Mbo-hbo. doorstroomassessment. Voor een bewuste stap naar het hbo

Transcriptie

1 Mbo-hbo doorstroomassessment Voor een bewuste stap naar het hbo

2

3 Inhoudsopgave Mbo-hbo doorstroomassessment Voor een bewuste stap naar het hbo Waarom een mbo-hbo doorstroomassessment? Mbo ers succesvol in het hbo Om wat voor soort assessment gaat het? Wanneer zet u het mbo-hbo doorstroomassessment in? Waaruit bestaat het assessment? Het portfoliogesprek Wat levert het assessment de mbo er op? Zelf assessor worden? Hoe nu aan de slag met het mbo-hbo doorstroomassessment?

4 Een goede voorbereiding op het hbo is belangrijk om goed om te kunnen gaan met de mate van zelfstandigheid op het hbo en het toepassen van theoretische kennis.

5 1 Mbo-hbo doorstroomassessment Voor een bewuste stap naar het hbo Kent u mbo ers die naar het hbo willen zonder te weten wat studeren op het hbo nu eigenlijk van hen verlangt? Of komen mbo ers bij u die het hbo misschien wel aankunnen, maar daar zelf aan twijfelen? Het mbo-hbo doorstroomassessment geeft mbo ers een reëel beeld van wat zij nog kunnen doen om hun slaagkans op het hbo te vergroten en helpt hen de keuze te maken tussen doorleren of werken. Het wil enerzijds de kwaliteit van de instroom uit het mbo naar het hbo verbeteren en anderzijds verborgen talenten opsporen. Het mbo-hbo doorstroomassessment is ontwikkeld door de Hogeschool van Amsterdam, ROC van Amsterdam en ROC Flevoland. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Ilona Bonnema, projectleider doorstroomassessment mbo-hbo, Hogeschool van Amsterdam, afd. Instroommanagement, tel , i.bonnema@hva.nl

6 Ik had het gevoel dat ik nog niet uitgeleerd was. Het hbo biedt me meer mogelijkheden.

7 2 Waarom een mbo-hbo doorstroomassessment? Wist u dat intussen ongeveer een kwart van de instroom op het hbo uit mbo ers bestaat? En wist u dat meer dan de helft van de mbo-4 gediplomeerden direct of indirect naar een hbo-opleiding doorstroomt? Maar dat na één jaar gemiddeld rond de 30% weer uitvalt? Het ministerie van OC&W heeft voor 2010 de doelstelling geformuleerd om 50% van de jongeren te laten instromen in het hoger onderwijs. Deze groei zal met name uit het mbo moeten komen. De praktijk is dat het aantal doorstromers inderdaad groeit, maar dat te veel mbo ers met name in het eerste jaar van hun hbo-studie uitvallen. Eén van de oorzaken van deze uitval is dat zij de zwaarte van de opleiding onderschatten door te weinig zelfkennis. Het doorstroomassessment kan helpen de mbo er zicht te geven op zijn eigen capaciteiten en wat er op het hbo van hem verwacht wordt

8 Aanvankelijk miste ik de begeleiding die ik gewend was van het mbo. Ik had daar meer persoonlijk contact met de docenten. Op het hbo is het een stuk zelfstandiger.

9 3 Mbo ers succesvol in het hbo Wanneer is een mbo er geschikt voor het hbo? Wat is bepalend voor het studiesucces op het hbo? Dit blijkt in grote mate afhankelijk van de motivatie en de beheersing van een aantal algemene hbocompetenties. Daarom staan in het assessment de volgende competenties centraal: zelfreflectie probleemoplossend vermogen leervermogen communicatief vermogen Het hbo legt het accent op andere vaardigheden en vermogens dan het mbo. Mbo ers die aan een hbo-opleiding beginnen, hebben de verschillen met het mbo niet altijd tijdig in de gaten en hebben vaak geen idee welke competenties van belang zijn op het hbo. Door het assessment worden zij zich meer bewust van deze verschillen en het activeert hen om zich beter voor te bereiden op het hbo. mbo hbo laag abstractievermogen hoog abstractievermogen laag probleemoplossend vermogen hoog probleemoplossend vermogen leren van vaste procedures en creatieve probleemoplossingen routines in specifieke bedenken in uiteenlopende beroepscontexten beroepssituaties accent op leerresultaat accent op reflectie en leren leren weinig zelfsturing zelfstandig leren, plannen en veel zelfsturing

10 Bij het maken van tentamens op het hbo is het belangrijk dat je goed beargumenteert; je moet laten zien hoe je aan het antwoord gekomen bent.

