijsten worden op uw school gebruikt? Antwoordmogelijkheid Aantal Percentage GGD vragenlijst PGO klas 2 VO 18 86% GVS (GGD vragenlijst Gezonde en Veilige School) 0 0% PMTK (Prestatie Motivatie Test Kinderen) 4 19% LMT (Leer Motivatie Test) 3 14% NPV-J (Junior Nederlandse Persoonlijkheids Vragenlijst) 7 33% SVL (School Vragenlijst, schriftelijk) 10 48% SAQI (School Vragenlijst, digitaal) 7 33% Leerlingthermometer 1 5% CBSA (Competentie Belevingsschaal Adolescenten) 2 10% SIGA (Signaleringslijst voor Gedragsproblemen) 1 5% Sociogram (Sometics!) 2 10% Klimaatschaal 5 24% andere vragenlijst, namelijk 4 19% Geen 0 0% Ingevuld bij andere vragenlijst namelijk: Naast PGO vragenlijst, SVL en klimaatschaal: PMTK, NPVJ en SIGA alleen op individuele basis Naast PGO vragenlijst, PMTK, NPVJ, SVL en klimaatschaal: NIO Naast PGO vragenlijst: PMTK, NPV-J, CBSK. CBCL en TRF incidenteel het kader van persoonlijkheidsonderzoek. Naast LMT en NPVJ: SEV, TRF, CBCL, AVL Achttien respondenten geven aan dat de PGO vragenlijst op hun school gebruikt wordt. Deze wordt gecombineerd met: SVL of SAQI (15 keer) Alleen SVL of SAQI (6 keer) SVL of SAQI + klimaatschaal of sociogram (3 keer) SVL of SAQI + klimaatschaal of sociogram + NPVJ + nog wat anders (1 keer) SVL of SAQI + klimaatschaal of sociogram + nog wat anders (2 keer) SVL of SAQI + NPV-J + CBSA ( 1 keer) SVL of SAQI + NPV-J + CBSA + PMTK (1 keer) SVL of SAQI + NPV-J + PMTK/LMT + NPV-J (1 keer) PMTK + NPV-J (1 keer) LMT + NPV-J + leerlingthermometer (1 keer) PMTK + NPV-J + CBSK (1 keer) Drie respondenten geven aan dat de PGO vragenlijst op hun school niet gebruikt wordt. Twee respondenten geven aan dat hun school alleen de schriftelijke SVL gebruikt Volgens een respondent gebruikt de school alleen andere vragenlijsten: LMT, NPV-J en SEV, TRF, CBCL, AVL. 8

9 Hebben de leerlingen individuele begeleiding nodig bij de op uw school gebruikte vragenlijsten? Antwoordmogelijkheid Aantal Percentage Nee 5 33% ja, sommige leerlingen 9 60% ja, de meeste leerlingen 1 7% Denkt u dat een betere afstemming van de op uw school gebruikte vragenlijsten helpt om de signalering van risicoleerlingen te verbeteren? Antwoordmogelijkheid Aantal Percentage ja, zeker wel 4 27% ja, misschien wel 8 53% Nee 3 20% Nvt 0 0% Thema s voor risicosignalering % respondenten dat dit thema heel belangrijk of onmisbaar vindt Lichamelijke problemen 67 0 (ziekten/aandoeningen/handicaps) Problemen met horen/zien Ervaren problemen met ingrijpende gebeurtenissen Mantelzorg geven Ongezonde leefstijl (roken/alcohol/internet/drugs en gokken) Overgewicht Gedragsproblemen Faalangst Doorzettingsvermogen 80 0 Prestatie motivatie Emotionele problemen Problemen in omgang met anderen Hyperactiviteit 87 7 Concentratiestoornis/ aandachtstekort 93 7 Welbevinden Pesten of gepest worden Competentiebeleving (6 domeinen) % respondenten dat dit thema onmisbaar vindt Thema s die worden gemist in bovenstaande lijst ten behoeve van risicosignalering: contacten met externe partners als politie/halt/novadic /Jeugdzorg etc leerproblemen (dyslexie e.d.), intelligentie (m.n. harmonieus of een gat) vechtscheidingen waar leerlingen tussen zitten. 9

