NIEUWSBRIEF JEUGD EN ALCOHOL

Transcriptie

1 De tien gemeenten van West-Friesland (inclusief Schagen), organisaties in de preventieve gezondheidszorg, de Politie Noord-Holland Noord, het Openbaar Ministerie en het Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord hebben gezamenlijk het initiatief genomen om de problematiek van alcohol- en druggebruik bij de jeugd op de politieke agenda te zetten. De aanpak kreeg een extra impuls met het convenant dat rijk en gemeenten in november 2007 sloten, met wederzijdse afspraken over alcoholmatiging en veiligheid. Wethouders Jeugd en Onderwijs van de gemeenten Andijk, Drechterland, Hoorn, Schagen en Stede Broec, de besturen van de betreffende basisscholen, GGD Hollands Noorden en Brijder Verslavingszorg tekenden als eerste het convenant Alcohol, een ander verhaal Convenant over alcoholvoorlichting Alcohol, een ander verhaal Er is een convenant gesloten tussen vrijwel alle basisscholen in West-Friesland, de gemeenten, GGD Hollands Noorden en Brijder Verslavingszorg over alcoholvoorlichting in de laatste groepen van de basisscholen. Op 21 mei tekenden schoolbestuurders en gemeentelijke bestuurders uit Opmeer, Koggenland, Medemblik, Wervershoof en Enkhuizen het convenant Alcohol, een ander verhaal. Eerder al, op 31 maart, gebeurde dit door schoolbestuurders en wethouders uit Andijk, Drechterland, Hoorn, Schagen en Stede Broec. Het convenant loopt vier jaar en betreft zo n honderd scholen. Alcohol, een ander verhaal is een methode voor alcoholvoorlichting in het juni 2008 NIEUWSBRIEF JEUGD EN ALCOHOL

2 basisonderwijs. Het Trimbos-instituut heeft voor basisschoolleerlingen het preventieprogramma De gezonde school en genotmiddelen ontwikkeld. Daarvan is Alcohol, een ander verhaal een onderdeel. ademhaling aanstuurt, raakt verdoofd door de niet te verwerken hoeveelheid alcohol. Een twaalf- of dertienjarige valt om bij zeven à acht glazen drank. Dat aantal staat gelijk aan vijf breezers, want één breezer omvat Het is gebaseerd op de onderwijsmethode verhalend ontwerpen. De kinderen leren haast ongemerkt te analyseren, te overleggen en theoretische kennis toe te passen op een praktisch dilemma. Deze manier van werken leidt bij leerlingen tot zelfbewustzijn en gevoelens van trots en succes. Dat komt bij voorlichting over alcohol goed van pas: het ontwikkelen van een positief zelfbeeld is één van de kernzaken. De kinderen zoeken onder meer allerlei informatie over alcohol op en oefenen met nee zeggen tegen groepsdruk. Tot slot presenteren de kinderen wat ze gemaakt en geleerd hebben op een ouderavond. Voor de ouders is er dan een medewerker van Brijder Verslavingszorg aanwezig om informatie te geven over alcohol en opvoeding. (zie interview Sjaak Stuyt) Schrik Ter gelegenheid van deze tweede ondertekeningssessie van het convenant toetste preventiemedewerker Frank van der Hoek van Brijder Verslavingszorg de kennis van de gemeente- en schoolbestuurders over dit onderwerp. Zijn vragen bleken soms moeilijk. Ook waren er schrikreacties op wat hij vertelde. Zo was er ontsteltenis over de omvang die het drinken door jongeren kan hebben en over de funeste invloed van zoete drankjes. Bier is bitter, maar deze mixdrankjes drinken zo lekker weg. Advies: Laat je niet op het verkeerde been zetten als een kind zegt dat het maar twee glazen heeft gedronken. Welke glazen, en wélke drank? In een groot bierglas kunnen vijf borrelglaasjes. Op de vraag wat alcoholvergiftiging nu eigenlijk is, moest menigeen het exacte antwoord schuldig blijven. De feiten: alcoholvergiftiging gaat heel snel en is levensbedreigend. De hersenstam, die de anderhalf glas bier. Dat kinderen als ze eenmaal drinken, soms hard doorgaan, komt doordat bij kinderen al na een beetje alcohol de rem eraf gaat. Stand van zaken Voorafgaand aan de ondertekening gaf voorzitter Onno van Veldhuizen van de stuurgroep Jeugd en