Jaarverslag Bernhoven

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Bernhoven

2 JAARVERSLAG 2013 BERNHOVEN INLEIDING ALGEMENE INFORMATIE IDENTIFICATIEGEGEVENS STRUCTUUR VAN HET CONCERN Juridische structuur Besturingsmodel Toelating Organigram MEDEZEGGENSCHAPSTRUCTUUR UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGGEVING MISSIE, VISIE, KERNWAARDEN, BRANDSTATEMENT BELEIDSDOELSTELLINGEN MEERJARENBELEID EN BELEID ORGANISATIE Governance Project Droom NIEUWBOUW Ingebruikname nieuwbouw Officiële opening nieuwbouw Realisatie polikliniek Oss en Veghel Realisatie Spoedpost MENSGERICHT ZIEKENHUIS Faciliteit Consultomgeving Informatievoorziening Nieuw voedingsconcept Meer tijd voor zorg Cultuur Gastvrijheidprogramma Overige initiatieven KWALITEIT EN VEILIGHEID Kwaliteitsstructuur NIAZ-accreditatie Indicatoren en VMS-thema's HSMR Keurmerken Externe benchmarking Incidenten Calamiteiten Klachten Risicomanagement Integrale planning Onderwerpen Vereniging Medische Staf Klantgerichtheid

3 PPP-zorg (Patiënt Perception Program) Verkorting wacht- en doorlooptijden Nieuw kwaliteitsmanagementsysteem ACTUELE ONTWIKKELINGEN MET BETREKKING TOT DE ZORG IN BERNHOVEN ICT Vernieuwing en uitbreiding ICT-infrastructuur Bedside-terminal Werkplekconcept IT-beheerorganisatie Papierloos werken PERSONEEL & ORGANISATIE Digitalisering Blauwdruk Medewerkertevredenheidsonderzoek Doorlopend sociaal plan Werken, Leren en Mobiliteit Bernhoven Vitaal Vertrouwenspersoon en klachtencommissie personeel KENGETALLEN FINANCIEEL BELEID SAMENWERKING Bernhoven Diagnostisch Centrum Udens Duyn Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen: BeterDichtbij polis Dialysecentrum Ravenstein ZANOB Eerste lijn Andere partners Vereniging Samen in Zorg Gemeenten COMMERCIËLE ZAKEN Inkoop en inkoopalliantie ziekenhuizen Marktinformatie en zorgverzekeraars Patiënt Service Communicatie GOVERNANCE RAAD VAN BESTUUR RAAD VAN TOEZICHT Werkwijze Raad van Toezicht Focus Commissies Raad van Toezicht Informatievoorziening en overleg met gremia Samenstelling Raad van Toezicht Bezoldiging MEDISCHE STAF Samenstelling bestuur Vereniging Medische Staf Ambitie CLIËNTENRAAD ONDERNEMINGSRAAD

4 3.6 RVE-RAAD VERPLEEGKUNDIG PLATFORM BEDRIJFSVOERING P & C-CYCLUS INTERNE BEHEERSING Financiële verantwoording Fraudebeleid F & I RISICOMANAGEMENT MAATSCHAPPELIJKE ASPECTEN VAN ONDERNEMEN FINANCIËLE INFORMATIE FINANCIËLE INFORMATIE Investeringen en financiering Kengetallen ONTWIKKELINGEN Transitiebedrag Zelfonderzoek Continuïteit RISICO'S EN ONZEKERHEDEN RISICO'S FINANCIËLE RISICO'S Liquiditeit en cash flow Garantieregeling kapitaallasten Financiële instrumenten Verkoop oudbouw Veghel Bijzondere risico's Alert NIET-FINANCIËLE RISICO'S Niet naleven relevante wet- en regelgeving/datalek en schending privacy Adherentieverlies Discontinuïteit IT-systemen/medische technologie Ontbreken toereikende stuurinformatie Contracteerbeleid Ontoereikende specifieke expertise/expertontwikkeling Toegangsbeveiliging TOEKOMSTPARAGRAAF INTEGRALE BEKOSTIGING EN DROOM TOELICHTING BEGROTING BIJLAGE 1 PRODUCTIE BIJLAGE 2 NEVENFUNCTIES RAAD VAN BESTUUR BIJLAGE 3 NEVENFUNCTIES RAAD VAN TOEZICHT

5 Inleiding Door ontwikkelingen als onder andere de invoering van prestatiebekostiging en DBC's op weg naar Transparantie (DOT), de daarmee samenhangende transitieafspraken, alsmede de nieuwe vormen van contractafspraken tussen verzekeraars en aanbieders, is de verantwoording over de jaren 2012 en 2013 voor de ziekenhuissector relatief ingewikkeld geworden. De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants heeft geconstateerd dat de verantwoorde omzetcijfers hierdoor nog te veel onzekerheden bevatten. De problematiek met betrekking tot de jaarrekening 2013 heeft grofweg twee aspecten: het transitiebedrag 2012 en 2013 alsmede onduidelijkheid omtrent de declaratie en registratieregelgeving. Om deze reden heeft de Minister uitstel tot indiening van de jaarrekening 2013 verleend tot 15 december Instellingen, medisch specialisten en zorgverzekeraars hebben gezamenlijk een controle- en onderzoeksprotocol opgesteld op basis waarvan instellingen een gedegen aanvullend onderzoek hebben uitgevoerd naar de declaraties over 2012 en De Raad van Bestuur en Raad van Toezicht hebben in juni 2014 besloten een voorlopig maatschappelijk jaarverslag 2013 te publiceren zodat over de activiteiten aan stakeholders verantwoording afgelegd kan worden. Gelet op de onzekerheid omtrent de omvang van het transitiebedrag voor 2012 en 2013 heeft Bernhoven nader uitstel van de Inspectie verkregen van indiening van de jaarrekening tot 1 april Het jaarverslag 2013 is met de jaarrekening 2013 definitief vastgesteld door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Het gepubliceerde voorlopige jaarverslag 2013 van juni 2014 is daarbij minimaal aangepast aan de ontwikkelingen na juni Het jaarverslag geeft een goede en transparante terugblik over het jaar 2013 en inmiddels wordt al volop gewerkt aan het jaarverslag 2014 dat naar verwachting eind april 2015 gereed zal zijn. Het jaar 2013 was een bijzonder jaar voor Bernhoven. Het jaar had niet voor niets als motto: 'Sturen op de toekomst'. Het eerste kwartaal heeft vooral in het teken gestaan van de organisatiegereedheid ten behoeve van de verhuizing naar en ingebruikname van het nieuwe ziekenhuis in Uden. Dankzij de inzet van velen hebben we het prachtige functionele gebouw 1 april in gebruik genomen vergezeld van een nieuwe huisstijl. Tijdens de verhuizing is de kwaliteit en veiligheid van de zorg op geen enkel moment in geding geweest. Het binnen brengen van de eerste patiënt was een bijzonder moment. Evenals de officiële opening en feestweek in oktober. Het tweede kwartaal heeft Bernhoven vooral ingezet op het bestendigen van de nieuwe werkwijzen. Tevens is een start gemaakt met verschillende projecten en activiteiten gericht op de toekomst. Een bijzondere mijlpaal is de ondertekening in juni van het convenant met CZ welk een meerjarig kader geeft voor het uitvoeren van project Droom. Bernhoven wil een eigentijds ziekenhuis zijn dat in lijn met de nationale agenda betaalbare, toegankelijke en kwalitatief goede zorg biedt. Een voor het verzorgingsgebied passend hoogwaardig zorgaanbod met een substantieel verbeterde kostenstructuur en onderdeel van een strategisch zorgnetwerk. In 2014 is het gezamenlijke project feitelijk van start gegaan en zal resulteren in de gewenste positionering en inrichting van het toekomstige Bernhoven. Nadat in 2012 de implementatie van de RVE-structuur in de organisatie is afgerond, heeft Bernhoven in de tweede helft van 2013 ingezet op een wijziging van de besturingsstructuur en governance gericht op de toekomst. Belangrijke uitgangspunten daarbij waren: de patiënt voorop, de dokter in 'the lead' en gelijkgerichtheid van belangen tussen dokters en ziekenhuisorganisatie. Een belangrijke wijziging per 1 januari 2014 is de aansturing van de 5