10 Onderstaande overzicht geeft aan welke thema s in welke vragenlijsten aan de orde komen. Thema s voor risicosignalering Info beschikbaar via: Lichamelijke problemen (horen/zien/uiterlijk/gezondheid) Medische behandeling/medicijnen Problemen met ingrijpende gebeurtenissen Mantelzorg geven Leefstijl (roken/alcohol/internet/drugs/gokken) Overgewicht Gedragsproblemen Faalangst/doorzettingsvermogen/zelfvertrouwen Prestatie motivatie Emotionele symptomen Problemen in omgang met anderen Hyperactiviteit GGD vragenlijst 2VO GGD vragenlijst 2VO GGD vragenlijst 2VO GGD vragenlijst 2VO GGD vragenlijst 2VO; GVS vragenlijst GGD GGD vragenlijst 2VO GGD vragenlijst 2VO (SDQ); GVS vragenlijst GGD; SIGA PMTK/LMT; NPVJ; SVL/SAQI; SIGA PMTK/LMT; NPVJ; SVL/SAQI GGD vragenlijst 2VO (SDQ); GVS vragenlijst GGD; NPVJ GGD vragenlijst 2VO (SDQ); GVS vragenlijst GGD; NPVJ; SVL/SAQI GGD vragenlijst 2VO (SDQ); GVS vragenlijst GGD Concentratiestoornis/aandachtstekort GGD vragenlijst 2VO (SDQ); GVS vragenlijst GGD NPVJ (+/-) SVL/SAQI Algemeen welbevinden/ mening gezondheid algemeen GVS vragenlijst GGD Welbevinden op school Pesten of gepest worden Competentiebeleving (6 domeinen) Sociale veiligheid GVS vragenlijst GGD; SVL/SAQI GGD vragenlijst 2VO (+/-); GVS vragenlijst GGD; Leerlingthermometer; SVL/SAQI CBSA Leerlingthermometer; GVS vragenlijst GGD 10

11 Resultaten per vragenlijst Overal waar school staat, moet eigenlijk respondent staan. De 15 respondenten vertegenwoordigen 11 scholen. Waar meerdere zorgcoördinatoren per school de vragenlijst hebben ingevuld, vertegenwoordigen zij verschillende groepen leerlingen of verschillende schoollocaties. GGD vragenlijst PGO (klas 2 VO) 17 scholen gebruiken deze vragenlijst en hebben alle vragen over deze vragenlijst beantwoord. Deze vragenlijst wordt op school (digitaal) afgenomen; 15 keer klassikaal en 2 keer individueel. Tevredenheid vragenlijst Tevreden over het doel (16 scholen, 94%), Tevreden over de inhoud (15 scholen, 88%), Tevreden over de opbrengst (12 scholen, 71%), Tevreden over de logistiek (11 scholen, 65%). GGD vragenlijst Gezonde en Veilige School Deze vragenlijst wordt door respondenten niet ingevuld. Prestatie Motivatie Test Kinderen (PMTK) 4 scholen gebruiken deze vragenlijst. De vragenlijst wordt overal klassikaal ingevuld, bij 3 scholen schriftelijk, bij 1 school digitaal. Wie vullen de vragenlijst in? Leerlingen uit klas 1 en 2 (1 school), LWOO leerlingen uit klas 1 (2 scholen), Risicoleerlingen uit klas 1 (3 scholen), Risicoleerlingen van klas 2 t/m 4 (1 school), Leerlingen PO uit klas 6 (1 school), VMBO leerlingen uit klas 1 (3 scholen). Selectie van risicoleerlingen is gebaseerd op: mogelijk aanvragen LWOO (1 school), op cognitie en gedrag (1 school), zorgleerlingen die opvallen in resultaten of gedrag (1 school). Vragenlijsten worden verwerkt door: GGD (1 school), Extern bureau en orthopedagoog school (1 school), Fontys Fydes (1 school), Psycholoog (1 school). 11

