De grafische sector in cijfers Editie 2011

Transcriptie

1 De grafische sector in cijfers 2010 Editie 2011

2 De grafische sector in cijfers 2010 De grafische nijverheid groepeert alle bedrijven die één of meerdere activiteiten uitvoeren van beeld- en tekstcreatie, drukken op om het even welk materiaal, afwerking van het drukwerk tot alle reproductie- en dupliceringsactiviteiten van audiovisuele communicatie. De NACE-BEL-nomenclatuur deelt de grafische nijverheid in onder de volgende codes (sinds zijn nieuwe Nace-Bel-codes van toepassing): Nace 2003 Omschrijving Nieuwe Nace 2008 Nieuwe omschrijving Dagbladdrukkerijen Krantendrukkerijen Overige drukkerijen Overige drukkerijen Boekbinderijen Boekbinderijen en aanverwante diensten Prepress-activiteiten Prepress- en premediadiensten Hulpactiviteiten ivm drukkerijen Prepress- en premediadiensten Febelgra, de federatie van de Belgische grafische nijverheid, groepeert de bedrijven die ressorteren onder de codes , en De krantendrukkerijen maken geen deel uit van de Febelgra-leden, maar van de Belgische Vereniging van Dagbladuitgevers (BVDU). Indien de beschikbare statistieken het toelaten, wordt de grafische nijverheid geanalyseerd exclusief de krantendrukkerijen. Dit statistisch dossier analyseert de grafische nijverheid volgens 6 indicatoren: 1. Het aantal ondernemingen blz De gecreëerde tewerkstelling blz De verhouding tewerkstelling/werkgevers blz De omzet blz De handelsbalans blz De investeringen blz. 16 De bronnen voor dit verslag zijn: - RSZ - NBB - FOD Economie - Mediaxim 2 De grafische sector in cijfers 2010

3 Het aantal ondernemingen is gelijk aan het aantal werkgevers, vermeerderd met het aantal zelfstandigen. De statistieken van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (R.S.Z.) zijn opgemaakt voor alle werkgevers, dus exclusief zelfstandigen (zie tabel 1). Tabel 1: aantal werkgevers in de grafische nijverheid (excl. krantendrukkerijen) in België over de laatste 5 jaar (RSZ) Brussel Waals Gewest Vlaams Gewest België Jaarlijkse evolutie in % -2,70-0,61-8,91-4,03-5, Aantal ondernemingen in de grafische nijverheid België Brussel Waals Gewest Vlaams Gewest Opmerking Tabel 1 herneemt enkel de werkgevers, niet de zelfstandigen. De werkgelegenheidcijfers voor 2010 dateren van het 2 de kwartaal 2010 (beschikbaar NIS). Het totaal van de ondernemingen (werkgevers en zelfstandigen) in de grafische industrie bedroeg eenheden eind 2010 (Bron: neergelegde jaarrekeningen NBB). De procentuele verdeling van het aantal werkgevers per gewest is als volgt: - Vlaams gewest: 65,15 % - Waals gewest: 22,85 % - Brussels gewest: 12,00 % Het aantal werkgevers is in het laatste jaar opnieuw sterk gedaald: -5,99 % en dit na de zeer sterke daling van 2009 (-4,03 %). Over de laatste 5 jaar stelt men wel een daling vast van -18,32 %. Deze negatieve tendens valt te verklaren door diverse redenen: - Het aantal faillissementen in de sector - Het aantal fusies en overnames - Problemen eigen aan de opvolging van KMO s die soms leiden tot de stopzetting van de activiteit Een verder onderscheid van het aantal werkgevers is mogelijk volgens de hoofdactiviteiten. De statistieken maken het mogelijk om een onderscheid te maken tussen drukken, afwerking en prepress en overige activiteiten. Deel 1 Aantal ondernemingen in de grafische nijverheid 3