6 zorginhoudelijke eenheden door parttime medisch directeuren en een medisch specialist als medisch leider van de afdeling Kwaliteit & Veiligheid. Op het gebied van kwaliteit is gestart met 'meer tijd voor zorg'. Dit op lean-principes gebaseerde programma dient te bereiken dat substantieel meer tijd aan zorg wordt besteed. Vermeldenswaardig in het kader van kwaliteit is de stijging van Bernhoven in de AD-top 100 naar de 17de plaats en het HSMR-cijfer (80) dat ruim onder het landelijk gemiddelde lag. Beide resultaten zijn het gevolg van consequente aandacht voor kwaliteit en verbeterprocessen. Door de organisatie is verder hard gewerkt om de bij de eind 2012 verkregen NIAZ-certificering nog overgebleven verbeterpunten te implementeren. Eind 2014 is de voorbereiding voor een accreditatie in april 2016 opgepakt, aan de hand van de nieuwe Qmentum-norm. Het jaar 2014 heeft in het teken van verdere transitie gestaan. Bijvoorbeeld in de voorbereiding op de invoering van de integrale bekostiging per De stafmaatschap van vrijgevestigd medisch specialisten heeft in anticipatie hierop in 2013 al een in- en uitverdienregeling op organisatieniveau vastgesteld ter vervanging van de goodwillregeling op maatschapniveau. In het jaarverslag 2014 zal nader verslag worden gedaan over de resultaten die Bernhoven op dit vlak heeft bereikt. Een grote meerderheid van de medisch specialisten heeft er voor gekozen om in loondienst van het ziekenhuis te treden. Een zeer bijzonder en heuglijk gegeven en faciliterend om de beoogde resultaten van project Droom (zie paragraaf 2.2.2) te realiseren. De continue druk op de bekostiging in de zorg blijft een belangrijk gegeven en noodzaakt tot verdere kostenbeheersing en een efficiënte bedrijfsvoering. In dit kader is in 2013 mede door het fysieke samengaan van twee locaties (Oss en Veghel) naar één (Uden), al een reductie in formatie gerealiseerd. Bernhoven kenmerkt zich door een groot wederzijds vertrouwen van de organisatie en de medische staf, waardoor grote stappen voorwaarts zijn gezet en met het voortvarend ingezette transitieproces resultaten geboekt gaan worden. Een in 2014 door het gehele management en vrijwel alle medisch specialisten gevolgd leiderschap- en cultuurprogramma heeft dit vertrouwen nog verder vergroot en een nog beter werkklimaat bewerkstelligd. Juist dit gegeven stelt Bernhoven in staat in 2016 het meest mensgerichte ziekenhuis te zijn! P. Bennemeer R. van Zijl Algemeen directeur voorzitter Raad van Toezicht Uden, 23 maart

7 1 Algemene informatie 1.1 Identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon Stichting ziekenhuis Bernhoven Adres: Nistelrodeseweg 10 Postcode: 5406 PT Plaats: Uden Telefoonnummer: Identificatienummer: NZa Nummer Kamer van Koophandel: adres: Internetpagina: Tot de Stichting ziekenhuis Bernhoven behoren tevens: Stichting Diagnostisch Centrum en Trombosedienst ziekenhuis Bernhoven Nummer Kamer van Koophandel: Stichting Zelfstandig Behandelcentrum Bernhoven Nummer Kamer van Koophandel: Structuur van het concern Juridische structuur De zorginstellingen Stichting ziekenhuis Bernhoven, Stichting Diagnostisch Centrum & Trombosedienst ziekenhuis Bernhoven en Stichting Zelfstandig Behandelcentrum Bernhoven behoren tot het concern Stichting ziekenhuis Bernhoven. Aan het hoofd van deze groep staat Stichting ziekenhuis Bernhoven te Bernheze. Ziekenhuis Bernhoven exploiteerde tot 1 april 2013 twee locaties in Oss en Veghel. Vanaf 1 april 2013 is Bernhoven operationeel op één locatie in Uden. De jaarrekeningen van de genoemde zorginstellingen zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van het concern Stichting ziekenhuis Bernhoven te Bernheze Besturingsmodel De besturing van ziekenhuis Bernhoven vindt plaats volgens het raad van toezicht/raad van bestuur model (two tier-model). De taken en bevoegdheden van de toezichthouders zijn geborgd in statuten. In het jaar 2013 is een gewijzigde invulling gegeven aan het besturingsmodel dat per 1 januari 2014 is geïmplementeerd. In paragraaf is het nieuwe model nader toegelicht Toelating Bernhoven beschikt over een toelating (met bouw) als instelling voor medisch specialistische zorg. Een overzicht van de productie alsmede van de specialismen die worden aangeboden zijn in bijlage 1 opgenomen. 7