Alcohol inzicht in de stand van zaken van het project van dat moment. Het onderwerp staat nu goed op de agenda, stelde hij vast. We zijn met Brijder, GGD, GGZ en Westfries Gasthuis aan het werk gegaan, wier expertise we goed kunnen gebruiken. Dankzij hen weten wij inmiddels welke aantoonbare schade alcohol toebrengt aan jonge hersenen. Ook weten we nu dat bij stelselmatig en flink gebruik in korte tijd de schade zo groot is dat het betrokken kind één tot zelfs twee schoolniveaus lager uitkomt. Wat betekent dát voor onze samenleving? Wij willen graag in ons ziekenhuis een pilot voor een alcoholpoli starten. Als we dat bereiken, is dat overigens bepaald geen mijlpaal om trots op te zijn. >> 2

3 INTERVIEW De grenzen opzoeken en elkaar vertrouwen geven Burgemeester Henk Eggermont (Stede Broec), voorzitter werkgroep Preventie, Hulpverlening en Bewustwording Hij stond aan de wieg. Burgemeester Henk Eggermont van Stede Broec uitte in zijn nieuwjaarstoespraak van 2007 zijn bezorgdheid over de gezondheid van de West- Friese jeugd, gekoppeld aan drank en drugs. Tijdens de regionale werkconferentie op 20 juni vonden veel betrokken partijen elkaar in de overtuiging dat we in actie moesten komen om het tij te keren. In diezelfde tijd kwam ook het contact met het ministerie van Binnenlandse Zaken tot stand,. dat uitmondde in convenantafspraken tussen West-Friesland en het ministerie. Doel: in twee jaar tijd het drankmisbruik bij jongeren terugdringen. Eggermont: Onze bestuurders kijken echter ver voorbij die twee jaar. Ze focussen bovendien niet alleen op alcohol, maar - in een later stadium - ook op druggebruik. En we starten een traject met het tijdig signaleren van persoonlijke problemen bij de jeugd. Het gaat om preventie en zorg, maar ook om terugdringen en handhaven. Kijk, drugs mogen niet. Drinken mag wel. Wie spreek je dan aan als het misgaat en er weer een meisje van dertien buiten westen in de sloot is beland of een joch van veertien zich van de sokken heeft gezopen en voor lijk in het ziekenhuis ligt? We moeten het spoor terug volgen. De burgemeester ontmoet ouders die met de beste bedoelingen hun kind al vroeg een biertje voorzetten, om hem er alvast aan te laten wennen. Daar moet nog veel aan voorlichting worden gedaan. Hij ziet vaders die na hun voetbalwedstrijd beginnen aan de derde helft : bier drinken, per meter. Dat is niet het voorbeeld waaraan de jeugd zich spiegelen moet. Ouders hebben een spilfunctie. In elkaars keuken kijken Er zijn tientallen bij de jeugd betrokken partijen die hun rol moeten vervullen bij het reduceren van het alcoholgebruik. Het gesprek is op gang gekomen. Eggermont verwacht veel van hun inbreng. Neem nu de GGD, de GGZ en Brijder Verslavingszorg. Die hebben zo veel kennis en ervaring in huis waarvan wij allemaal kunnen profiteren. Al klinkt dit eenvoudiger dan het is, dat weet ik best. De intenties zijn goed, maar in de praktijk zal optimaal samenwerken best ingewikkeld blijken. Hoe dan ook, wij moeten het hebben van organisaties die zich niet verschuilen achter regels en wetten, zoals de Privacywet, maar bereid zijn de grenzen op te zoeken. We kunnen niet zonder elkaar. Een voorbeeld. Veel probleemjongeren zijn bekend bij meer dan één instantie. Die overlapping moet bekend worden, zodat we kunnen zien waar we onze aanpak moeten beginnen. Dit kan betekenen dat een ander een probleem oppakt dat misschien volgens de regeltjes eigenlijk op jóuw bordje zou moeten liggen. Dat kan moeilijk zijn. Het gaat om zo veel vertrouwen in elkaar hebben dat we elkaar toestaan in de keuken te kijken. Korte klappen maken Dat zijn vastberaden woorden, maar ergens aan beginnen is één, de zaak op de rails houden een tweede. Gaat dat lukken en hoe? Wij hier in West-Friesland maken graag korte klappen. Daar voel ik me bij thuis. Daarnaast geloof ik zeker dat we het met elkaar volhouden en volbrengen. Daar