4 Tabel 2: verdeling aantal werkgevers in de grafische nijverheid (excl. krantendrukkers) in België over de laatste 5 jaar volgens de hoofdactiviteit (RSZ) Afwerking Drukken Prepress/overige Totaal Er dient opgemerkt te worden dat veel bedrijven de volledige dienstverlening van prepress-, druk- en afwerkingactiviteiten uitvoeren. Dit noemt men zogenaamde geïntegreerde bedrijven. In 2010 gingen er 61 grafische bedrijven failliet (t.o.v. 54 in 2009). Het aantal faillissementen in de sector Tabel 3: aantal faillissementen per gewest (FOD Economie) Gewest Aantal faillissementen Vlaanderen 29 Brussel 15 Wallonië 17 Totaal 61 Partie 1 - Nombre d entreprises dans l industrie graphique Volgens de hoofdactiviteit kunnen de werkgevers als volgt procentueel worden onderverdeeld: - Drukken: 69,85 % - Prepress/overige: 24,83 % - Afwerking: 5,22% Afwerking Drukken Prepress/overige Tabel 4: aantal faillissementen per hoofdactiviteit (FOD Economie) Activiteit Aantal faillissementen 2010 Afwerking 2 Drukkerij 31 Prepress 28 Totaal 61 Volgens de hoofdactiviteit kunnen de faillissementen als volgt procentueel worden onderverdeeld: - Drukken: 50,82 % - Prepress/overige: 45,90 % - Afwerking: 3,28 % In 2010 werden vooral de drukkerijen en de prepress-bedrijven zwaar getroffen. In 2010 gingen er 2 afwerkingbedrijven failliet. 4 Deel 1 Aantal ondernemingen in de grafische nijverheid

5 2. De tewerkstelling in de grafische nijverheid De tewerkstelling, gecreëerd bij de werkgevers in de grafische nijverheid (d.w.z. excl. de zelfstandigen), wordt weergegeven in de RSZ-statistieken (zie tabel 5). Tabel 5: tewerkstelling in de grafische nijverheid (excl. krantendrukkers) in België over de laatste 5 jaar (RSZ) Brussel Waals Gewest Vlaams Gewest België Jaarlijkse evolutie % -3,46-1,52-1,18-5,58-6, Brussel Waals Gewest Vlaams Gewest België Opmerking De werkgelegenheidcijfers voor 2010 dateren van het 2 de kwartaal van 2010 (Bron RSZ: laatste beschikbare cijfers). De daling van de werkgelegenheid kan als volgt worden verdeeld per gewest: - Waals gewest: - 6,48 % - Brussels gewest: - 13,13 % (!) - Vlaams gewest: -6,08 % De Belgische grafische nijverheid, excl. de krantendrukkers biedt arbeidsplaatsen aan. De tewerkstelling kan als volgt worden verdeeld over de 3 gewesten: - Vlaams gewest: 72,71 % - Brussels gewest: 8,54 % - Waals gewest: 18,35 % Er zijn arbeiders (63,15 %) en bedienden (36,85 %). (In 2009 waren er 63,60 % arbeiders en 36,40 % bedienden). Op 1 jaar tijd telt de sector 700 arbeiders en 304 bedienden minder. Dit is een daling van -7,49 % bij de arbeiders en van -5,68 % van de bedienden in de sector. Over de periode daalde de werkgelegenheid met -14,39 %. Paradoxaal kampt de sector nog steeds met een tekort aan bekwame arbeidskrachten in de zogenaamde knelpuntberoepen : vooral drukkers en afwerkers zijn nog steeds zeer gegegeerde profielen. Deel 2 De tewerkstelling in de grafische nijverheid 5

6 De tewerkstelling kan opnieuw onderverdeeld worden volgens de hoofdactiviteit van de onderneming (zie tabel 6). Tabel 6: verdeling van de tewerkstelling in de grafische nijverheid (excl. krantendrukkerijen) in België over de laatste 5 jaar over de hoofdactiviteit (RSZ) Afwerking Drukken Prepress/Overige België (totaal) Prepress/overige: 15,09 % - Afwerking: 5,07 % Tabel 7: leeftijdspiramide in de grafische sector (RSZ) (Inclusief kranten) Leeftijd Aantal werknemers Leeftijd Aantal werknemers en Afwerking Drukken Prepress/overige België (totaal) De tewerkstelling kan als volgt worden verdeeld volgens de hoofdactiviteit: - Drukken: 79,84 % Aantal werknemers 6 Deel 2 De tewerkstelling in de grafische nijverheid

