Conjunctuur en beleggingsklimaat

Transcriptie

1 Conjunctuur en beleggingsklimaat Storingen 12 september 215 Edwin De Boeck Chief Economist KBC Groep

2 Aandelenmarkten Sterk hausse sinds medio keert om? 275 Rendement aandelenmarkten in EUR (MSCI, januari 21 = 1) 5 Volatiliteit - Terug van weggeweest VS EMU Groeimarkten 4 VIX (VS) VDAX (Duitsland)

3 Beursvolatiliteit in perspectief 9 VIX Periodes van (te) lage volatiliteit vaak gevolgd door crises (VIX S&P-5 sinds 198, in %) Lehman 8 LT-gemiddelde VS recessie, EMS-crisis ZO-Aziëcrisis Russische crisis, LTCM VS recessie Enron, etc Begin Griekse crisis Uitbreiding Eurocrisiss?

4 Aandelenmarkten Botsende fundamentals Rendement aandelenmarkten in EUR (MSCI, januari 21 = 1) VS EMU Groeimarkten Hoe sterk nog zijn de recente (positieve) macro-factoren achter de beurskoersen...? lagere olieprijzen extreem soepele monetaire politiek (zeer lage rente, lagere euro) aantrekkende Europese conjunctuur of neemt de tegenwind verder toe? rentevrees VS Chinese groeivertraging kwetsbaarheid van groeimarkten euro(in)stabiliteit? 4

5 Lagere olieprijzen blijven ondersteunend Olieprijs (Brent, prijs per vat) -1-2 Belangrijkste olieprijsdalingen sinds 1985 (in USD en %) In EUR In USD In EUR

6 Lagere olieprijzen Positieve aanbodschok Vraag Olie - Wereldvraag en -aanbod (in mln. vaten per dag, bron:iea) Aanbod VS - Olieproductie blijft dichtbij recordhoogte (in mln. vaten per dag) ,6 3,2 2,8 2,4 2 1,6 1,2,8,4 OPEC- reservecapaciteit quasi volledig geconcentreerd bij Saoedi-Arabië en Iran (juni 215, in mln. vaten per dag, bron:iea) VS Voorraden ruwe olie (in vaten) 6

7 Zeer soepel monetair beleid, althans in Eurozone waar ECB zijn QE doorzet tot september 216 4, Jaarstijging consumptieprijzen (in%) 1,5 1, Beleidsrente ECB (in %) 3,,5 2,, 1, Eurozone Balansvolume centrale banken (Januari 21 = 1), VS Federal Reserve ECB Bank of Japan 15-1,

8 VS - Arbeidsmarktherstel effent het pad voor eerste Fed-rentestijging in meer dan 9 jaar VS - Werkloosheid terug op pre-crisisniveau... maar looninflatie blijft opvallend laag Jobcreatie private sector (in ', links) Werkloosheidsgraad (in %, rechts) FED Beleidsrente (in %) Gemiddelde uurloonstijging (j.o.j., in %) 8

9 Extreem lage rente en dollarstijging hoe lang nog? Rendement 1-j. overheidsobligaties (in %) VS Duitsland België 1,5 1,45 1,4 1,35 1,3 1,25 1,2 1,15 1,1 1,5 1 Wisselkoers USD per EUR 9

10 Hoe gaat het globaal met de conjunctuur? Uiteenlopend Ontwikkelde markten versus groeimarkten Producentenvertrouwen in de industrie (PMI) (5 = neutraal) Ontwikkelde markten Groeimarkten

11 Hoe gaat het globaal met de conjunctuur? Uiteenlopend 58 Producentenvertrouwen VS (5 = neutraal) VS herstelt, na zeer zwak jaarbegin 215, maar zomerdata waren eerder matig, vooral in industriële sectoren. Dienstenen arbeidsmarktdynamiek blijven stevig Verwerkende nijverheid Diensten 42 11

12 Hoe gaat het globaal met de conjunctuur? Uiteenlopend 58 Producentenvertrouwen in de verwerkende nijverheid (5 = neutraal) VS herstelt, na zeer zwak jaarbegin 215, maar zomerdata waren eerder matig, vooral in industriële sectoren. Dienstenen arbeidsmarktdynamiek blijven stevig Europa s herstel in eerste jaarhelft iets sterker dan verwacht, maar plafonneert sinds de zomer 46 US Eurozone 42 12

13 Hoe gaat het globaal met de conjunctuur? Uiteenlopend 58 Producentenvertrouwen in de verwerkende nijverheid (5 = neutraal) VS herstelt, na zeer zwak jaarbegin 215, maar zomerdata waren eerder matig, vooral in industriële sectoren. Dienstenen arbeidsmarktdynamiek blijven stevig Europa s herstel in eerste jaarhelft iets sterker dan verwacht, maar plafonneert sinds de zomer US Eurozone China China s zachte landing wordt harder 13

