Visie op Wankel perspectief

Transcriptie

1 Visie op 2014 Wankel perspectief Hans Stegeman, 28 januari 2014

2 Agenda Nederlandse economie Stabiele stagnatie En elders? Wankel perspectief En waarom anders? Risico s voor de raming En later? Na de zeven magere jaren

3 Nederlandse economie Langzaam uit het dal

4 Nederlandse economie Een van de rijkste landen ter wereld! $PPP % Qatar Luxemburg Singapore Noorwegen VS Zwitserland Frankrijk Spanje en Italië Rusland Brazilië China India BBP per capita PPP % wereldbevolking % mondiaal BBP

5 Nederlandse economie Een historische crisis index Index waarbij t=0 is hoogtepunt reële economische activiteit voor recessie recessie jaren tachtig Grote Depressie Lange stagnatie index = = =100

6 Nederlandse economie Balansrecessie Bron: CBS mrd EUR Vermogen vast in huizen en pensioenfondsen Overig Beleggingen Contanten en bankrekeningen Woningwaarde Bezittingen Zeer hoog netto vermogen Netto vermogen Pensioenreserves Hypotheekleningen Schulden

7 Nederlandse economie We dachten dat we nog meer hadden

8 Nederlandse economie Te optimistische inschatting mln euro mln euro Nederlands BBP-volume en BBP-volume op basis van trendgroei van 1,4% per jaar van 2008K trendgroei BBP

9 Nederlandse economie Positieve signalen (1) Transactieaantallen lijken bodem gevonden te hebben Bron: CBS, Rabobank

10 Nederlandse economie Positieve signalen (2) Consumenten geloven er meer in en werkloosheid stabiliseert (even)

11 Nederlandse economie Voor échte groei naar het buitenland En dat kunnen we goed alleen niet te ver

12 Internationale omgeving Zwaluwen, zomer enzo

13 Internationale omgeving Verschuiving van groei index Industriële productie, index, 2000= index Opkomende wereld Wereld Ontwikkelde wereld

14 Internationale omgeving of terugkeer naar normaal?

15 Internationale omgeving Op wie moeten we letten?

16 En waarom anders? Risico s voor de raming

17 Risico s En waarom alles toch anders kan uitpakken Risico s 1. Eurozone 2. Financiële markten 3. Schuld-deflatie scenario

18 En later? Voorbij de zeven magere jaren Doormodderen of doorpakken?

19 En verder? Groeiperspectieven voor VS en Eurozone VS: nagenoeg back to normal Eurozone: Blijft achter Bron: EC, Rabobank Bron: EC, Rabobank

20 En verder? Weinig groei, veel innovatie Bron: Kurzweil AI

21 En verder? Banen verdwijnen Bron: The Economist

22 En verder? Welke banen verdwijnen? Kans verdwijnen baan als gevolg van ICT Welzijnswerkers tandartsen psychologen Atletiektrainers Bron: The Economist Kinderopvangmedewerkers geestelijken mode ontwerpers fotografen redacteuren 0.06 Brandweermannen 0.17 Privé detective 0.31 acteurs 0.37 economen 0.43 Piloten 0.55 Machinisten 0.65 Typisten 0.81 Makelaars 0.86 winkelbedienden 0.92 accountants 0.94 Telemarketeers 0.99

23 En nu? De komende vijf tot tien jaar: groeidilemma Lagere economische groei: Schuldafbouw Demografie Natuurlijke hulpbronnen Veel innovatie en vooruitgang, maar minder economische groei Is dat erg? Economische groei is beperkt begrip Het gaat om veel meer: ecologische en sociale aspecten Dynamiek in economisch systeem Maar Betekent wel grote uitdaging voor gezinnen, bedrijven, overheden en politiek systeem in een model dat op groei gebaseerd is

24 Conclusies Internationaal De grote divergentie Stabilisatie Westerse economieën Aanzienlijke risico s wankel perspectief Nederlandse economie Groeiperspectief voor volgen jaar wat beter: van recessie naar stagnatie Schuldafbouw kost tijd Voor groei naar buitenland kijken Sector en regio Grote sectorale verschillen Voor de regio komend jaar groei Vooruitzichten Uitgaan van een langere periode van lagere groei Keuzes maken voor structureel hervormen economie

25 Voor meer informatie & gratis digitale nieuwsbrief /