7 De cijfers voor de leeftijdspiramide zijn enkel beschikbaar op het niveau van nacebelcode 18.1 (inclusief kranten). De meest recente cijfers dateren van juni De grafische sector is een sector met een relatief oude leeftijdspiramide. 52,11 % van de werknemers is ouder dan 40 jaar, 34,53 % is ouder dan 45 jaar en 19,70 % is zelfs ouder dan 50 jaar. Dit betekent dat 1 op de 5 werknemers ouder is dan 50 jaar. De piramide veroudert bovendien elk jaar! Globaal gesproken kan men dus stellen dat de helft van de werknemers ouder is dan 40, meer dan één op drie ouder dan 45 jaar en 1 op 5 zelfs ouder dan 50 jaar. Deel 2 De tewerkstelling in de grafische nijverheid 7

8 3. De verhouding tewerkstelling/werkgevers De RSZ-statistieken gebruiken een code die het aantal tewerkgestelde personen weergeeft. We kunnen dus de werkgevers verdelen over de verschillende klassen van tewerkstelling (zie tabel 8). Tabel 8: het verband tewerkstelling / werkgevers voor de grafische nijverheid in België (excl. krantendrukkers) in 2010 Werknemers RSZ-code Aantal WG Aantal WN WG % WN % Van 1 tot ,86 10,16 Van 5 tot ,05 9,81 Van 10 tot ,92 13,95 Van 20 tot ,61 23,55 Van 50 tot ,81 17,40 Van 100 tot ,32 15,35 Van 200 tot ,41 9,78 Totaal Aantal wernemers Opmerking De werkgelegenheidcijfers voor 2010 dateren van het 2 de kwartaal van De grafische ondernemingen zijn voornamelijk KMO s: 95,45 % van de ondernemingen heeft minder dan 50 werknemers. Het gaat bovendien om micro-ondernemingen: 74,92 % van alle ondernemingen stelt minder dan 10 mensen te werk. De 4,55 % grote ondernemingen stellen wel 42,53 % van de werknemers uit de grafische sector te werk. Aantal werkgevers 8 Deel 3 De verhouding tewerkstelling / werkgevers

9 4. Omzetcijfers in de grafische sector De statistieken over de evolutie van het omzetcijfer verspreid door het N.I.S op basis van de verwerking van de BTW-aangiften, worden opgesteld op basis van de Nacebelcodes. Deze gegevensinzameling stelt ons in de mogelijkheid over gedetailleerde gegevens te beschikken over de verschillende industriële activiteiten binnen de grafische sector. Tabel 9: het omzetcijfer van de grafische nijverheid in België over de laatste 5 jaar (BTW-aangiften, N.I.S.) in miljoen EUR Kranten Drukkerijen Prepress Afwerking Totaal (excl. kranten) 2006 Kranten Drukkerijen 2007 Prepress Afwerking Totaal (excl. kranten) Totaal (incl. kranten) Totaal (incl. kranten) In lopende prijzen realiseerde de grafische sector in 2010 een omzetdaling van -5,39 % t.o.v Indien we de omzet van 2010 vergelijken met die van 2008 stellen we zelfs een daling vast van -14,49 % over 2 jaar. De inflatie bedroeg in 2010 gemiddeld 2,2 %. De sector realiseerde dus een omzetdaling van -7,59 % (gezuiverd van inflatie). De omzetevolutie per subsector was als volgt: - Drukkerijen: -7,07 % - Afwerking: +11,56 % - Prepress: +0,37 % De reclame-uitgaven in 2010 De reclame-uitgaven zijn in 2010 met 9,34 % gestegen in vergelijking met crisisjaar 2009: van 3,17 miljard euro in 2009 naar 3,47 miljard euro in De stijging is echter vooral toe te schrijven aan de toename van internetreclame (+30,24 %), reclame op televisie (+13,44 %) en op de radio (+11,53 %). Tabel 10: de reclame-uitgaven van 2010 per sub-media (in miljoen EUR) Sub-Media Totaal investeringen Affichage 253,99 Bioscoop 25,68 Dagbladen 767,79 Internet 168,33 Lokale Televisie 70,43 en Themazender Magazines 296,63 Sub-Media Totaal investeringen Nationale Televisie 1.343,91 Radio 398,97 Regionale weekbladen Totale reclameuitgaven , ,84 Deel 4 Omzetcijfer in de grafische nijverheid 9