14 China Hoe hard wordt de zachte landing? China - Reële BBP-groei (in%) Jaarstijging Kwartaalstijging, geannualiseerd 25 Activiteitsindicatoren bevestigden lichte beterschap na zwak jaarbegin (jaarwijziging in %) Jan-11 May-11 Sep-11 Jan-12 Industriële productie Kleinhandelsverkopen Investeringen in vaste activa May-12 Sep-12 Jan-13 May-13 Sep-13 Jan-14 May-14 Sep-14 Jan-15 May-15 14

15 China Stabiliteitsrisico s - grotendeels interne Chinese aangelegenheid Hoge schuldgraad (in % van BBP) Vastgoedmarkt voorbij de bodem (jaarwijziging in %) 22 2 Schuld van bedrijven en gezinnen Schuldendienst (rechts) Woningstarten Huizenverkopen Huizenprijzen (rechts)

16 China Monetaire versoepeling, inclusief muntdevaluatie 9 Inflatie en beleidsrente PBoC (in%) 7 5,95 Eerste formele devaluatie sinds 1994 (renminbi per USD, omgekeerde schaal) 6,5 6, ,15 3 5,5 5 RMB per USD 6,25 6, Consumptieprijzen Groothandelsprijzen Beleidsrente (rechts) 4,5 4 6,45 6,55 CNY/USD trading band CNY/USD spot CNH/USD spot 16

17 China voedt boom-bust Chinese beurs en kelderende munten in groeilanden 55 Beursindex CSI 3 9 Wisselkoersen tegenover USD (xxx per USD, omgekeerde schaal, januari 214=1) Brazilië (real) Zuid-Afrika(rand) Turkije (lira) Zuid-Korea (won) 17

18 Groeimarkten In greep van neerwaartse grondstoffencyclus Overal groeivertraging, behalve in India (PMI verwerkende nijverheid, 5 = neutraal) Grondstofprijzen exclusief olie (in USD, Januari 21 = 1) Opkomende markten Brazilië Rusland India Industriële metalen Voeding & landbouw 18

19 Hoe gevoelig is de rest van de wereld voor een groeiinzinking in China? Harde Chinese landing beïnvloedt groei in de rest van de wereld via internationale handel en grondstoffenmarkten, met vooral negatief effect op andere groeimarkten en veel minder op ontwikkelde markten. Ramingen van de elasticiteit van de groei mbt. 1%-punt lagere groei in China variëren van,5 tot 1 gemiddeld in de groeilanden, tot,2 in de VS en,1 tot,4 in de Eurozone (iets hoger in Duitsland) % 8% 1% 3% 14% Uitvoer van Duitlsand (in mld.. EUR, 214) Regionale spreiding van Duitse uitvoer (in % van totaal ) Ontwikkelde markten Aziatische groeimarkten Centraal en Oost- Europa Midden-Oosten 71% Afrika Overige 19

20 Hoe gevoelig is de rest van de wereld voor een groeiinzinking in China? Harde Chinese landing beïnvloedt groei in de rest van de wereld via internationale handel en grondstoffenmarkten, met vooral negatief effect op andere groeimarkten en veel minder op ontwikkelde markten. Ramingen van de elasticiteit van de groei m.b.t. 1%-punt lagere groei in China variëren van,5 tot 1 gemiddeld in de groeilanden, tot,2 in de VS en,1 tot,4 in de Eurozone (iets hoger in Duitsland). Dit effect kan worden versterkt door negatieve vertrouwenseffecten als gevolg van toegenomen volatiliteit op financiële markten. Een harde Chinese landing zou echter heel wat minder directe stress op het internationale banksysteem veroorzaken dan bv. Lehmanschok of Eurocrisis VS - Beursvolatiliteit (VIX) en producentenvertrouwen in de verwerkende nijverheid (ISM) (Stand. afw. van LT-gemiddelde) ISM VIX 2

21 Europese conjunctuur Vertrouwensherstel slechts beperkt verstoord door Grexitzorgen 2 1,5 1,5 -,5-1 -1,5-2 Eurozone - Vertrouwensindicatoren (standaardafwijking van LT-gemiddelde) Producentenvertrouwen Consumentenvertrouwen 2 1,5 1,5 -,5-1 -1,5 Griekse depressie berokkent weinig schade aan de rest van de euro-periferie -2 Producentenvertrouwen Griekenland Gemiddelde Italië, Spanje & Portugal Eurozone 21