8 1.2.4 Organigram Bernhoven was in 2013 als weergegeven in het onderstaande schema georganiseerd. 1.3 Medezeggenschapstructuur De wettelijke medezeggenschap van zowel cliënten/patiënten als van medewerkers wordt vormgegeven op concernniveau. Bernhoven kent een cliëntenraad (CR) en een ondernemingsraad (OR). De bevoegdheden van de cliëntenraad en de ondernemingsraad zijn afgeleid van respectievelijk de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen en de Wet op de Ondernemingsraden. 1.4 Uitgangspunten van de verslaggeving Het jaarverslag 2013 is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van het directiecomité (per 1 januari 2014 functioneel). Waar mogelijk is aansluiting gezocht met bestaande documenten zoals de financiële jaarrekening. Het jaarverslag doet verslag over de twee locaties tot 1 april 2013, Oss en Veghel en per 1 april 2013 over de nieuwe locatie te Uden. Ook wordt verslag gedaan over het Diagnostisch Centrum ziekenhuis Bernhoven & Trombosedienst ziekenhuis Bernhoven en het Zelfstandig Behandelcentrum, die beiden deel uitmaken van het concern Stichting ziekenhuis Bernhoven. De jaarverslagen van de Vereniging Medische Staf, de ondernemingsraad, de cliëntenraad, het verpleegkundig platform en diverse operationele commissies zijn in het jaarverslag verwerkt. Enkele van deze gremia zullen door middel van het eigen jaarverslag verantwoording afleggen aan de voor hen relevante stakeholders. Het jaarverslag 2013 overlapt voor een klein gedeelte het jaardocument Het directiecomité en de Raad van Toezicht leggen met dit jaarverslag verantwoording af over het gevoerde beleid in 2013 aan de diverse stakeholders. 8

9 1.5 Missie, visie, kernwaarden, brandstatement Missie In 2010 heeft een heroverweging van de missie plaatsgevonden. De missie van Bernhoven is: Samen eigentijds de allerbeste zorg bieden. Doelstelling/kernactiviteit Bernhoven is een algemeen ziekenhuis. De kernactiviteit is het leveren van met name algemene ziekenhuiszorg in de regio. Een compleet overzicht van de specialismen is te vinden in bijlage 1. Visie Bernhoven wil in 2016 het meest mensgerichte ziekenhuis zijn. Kernwaarden Al enige jaren wordt zorg verleend volgens de breed gedragen kernwaarden: Met passie, Met aandacht, Professioneel en Ondernemend. Brandstatement Natuurlijk Bernhoven In 2012 heeft Bernhoven naast een nieuw logo en huisstijl een brandstatement gedefinieerd: Natuurlijk Bernhoven. Natuurlijk beter Wij zijn een eigentijds algemeen ziekenhuis waar veiligheid en kwaliteit voorop staan. Onze artsen en verpleegkundigen bieden kwalitatief goede en veilige medische zorg. Wat we doen, doen we goed. We werken daarbij nauw samen met huisartsen en andere zorgpartners die, als het nodig is, de zorg overnemen of aanvullen. Zo zijn we altijd voorbereid op de zorg en de gezondheid van overmorgen. Natuurlijk gastvrij Bernhoven is in 2016 het meest mensgerichte ziekenhuis. Waar zowel patiënten als medewerkers centraal staan. Zo voegen we onze diensten naar de wensen van onze mensen en hun dierbaren. Want we weten dat de manier waarop je wordt behandeld mede bepaalt hoe je je voelt. Een goede bejegening draagt bij aan het persoonlijk welbevinden. Bernhoven is niet alleen een ziekenhuis voor zieke mensen. We willen meer zijn, we geven voorlichting over ziekten en aandoeningen, we zijn een ontmoetingsplek voor lotgenoten en bieden gelegenheid om gezond te eten en te drinken en nog veel meer. Natuurlijk inspirerend Bernhoven heeft de ambitie dat zorg voor iedereen in Noordoost-Brabant dichtbij is. Op de locatie Oss is een poliklinisch diagnostisch centrum ingericht voor met name onze chronische en oudere patiënten. In Uden, midden in natuurgebied de Maashorst, staat de hoofdlocatie van Bernhoven. Op deze locatie maken we de schoonheid van de natuur tastbaar en creëren een 'healing environment'. Wij geloven dat deze unieke locatie bijdraagt aan het welzijn van onze patiënten. 9

10 2 Beleidsdoelstellingen 2.1 Meerjarenbeleid en beleid 2013 Meerjarenbeleid In 2016 staat Bernhoven landelijk bekend als het meest mensgerichte ziekenhuis. Deze ambitieuze visie is opgebouwd uit vijf beleidsthema's. Deze thema's bepalen de focus voor de komende beleidsperiode en worden in de komende jaren nader ingevuld. De beleidsthema's zijn: 1. Mensgericht ziekenhuis 2. Kwaliteit en Veiligheid 3. Organisatie en Nieuwbouw 4. Medische focus 5. Integrale zorg Beleid 2013 Het jaarplan 2013 met als motto: Sturen op de toekomst, stond vooral in het teken van een verantwoorde en veilige ingebruikname van de centrale nieuwbouw op de locatie Uden. Na de feitelijke ingebruikname was voorzien dat 2013 vooral in het teken zou staan van het bestendigen van de nieuwe werkwijzen. Kijkend naar het ziekenhuisbeleidskader betekent dit dat de focus in 2013 als voorgenomen, heeft gelegen op onder andere het thema Organisatie & nieuwbouw. Uit het jaarverslag zal blijken dat ook op de andere thema's veel bereikt is. In de navolgende paragrafen wordt verslag gedaan ten aanzien van de verschillende beleidsterreinen dan wel thema's. 2.2 Organisatie Governance Een voornemen in 2013 was een visie inzake de bestuurlijke structuur verder uit te werken. Niet alleen een visie is uitgewerkt maar het besturingsmodel is met ingang van 1 januari 2014 ook daadwerkelijk gewijzigd. De dynamische externe en interne omgeving vraagt om een organisatie die flexibel en anticiperend kan acteren alsmede toekomstbestendig is. Belangrijke uitgangspunten bij de wijziging van het besturingsmodel zijn de patiënt, gelijkgerichtheid van belangen in de organisatie door het opheffen van dualiteit waardoor een betere beheersing van de complexiteit mogelijk is, de 'dokter in the lead' en het doorontwikkelen van de RVE-structuur. Andere drivers zijn slagvaardige, kwalitatieve en gedragen besluitvorming. Een en ander heeft geleid tot een model waarbij de dagelijkse besturing van de organisatie per 1 januari 2014 ligt in handen van een directiecomité bestaande uit verschillende directeuren onder voorzitterschap van een algemeen directeur. Een en ander is geregeld in een door de Raad van Toezicht goedgekeurd directiereglement. Twee medisch directeuren sturen met ingang van 1 januari 2014 parttime de zorginhoudelijke RVE/VE's aan. De 10