hoort tussentijds evalueren bij, in de gaten houden of we allemaal nog wel dezelfde doelen nastreven. Daar past Burgemeester Henk Eggermont ook bij dat we onze successen vieren. Zo n succes vind ik de informele gesprekken met ouders en jongeren tijdens de Dagen van het Gesprek. Zo verfrissend en onbevangen als die kinderen praatten! Het viel me op dat zij best wel veel weten over de schadelijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik. Nogal eens meer dan hun ouders. Voor de andere kant wethouders, raadsleden was het goed om direct in gesprek te gaan met ouders en jeugd en uit de eerste hand hun ervaringen te horen, meent Eggermont. Hij ziet dus veel in de expertise die onze regio heeft en in de spreekwoordelijke West-Friese daadkracht, maar beklemtoont dat gedane beloften ook echt zullen moeten worden ingelost. We kunnen een grote broek aantrekken en roepen dat we dit en dat willen verbieden. Maar dan moet je wel handhaven en je woorden waarmaken. Daarin moeten we elkaar helpen. En we moeten de partijen helpen die we nodig hebben: de ouders die het goed bedoelen, de leraren die al zo veel voor hun kiezen krijgen, de kinderen die niet willen drinken, maar wel graag fijn willen kunnen uitgaan. En hoe houden we het láng vol? Door op een gegeven moment het projectmatige in te ruilen voor standaard gemeentelijk beleid. Het moet op de agenda blijven staan. Dat zal nog lastig worden, maar ik geloof erin. 3

4 Het aanbod beperken Het is niet genoeg om alleen aan preventie en voorlichting te doen. Helaas is repressie ook nodig. We naderen het strafschopgebied. Dan zal het spel wel verharden. Eenvoudig is het niet. De overheid komt niet gemakkelijk achter de voordeur. Wat wél kan? Het drankaanbod beperken. Dat zal over de hele linie van sportclub, keten, supermarkten en horeca echt zoveel mogelijk moeten gebeuren. De burgemeesters zijn daarover in gesprek en komen nog dit jaar met een voorstel. Het is volgens Van Veldhuizen zaak als aanjagers van het project niet alleen voorzetten te doen, maar ook aan de bal te blijven. Bovendien moeten de vele betrokken partijen nu en de komende tijd meespelen. Het tegengaan van alcoholmisbruik bij de jeugd duurt een generatie. Dat heeft het terugdringen van het roken wel bewezen. In gesprek over alcohol Burgemeesters, wethouders en anderen in West-Friesland zijn in april en mei tijdens de Week van het Gesprek met jongeren en ouders (afzonderlijk) in gesprek gegaan over jeugd en alcohol. Deze gesprekken vonden plaats in een huiselijke sfeer en omgeving, die uitnodigde tot grote openhartigheid. De reacties aan beide zijden waren zeer positief. De misschien wel belangrijkste conclusie: jongeren zijn bereid naar hun ouders te luisteren, maar ouders weten niet altijd even goed hoe ze met het drinken van hun kind moeten omgaan. Hieronder de meest opvallende conclusies en uitspraken. Westfris alternatief Onder de naam Energy 0% NAP circuleert nu in West-friesland een energiedrankje zonder alcohol. De blikjes worden ingezet voor promotionele activiteiten van het project Jeugd en Alcohol. Dat is ook gebeurd op vrijdag 30 mei, toen de website online ging. Jongeren Ongeveer evenveel kinderen hebben níet de behoefte om in het weekend te gaan stappen als wél, zo is uit de gesprekken naar voren gekomen. Ze hebben in het weekend van alles te doen en vinden het thuis gezellig. Dit nuanceert het beeld van een West-Friese jeugd die massaal uitgaat en daarbij flink uit de bol gaat. Jongeren op hangplekken staan daar nogal eens met een alcoholhoudend drankje. Drinken betekent met name voor de jongsten dat ze cool zijn. Groepsdruk is vooral voor de jongste kinderen belangrijk.>> 4