11 4 Om wat voor soort assessment gaat het? Er is bewust gekozen voor een ontwikkelingsgericht assessment en niet voor een beoordelend assessment. Na afloop van het assessment weet de mbo er hoe hij zich verder kan ontwikkelen om succesvol te zijn op het hbo. Er is niet gekozen voor een beoordelend (summatief) assessment, want daarvan is de uitslag beslissend voor het vervolgtraject. Iedereen met een mbo niveau 4-diploma is immers toelaatbaar tot het hbo. De keuze voor een ontwikkelingsgericht (formatief) assessment komt overeen met het doel: inzicht geven in de beheersing van de hbo-competenties. Een ontwikkelingsgericht assessment levert als resultaat feedback op voor de deelnemer en geen bindend advies. Het geeft vooral richting aan het (bij)sturen van het leerproces en in dit geval tevens het keuzeproces van de mbo er. Een deelnemer kan hiervoor niet zakken. Het is zijn verantwoordelijkheid wat hij met de uitkomst van het assessment doet en welke stappen hij neemt

12 In het mbo geeft de docent duidelijk aan wat je moet weten voor de volgende les. Op het hbo moet je zelf een planning maken van je werkzaamheden voor het hele blok.

13 5 Wanneer zet u het mbo-hbo doorstroomassessment in? U kunt het doorstroomassessment optimaal benutten door het in te bedden in het (studie)loopbaantraject van de mbo er. Het assessment is het meest effectief als u het afneemt in het voorlaatste jaar op het mbo en koppelt aan andere keuzebegeleidingsen/of aansluitingsactiviteiten. Er is op het mbo over het algemeen nog geen sprake van een gestructureerd traject waarin de mbo er zich oriënteert op het hbo. Uit onderzoek (LICA, Duurzaamheid en versterking doorstroom mbo-hbo, 2006) blijkt dat de overeenkomst tussen de verwachtingen en de werkelijkheid van de hbo-studie sterk wordt verbeterd door een doorlopende studieloopbaanbegeleiding en de inzet van instrumenten als doorstroomportfolio, POP en assessment. Een oriëntatietraject gericht op het hbo zou kunnen zijn: peiling van hbo-ambitie oriëntatie op hbo-opleidingen en hbo-beroepenveld (o.m. door studievoorlichting en gastlessen waarin de verschillen tussen mbo en hbo centraal staan) doorstroomassessment doorstroomprogramma

14 Ik had van tevoren beter willen weten wat me te wachten stond. De open dag was niet informatief genoeg.

15 6 Waaruit bestaat het assessment? Het assessment bestaat uit een gesprek van drie kwartier over het portfolio dat de mbo er voor het assessment heeft gemaakt. Door middel van het portfolio laat de kandidaat zien in hoeverre hij de algemene hbo-competenties beheerst. Na het gesprek schrijft hij een kort reflectieverslag over hoe hij zelf het assessment heeft ervaren. Dat wordt meegenomen in de beoordeling. Om de mbo er te helpen zijn competenties in kaart te brengen, krijgt hij een zelfbeoordelingsformulier met gedragsindicatoren. Daarop kan hij aangeven waar in het portfolio de bewijzen te vinden zijn dat hij over genoemde competenties beschikt. Onderdelen van het portfolio zijn: curriculum vitae motivatiebrief zelfbeoordeling stageverslagen beoordelingen door derden overige school- of stageproducten U kunt het assessment zo samen stellen dat het past bij de doelgroep van uw opleiding. Optionele onderdelen van het assessment zijn een taal- en of rekentoets en een samenwerkingsopdracht

16 Op het mbo leer je de basiskennis van het vak. Op het hbo ga je dieper op de stof in. Je moet verbanden leggen en echt inzicht hebben in de stof.