22 Europese conjunctuur Mildere austeriteit, (traag) verbeterende arbeidsmarkt Structurele begrotingsbesparing (wijziging structureel begrotingssaldo in % van bbp) Werkloosheidsgraad (in % van beroepsbevolking) 6,5 6 5,5 5 4,5 Gerealiseerd in Nog te realiseren tegen Eurozone Duitsland Gemiddelde Italië, Spanje & Portugal Frankrijk 4 3, ,5 2 1,5 1 8,5 -,5 4 Bron: EC (Ameco) 22

23 Europese conjunctuur Directe bedreiging voor eurostabiliteit afgewend Houderschap Griekse overheidsschuld (end 214, in mld. ) Bilateral government loans EFSF IMF 125 Renteverschil tgo. Duitsland (1 j. overheidsrente, in bps.) ECB, excl. Greek centr. bank Greek central bank domesticly hold, excl. central bank foreign debt, excluding offial aid Vorderingen van buitenlandse banken op Griekenland (in EUR mld.) Portugal Spanje Italië Ierland België 2 Griekse overheid 15 Totale economie

24 Europese conjunctuur Herstellende kredietvraag, versoepelende kredietvoorwaarden 14 Geldhoeveelheid en kredietvolume (jaarwijziging in %) 5 25 Vraag naar kredieten (ECB Lending Survey) Jan-8 Jul-8 M1 M3 Kredietverlening aan de privé-sector Jan-9 Jul-9 Jan-1 Jul-1 Jan-11 Jul-11 Jan-12 Jul-12 Jan-13 Jul-13 Jan-14 Jul-14 Jan-15 Jul KMO's Bedrijven Gezinnen Gezinnen Kredietvoorwaarden (ECB Lending Survey) Versoepeling 24

25 Macro-economische beleggingsomgeving Behoorlijke conjunctuur in ontwikkelde markten Reële bbp-groei VS 2,4 2,7 3.1 Eurozone,8 1,6 1.9 China 7,4 6,8 6,5 Jaarstijging consumptieprijzen VS 1,6,3 2,5 Eurozone,4,2 1,6 China 2, 1,5 2,1 Conjunctuur: wat geloven we? groeiherstel in Europa zet door dankzij aanhoudend lage olieprijs), arbeidsmarktherstel, aantrekkende kredietverlening en minder strak fiscaal beleid geen nieuwe escalatie van eurocrisis (bijgevolg verdere spreadvernauwing binnen EMU, zij het met meer volatiliteit) VS-groei blijft stevig, vooral gestuwd door binnenlandse vraag Chinese groei vertraagt, maar zachtheid van de landing blijft verzekerd en daarmee verbonden stabiliteitsproblemen blijven beheersbaar Groeimarkten blijven vertragen in zeer volatiele financiële omgeving 25

26 Macro-economische beleggingsomgeving Behoorlijke conjunctuur, oplopende rente, Rente en dollarvooruitzichten 9 sept. 15 Eind 215 Eind 216 Beleidsrente FED.25,5 1,5 Beleidsrente ECB.5,5,5 1-jaars Treasury ,5 3, 1-jaars Bund.72 1, 1,5 1-jaars OLO 1.5 1,25 1,65 USD per EUR ,5 1,5 Monetair beleid kantelt zeer geleidelijk: Fed verhoogt rente in najaar 215, maar omwille van lage inflatie verloopt opwaartse rentecyclus trager dan in vorige verkrappingsperiodes QE van ECB eindigt in september 216 obligatierentes worden volatieler rond licht opwaartse trend die zich vooral in 216 zal accentueren (maar geen renteschok) dollarvooruitzicht onzekerder, maar per saldo nog beperkte appreciatie tegenover euro 26

27 Macro-economische beleggingsomgeving Behoorlijke conjunctuur, oplopende rente,volatielere beurs 12M prospectieve K/W-verhouding % 1% 5% % VS EMU 2% Verwachte groei winst per aandeel (in %) VS 215 VS 216 Eurozone 215 Eurozone 216 Aandachtspunten: onzekerheden m.b.t. China zullen de agenda nog een tijdlang blijven beheersen evenals de kwetsbaarheid van groeimarkten voor ommezwaai van Fed-politiek en neerwaartse grondstoffencyclus beursvolatiliteit blijft dus bovengemiddeld beurswaarderingen blijven na recente correctie nog altijd relatief duurder dan na vorige neerwaartse correcties: winstgroei wordt cruciale drijfveer voor verdere koersstijgingen groeimarkten zijn relatief goedkoop maar wellicht pas op te pikken als ze opwaartse rentecyclus al een eind verteerd hebben (voorjaar 216?) laaghangend fruit is opgesoupeerd. 27

28 28