5 INTERVIEW Juist op de basisschool kun je ouders nog betrekken Sjaak Stuyt, directeur basisschool Sint Jozef in Venhuizen Misschien is het niet goed voorstelbaar. Alcoholpreventie al in het basisonderwijs? Toch is het nodig, misschien wel juíst daar. Kinderen van groep 7 en 8 zijn over het algemeen jong genoeg om dan nog niet met drank in aanraking te zijn geweest en oud genoeg om te leren wat alcohol met je doet. Voor directeur Sjaak Stuyt van basisschool Sint Jozef in Venhuizen komt daar nog een factor bij die hij minstens zo belangrijk vindt. De ervaring leert dat op de basisschool nagenoeg alle ouders naar een projectpresentatie komen waar hun kind bij betrokken is. In het voortgezet onderwijs is de opkomst veel lager. Enige tijd geleden is er vanuit de brede school in Wijdenes een voorlichtingsavond geweest voor ouders van kinderen van 12 tot 16 jaar. De opkomst was teleurstellend laag. Als wij vinden dat ouders een essentiële factor zijn bij alcoholpreventie, is het lespakket Alcohol, een ander verhaal bij groep 7 en 8 een must. Onder de indruk Stuyt kan het weten. Nog vóór er sprake was van het project Jeugd en Alcohol in West-Friesland was zijn school, samen met de andere vier scholen van de Stichting Katholiek Onderwijs in Drechterland, al bezig met Alcohol, een ander verhaal. Brijder verslavingszorg had Stuyt geattendeerd op dit initiatief van het Trimbos-instituut. Uiteindelijk zijn alle tien de basisscholen in Drechterland er in het begin van dit schooljaar mee aan de slag gegaan. Ze kozen daarbij voor het onderdeel Het voorlichtingsbureau. De leermethode, waarmee kinderen zelf op zoek gaan, sloeg aan. De ouders die de presentatieavond bezochten, waren onder de indruk. Ze vernamen hoe schadelijk het toestaan van alcoholgebruik bij jonge kinderen is. Dat was schrikken. Ook voor mij trouwens, erkent Stuyt. Als je ziet hoe de hersenen die nog moeten groeien, dan al zijn aangetast! De reacties waren veelal: Dat het zo erg was, wist ik helemaal niet. Ik herinner me een meegekomen opa die ter plekke in woede ontstak over ouders die, hoe goedbedoeld misschien ook, hun kinderen laten drinken. Later in het jaar De onderwijsmethode van Alcohol, een ander verhaal slaat met name aan omdat de kinderen alles zelf moeten op- en uitzoeken en het op zichzelf kunnen betrekken. Het begint bij informatie verzamelen via internet. Dan komen er vragen aan de orde, waar ze de beste oplossingen bij moeten zoeken. Sommige oplossingen lijken goed, maar ze moeten ook in de praktijk uitvoerbaar zijn. Kinderen kunnen ook kiezen hoe ze het voorlichtingsbureau presenteren, zoals aan de hand van een toneelstuk of rollenspellen. En ze moeten zelf de ouderavond organiseren. Alcohol, een ander verhaal staat bij de scholen in Drechterland standaard op het programma voor de groepen 7 en 8. De ervaring heeft ons wel geleerd dat het voor groep 7 beter is het in de tweede helft van het jaar te doen. Dan zijn ze oud genoeg om het project optimaal op te pakken. Dit eerste jaar hebben we het project dus al gedaan, maar rond Pinksteren hebben Basisschooldirecteur Sjaak Stuyt we het onderwerp nog weer aan de orde gesteld. Dan is het hier in Venhuizen kermis en wordt er heel veel gedronken. Als straks alle scholen in West-Friesland het convenant hebben getekend, wordt overal in de regio het bereikte basisschooleffect voortgezet in het voortgezet onderwijs. Dat vindt Sjaak Stuyt een belangrijke meerwaarde. Dit is niet iets waar je met één project klaar mee bent. Alternatieven Zijn eigen kinderen, nu volwassen, waren in hun jeugd niet erg geïnteresseerd in alcohol. Dat zal, meent Stuyt, voor een aanzienlijk deel te maken hebben gehad met het bestaan van de levendige en attractieve tienervereniging Wip-in. Zijn kinderen gingen daar graag naartoe en ze waren er ook actief. Drank kwam en komt daar niet binnen. Voor de jongeren boven de zestien is er Access. Hier wordt bier geschonken, maar voor misbruik wordt gewaakt. Zulke alternatieven werken goed, meent Stuyt. In Hoogkarspel zijn jongerenwerkers bezig met het opzetten van een jeugdhonk. Daar wordt nu al de jeugd actief bij betrokken. Zo moet het. Want alcohol verbieden is één ding, onze kinderen moeten wel ergens terecht kunnen. 5