12 Welke resultaten beschikbaar voor welke doelgroep? Resultaten voor leerlingen zijn beschikbaar: niet (2), per leerling (2), per school/klas (0), Resultaten voor ouders zijn beschikbaar: niet (2), per leerling (2), per school/klas (0), Resultaten voor docenten zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (4), per school/klas (0), Resultaten voor zorg coördinatoren zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (4), per school/klas (1), Resultaten voor partners uit ZAT zijn beschikbaar: niet (2), per leerling (2); per school/klas (0). Waarvoor worden resultaten gebruikt? Om een beeld te krijgen van bepaalde problematiek in een klas (1 school), Voor signalering van risicoleerlingen (zorg- of onderwijsgerelateerd) (4 scholen). Signalering risicoleerlingen op basis van: Motivatie (1 school), Sociaal-emotionele problematiek voor aanvraag LWOO (1 school), Faalangst/volharding (1 school). Bij signalering van een risicoleerling onderneemt de zorgcoördinator (1 school), de kernteamleider of mentor (1 school) of de zorgcoördinator en de mentor (1 school) actie. Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? 3 van de 4 scholen hebben deze vragen beantwoord. Uitslag bespreken met docent (2 scholen), Uitslag bespreken met de leerling (1 school) Uitslag bespreken met de ouders (2 scholen) Uitslag bespreken met de zorgcoördinator (2 scholen) uitslag bespreken met partners in het ZAT (1) Anders (2 scholen): 1 school heeft aangegeven hoe, namelijk het aanvragen van LWOO, mits aan de criteria van leerachterstanden wordt voldaan. Tevredenheid vragenlijst 3 van de 4 scholen hebben deze vragen beantwoord. Tevreden over het doel (3 scholen), Tevreden over de inhoud ( 2 scholen) Tevreden over de opbrengst (2 scholen) Tevreden over de logistiek (2 scholen). Leer Motivatie Test (LMT) 3 scholen gebruiken deze vragenlijst, 2 scholen hebben de vragen over deze vragenlijst beantwoord. Een school laat de vragenlijst klassikaal invullen, de andere individueel. Een school laat de vragenlijst schriftelijk invullen, de andere school digitaal. Wie vullen de vragenlijst in? Alle leerlingen uit klas 2 (1 school). Risicoleerlingen uit klassen 1 t/m 5 (1 school): selectie risicoleerlingen: door leerling zelf of door docent. 12

13 Vragenlijsten worden verwerkt door: De GGD (1 school) Stagiaire orthopedagoog (1 school). Welke resultaten beschikbaar voor welke doelgroep? Resultaten voor leerlingen zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (1), per school/klas (0), Resultaten voor ouders zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (1), per school/klas (0), Resultaten voor docenten zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (2), per school/klas (0), Resultaten voor zorg coördinatoren zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (2), per school/klas (0), Resultaten voor partners uit ZAT zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (1), per school/klas (0). Waarvoor worden resultaten gebruikt? Om een beeld te krijgen van bepaalde problematiek op school (1 school), Voor de signalering van risicoleerlingen (1 school). Signalering risicoleerlingen: 1 school gebruikt signalering van risicoleerlingen voor een aanvraag LWOO. Bij 1 school onderneemt de mentor, indien noodzakelijk, actie bij signalering van een risicoleerling. Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? Uitslag wordt besproken met de docent, ouders en met de zorgcoördinator (1 school). Tevredenheid vragenlijst Tevreden over het doel (2 scholen), Tevreden over de inhoud ( 2 scholen), Tevreden over de opbrengst (2 scholen), Tevreden over de logistiek (2 scholen). Junior Nederlandse Persoonlijkheids Vragenlijst (NPV-J) 7 scholen gebruiken deze vragenlijst, 6 scholen hebben de vragen over deze vragenlijst beantwoord. Alle 6 de scholen laten de vragenlijst schriftelijk invullen; 3 klassikaal en 3 individueel. Wie vullen de vragenlijst in: Alle leerlingen uit klas 1 (2 scholen), Alle leerlingen uit klas 2 (1 school), LWOO leerlingen uit klas 1 (3 scholen), Risicoleerlingen uit klas 1 (3 scholen), Risicoleerlingen uit klas 2 t/m 5 (1 school), Leerlingen PO uit klas 6 (1 school), VMBO leerlingen uit klas 1 (2 scholen). 13