11 medische beroepsbeoefenaren zijn leidend ten aanzien van de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Tevens is een medisch specialist benoemd als medisch leider Kwaliteit en Veiligheid (parttime). Ter bevordering van de kwaliteit van de patiëntenzorg en de professionele kwaliteit wordt een platform ingericht. De voorzitter van dit platform is de (parttime) medisch leider Kwaliteit en Veiligheid. De Vereniging Medische Staf wordt omgevormd naar een Kwaliteitsplatform nu de bestuurlijke en vertegenwoordigende verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden in de staande organisatie zijn belegd en geborgd. Het Kwaliteitsplatform stelt zich ten doel de professionele kwaliteit van de medisch specialisten en de zorg te bevorderen. De nieuwe besturingsstructuur voldoet aan de Zorgbrede Governancecode De besturen van de Vereniging Medische Staf en de Stafmaatschap alsmede de Raad van Toezicht zijn nauw betrokken geweest bij de uitwerking van het model en de benodigde besluitvorming om een en ander te kunnen realiseren. De ondernemingsraad en de cliëntenraad zijn regelmatig geïnformeerd en in de gelegenheid gesteld hun wettelijk adviesrecht op de relevante punten uit te oefenen Project Droom In december 2011 zijn CZ en Bernhoven overeengekomen om voor de regio Noord-Brabant de verwachte zorgvraag voor het jaar 2020 in kaart te brengen. Dit is gedaan vanuit twee perspectieven de vraagzijde (zorgconsument) en de aanbodzijde (bestaande ziekenhuizen). Het in kaart brengen is in samenwerking met KPMG Plexus gedaan en verwoord in een vertrouwelijk rapport wat in maart aan beide opdrachtgevers is gepresenteerd. Aan de hand van dit rapport is door beide partijen besloten om via een intensieve samenwerking een verdere uitwerking en invulling van Project Droom na te streven. Bernhoven wil een eigentijds ziekenhuis zijn dat in lijn met de nationale agenda betaalbare, toegankelijke en kwalitatieve zorg biedt. Een voor het verzorgingsgebied passend hoogwaardig zorgaanbod met een substantieel verbeterde kostenstructuur en onderdeel van een strategisch zorgnetwerk. In 2013 zijn in een convenant tussen Bernhoven en CZ de randvoorwaarden gecreëerd om per 1 januari 2014 daadwerkelijk van start te gaan met het project. Beide organisaties profiteren van de samenwerking waarin zorgverbetering en schadelastreductie samen gaan. In 2014 is het gezamenlijke project van start gegaan en zal resulteren in de gewenste positionering en inrichting van het toekomstige Bernhoven. Daarbij koppelt Bernhoven kwaliteitsverbetering aan volumereductie. Het nieuwe zorgmodel berust op vier pijlers, te weten acute zorg, diagnose en indicatiestelling, chronische zorg en interventie zorgstraten. In december 2014 heeft Bernhoven een speciale brochure uitgegeven over het project Droom. Eind 2014 zijn er van over de honderd initiatieven, 28 initiatieven geprioriteerd om in de eerste fase mee te starten. Per 2015 zal een programmabureau worden ingericht om de implementatie van het project Droom te bewerkstelligen. 11

12 2.3 Nieuwbouw Ingebruikname nieuwbouw Eind maart 2013 heeft Bernhoven de locaties Oss en Veghel verlaten om haar intrek te nemen in een nieuw gebouw te Uden. Op 2 april 2013 heeft Bernhoven zijn deuren in Uden geopend. De verhuizing naar en de ingebruikname van het nieuwe ziekenhuis zijn naar tevredenheid verlopen, conform het in de voorbereidingsfase vastgestelde plan. Op geen enkele wijze zijn patiëntveiligheid, kwaliteit en continuïteit van zorg gedurende het proces van verhuizing en ingebruikname in gevaar geweest. 54 patiënten zijn van de oude vestigingen naar Uden getransporteerd. Grote tevredenheid bestaat voor de sfeer in en de uitstraling in en van het nieuwe gebouw. De functionaliteit van het gebouw wordt positief gewaardeerd. In het kader van de ingebruikname van de nieuwbouw zijn voor ingrijpende wijzigingen prospectieve risicoanalyses uitgevoerd. Protocollen zijn aangepast en zorgpaden (her)ontwikkeld Officiële opening nieuwbouw De feestweek ter gelegenheid van de officiële opening werd op 26 oktober 2013 gestart met een open dag. Maar liefst 6100 bezoekers kwamen een kijkje nemen in het nieuwe ziekenhuis. Op dinsdag 29 oktober vond een sportief evenement plaats voor de medisch specialisten en de huisartsen uit de regio. 61 huisartsen en 79 medisch specialisten van Bernhoven hebben hieraan deelgenomen. Vanwege het succes zal het evenement op reguliere basis georganiseerd worden. Op 31 oktober 2013 is de nieuwbouw formeel geopend. De dag startte met een congres. Het congres stond in het teken van de missie van Bernhoven: Samen Eigentijds de Beste Zorg. Vooraanstaande sprekers van verschillende invalshoeken (overheid, toezicht, zorgverzekeraar, de specialist, de huisarts en de patiënt) gaven hun beeld op de ontwikkelingen in de zorgsector. Na het congres werd het ziekenhuis formeel geopend door de Commissaris van de Koning van Noord-Brabant, de heer dr. W.B.H.J. van de Donk. Genodigden konden aansluitend tijdens een receptie het nieuwe ziekenhuis bekijken. Als sluitstuk was er vrijdag 1 november 2013 een spetterend personeelsfeest om de opening met de medewerkers te vieren Realisatie polikliniek Oss en Veghel In mei 2013 heeft Bernhoven de deuren geopend van het Poliklinisch Diagnostisch Centrum Bernhoven in Oss. In deze dependance verleent Bernhoven zorg aan de doelgroep chronisch zieken en ouderen. Onder het motto Oss van Morgen vindt op het voormalige terrein van Bernhoven een metamorfose plaats. Het terrein wordt getransformeerd tot een woon- en zorgpark met de voormalige kapel als centraal middelpunt van wat straks Park Zwanenberg heet. De polikliniek zal in 2016 verhuizen naar het te realiseren gezondheidscentrum in dit project. 12