6 Drank is gemakkelijk te krijgen, ook al zijn er voorschriften en verboden. Jongeren zijn heel creatief in het omzeilen. In de kroeg drinken is duur, daarom is het indrinken populair. De bittere smaak van bier vinden de meesten vies. Jongeren vinden dat niet zij, maar anderen te veel drinken. De kortetermijneffecten van drinken zijn bekend, de langetermijnschade veel minder. Kinderen willen graag eerlijk tegen hun ouders zijn, dus als ouders drinken verbieden, vinden ze het niet eenvoudig zich daar zomaar aan te onttrekken. Als hun vrienden niet zouden drinken, zouden ze er zelf ook niets meer aan vinden. Jongeren hebben weinig op met losers die hun verhaal komen vertellen. Toon ons de harde feiten maar! Laat de dokter het maar vertellen. Jongeren willen dat leeftijdgenoten die in de fout gaan, hard worden aangepakt. Ouders Ouders willen meer hulp bij de opvoeding rond alcohol. Ouders kunnen moeilijk ouders vinden met wie ze één lijn kunnen trekken. Ouders denken de leefwereld van hun kinderen te kennen, maar hebben onvoldoende zicht op met name de digitale werelden waarin ze verkeren. Ouders zijn niet op de hoogte van de langetermijnschade van drinken en trekken daarom ten onrechte een vergelijking met hun eigen jeugdige drinken. Dat begon bovendien niet al op 12-jarige leeftijd, gebeurde minder vaak en in kleinere hoeveelheden. Ouders hameren op controleren en handhaven, ook in de kroeg. Neem een blaastest voor ze de kroeg íngaan. Dat zal ook tegen het indrinken helpen. Ouders willen dat hangplekken worden ontmoedigd. Alcoholvrije cocktail Tijdens de Dag van het Gesprek in Enkhuizen kregen de aanwezige ouderen een alcoholvrije koffielikeur aangeboden. De jongeren ontvingen een pakketje met ingrediënten voor een alcoholvrije cocktail: een cocktailglas, een stamper, een fles vruchtensiroop en een recept voor het maken van de cocktail. Het recept Doe als basis een klein beetje siroop in een shaker. Stop daar ingrediënten bij die jij vindt passen bij de siroop (bijvoorbeeld: water, yoghurt, vruchtensap en/of vruchtenpartjes). Wikkel een aantal ijsblokjes in een theedoek en sla deze tegen een muur zodat je de ijsblokjes verbrijzelt. Doe het ijs bij de ingrediënten in de shaker en schud alles door elkaar. Giet dit alles in een glas en garneer met een roerstokje en een vruchtenpartje. (Heb je geen shaker? Gebruik dan iets anders dat goed afgesloten kan worden.) 6

7 INTERVIEW Als ouders nee zeggen, blijft onze jeugd van de drank af Arjen Verboom, kinderarts en initiatiefnemer van de alcoholpoli in het Westfries Gasthuis De constatering was voor Arjen Verboom niet alleen een grote verrassing, maar vooral ook een welkome steun in zijn strijd tegen vroegtijdig alcoholgebruik in West- Friesland: ouders hebben de sleutel in handen. In september 2007 promoveerde Haske van der Vorst aan de Radboud Universiteit op het onderwerp jongeren en alcohol en de rol van de ouders. De preventiepraktijk in Nederland is dankzij haar onderzoek van koers veranderd. Als het gaat om het voorkómen van drinken door de jeugd, leggen ouders meer gewicht in de schaal dan voorlichtingscampagnes en zelfs ook dan leeftijdgenoten. De ouders hebben een centrale positie en verdienen alleen al daarom al onze steun, zegt kinderarts Arjen Verboom. Ik ervaar dat hun informatiebehoefte immens groot is. En dankzij de medische wetenschap weten we heel goed wát we hen moeten vertellen, namelijk dat ouders hun kinderen alcohol moeten verbieden. De boodschap: niet schipperen met alcohol. Zolang je in de groei bent en dat eindigt niet ineens als je 16 jaar wordt - is drinken uit den boze. Alcohol beschadigt de hersenen onherstelbaar, met soms grote gevolgen. Eén of twee schoolniveaus lager Je zal alle ouders de kost