14 Selectie van risicoleerlingen is gebaseerd op: Leerlingen die sociaal-emotioneel achterblijven (1 school), Leerlingen van VMBO TK die misschien in aanmerking komen voor LWOO (1 school), Op toelating van leerlingen (1 school). Vragenlijsten worden verwerkt door: Giralis (1 school), Fontys Fydes (1 school), Een psycholoog/psychologisch medewerker (3 scholen), Een stagiaire orthopedagoog (1 school). Welke resultaten beschikbaar voor welke doelgroep? Resultaten voor leerlingen zijn beschikbaar: niet (3), per leerling (3), per school/klas (0), Resultaten voor ouders zijn beschikbaar: niet (2), per leerling (4), per school/klas (0), Resultaten voor docenten zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (5), per school/klas (1), Resultaten voor zorg coördinatoren zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (5), per school/klas (1), Resultaten voor partners uit ZAT zijn beschikbaar: niet (3), per leerling (3), per school/klas (0). Waarvoor worden resultaten gebruikt? Om een beeld te krijgen van bepaalde problematiek op school (1 school), Om een beeld te krijgen van bepaalde problematiek in een klas (2 scholen), Voor signalering van risicoleerlingen (4 scholen). Signalering risicoleerlingen op basis van: Score op alle schalen als er een zorgwekkende score is (1 school), Op sociaal-emotionele problematiek in combinatie met LWOO (1 school), Op uitval (1 school). Bij signalering van risicoleerlingen onderneemt mentor/zorgcoördinator/ kernteamleider (3 scholen) actie of een psycholoog (1 school). Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? 4 van de 7 scholen hebben deze vragen beantwoord. Uitslag bespreken met docent (3 scholen), Uitslag bespreken met de leerling (1 school) Uitslag bespreken met de ouders (3 scholen) Uitslag bespreken met de zorgcoördinator (4 scholen) uitslag bespreken met partners in het ZAT (1) Anders (1 school): namelijk het aanvragen van LWOO als dat van toepassing is. 14

15 Tevredenheid vragenlijst 6 scholen hebben deze vragen beantwoord Tevreden over het doel (5 scholen, 83%), Tevreden over de inhoud (4 scholen, 67%), Tevreden over de opbrengst (5 scholen, 83%), Tevreden over de logistiek ( 5 scholen, 83%). School Vragenlijst, schriftelijk (SVL) 10 scholen gebruiken deze vragenlijst, 7 scholen (70%) hebben de vragen over deze vragenlijst beantwoord. 1 school (14%) gebruikt de volledige versie, 6 scholen (86%) gebruiken de verkorte versie. 5 scholen (71%) laten de vragenlijst klassikaal invullen; 2 scholen (29%) individueel. Wie vullen de vragenlijst in? Alle leerlingen uit klas 1 (5 scholen, 71%), Alle leerlingen uit klas 2 (3 scholen, 43%), Alle leerlingen uit klas 3 (2 scholen, 29%), Alle leerlingen uit klas 4 (1 school, 14%), LWOO leerlingen uit klas 1 (2 scholen, 29%), LWOO leerlingen uit klas 2 (1 school, 14%), LWOO leerlingen uit klas 3 (1 school, 14%), VMBO leerlingen uit klas 1 (2 scholen, 29%), VMBO leerlingen uit klas 2 (1 school, 14%), HAVO/VWO/gymnasium leerlingen uit klas 1 (2 scholen, 29%). Vragenlijsten worden verwerkt door: CBO Nijmegen (1 school), Mentoren (2 scholen), Door school (1 school), door een orthopedagoog/zorgcoördinator (2 scholen). Bij 1 school worden de vragenlijsten digitaal verwerkt, waarna de mentoren de resultaten bespreken met een orthopedagoog/psycholoog. Signalering risicoleerlingen op basis van: Motivatie en welbevinden (2 scholen), Op sociale vaardigheid en faalangst (2 scholen), Op scores/indruk/klachten van mentor en vakdocenten (1 school). 1 school geeft aan dat deze vraag niet van toepassing is omdat alle leerlingen deze vragenlijst invullen. Bij signalering van een risicoleerling ondernemen bij 6 scholen de mentor, zorgcoördinator, afdelingsleider klas 1 of een trainer actie. 1 school geeft aan dat als de zorg te groot wordt, de mentor in overleg met de teamleider een ZAT-melding kan doen. 15