13 In afwachting van het definitieve bestemmingsplan heeft Bernhoven in 2013 en 2014 nog geen invulling kunnen geven aan PDC Veghel Realisatie Spoedpost Nieuw in de regio is de realisatie van een Spoedpost door intensieve samenwerking tussen de huisartsenpost en de Spoedeisende hulp van Bernhoven. Met de gedeelde ingang is een nieuwe vorm van samenwerking en triage ingevoerd. De resultaten en de bevindingen van patiënten en professionals zijn zeer positief. 2.4 Mensgericht ziekenhuis Faciliteit Het nieuwe ziekenhuis biedt een patiëntvriendelijke en gastvrije omgeving voor patiënten. De nieuwbouw is een modern, goed geoutilleerd ziekenhuis in een functioneel en fraai gebouw in de inspirerende omgeving van de Maashorst. 60% van de kamers zijn eenpersoonskamers waarin een familielid kan blijven slapen, 40% zijn driepersoonskamers. Alle kamers zijn voorzien van eigen sanitair. Voor voorzieningen als radio/tv, internet, telefonie, maaltijdvoorzieningen en ziekenhuisinformatie kunnen patiënten gebruik maken van een bedside-terminal Consultomgeving Bernhoven heeft, met de verhuizing naar Uden, op een groot aantal poli's een nieuw polikliniek concept toegepast. Binnen dit concept komt de dokter naar de patiënt en vindt afhandeling plaats in één en dezelfde ruimte. De patiënt hoeft hierdoor niet meer te verplaatsen, en hoeft geen afspraak meer te maken aan de balie. Zo is er optimaal persoonlijk contact, en heeft de patiënt maximale privacy. De nieuwe werkwijze ondersteunt bij het minimaliseren van de wachttijden. In het derde kwartaal is vanuit patiëntgerichtheid besloten tot het invoeren van een avondpoli in de consultomgeving. In het voorjaar van 2014 zal geëvalueerd worden of dit initiatief structureel zal worden ingevoerd Informatievoorziening In 2013 heeft Patiënt Service (voorheen Klantcontact centrum) voor alle poliklinieken de initiële inkomende telefoongesprekken overgenomen. Beoogd wordt om een uniforme afhandeling van inkomende telefoongesprekken te garanderen. Patiënten kunnen via het klantcontactcentrum een afspraak maken. In 2014 kan de patiënt dit ook digitaal doen. In 2013 is maandelijks de 'Dokter op gehouden. In deze informatieve sessies voor patiënten wordt door medisch specialisten nadere informatie gegeven over bepaalde aandoeningen en het verloop van het behandelingstraject Nieuw voedingsconcept Sinds de nieuwbouw wordt er binnen Bernhoven een nieuw voedingsconcept voor patiënten en personeel door Hutten gehanteerd. Hutten verzorgt decentraal de voeding voor patiënten. Er is voor de patiënt veel keuzemogelijkheid en flexibiliteit waarbij gedurende de dag besteld kan worden. Hutten werkt met verse streekproducten van regionale boeren. 13

14 2.4.5 Meer tijd voor zorg Zo noemen we in Bernhoven het project Productieve Ward. Meer tijd voor zorg stimuleert medewerkers hun dagelijkse werk te herstructureren door er op een andere manier naar te kijken. Doel is om de balans in evenwicht te krijgen zodat minstens 50% van de dagelijkse werkzaamheden direct aan de patiënt besteed worden. Onze verpleegkundigen en specialisten streven naar goede kwaliteit van zorg. Goede zorg wordt in zijn algemeenheid door verpleegkundigen omschreven als het hebben van tijd en aandacht voor de patiënt. Dat sluit naadloos aan bij het streven van Bernhoven om in 2016 het meest mensgerichte ziekenhuis te zijn. Een aantal afdelingen is in september gestart met deze pilot Meer tijd voor zorg Cultuur Aan het cultuurproject Sterren laten stralen is in 2012 uiteindelijk geen verdere opvolging gegeven. In het kader van de realisatie naar het meest mensgerichte ziekenhuis is eind 2013 besloten tot een intensief leiderschap/cultuurprogramma voor alle medisch specialisten en het management van Bernhoven, te volgen in Deze training maakt het spreken van eenzelfde taal mogelijk, bevordert de alignement door de gehele organisatie en stelt de organisatie in staat een open en lerende cultuur te hebben. Het menselijke aspect staat hierbij voorop Gastvrijheidprogramma Mensgerichtheid betekent dat je oog hebt voor de behoeften, wensen en noden van de ander. Dit vormt de basis van een gastvrijheidprogramma waarvan de kick-off in het najaar van 2013 onder begeleiding van de manager Gastvrijheid heeft plaatsgevonden. Tijdens de werkoverlegmomenten van ieder team, ca. zeventig in totaal, is een presentatie gegeven en het gesprek gevoerd wat mensgerichtheid en gastvrijheid voor de medewerkers, specialisten en vrijwilligers binnen Bernhoven betekent. Ook is samenwerking gezocht met de Hoge Hotelschool Maastricht, de Hotelschool NHTV Breda en de organisatie Performance Solutions. De cliëntenraad participeert in dit project. De voorbereidingen in 2014 zullen leiden tot implementatie van het concept op (R)VE-niveau Overige initiatieven Realisatie kindertuin Op 6 november 2013 is de kindertuin bij het ziekenhuis geopend. Een initiatief dat mogelijk is gemaakt door de Stichting Vrienden van Bernhoven. Onder begeleiding kunnen kinderen opgenomen op de kinderafdeling, in de kindertuin spelen. Thema-audit mensgerichtheid Op 10 juni hebben personeel, bezoekers en patiënten meegewerkt aan deze audit. De mensvriendelijkheid, samenwerking, het mooie gebouw en de patiëntenkamers worden positief bevonden. Maar er zijn ook verbeterpunten aangegeven: de toegankelijkheid, het parkeren, wandelpaden, de wachttijden en de opslag van materialen. Verbetermaatregelen zijn in combinatie met de verbeterpunten die nog openstonden naar aanleiding van de NIAZcertificering eind 2012, opgepakt. 14