moeten geven die denken dat zij hun kinderen maar beter kunnen leren verantwoord te drinken door hen dat in huiselijke kring te laten doen. Nee, de drankfles dichthouden is het antwoord. Geen druppel drinken, ook niet dat feestelijke glaasje champagne en niet dat gezellige advocaatje. MRI-scans bewijzen dat alcohol schade aanricht aan hersenen die nog groeien. En die schade is onomkeerbaar. Tel daar bij op dat de schade precies aan de centra wordt toegebracht waar de kennis, de controle en het sociaal gedrag zitten. Dronken kinderen die met agressief gedrag of vandalisme uit de bocht vliegen, kunnen als gevolg van zulke schade niet meer op hun gedrag reflecteren en achteraf constateren: dat was foute boel. De volgende keer gaat het opnieuw mis. Dat betekent heel wat voor hun verdere leven. Verboom zegt behoorlijk te zijn geschrokken van de schade door het bingedrinken, oftewel met regelmaat in korte tijd vijf glazen of meer drinken. Dat kan één of zelfs twee schoolniveaus schelen! Wat zijn wij dan met onze kinderen aan het doen als wij hen het drinken blijven toestaan? Ikzelf was zo n ouder die af en toe een glaasje toestond, want dat kon toch geen kwaad? Als ik toen had geweten wat ik nu weet, zou ik dat nooit gedaan hebben. De boodschap gewoonweg verbieden heeft voor ouders het voordeel dat schipperen en onderhandelen niet aan de orde zijn. De argumenten liggen er. Tegenwerpingen als jullie dronken vroeger óók en het gaat goed op school, dus is er niks aan de hand leiden nergens toe. We weten nu wat we toen niet wisten: alcohol is slecht voor jonge hersenen, dus is drinken niet aan de orde totdat je volwassen bent. Wie al jong drinkt, heeft bovendien een vier keer zo grote kans later verslaafd te raken dan kinderen die niet drinken, is óók zo n alarmerende boodschap. Informeren, informeren Arjen Verboom is in het Westfries Gasthuis bezig met het opstarten van een alcoholpoli. Dat is niet zozeer een aparte afdeling in het ziekenhuis, maar vooral een bepaalde aanpak. Zo n aanpak is nodig, meent hij. In Nederland zijn er al jongeren van 19 jaar met de ziekte Korsakov. Daar zit nog geen West- Fries bij, maar blijft dat zo? Hij ziet in zijn poli kinderen van dertien binnenkomen met een alcoholpromillage van 1. Let wel, dat is het Kinderarts Arjen Verboom dubbele van wat je mag hebben gedronken als je achter het stuur gaat! Met zo veel drank op zijn er al acute bijverschijnselen bij kinderen. Zo kunnen ze moeite hebben met zelfstandig ademhalen. In 2004 zagen we op de eerste hulp twee kinderen onder de 18, in 2007 was dit aantal opgelopen tot 24. Het jaar 2008 is nog niet eens op de helft en nu zitten we al op een aantal van acht. Waar eindigt dat? In het ziekenhuis komen kinderen binnen die zich buiten westen hebben gezopen en/of een ongeval hebben gekregen als gevolg van hun drankmisbruik. De jongeren gaan aan het infuus en worden opgelapt, maar daar blijft het niet bij. Verboom laat hen terugkomen, dikwijls met hun ouders, en confronteert hen. Het is niet mijn taak te oordelen of te vragen hoe het komt dat ze drinken. Mijn taak is informeren, informeren, informeren. Ik laat zien wat er al met hun hersenen is gebeurd als gevolg van dat drinken. Ik verbloem niets en gebruik geen verhullende taal. Ik laat foto s zien die duidelijk maken hoe verwoestend drank ook op je uiterlijk werkt. Komt er in onze gesprekken problematiek aan het licht waarvoor professionele hulp nodig is, dan verwijs ik door. Onthullend vind ik: bij de helft van de kinderen die hier binnenkomen, spelen zaken die aangeven dat er meer aan de orde is dan af en toe lekker uitgaan. Er is wel degelijk iets aan de hand met de geestelijke gezondheid van onze jeugd. * Zie voor een samenvatting van het proefschrift van Haske van der Vorst 7