10 Regionale weekbladen 141, Radio 398, Nationale Televisie Magazines 296, , Lokale Televisie en Themazender 70, Internet Dagbladen Bioscoop 25,68 168,33 253,99 767,79 Tabel 11: vergelijking reclame-uitgaven (in miljoen EUR) Mediumtype Evolutie Televisie 1.246, ,34 13,44 Dagbladen 730,30 767,79 5,13 Radio 357,71 398,97 11,53 Magazines 281,72 296,63 5,29 Affichage 248,13 253,99 2,36 Internet 129,25 168,33 30,24 Regionale weekbladen 152,22 141,11-7,30 Bioscoop 24,62 25,68 4,30 Totale uitgaven voor reclame 3.170, ,84 9, Televisie Dagbladen Radio Magazines Internet Regionale weekbladen Bioscoop Als we echter de analyse verdiepen naar de media die een impact hebben op onze grafische sector, merken we dat de uitgaven voor die submedia ook een stijgende trend vertonen, zij het minder sterk dan die voor de overige submedia. - Magazines: +5,29 % - Affichage: +2,36 % Alleen de regionale weekbladen gaan sterk achteruit: -7,30 %. Productiecijfers PRODCOM De PRODCOM-enquête werd in 2008 gewijzigd. De PRODCOMstatistieken moeten sinds januari 2008 enkel worden ingevuld door bedrijven van meer dan 20 werknemers of met een jaarlijks omzetcijfer van meer dan 3,5 miljoen EUR. 10 Deel 4 Omzetcijfer in de grafische nijverheid

11 We opteren er voor om een overzicht van de productie in EUR per maand te geven voor de subsectoren van de drukkerij (18.12) en van de prepress- en premedia (18.13). De prodcom-cijfers voor de afwerking (18.14) zijn vertrouwelijk en worden niet vrij gegeven. Tabel 12: productie in EUR per maand in de drukkerijen (Nacebel 18.12) Tabel 13: productie in EUR per maand in de prepress en premedia (Nacebel 18.13) Onderstaande tabel illustreert de verschillende producten die in de grafische sector in 2010 werden geproduceerd per Prodcom-code. Tabel 14: productiegegevens Prodcom Nace Product MIO EUR Aandeel % Handelscatalogi 115,85 6, Reclamedrukwerk (excl., handelscatalogi) 584,2 34, Kranten en tijdschriften < 4x/week 270,01 16, Boeken, brochures e.d. losse vellen 91,9 5, Boeken, brochures e.d. (excl. Losse vellen) 111,04 6, Prentenboeken, teken- en kleurboeken 3,24 0,19 voor kinderen Kalenders, muziek, decalco en ander 318,44 18,87 drukwerk 1813 Prepress en premedia 132,34 7, Afwerking boeken e.d. 28,49 1, Afwerking brochures, tijdschriften, e.d.) 31,77 1,88 Totaal 1.687,28 100,00 2 % 2 % 8 % 19 % 7 % 0 % 6 % 5 % 35 % 16 % Handelscatalogi Reclamedrukwerk (excl. handelscatalogi) Kranten en tijdschriften < 4x/week Boeken, brochures e.d. losse vellen Boeken, brochures e.d. (excl. losse vellen) Prentenboeken, teken- en kleurboeken voor kinderen Kalenders, muziek, decalco en ander drukwerk Prepress en premedia Afwerking boeken e.d. Afwerking brochures, tijdschriften, e.d. Deel 4 Omzetcijfer in de grafische nijverheid 11