15 2.5 Kwaliteit en Veiligheid Kwaliteitsstructuur In 2013 werd oud-voorzitter van het bestuur VMS, M. Schenkels, staflid Kwaliteit & Veiligheid. Hij gaf, samen met de manager K&V invulling aan het beleid op het gebied van Kwaliteit & Veiligheid (K&V). Daarnaast is een Kwaliteitsraad ingesteld bestaande uit staflid K&V, manager K&V, drie medisch leiders, twee managers bedrijfsvoering, lid cliëntenraad en lid verpleegkundig platform. De Kwaliteitsraad zal het kwaliteitsbeleid voor Bernhoven uitzetten. In de uitvoering van het kwaliteitsbeleid zullen Expertgroepen daar waar nodig projecten oppakken en tot uitvoering brengen NIAZ-accreditatie Bernhoven is in september 2012 NIAZ-geaccrediteerd. De benoemde verbeterpunten zijn planmatig opgepakt en eind 2013 is de voortgangsrapportage per verbeterpunt aangeleverd aan het NIAZ. In het voorjaar van 2014 heeft een voortgangsaudit plaats gevonden. Daarnaast heeft Bernhoven besloten om per april 2016 de accreditatie aan de hand van de kwaliteitsnorm 3.0, een door NIAZ geïntroduceerd nieuw accreditatieprogramma genaamd Qmentum, te laten plaatsvinden Indicatoren en VMS-thema's De VE Kwaliteit & Veiligheid draagt zorg voor de aanlevering van de landelijke prestatieindicatoren, gebaseerd op de gestelde kwaliteitscriteria zoals ontwikkeld door de IGZ, ZiZo, VMS, zorgverzekeraars en wetenschappelijke verenigingen. Het sturen op interne en externe kwaliteitsindicatoren geschiedt via de SP&C cyclus. Het project Implementatie dashboard kwaliteitsindicatoren beoogt de actuele stand van elke indicator op elk gewenst moment weer te geven. Per 1 november 2013 is een eerste set aan indicatoren zichtbaar op het MIS dashboard. In 2014 wordt het dashboard verder uitgebreid. Tevens is er, specifiek voor de 10 veiligheidsthema's uit het VMS-programma, een VMS dashboard ontwikkeld HSMR De Hospital Standardized Mortality Ratio (HSMR) voor Bernhoven ligt in 2012 op 80. Over een periode van drie jaar ( ) bedraagt de HSMR voor Bernhoven 87. Hiermee zet de daling van HSMR van de afgelopen jaren door. De HSMR-scores worden door Bernhoven gepubliceerd op internet Keurmerken In 2013 heeft Bernhoven alle relevante keurmerken verlengd (zie internet: De dialyseafdeling en het laboratorium hebben in 2013 hun kwaliteitscertificaten, respectievelijk HKZ en CCKL, verlengd Externe benchmarking De onderzoeken door het AD en Elsevier zijn belangrijke externe benchmarking door de media. Het Elsevier onderzoek toont aan dat verdere verbetering mogelijk is op het terrein van multidisciplinair overleg, beschikbaarheid van faciliteiten en de informatievoorziening aan patiënten. Bernhoven scoort in 2013 een 17de positie in de AD Top 100 (ten opzichte van 44 in 2012). 15

16 2.5.7 Incidenten Het Veilig Incident Melden (VIM) is een van de onderdelen van het veiligheidsmanagementsysteem. Het melden van incidenten duidt op het risicobewustzijn en geeft inzicht in de veiligheidscultuur. De doelstelling van VIM is om door retrospectieve analyse zicht te krijgen in de oorzaken van onbedoelde gebeurtenissen, fouten en bijnafouten. Hierdoor kunnen processen verbeterd worden en herhaling van incidenten voorkomen. In Bernhoven heeft elke afdeling een eigen, decentrale incident commissie, het V-team. Deze teams analyseren de incidenten en stellen verbetermaatregelen in. Een coördinerende, faciliterende, en signalerende rol is er voor de Centrale Incident Commissie (CIC). In 2013 zijn in het Bernhoven in totaal 2830 incidenten gemeld, een daling van 3,5% ten opzichte van Dit is minimaal, zeker gezien het feit dat Bernhoven in april verhuisd is naar de nieuwe locatie in Uden. Overzicht incidenten Totaaloverzicht incidenten 2013 Aantal incidenten Incident met bloedproducten 47 Incident met geneesmiddelen 551 Overig 2075 Valincident 157 Eindtotaal 2830 De CIC heeft in 2013 de volgende verbeteracties geïnitieerd: Een ziekenhuisbrede oplossing voor de O2-perslucht verwisseling. Een ziekenhuisbrede oplossing m.b.t. patiëntenverificatie en -identificatie. Aanpassing en verheldering van het beleid m.b.t. MRSA. Aanstelling ziekenhuisbrede risicomanager. Analyse en verbetering ten aanzien van de SNAQ-score. Verbetering van de diensten van het Klant contact centrum (KCC). Beschikbaarheid van Valpreventiemiddelen Calamiteiten Voor het onderzoeken van calamiteiten wordt de SIRE-methodiek gebruikt. In 2013 is het beleid rondom het uitvoeren van SIRE- onderzoeken geoptimaliseerd, resulterend in een verhoging van het aantal uit te voeren onderzoeken, evenals een verbetering in de rapportage en opvolging van verbetermaatregelen. In 2013 zijn in totaal 13 calamiteiten met de SIRE-methodiek onderzocht. In 3 van de in de totaal 13 onderzoeken luidt de conclusie dat het inderdaad een calamiteit betrof (23%), echter bij 8 onderzoeken werd geconcludeerd dat er geen sprake was van een calamiteit, maar bijv. een (zeldzame) complicatie. Uit de SIRE-onderzoeken 2013 zijn een aantal vaker voorkomende verbeterpunten te signaleren, namelijk: Inbedding hoofdbehandelaarschap en communicatie hierover naar familie/patiënt en onderling. Aandacht voor en signalering van kwetsbare ouderen, met specifieke aandacht voor de aanwezigheid van hulpmiddelen valpreventie. 16