8 Regelgeving en handhaving De werkgroep Regelgeving en Handhaving is achter de schermen hard aan het werk. De leden hebben de moeilijke taak om niet alleen de regels voor het drinken door jongeren regiobreed af te stemmen, maar bovendien te waarborgen dat de regels ook worden gehandhaafd. De tien West-Friese gemeenten voerden tot nu toe op het terrein van jeugd en alcohol hun eigen beleid, maar in de toekomst trekken zij samen op. De gemeenten Hoorn en Enkhuizen doen mee aan een overheidspilot om het toezicht op de hele Drank- en Horecawet bij de gemeenten te leggen. Nu berust dit toezicht bij de Voedsel- en Warenautoriteit. In de West-Friese pilot gaan twee toezichthouders, afkomstig van Bureau Stadstoezicht Hoorn, in Enkhuizen en Hoorn werken. Er zal speciale aandacht zijn voor controle op de leeftijdsgrenzen, in de gelegenheden waar alcohol wordt geschonken of verkocht: cafés, supermarkten, slijterijen en ook sportkantines. De toezichthouders kunnen ook bijten : zij hebben bevoegdheden om op te treden, zoals boetes opleggen. Drank- en Horecaverordening Een onderdeel dat de werkgroep momenteel aan het uitwerken is, is het opstellen van de Drank- en Horecaverordening. Die biedt diverse handvatten om het drankgebruik door jongeren terug te dringen, omdat gemeenten het een en ander zelf in deze verordening kunnen regelen. Bijvoorbeeld dat in bepaalde typen horecalokaliteiten geen sterke drank, of zelfs geheel geen alcoholhoudende drank mag worden verstrekt. Of dat jongeren onder een bepaalde leeftijd (tot maximaal 21 jaar) niet tot bepaalde typen horecalokaliteiten mogen worden toegelaten. Een voorbeeld hiervan kan zijn dat jongeren onder bijvoorbeeld de 16 jaar niet worden toegelaten tot zo n lokaliteit als er een houseparty plaatsvindt. Ook kan tijdens evenementen het drinken aan banden worden gelegd en kunnen regels worden gesteld aan buitentaps. Sluitingstijden Met de Algemene Plaatselijke Verordening kunnen gemeenten de sluitingstijden in de horeca bepalen. Door deze in de regio uniform te maken, kan alcoholtoerisme worden uitgebannen. De burgemeesters komen hiervoor nog dit jaar met een voorstel. Politieregistratie De politie, die ook deel uitmaakt van de werkgroep Regelgeving en Handhaving, registreert sinds april 2008 geweldsdelicten waarbij drank in het spel is. Op die manier ontstaat er inzicht in de effecten van het (overmatig) alcoholgebruik. Drinkketen De werkgroep heeft een inventarisatie gemaakt van het aantal hokken en keten waar de jeugd drinkt. Nu moet worden bepaald of deze hokken en keten de regels overtreden. Dit kan aan de orde zijn als ze commercieel van opzet zijn. Doordat het drinken daar gemakkelijk en goedkoop is, nemen jongeren grote hoeveelheden alcohol tot zich, nog vóór ze naar het café of de disco gaan. Met de Voedsel- en Warenautoriteit is er afstemming over de mogelijke aanpak van de hokken en >> DOELSTELLING De doelen van het convenant Zowel minister Guusje ter Horst als de tien gemeenten willen in 2009 het volgende bereikt hebben. De overmatige consumptie van alcohol door 10- tot 23-jarigen is 5 procent lager. 5 procent minder jongeren in de leeftijd van 10 tot 23 jaar drinken. De leeftijd waarop jongeren voor het eerst alcohol drinken is niet gedaald. Jongeren geven 5 procent minder overlast. 8

9 keten. De Voedsel- en Warenautoriteit is - met uitzondering van Hoorn en Enkhuizen - immers de handhaver, die op haar beurt wel de medewerking van gemeenten nodig heeft. Als het gaat om bijvoorbeeld brandveiligheid is de gemeente de handhavende partij. Trainers voor leren signaleren Er is een relatie tussen psychische problematiek en overmatig alcohol- (en drug)gebruik. Om deze problematiek aan te pakken, is er de methode Leren signaleren. In West-Friesland krijgen de komende vier jaar personen een training in het leren signaleren van problemen bij de jeugd. Vijf mensen - hulpverleners in de regio - gaan deze training geven. Zij op hun beurt krijgen hiervoor vanuit de GGZ een opleiding. Die