PWO: De rol van de vroedvrouw bij prenatale screening en diagnostiek

Transcriptie

1 PWO: De rol van de vroedvro bij prenatale screening en diagnostiek Vroedkunde Limburg 1

2 Achtergrond Prenatale screening en diagnostiek wordt routine in zwangerschapsopvolging o Psychologische stress o Complexe testresultaten o Informed consent? o Grote verschillen in kwaliteit van counseling (Helsen, S.,2008; Green, J.M., Hewison, J., Bekker, H.M., Bryant L.D., Cuckle, H.S, 2004; Skari et al., 2006; Favre et al., 2007; van den Berg, M. et al, 2005) Midwifery led care (Hatem, M., Sandall, J., Devane, D., Soltani, H., Gates, S., 2008) 2

3 Hypothese vroedvroen kunnen een belangrijke rol spelen in de counseling bij prenatale screening en diagnostiek 3

4 Onderzoeksvragen 1. Welke rol zien vroedvroen voor zichzelf weggelegd bij de begeleiding van zwangere vroen en koppels in de context van prenatale screening en diagnostiek? 2. a. Welke competenties benoemen vroedvroen als noodzakelijk om de counseling bij prenatale screening en diagnostiek op te nemen? b. Welke van die nodige competenties zijn onvoldoende verworven volgens de bevraagde vroedvroen? 3. Welke rol zien gynaecologen, zorgmanagers, vertegenwoordigers van de beroepsverenigingen en vroedvroopleidingen weggelegd voor vroedvroen in de context van prenatale screening en diagnostiek? 4. Welke vorm is geschikt voor en welke inhouden zijn noodzakelijk in een vormingspakket omtrent counseling bij prenatale screening en diagnostiek voor vroedvroen? 4

5 Partners Wetenschappelijke partners o em.prof.dr. Mieke Grypdonck - UGent o prof.dr. Wilfried Gyselaers - UHasselt Partners uit het werkveld o ZOL: Ziekenhuis Oost Limburg o MZNL: Mariaziekenhuis Noord Limburg o crz: centrum voor relatievorming en zwangerschapsproblemen Stuurgroepleden 5

6 Methodologie Literatuuronderzoek Focusgroepen bij vroedvroen Semigestructureerde interviews o Bij vroedvroen o Bij sleutelfiguren uit het werkveld Action Research: ontwikkeling vormingspakket 6

7 Resultaten: literatuuronderzoek Beperkte literatuur over de rol van de vroedvro o Geen verschil in uptake wanneer vroedvro counselt o Vroedvroen ontlasten arts door counseling op zich te nemen o Vroedvroen zijn sleutelfiguren in educatie van de zwangere o Nood aan opleiding/ bijscholing genetica Risicocommunicatie training in counselen (Benjamin, C.M. et al., 2009; McNeill, J. and Alderdice, F., 2009; Widlund, K. F., Gunnarsson, C., Nordin, K., and Hansson, M. G., 2009; Williams, C., Alderson, P., and Farsides, B., 2002; Sahin, N. H. and Gungor, I., 2008; Skirton, H. and Barr, O., 2010; Gidiri, M., McFarlane, J., Holding, S., Morgan, R. J., and Lindow, S. W., 2007; Ekelin, M. and Crang-Svalenius, E., 2004 ) 7

8 Resultaten: focusgroepen Globale analyse o Vroedvro tast haar plaats af tov andere disciplines Artsen: o hebben andere eindverantwoordelijkheid o delen resultaten mee o beperkter in tijd o drempel om vragen te stellen Psychologen: counselen is geen therapie Sociale dienst => plaats kennen in het team, doorverwijzen, kunnen afronden o Meerwaarde in de begeleiding zowel voor ouders als voor andere professionals 8

9 Resultaten: focusgroepen Globale analyse VROEDVROUW o als referentiepersoon facilitator - vertroensband o continuïteit informatie - communicatie o voorwaarden: tijd krijgen up to date blijven o neutrale, respectvolle en open houding o ziet het als haar TAAK dat de keuze overwogen is. Ze voelt zich betrokken bij het ganse proces vanaf screening tot een eventuele zwangerschapsafbreking. o wil graag vorming op maat 9

10 10

11 VORMINGSPAKKET Ontwikkeld door Vroedkunde Limburg i.s.m. crz Op basis van: - Literatuuronderzoek - Globale analyse eerste focusgroepen (Van Den Bogerd, H.) - Gelijkaardige vorming in: Londen (ARC, Antenatal Results & Choices) Nederland (Verloskunde Academie Maastricht) 11