12 Sinds 1993 peilt de INTRASTAT-enquête naar de cijfers i.v.m. de buitenlandse handel. De bedrijven moeten zelf hun cijfers voor export en import meedelen. De gegevens vermeld in tabel 15 moeten dus met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Tabel 15: export en import in monetaire grootheden in de Belgische grafische nijverheid, inclusief krantendrukkers over de laatste 5 jaar (INTRASTAT-statistieken) Jaar 5. De handelsbalans Export (MIO ) Evolutie % Import (MIO ) Evolutie (%) Balans (Mio ) Evolutie (%) , , , , , , , , , , , , , , , De Belgische grafische nijverheid realiseerde in 2010 nog steeds een overschot op de handelsbalans, maar dat overschot wordt steeds kleiner. In 2010 bedroeg de export MIO EUR en de import MIO EUR, wat een overschot geeft van 81 MIO EUR. Het overschot op de handelsbalans evolueerde negatief: -18,18 %. Sinds 2004 werd het overschot steeds kleiner, maar in 2007 keerde de situatie en de positieve evolutie hield ook in 2008 aan. De zware mondiale economische crisis in 2009 keerde de trend om en de verslechtering zette zich verder in In 2010 werd 42,23 % van de omzet gerealiseerd door export. We stelden de laatste 5 jaar vast dat de grafische industrie elk jaar meer exportgericht werd, met uitzondering van 2009 door de economische crisis. De INTRASTAT-statistieken geven tevens de export- en importcijfers weer in fysieke grootheden (zie tabel 16). Tabel 16: export en import in fysieke grootheden in de Belgische grafische nijverheid, inclusief krantendrukkers over de laatste 5 jaar (INTRASTAT-statistieken) 900 Export (T) Evolutie % Import (T) Evolutie % Balans (T) Evolutie % , , , , , , Export Import Handelsbalans , , , , , , , , ,93 12 Deel 5 De handelsbalans

13 Export Import Balans De export is in monetaire grootheden (EUR) met 3,94 % gestegen in In fysieke grootheden (ton) is de export echter nog veel meer gestegen: 23,19 %. Dit betekent dat de grafische sector 23,19 % ton meer heeft uitgevoerd dan vorig jaar, terwijl de waarde van de export slechts met 3,94 % is toegenomen. De mondiale crisis had een duidelijke impact op de exportprijzen die enorm daalden. De gemiddelde prijs per kilo geëxporteerd product daalde van 2,29 EUR per kilo in 2009 naar 1,93 EUR per kilo in De import in monetaire grootheden steeg eveneens (6,05 %). De import in ton steeg met 4,29 %. Dit wijst erop dat de prijs die de Belgische grafische ondernemers betalen voor de geïmporteerde goederen licht gestegen is. In tijden van economische crisis is de binnenlandse markt gesatureerd, ook bij onze belangrijkste exportpartners. Dit heeft tot gevolg dat het nog moeilijker wordt om afzetmarkten voor zijn producten te vinden op de buitenlandse markten. Om zijn producten toch te verkopen, doet men de prijzen nog meer dalen. Dit verklaart de gemiddelde daling van de prijs per kilo product. Tabel 17: de samenstelling van de export Produkttype Export (MIO EUR) Export (T) Boeken 260, Kranten en periodieken 232, Reclamedrukwerk 204, Handelscatalogi 189, Overig drukwerk 88, Etiketten 79, Prentenboeken 36, Prenten, gravures 21, Mappen 15, Agenda's 14, Prentkaarten 13, Cartografische werken 5, Decalcomanieën 4, Schriften 4, Albums 3, Kalenders 3, Boekhoudkundige 1, Waardepapieren 0,20 5,6 Muziek 0,17 6,1 De 5 meest geëxporteerde producten zijn: Boeken: 260 MIO EUR (Dit is 22,02 % van de totale export) Kranten en periodieken: 232 MIO EUR (19,71 %) Deel 5 De handelsbalans 13

14 Reclamedrukwerk: 205 MIO EUR (17,35 %) Handelscatalogi: 189 MIO EUR (16,04 %) Overig drukwerk: 89 MIO EUR (7,53 %) Tabel 18: de samenstelling van de import Produkttype Import (MIO EUR) Import in Ton Boeken 401, Kranten en periodieken 257, Overige 85, Etiketten 76, Handelscatalogi 75, Reclamedrukwerk 62, Mappen 26, Prentenboeken 25, Prentkaarten 18, Prenten, gravures 18, Cartografie 9, Agenda's 8, Decalcomanieën 6, Albums 6, Schriften 5, Kalenders 4, Boekhoudkundige 4, Waardepapieren 3, Muziek 0,76 48 Overige: 86 MIO EUR (7,83 %) Etiketten: 76 MIO EUR (6,97 %) Handelscatalogi: 76 MIO EUR (6,92 %) De handelspartners inzake buitenlandse handel Tabel 19: naar welke landen exporteren de grafische bedrijven? Export MIO EUR % totale export Frankrijk 407,61 34,37 Nederland 306,55 25,85 Duitsland 59,35 5,00 UK 33,08 2,79 Luxemburg 21,85 1,84 Andere 357,42 30,14 30 % 2 % 3 % 34 % 5 % 26 % Frankrijk Nederland Duitsland UK Luxemburg Andere De top 5 van de import is als volgt: Boeken: 401 MIO EUR (36,58 % van de totale import) Kranten en periodieken: 258 MIO EUR (23,50 %) 14 Deel 5 De handelsbalans