17 7 Het portfoliogesprek Hoe krijg je als assessor een goed beeld van de deelnemer? Geeft het portfolio genoeg informatie? Tijdens het gesprek over het portfolio vormt de assessor zich een beeld van de kandidaat. Vaak levert dit gesprek veel aanvullende informatie op naast het ingeleverde portfolio. Het portfoliogesprek wordt gevoerd in de vorm van een criteriumgericht interview. Bij het gesprek gebruikt de assessor een inventarisatieformulier waarin hij noteert in hoeverre de mbo er aantoont over bepaalde competenties te beschikken. Het gaat hierbij om zichtbaar gedrag. Op basis hiervan schrijft de assessor een advies, waarin hij de mate van beheersing van elke competentie en de ontwikkelpunten aangeeft. Verder geeft de assessor een oordeel over de motivatie van de mbo er om op het hbo te gaan studeren

18 Ik wilde meer uitdaging en verantwoordelijkheid in mijn leven. Het hbo biedt mij meer mogelijkheden in werk, er is meer keuze en meer verantwoordelijkheid.

19 8 Wat levert het assessment de mbo er op? Na afloop van het assessment krijgt de mbo er een schriftelijk advies. Hiermee heeft hij handvatten voor de stappen die hij kan zetten om verder te werken aan zijn hbo-competenties. Zo vergroot hij zijn slaagkans op het hbo. De ervaring leert dat het samenstellen van het portfolio en het voeren van het gesprek de mbo er serieus laat nadenken over de keuze om wel of niet naar het hbo te gaan. Als het assessment is ingebed in een (studie)loopbaantraject, helpt het de kandidaat een bewuste keuze te maken voor het hbo. En zeker wanneer hij begeleid wordt bij het verder werken aan de voor hem relevante competenties, vergroot hij zijn kans op studiesucces. In een gesprek met de instroomcoördinator van de hbo-opleiding kunnen aan de hand van het portfolio mogelijke vrijstellingen worden besproken of juist de extra inspanningen die voor de studie noodzakelijk zijn

20 Op het hbo werk je aan problemen die je vaak met een groep moet oplossen. Dat kan op verschillende manieren en de uitkomst staat niet vast.

21 9 Zelf assessor worden? Wilt u zelf de assessments afnemen? Volg dan de assessorentraining bij het Centrum voor Nascholing Amsterdam. Tijdens de training ontwikkelt u de basisbekwaamheden van een assessor. Aan bod komen onder meer de volgende vragen: Hoe beoordeelt u iemands portfolio? Hoe voert u een criteriumgericht interview? Wat zijn uw eigen valkuilen en blinde vlekken tijdens het beoordelingsproces? U ervaart zelf hoe het is om een portfolio te maken en daarop beoordeeld te worden. Hoe toont en verantwoordt u aan een ander dat u competent bent als assessor? Welke bewijzen selecteert u daarvoor in het portfolio? Voor meer informatie over de training: Centrum voor Nascholing Amsterdam team HO tel

22 Het is heel belangrijk dat je gemotiveerd voor een hbo-opleiding kiest. Laat je niet leiden door klasgenoten of studieverkortingen.

23 10 Hoe nu aan de slag met het mbo-hbo doorstroomassessment? Wilt u bijdragen aan een bewuste keuze van mbo ers voor het hbo? Al het materiaal dat is ontwikkeld voor het assessment is beschikbaar op internet. Dit kunt u naar eigen inzicht aanpassen en inzetten. Als u liever het assessment door de HvA wilt laten organiseren, kunt u via onderstaande website contact opnemen met de afdeling Instroommanagement. Op is het volgende materiaal te downloaden: PowerPoint voorlichtingsbijeenkomst voor de mbo ers Handleiding Zelfbeoordelingsformulier Inventarisatieformulier Feedbackformulier Reflectieformulier Beoordelingsformulier POP-formulier Draaiboek voorbereiding en afname assessment Instructie asessoren Evaluatieformulier assessoren Evaluatieformulier deelnemers

24 Op het hbo ga je niet direct werken aan een oplossing, maar bedenk je eerst waarom je iets doet, en op welke manier je het aan gaat pakken.