17 Nazorg en communicatie naar huisartsen. Dossiervoering en verslaglegging (onder andere verslaglegging interne en externe telefonische consulten en uniforme vastlegging overgevoeligheid bij patiënt). SIRE-onderzoek was een vast onderdeel op de agenda van de algemene ledenvergaderingen van de VMS waarbij leer- en verbeterpunten besproken werden Klachten Bernhoven vindt het belangrijk te weten wanneer patiënten ontevreden zijn over de dienstverlening. Patiënten kunnen daarom zeer laagdrempelig hun klacht uiten. In 2013 zijn 493 klachten ontvangen. Er is een stijging te zien van het aantal klachten over WGBO-items (Informed Consent, privacy, informatie over onderzoek/behandeling), organisatieklachten (bereikbaarheid, faciliteiten) en een toenemend aantal klachten over rekeningen. Waar mogelijk worden klachten direct doorbetrokken medewerkers afgehandeld. De klachtencommissie Cliënten ontving in het verslagjaar van 8 klagers een klachtbrief (in 2012 waren dit er 6). Een klachtbrief kan meerdere aspecten/deelklachten bevatten. Dit leidde tot in totaal 27 (absolute aantal) (deel)klachten. Daarvan werden er door de commissie 15 gegrond, 9 ongegrond en 1 gedeeltelijk gegrond verklaard. De klachtfunctionarissen en de klachtcommissie Cliënten brengen een eigen jaarverslag uit dat is te raadplegen op de website van Bernhoven. Naar aanleiding van klachten zijn verbetermaatregelen geïnitieerd en geïmplementeerd Risicomanagement In 2013 is de beleidsvisie Risicomanagement vastgesteld. De beleidsvisie Risicomanagement geeft uitgangspunten en handvatten voor een verdere versterking van het kwaliteit- en veiligheidsmanagementbeleid en het expliciet maken van risicobeoordelingen en keuzes. Het beleid op het gebied van risicomanagement en de risicobereidheid zijn afgeleid uit de missie, strategie en kernwaarden van Bernhoven. Risicomanagement betreft niet alleen de financiële risico s van Bernhoven, maar handelt ook over patiëntveiligheid, informatiebeveiliging, compliancerisico s etc. In 2013 is aan een groot deel van bestuurlijke verantwoordelijkheden voortvloeiend uit de Zorgbrede Governancecode, invulling gegeven middels het formuleren van beleid en visie aangaande risicomanagement, het toedelen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden aan medewerkers, het creëren van een multidisciplinaire denktank waarbij wordt nagedacht over risico s, het inventariseren en vaststellen van de strategische risico s, het uitwerken van de risicobereidheid/tolerantiegrenzen en het faciliteren van het risicomanagementproces. Uitgangspunt bij risicomanagement is dat de risico s door het lijnmanagement op een eenduidige wijze worden beheerst en dat er één centrale plaats ontstaat waar de gesignaleerde risico s worden vastgelegd en gemonitored, zodat binnen Bernhoven een integraal en geconsolideerd risicobeeld ontstaat. Op deze wijze ontstaat inzicht in de risico s die de risicobereidheid van Bernhoven overstijgen. 17

18 Ter ondersteuning van het risicomanagementproces is een aantal instrumenten ontwikkeld. Voorbeelden van instrumenten zijn de SIRE-onderzoeken bij calamiteiten, Prospectieve Risicoanalyses (PRA) bij (nieuwe) processen, projecten, medische apparatuur, Retrospectieve Risicoanalyse naar aanleiding van incidenten en de Strategische Risicoanalyse. De PRA aanpak is in 2013 aangepast met een nieuwe classificatiematrix en nieuw risicobeheersingsproces. In 2013 is een zestal PRA s volgens de hernieuwde aanpak uitgevoerd Integrale planning In 2013 uitgevoerd onderzoek heeft aangetoond dat Integrale Planning randvoorwaardelijk is voor (structurele verbetering van) de kwaliteit, patiëntgerichtheid en de doelmatigheid van de zorgverlening, zowel voor de patiënt, de zorgverleners én het ziekenhuis. Op basis van deze bevindingen krijgt de invoering van Integrale Planning een hoge prioriteit van de (R)VE's en het directiecomité van Bernhoven in de komende jaren Onderwerpen Vereniging Medische Staf Naast de onderwerpen op organisatieniveau waarover elders in dit document verslag wordt gedaan, heeft de VMS de volgende onderwerpen behandeld: IFMS: De afspraak dat alle medisch specialisten 1x/3 jaar een IFMS traject moeten doorlopen werd in 2013 gehaald. De IFMS-commissie is voornemens het evalueren van het individueel functioneren van de medisch specialist een stap verder brengen. Een mogelijkheid daartoe biedt de vakgroep-fms waarbij de specialisten in de vakgroep met elkaar praten over elkaars functioneren en waarbij, net als bij het reguliere IFMS, de input vanuit diverse groepen medewerkers/ collega s en patiënten komt. Dossiervoering: In het najaar is het bestuur gestart met een audit op het hoofdbehandelaarschap. Alle vakgroepen zullen hiertoe geïnterviewd worden en daarnaast vindt dossieronderzoek plaats. BLS: in 2013 is aan de afspraak voldaan dat tenminste 90% van alle aan Bernhoven verbonden medisch specialisten een BLS of daarmee gelijkgestelde scholing gevolgd heeft. Commissie Informed Consent: Deze Commissie houdt zich bezig met het inventariseren en optimaliseren van de wijze waarop in Bernhoven aan de eisen van het Informed Consent voldaan wordt. In 2013 werden de resultaten van een enquête (uitgezet onder alle medisch specialisten van Bernhoven om de uitgangssituatie met betrekking tot het toepassen van het Informed Consent in kaart te brengen) gepresenteerd, werd een richtlijn Informed Consent Bernhoven opgesteld en werd een conceptformulier voor registratie van het Informed Consent Xcare ontwikkeld. Reglementen: in 2013 werd het reglement Behandelbeperking vastgesteld in de ALV. Een belangrijke afspraak is dat dit onderwerp met elke patiënt besproken dient te worden en dat de gemaakte afspraken vastgelegd worden. BAC: De benoemingsadvies commissie van de VMS speelt een belangrijke rol bij de advisering bij toelating tot benoeming van beroepsbeoefenaren in het ziekenhuis die in aanmerking komen voor het gewone of buitengewone lidmaatschap. De procedure bestaat onder andere uit het opstellen van een profiel van de maatschap zodat de selectie van de juiste kandidaat nog gerichter plaats kan vinden. 18