12 Doelstellingen ALGEMEEN Vroedvroen kennen prenatale screenings- en diagnostische technieken en kunnen deze uitleggen aan zwangere vroen en hun partner Vroedvroen reflecteren over de ethische aspecten van prenatale diagnostiek Vroedvroen kunnen koppels ondersteunen en counselen naar een informed consent en dit zowel voor prenatale screening, prenatale diagnostiek als in de nazorg na een diagnose 12

13 vorming voor vroedvroen: counseling bij prenatale screening en diagnostiek basisconcept counseling medische aspecten 1. genetica en diagnostische technieken risicocommunicatie en risicoperceptie informed consent ethiek slecht nies gesprek Beslissingsproces medische aspecten 2. screening en screeningsresultaten opvang na een infauste diagnose 13

14 Praktisch Twee vormingsdagen (tot. 15 uur) In eigen ziekenhuis Lesgevers: Sindy Helsen, prof. Dr. I. Witters, prof. Dr. W. Gyselaers, Katrien Ruytjens MEDISCHE KENNIS - COUNSELING Uitgebreide syllabus Oefeningen - rollenspelen 14

15 Evaluatie Persoonlijk werkboek deelnemers Online vragenlijst inhoudsanalyse Kwantitatieve verwerking Interviews (steekproef) inhoudsanalyse Effectmeting Self assessment na 4 maanden inhoudsanalyse 15

16 Try out Februari 2012: Ziekenhuis Oost-Limburg Genk Maart 2012: Mariaziekenhuis Overpelt Eerste resultaten 16

17 Toekomst Afgewerkt vormingspakket: aanbod in Vlaamse Ziekenhuizen Resultaten onderzoek: publicatie Noteer alvast: SYMPOSIUM counseling bij prenatale screening en diagnostiek VOORJAAR 2013! 17

18 Katrien Ruytjens Heleen Van Den Bogerd Contact 18

19 Literatuur Benjamin, C. M., Anionwu, E. N., Kristoffersson, U., ten Kate, L. P., Plass, A. M. C, Nippert, I. et al. (2009). Educational priorities and current involvement in genetic practice: a survey of midwives in the Netherlands, UK and Sweden. Midwifery, 25, Favre, R., Duchange, N., Vayssière C., Kohler, M., Bouffard, N., Hunsinger, M.-C., Kohler, A., e.a. (2007). How important is consent in maternal serum screening for Down syndrome in France? Information and consent evaluation in maternal serum screening for Down Syndrome: a French Study. Prenatal Diagnosis, vol. 27(3), pp Gidiri, M., McFarlane, J., Holding, S., Morgan, R. J., and Lindow, S. W. (2007). Uptake of invasive testing following a positive triple test for Down's syndrome. Are midwives different counsellors compared with obstetricians? Journal of Obstetrics and Gynaecology, 27 (2), Green, J.M., Hewison, J., Bekker, H.M., Bryant L.D., Cuckle, H.S. (2004). Psychosocial aspects of genetic screening of pregnant women and newborns: a systematic review. Health Technology Assessment 2004(8), pp Hatem, M., Sandall, J., Devane, D., Soltani, H., Gates, S.,(2008) Midwife-led versus other models of care for childbearing women. Cochrane Database of Systematic Reviews, 4. Art. No.: CD Helsen, S. (2008), Prenatale screening naar het syndroom van Down en neurale buisdefecten: de praktijk vandaag in Vlaanderen. Leuven, crz-rapport (in opdracht Vlaamse Gemeenschap). McNeill, J. and Alderdice, F. (2009). Exploring the perspective of midwives involved in offering serum screening for Down's syndrome in Northern Ireland. Journal of Clinical Nursing, 18, Sahin, N. H. and Gungor, I. (2008). Congetinatl anomalies: parents' anxiety and women's concerns before prenatal testing and women's opinions towards the risk factorz. Journal of Clinical Nursing, 17 (6), Skirton, H. and Barr, O. (2010). Antenatal screening and informed choice: a cross-sectional survey of parents and professionals. Midwifery, 26, van den Berg, M., Timmermans, D. R. M., Kleinveld, J. H., Garcia, E., van Vugt, J. M. G., and van der Wall, G. (2005). Accepting or declining the offer of prenatal screening for congenital defects: test uptake and women's reasons. Prenatal Diagnosis, 25, Widlund, K. F., Gunnarsson, C., Nordin, K., and Hansson, M. G. (2009). Pregnant women are satisfied with the information they receive about prenatal diagnosis, but are their decisions well informed? Acta Obstetricia et Gynecologica, 88,