15 Tabel 20: uit welke landen importeren we grafische producten? Import MIO EUR % totale import Frankrijk 306,57 27,74 Nederland 226,75 20,51 Duitsland 83,99 7,60 UK 54,27 4,91 China 40,54 3,67 Italië 25,45 2,30 Andere 367,74 33,27 33 % 28 % 2 % 4 % 5 % 8 % 20 % Frankrijk Nederland Duitsland UK China Italië Andere in 2010 richting Nederland, terwijl slechts 20,51 % van onze import van bij onze noorderburen kwam. Door de sterke Euro bleef de export naar de UK ook in 2010 op een laag peil: de grafische sector exporteerde 33,08 MIO EUR in 2010 (in vergelijking met 57,98 MIO EUR in 2008 en 31,21 MIO EUR in 2009). Import uit China blijft vrij beperkt en viel zelfs licht terug in 2010 tot onder de 4 %: de sector voerde slechts 3,67 % van alle ingevoerde grafische produkten uit China in. Dit percentage dat normaal jaarlijks stijgt, viel sinds 2009 terug door de mondiale economische crisis. We importeerden in 2010 wel, bij voorbeeld, nog steeds meer uit China dan uit Italië. We importeren vooral boeken, prenten- en kleurboeken, prenten en gravures, agenda s, albums en etiketten uit China. 70 % van de buitenlandse handel wordt gedreven met Frankrijk, Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Frankrijk en Nederland blijven onze 2 belangrijkste handelspartners. In het verleden hadden we steeds een vrij evenwichtige handelsbalans met deze partners. Door de crisis is deze situatie sinds 2009 veranderd: we hebben sindsdien een overschot op onze handelsbalans met Frankrijk en Nederland. In 2010 ging 34,37 % van onze export richting Frankrijk, terwijl slechts 27,74 % van onze import uit Frankrijk kwam. 25,85 % van onze export vertrok Deel 5 De handelsbalans 15

16 6. Investeringen De statistieken over de evolutie van de investeringen verspreid door het N.I.S op basis van de verwerking van de BTW-aangiften, gebeurt op basis van de Nacebelcodes. Deze gegevensinzameling stelt ons dus in de mogelijkheid om over gedetailleerde gegevens te beschikken over de investeringen in de verschillende subsectoren. Tabel 21: de investeringen in de Belgische grafische nijverheid over de laatste 5 jaar (BTW-aangiften, N.I.S.) in miljoen EUR Kranten Drukkerijen Prepress Afwerking Totaal (excl. kranten) Kranten Drukkerijen Prepress Totaal (excl. kranten) Afwerking 2010 De grafische sector (exclusief krantendrukkerijen) investeerde in totaal 138 miljoen EUR in Dit is een daling van -28,45 % t.o.v (na de daling van -11,01 % in 2009 t.o.v. 2008). Op een periode van 2 jaar daalden de investeringen met -36,70 %! De daling van de investeringen gedurende de laatste 3 jaar is volledig te wijten aan het uitbreken van de wereldwijde economische crisis. Bestellingen op DRUPA 2008 werden bij het uitbreken van de crisis in de herfst van 2008 geannuleerd. De daling van 2009 en 2010 is een weerspiegeling van het lage ondernemersvertrouwen in de sector tijdens de voorbije 2 jaren. Volgens de semestriële investeringsenquête van de Nationale bank zouden de grafische bedrijven in 2011 opnieuw fel gaan investeren na de desinvesteringsgolf die we sinds 2008 meemaken. Men verwacht zelf een stijging van 63,40 % in 2011! (Deze cijfers moeten altijd enigszins worden genuanceerd omdat het om prognoses gaat.) De investeringen per subsector: daling treft alle subsectoren! De drukkerijen (18.120) investeerden in ,65 % minder dan in De afwerkingbedrijven (18.140) investeerden -37,34 % minder na de forse investeringen van Ook bij de prepress- en premediabedrijven (18.130) investeerde men dit jaar minder: men noteerde een daling van 13,95. De ratio investeringen/omzet daalde fel van 6,51 % in 2009 naar 4,92 % in Deel 6 Investeringen