16 Welke resultaten beschikbaar voor welke doelgroep? 7 van de 10 scholen (70%) hebben deze vragen beantwoord Resultaten voor leerlingen zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (5), per school/klas (1), Resultaten voor ouders zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (6), per school/klas (0), Resultaten voor docenten zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (3), per school/klas (6), Resultaten voor zorg coördinatoren zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (4), per school/klas (6), Resultaten voor partners uit ZAT zijn beschikbaar: niet (3), per leerling (4), per school/klas (2). Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? De vragen hierover hebben 6 van de 10 scholen (60%) beantwoord. Uitslag bespreken met docent (3 scholen), Uitslag bespreken met de leerling (6 scholen), Uitslag bespreken met de ouders (6 scholen), Uitslag bespreken met de zorgcoördinator (5 scholen), Uitslag bespreken met partners in het ZAT (3 scholen). Anders (1 school): namelijk: uitslag wordt besproken met de SOVA-/faalangstreductietrainer. Er wordt alleen over gesproken met betrokken partijen als daar aanleiding toe is. Gebruik resultaten: De vragen hierover hebben 7 van de 10 scholen beantwoord. Om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek op school (2 scholen, 28%), om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek in een klas (5 scholen, 71%), ter ondersteuning van het schoolbeleid (1 school, 14%), Voor signalering van risicoleerlingen (7 scholen, 100%). Tevredenheid vragenlijst 6 van de 10 scholen hebben deze vragen beantwoord Tevreden over het doel (6 scholen, 100%), Tevreden over de inhoud (4 scholen, 67%), Tevreden over de opbrengst (6 scholen, 100%), Tevreden over de logistiek (6 scholen, 100%). Opmerkingen over de vragenlijst 2 scholen geven aan dat de inhoud van de papieren versie van de vragenlijst achterhaald is. 16

17 School Vragenlijst, digitaal (SAQI) 7 scholen gebruiken deze vragenlijst, 6 scholen hebben de vragen over deze vragenlijst ingevuld. 4 scholen laten de vragenlijst klassikaal invullen, 2 scholen individueel. 4 scholen gebruiken de digitale, adaptieve versie. 2 scholen weten niet hoe de vragenlijst op school wordt ingevuld. Wie vullen de vragenlijst in? Alle leerlingen uit klas 1 (4 scholen, 67%), Alle leerlingen uit klas 2 (3 scholen, 50%), Alle leerlingen uit klas 3 (2 scholen, 33%). Selectie van risicoleerlingen vindt plaats op basis van: de uitslag van de Klimaatschaal de indruk van de mentor (1 school). sociaal welbevinden met accent op pesten en motivatie (1 school). De vragenlijsten worden verwerkt door: mentoren in samenspraak met afdelingcoördinatoren (1 school, 14%), een psychologisch medewerker (1 school, 14%), een schoolpsycholoog (1 school, 14%), een teamleider (1 school, 14%), samenstellers van de test (1 school, 14%), zorgteam/faalangsttrainers (1 school, 14%). Welke resultaten beschikbaar voor welke doelgroep? Resultaten voor leerlingen zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (6), per school/klas (2), Resultaten voor ouders zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (5), per school/klas (0), Resultaten voor docenten zijn beschikbaar: niet (2), per leerling (3), per school/klas (3), Resultaten voor zorg coördinatoren zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (3), per school/klas (3), Resultaten voor partners uit ZAT zijn beschikbaar: niet (5), per leerling (1), per school/klas (0). Waarvoor worden resultaten gebruikt? Om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek op school (2 scholen, 33%), Om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek in een klas (5 scholen, 83%), Als ondersteuning van het schoolbeleid (2 scholen, 33%), Voor signalering van risicoleerlingen (6 scholen, 100%). Signalering risicoleerlingen: Op lage scores (1-2 schaal) (1 school), Op motivatie/welbevinden/pesten/sociale interactie/faalangst (3 scholen) Op signalen kind/ouders/docenten (1 school). Bij signalering van een risicoleerling onderneemt zorgcoördinator/psycholoog (2 scholen) actie, de mentor (3 scholen) of de mentor in samenspraak met de afdelingscoördinator (1 school). 17