begint in juni. De West-Friese jeugd drinkt beduidend meer, vaker en vroeger overmatig alcohol dan leeftijdgenoten in andere delen van Nederland. Al decennialang zijn er in onze regio, ook bij jongeren, relatief veel zelfdodingen en pogingen daartoe. Alcoholconsumptie op steeds jongere leeftijd vergroot het risico van tal van gezondheidsproblemen. Inmiddels maken in West-Friesland kinderen gemiddeld op 12- jarige leeftijd al kennis met alcohol. Het is van groot belang dat de mensen die met jongeren werken, de signalen onderkennen die er op duiden dat zij het ergens moeilijk mee hebben. Vier jaar lang worden steeds 300 West-Friese professionals die beroepshalve in contact staan met de jeugd, getraind in: het herkennen van risicofactoren richting psychische en/of middelenafhankelijke problematiek het signaleren van psychische en/of middelenafhankelijke problematiek bij kinderen tussen 10 en 21 jaar het signaleren van de ontwikkeling van psychische en/of middelenafhankelijke problematiek hoe te handelen als er een vermoeden is van deze problematiek. HANGIGE LINKS Websites voor informatie of verwijzing De website van het West-Friese project Jeugd en Alcohol Informatie over alcohol en een alcoholvraagbaak voor het publiek Een interactieve website over alcohol voor jongeren Een interactieve en informatieve website voor ouders Informatie over alcohol en veilig vrijen voor ouders van kinderen die voor de eerste keer alleen op vakantie gaan. Informatie voor ouders en docenten over het preventieproject De gezonde school en genotmiddelen. Praktijkvoorbeelden van alcoholvrije initiatieven onder 18 jaar Voor beleidsmakers, bestuurders, handhavers en andere betrokkenen bij lokaal alcoholbeleid Website van Stichting Alcoholpreventie die een effectief overheidsalcoholbeleid nastreeft en zich inzet voor publieke bewustwording Website van actiegroep voor vroegere horecasluitingstijden Volgende nieuwsbrief De volgende nieuwsbrief verschijnt in september

10 in de lucht Op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Nog eens nalezen hoe het zit met het convenant met het ministerie van Binnenlandse Zaken? De feiten en cijfers op een rijtje zien? Het kan sinds 30 mei allemaal dankzij de nieuwe website Projectorganisatie Het project Jeugd en Alcohol wordt bestuurlijk aangestuurd door een stuurgroep onder voorzitterschap van Onno van Veldhuizen (burgemeester van Hoorn en voorzitter van de werkgroep Communicatie). De stuurgroep bestaat verder uit Jan Baas (burgemeester van Enkhuizen en voorzitter van de werkgroep Regelgeving en Handhaving), Henk Eggermont (burgemeester van Stede Broec) en Dirk te Grotenhuis (wethouder in Drechterland en voorzitter van de werkgroep Preventie, Hulpverlening en Bewustwording, Peter Gigengack (projectleider programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord) en Christa van Hees (coördinator werkgroep Communicatie, gemeente Hoorn). Het project wordt voorbereid, uitgevoerd en ondersteund door het Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord. Daaronder hangt een projectgroep waarin naast de projectleider de drie coördinatoren van de werkgroepen Regelgeving en Handhaving, Preventie, Hulpverlening en Bewustwording en Communicatie zijn vertegenwoordigd. Zie voor het complete overzicht van de werkgroepen COLOFON De nieuwsbrief wordt u aangeboden door het Programmabureau Integrale Veiligheid Noord- Holland Noord in opdracht van de stuurgroep Jeugd en Alcohol. Samenstelling en eindredactie: Christa van Hees en Peter Gigengack Tekst: Mirjam Scholten Teksten Vormgeving: The Image Firm, Enkhuizen Foto s: Marcel Rob, Hoorn Meer informatie en nieuwsbrief ontvangen: Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord Projectleiding: Peter Gigengack peter.gigengack@noord-holland.politie.nl Projectsecretariaat: Berit van Schajik berit.van.schajik@noord-holland.politie.nl Website: 10