19 Klantgerichtheid Vanzelfsprekend staat in Bernhoven de patiënt centraal. Naast patiënten heeft Bernhoven ook andere klanten zoals de verwijzers, waarvan de huisartsen en verloskundigen de belangrijkste zijn. Bernhoven probeert voortdurend haar klantgerichtheid te verbeteren door concrete doelstellingen te formuleren met betrekking tot: toegankelijkheid, telefonische bereikbaarheid, bejegening, patiëntgerichtheid, wachttijden en doorlooptijden en informatie verstrekking. Bernhoven meet de resultaten periodiek en indien nodig wordt het beleid bijgesteld PPP-zorg (Patiënt Perception Program) PPP-zorg is een meetinstrument dat kan worden ingezet om ervaringen van patiënten real time terug te koppelen aan zorgverleners. Daarvoor vult een patiënt aansluitend aan een polikliniekbezoek of onderzoek, op een ipad, een korte vragenlijst in. Het team van medewerkers en medisch specialisten start, op basis van de bevindingen met kortcyclische verbeterinterventies. In 2013 is een vervolg gegeven aan de pilot van Bij 3 (R)VE s te weten Dermatologie, Interne Geneeskunde en Radiologie is PPP-zorg ingezet en positief beoordeeld. De vooraf gestelde pilotdoelen zijn grotendeels behaald. Naar aanleiding van een eindevaluatie is dit instrument in 2014 binnen Bernhoven verder uitgerold Verkorting wacht- en doorlooptijden In 2013 zijn maatregelen genomen om de wacht- en doorlooptijden te verkorten. De wachttijden voor eerste polikliniekbezoeken en behandelingen zijn respectievelijk 30% en 5% korter geworden. Eind 2013 lag 90% van de poliklinische wachttijden onder de ondergrens van de treeknorm (3 weken) en 75% van de behandelingen onder de ondergrens (5 weken). De gemiddelde wachttijd voor diagnostiek was al kort en ligt consequent onder de ondergrens van de treeknorm voor diagnostiek (4 weken). Maatregelen om de doorlooptijden van behandelingen met meer dan 10% te verkorten bleken succesvol in het eerste kwartaal. Door de verhuizing en nieuwe werkprocessen in het nieuwe ziekenhuis zijn zij nog niet voldoende uitgerold, en de doorlooptijden nog niet voldoende verkort in De maatregelen om de wacht- en doorlooptijden te verkorten worden daarom gecontinueerd in Nieuw kwaliteitsmanagementsysteem De inrichting van werkprocessen levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit in het ziekenhuis. Bernhoven beschikt hierbij over een uitgebreid systeem van kwaliteitsdocumenten waarin procedures, reglementen, werkvoorschriften, zorgpaden, protocollen, formulieren en checklists vastgelegd en periodiek gecontroleerd worden. In 2013 is gestart met de selectie van een nieuwe kwaliteitsmanagementsysteem waarbij gezocht wordt naar een integraal systeem bestaande uit verschillende modules voor o.a. incidenten en klachten en risicomanagement. Het gekozen systeem is in 2014 nog niet geïmplenteerd omdat op basis van een prioriteitstelling de beschikbare middelen voor investeringen aan andere projecten zijn toegekend. 19

20 2.6 Actuele ontwikkelingen met betrekking tot de zorg in Bernhoven Hierna worden actuele ontwikkelingen met betrekking tot de zorg in 2013 in Bernhoven weegegeven. Spoed Interventie team Bernhoven heeft een Spoed Interventie Team. Dit team bestaat uit een anesthesioloog of intensivist of een arts-assistent samen met een IC-verpleegkundige. Het team kan in consult geroepen worden bij een vitaal bedreigde patiënt: patiënt bij wie één of meer vitale orgaanfuncties, zoals ademhaling, circulatie en bewustzijn, zodanig verstoord zijn dat zij dreigen te falen. Het team kan op indicatie en op locatie bij een patiënt een interventie plegen en een behandeladvies geven voor het vervolg. Het team heeft tevens een adviserende rol ten aanzien van beleidsbeperking en kan de behandeling overnemen. Elke afdeling kan het SIT team inschakelen, als dit bij een patiënt nodig is. Palliatief team In mei 2013 is het Palliatief Team Bernhoven ingericht. Dit team, bestaande uit een aantal specialisten, kan geconsulteerd worden bij vragen over palliatieve zorg. Ze werken volgens de landelijke richtlijnen ( Voorraad-volgsysteem De VE OK heeft in 2013 een voor de gezondheidszorg innovatieve applicatie (= voorraad volg systeem) met GS1 standaarden geïmplementeerd om traceerbaarheid van implantaten te garanderen van de leverancier tot en met in de patiënt. VE OK optimaliseert hiermee zowel de patiëntveiligheid als haar ondersteunende logistieke en administratieve processen. Door verspilling tegen te gaan en te sturen op de zorgvraag wordt bovendien een aanzienlijke efficiencyverbetering behaald. Bernhoven is in 2014 winnaar van de GS1 Samen Werkt prijs. Casemanagement antistolling Naar aanleiding van onderzoek naar de risico s van antistollingsmedicatie door de IGZ, heeft de IGZ een aantal aanbevelingen gedaan waaronder het instellen van een landelijke Stuurgroep keten antistollingsbehandeling en het opstellen van een landelijke standaard voor ketenzorg antistolling (LSKA). De LSKA beveelt aan de regie met betrekking tot samenwerkingsafspraken eerste en tweede lijn te borgen door het casemanagement antistolling, waarbij zowel voor de tweede als de eerste lijn een casemanager aangesteld dient te worden. In Bernhoven zijn afspraken gemaakt tussen de trombosedienst en een aantal specialisten met betrekking tot de invulling en uitwerking van het casemanagement. Bevolkingsonderzoek darmkanker Vanaf 1 februari 2014 is in Nederland het bevolkingsonderzoek darmkanker gestart. Bernhoven voldoet aan de strenge selectiecriteria en is erkend als boven regionaal screeningscentrum. Kinderallergiecentrum Het Kinderallergiecentrum van Bernhoven is in 2013 gestart met immunotherapie (IT) voor kinderen. In Nederland zijn slechts enkele centra die zich specialiseren in immunotherapie. Daarmee is Bernhoven in de zuidelijke regio van ons land hét centrum voor immunotherapie 20