18 Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? Uitslag bespreken met docent (2 scholen), Uitslag bespreken met de leerling (5 scholen), Uitslag bespreken met de ouders (5 scholen), Uitslag bespreken met de zorgcoördinator (6 scholen), Uitslag bespreken met partners in het ZAT (4 scholen). Anders (2 scholen): namelijk bespreking in het zorgteam/met ZAT-partners. Tevredenheid vragenlijst Tevreden over het doel (6 scholen, 100%), Tevreden over de inhoud (6 scholen, 100%), Tevreden over de opbrengst (6 scholen, 100%), Tevreden over de logistiek (6 scholen, 100%). Opmerkingen over de vragenlijst 1 school geeft aan dat mentoren goed met deze vragenlijst om kunnen gaan. Leerlingthermometer 1 school gebruikt deze vragenlijst en heeft de vragen over deze vragenlijst beantwoord. Op deze school wordt de vragenlijst digitaal en individueel ingevuld. Wie vullen de vragenlijst in? Alle leerlingen uit de klassen 1 t/m 4 vullen deze vragenlijst in. De vragenlijsten worden verwerkt door de administratie. De resultaten zijn beschikbaar voor de leerlingen per school/klas. Voor de ouders zijn de resultaten niet beschikbaar. Voor de docenten zijn de resultaten beschikbaar per school/klas, net als voor de zorgcoördinator. Voor de partners uit het ZAT zijn de resultaten niet beschikbaar. Waarvoor worden resultaten gebruikt? De resultaten worden gebruikt om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek op school en in een klas en ter ondersteuning van het schoolbeleid. Tevredenheid vragenlijst Deze school is tevreden over het doel, de inhoud, de opbrengst en de logistiek van de vragenlijst. 18

19 Competentie BelevingsSchaal Adolescenten (CBSA) 2 scholen gebruiken deze vragenlijst. Allebei de scholen laten de vragenlijst schriftelijk op school invullen, waarvan de ene klassikaal en de andere individueel. Wie vullen de vragenlijst in? Alle leerlingen uit klas 1 en 2 (1 school), LWOO leerlingen uit klas 1 (1 school). De vragenlijsten worden verwerkt door een psycholoog/psychologisch medewerker. Welke resultaten zijn beschikbaar voor welke doelgroep? Resultaten voor leerlingen zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (1), Resultaten voor ouders zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (1), Resultaten voor docenten zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (2), Resultaten voor zorg coördinatoren zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (2), Resultaten voor partners uit het ZAT zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (2). Waarvoor worden resultaten gebruikt? Om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek in een klas(1 school), Ter ondersteuning van het schoolbeleid (1 school), voor signalering van risicoleerlingen ( 2 scholen). Signalering risicoleerlingen: Kritieke scores (1 school) Als een leerling bv faalangst heeft (1 school). Bij de ene school onderneemt de mentor actie en bij de andere school de psycholoog/zorgcoördinator. Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? Bij signalering van een risicoleerling bespreekt 1 school de uitslag met de docent, met de ouders en met de zorgcoördinator. Tevredenheid vragenlijst Beide scholen zijn tevreden over het doel, de opbrengst en de logistiek van de vragenlijst. 19