17 De financiering van de investeringen gebeurde in 2010 door het aanwenden van: - Eigen middelen: 63 % - Vreemde middelen: 9 % - Leasing: 26 % - Kapitaalverhoging: 2 % In vergelijking met 2009 stelt men vast dat de bedrijven veel meer eigen middelen (van 37 % in 2009 tot 63 % in 2010) aanwenden. (Impact van de notionele interest-maatregel?) Vreemde middelen als financieringsbron zijn, daarentegen, sterk gedaald: (van 41 % in 2009 naar amper 9 % in 2010!). Is dit het gevolg van de rigiditeit van banken in hun kredietverstrekking aan de grafische sector? Leasing is licht gestegen: (van 22 % in 2009 naar 26 % in 2010). De investeringen kunnen als volgt worden ingedeeld: - Vervangingsinvesteringen: 33 % - Uitbreidingsinvesteringen: 58 % - Investeringen in milieubescherming: 9 % In 2010 maakte de sector geen rationaliseringsinvesteringen. De NBB peilde bij de grafische bedrijven naar welke factoren hun investeringsbeslissing hebben beïnvloed in Waarom hebben ondernemers geïnvesteerd in 2010? De antwoorden staan gerangschikt volgens grootte. 1. Verlaging van de productiekosten en zoektocht naar nieuwe productietechnieken (ex aequo) 2. Beschikbaarheid van eigen middelen 3. Ontoereikendheid van het bestaande productievermogen en invoering van nieuwe producten (ex aequo) 4. Kredietkosten 5. Overheidssubsidies of belastingsstimuli De eerste prognoses van de NBB voor 2011 voorspellen een forse toename van de investeringsratio s voor Tabel 22: de graad van bezetting van het productieapparaat Jaar Graad , , , , ,4 jan-11 83, Deel 6 Investeringen 17

18 In januari 2010 bereikte de bezettingsgraad van het productievermogen 84,9 %, wat een hogere bezetting is dan die welke we medio 2008 kenden vóór de crisis. In april 2010 daalde de bezettingsgraad voor onze sector opnieuw naar 81,9 %. In juli 2010 daalde de bezettingsgraad weer onder de 80 %: 78,2 %. In oktober 2010 steeg de bezettingsgraad opnieuw boven de 80 % en behaalde 80,67 % en in januari 2011 bereikte de bezettingsgraad zelfs 83,32 %. Met uitzondering van januari 2010 was het voor de sector de eerste keer sinds het uitbreken van de crisis dat een dergelijke hoge bezettingsgraad kon worden gerealiseerd. In april 2011 daalde de bezettingsgraad opnieuw naar 80,54 %. 18 Deel 6 Investeringen

19 COLOFON Verantwoordelijke uitgever: Armin Van der Linden Auteur: Valérie Vercammen Coverfoto: nali - Fotolia.com Ook verkrijgbaar in het Frans 2011 Febelgra vzw Deel 6 Investeringen 19

20 Febelgra is de representatieve beroepsvereniging van de Belgische grafische industrie en vertegenwoordigt alle zelfstandige ondernemingen in de drukkerijsector, de prepress- en de afwerkingbranches. Febelgra telt meer dan 700 aangesloten ondernemingen die samen 65 % van de tewerkstelling realiseren in de sector. Barastraat Brussel Tel. +32 (2) Fax +32 (2) info@febelgra.be Febelgra behartigt de belangen en is de spreekbuis van de grote, middelgrote en kleine ondernemingen van de sector. Febelgra treedt op als officieel woordvoerder van de sector bij de regionale, federale, Europese en internationale overheden, bij de administratie, de vakbonden, de media, de academische wereld en de niet-gouvernementele organisaties. Haar acties betreffen alle materies die belangrijk zijn voor de grafische nijverheid. Deze zijn vooral toegespitst op de economische, sociale, federale, regionale en internationale reglementeringen, fiscale, juridische en milieuvraagstukken en promotieactiviteiten. Als koepelorganisatie telt Febelgra 3 regionale pijlers, Febelgra Vlaanderen, Febelgra Wallonië en Febelgra Brussel die instaan voor de rechtstreekse contacten en dienstverlening aan de aangesloten bedrijven.