20 Signaleringslijst voor Gedragsproblemen (SIGA) 1 school gebruikt deze vragenlijst, maar heeft de vragen over deze vragenlijst niet ingevuld. Sociogram (Sometics!) 2 scholen gebruiken deze vragenlijst en 1 school heeft de vragen over deze vragenlijst ingevuld. Op deze school wordt de vragenlijst thuis ingevuld. Wie vullen de vragenlijst in? Alle leerlingen van klas 1. De mentor verwerkt deze vragenlijsten. Welke resultaten beschikbaar voor welke doelgroep? Voor de docenten en zorgcoördinatoren zijn de resultaten beschikbaar per school/klas en per leerling. Resultaten zijn niet beschikbaar voor leerlingen, ouders en partners uit het ZAT. Waarvoor worden resultaten gebruikt? Om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek in een klas en voor signalering van risicoleerlingen. Signalering risicoleerlingen: Deze school gebruikt de gratis versie; alleen de vragen over samenwerken en samen spelen. Bij signalering van een risicoleerling onderneemt de mentor actie. Deze vragenlijst wordt ingezet om te zien hoe lijntjes binnen de klas lopen. Vaak wordt bevestigd wat de mentor zelf al signaleerde. Als er verrassingen uitkomen, kan de mentor passende actie ondernemen. Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? Bij signalering van een risicoleerling bespreekt de school de uitslag met de leerling, met de ouders en met de zorgcoördinator. De school onderneemt ook een andere actie namelijk het inzetten van no-blame of andere manieren om leerlingen meer bij de klas te betrekken. Tevredenheid vragenlijst De school is tevreden over het doel, de inhoud, de opbrengst en de logistiek van de vragenlijst. 20

21 Klimaatschaal 5 scholen gebruiken deze vragenlijst en 4 scholen (80%) hebben de vragen over deze vragenlijst ingevuld. Alle vier de scholen laten de vragenlijst op school, klassikaal, invullen. Wie vullen de vragenlijst in? Alle leerlingen uit klas 1 (2 scholen, 50%), Alle leerlingen uit klas 2 (1 school, 25%), alle risicoleerlingen uit klas 2 (1 school, 25%), alle risicoleerlingen uit klas 3 (1 school, 25%), Alle VMBO-leerlingen uit klas 1 (1 school, 25%), Alle VMBO-leerlingen uit klas 2 (1 school, 25%), Alle HAVO/VWO/gymnasium-leerlingen uit klas 1 (1 school, 25%), Alle HAVO/VWO/gymnasium-leerlingen uit klas 2 (1 school, 25%), Docenten van leerlingen uit klas 1 (2 scholen) Docenten van leerlingen uit klas 2 (1 school, 25%), Een selectie van risicoleerlingen wordt gebaseerd op scores en evaluatie (1 school) en op zorgen van de mentor (1 school). De vragenlijsten worden verwerkt door: Digitaal (1 school), Orthopedagoog (1 school), De school (1 school), Schoolpsycholoog (1 school). Welke resultaten beschikbaar voor welke doelgroep? Resultaten voor leerlingen zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (3), per school/klas (0), Resultaten voor ouders zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (3), per school/klas (0), Resultaten voor docenten zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (1), per school/klas (3), Resultaten voor zorg coördinatoren zijn beschikbaar: niet (0), per leerling (2), per school/klas (4), Resultaten voor partners uit ZAT zijn beschikbaar: niet (1), per leerling (3), per school/klas (1). Waarvoor worden resultaten gebruikt? Om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek op school (1 school) Om een beeld te krijgen van een bepaalde problematiek in een klas (4 scholen), Ter ondersteuning van het schoolbeleid (1 school) Voor de signalering van risicoleerlingen (3 scholen). 21

22 Signalering risicoleerlingen: motivatie, welbevinden en sociale interactie in de klas (2 scholen%) sociaal-emotionele problematiek (1 school). 1 school gebruikt de klimaatschaal vooral als sturend instrument om problemen te voorkomen. Bij 2 scholen onderneemt de mentor actie bij signalering van een risicoleerling. Bij 1 school doet de mentor of zorgcoördinator dat. Welke acties onderneemt school bij signalering risicoleerling? 3 scholen hebben deze vragen ingevuld. Bespreken met de docent (1 school), Bespreken met de leerling (3 scholen), Bespreken met de ouders (3 scholen), Bespreken met de zorgcoördinator (3 scholen), Bespreken met andere partners in het ZAT (2 scholen). 1 school (33%) onderneemt andere actie bij signalering van een risicoleerling, namelijk bespreking in het zorgteam. Tevredenheid vragenlijst Alle 4 de scholen (100%) zijn tevreden over het doel, de inhoud, de opbrengst en de logistiek van de vragenlijst. 22