Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering

Transcriptie

1 Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering Diet Tielbeek Marieke van Schijndel-Speet Consortium Gezond OUDer met een verstandelijke beperking

2 Deze workshop Doel onderzoek Ontwikkeling beweegprogramma Inhoud beweegprogramma Uitvoering beweegprogramma Tips implementatie/ uitvoering beweegprogramma Tips motiveren deelnemers voor actieve deelname

3 Lichamelijke activiteit ouderen met VB

4 Bouchard, 1994 K W A L I T E I T L E V E N Gezondheid (chronische ziekte) Functioneren in dagelijks leven Motorische fitheid Lichamelijke fitheid Lichamelijke activiteit Motivatie Dagprogramma

5 Doel onderzoek Verhogen lichamelijke activiteit Bij ouderen met een lichte of matige verstandelijke beperking Ten behoeve van hun gezondheid en welzijn Met een gestructureerd dagprogramma Evaluatie Toepasbaarheid: implementatie programma, ervaringen deelnemers, uitvoerders en managers Effectiviteit: lichamelijke activiteit, fitheid, lichamelijke gezondheid, dagelijks functioneren

6 Ontwikkeling programma Waar mogelijk evidence based Richtlijnen Technieken voor gedragsverandering Goed toepasbaar bij doelgroep: Ontwikkeld samen met deskundigen zorgorganisaties Interviews doelgroep Programma flexibel aan te passen aan mogelijkheden en interesses doelgroep

7 Programma Dagprogramma: Educatie Beweegprogramma Belangrijke technieken voor gedragsverandering: Tailoring: (activiteiten aanpassen aan doelgroep) Active learning: (leren door te doen) Grading (verhogen van duur en intensiteit stap voor stap) Modelling (voordoen) Feedback en aanmoediging Beloning Professionele en sociale steun

8 Beweegprogramma: richtlijnen Richtlijnen: American College of Sports Medicine & American Heart Association, 1998, update 2007 Multi-dimensioneel programma Fitheidcomponent Frequentie/ week Duur Intensiteit Cardiovasculair 5 30 min Matig intensief Kracht oef 10 rep Balans 2 10 min Flexibiliteit 2 10 min Matig intensief

9 Beweegprogramma: richtlijnen Richtlijnen: American College of Sports Medicine & American Heart Association, 1998, update 2007 Multi-dimensioneel programma Fitheidcomponent Frequentie/ week Duur grading Intensiteit? Cardiovasculair min Matig intensief Kracht oef 10 rep Balans 2 10 min Flexibiliteit 2 10 min Matig intensief Initiatie: Opbouw: Handhaven: 6 weken 14 weken 14 weken

10 Beweegactiviteiten: bundel Cardiovasculair Nintendo Wii, wandelen, spel activiteiten Kracht: Oefeningen (kleine gewichtjes), spel activiteiten Balans: Parcours, spel activiteiten Flexibiliteit: Stretch oefeningen

11 Educatief programma Doel: Plezier Vergroten bewustzijn ervaringen bewegen Vergroten bewustzijn belang bewegen gezondheid Inhoud: 10 verschillende thema s Elk thema bestaat uit verschillende oefeningen Ondersteunende materialen zoals plaatjes, pictogrammen, werkbladen, knipvellen Individuele werkmap

12 Uitvoering programma Groep: 8-10 ouderen met lichte of matige verstandelijke beperking Frequentie: Drie keer per week/ 8 maanden lang Duur: Beweegprogramma minuten, educatie: 45 minuten Uitvoerders: Bewegingagogen en activiteitenbegeleiders

13 Cluster randomized clinical trial Randomisatie niveau: dagcentrum Participatie groep: 5 dagcentra, 8 groepen, 81 participanten Controle groep: 5 dagcentra, 5 groepen, 70 controle Ipse de Bruggen Amarant Abrona P P P C C C P C P C

14 Baseline kenmerken Geslacht Man Vrouw Participatie groep (n=81) Controle groep (n=70) Leeftijd 57,7 58,2 Verstandelijke beperking Licht Matig Ernstig Mobiliteit Niet hulpmiddel Hulpmiddel

15 Uitval Methode: registratie 66 participanten maakten programma af Drop out n Gedragsproblemen/ psychiatrische problematiek Chronische ziekte 4 Logistieke redenen 4 Overleden 1 6

16 Actieve deelname Deelname: 78% (2-3 keer per week) 61 deelnemers: 20 min >90 hartslagen per minuut; 53 deelnemers: 6 min > 108 hartslagen per minuut Meeste stijging in hartslag: Deelnemers met Down, jongere deelnemers, deelnemers met gedragsproblemen Continu hogere hartslag: mensen met autisme Deelnemers die trainden in een gymzaal bereikten een hogere hartslagpiek Hartslagpiek varieerde van 49-92% van geschatte maximale hartslag

17 Effectiviteit Het beweegprogramma heeft een positief effect op het behoud/verbeteren van de gezondheid en fitheid van deelnemers. Bij nagenoeg alle uitkomstmaten zien we een trend waarbij participanten (een beetje) verbeteren en de controlegroep (een beetje) verslechtert. Deelnemers die actiever hebben meegedaan (hogere hartslag tijdens programma) profiteren relatief meer. Deelnemers die bij aanvang een slechtere gezondheid hadden profiteerden relatief meer van het programma.

18 Succesvolle elementen uitvoering programma Methode: evaluatie tijdens programma en interviews met uitvoerders en managers Beweegprogramma Samenwerking act. beg en BA Positive feedback Active learning: doen! Opbouw activiteiten Flexibiliteit keuze activiteiten Multi-dimensioneel programma Groepsactiviteit Materialen

19 Succesvolle elementen uitvoering programma Methode: evaluatie tijdens programmma en interviews met uitvoerders en managers Beweegprogramma vast onderdeel van dagbestedingsprogramma!!!!!

20 Barrières uitvoering programma Methode: evaluatie tijdens programma en interviews met uitvoerders Beweegprogramma Beperkte ruimte dagcentra Reistijd BA-er Verplaatsing naar gymzaal Tijd omdoen hartslagmeter Beschikbaarheid activiteiten beg. Deelnemers moe Verschil in beweegniveaus

21 Wat is nodig voor inbedding bewegen in leven cliënt? Randvoorwaarden Hoe voorkom je terugval?

22 Tips implementatie beweegprogramma Betrek managers/draagvlak Betrek uitvoerders Kijk goed naar praktijk en maak vertaalslag: een passend programma Budget Materialen Voorbereidingstijd Regelmatig evalueren Bewegen als vast onderdeel programma

23 Ervaringen deelnemers Method: interviews deelnemers Beweegprogramma Vond je het beweegprogramma leuk? Wat vond je leuk/ niet leuk +Medailles/diploma +het was leuk, gezellig +beweegactiviteiten - hartslagmeter Doe je mee als het programma weer begint? ja 19/20 17/20

24 Tips motivatie deelnemers Maak bewegen vast onderdeel programma Selecteer activiteiten die aansluiten bij interesse Interviews clienten: wat vinden zij leuk? Aandacht voor barrieres bv valangst Groeps activiteiten Actief leren en stap voor stap opbouwen Enthousiasme Positive feedback, aanmoediging en beloning: ondersteunende materialen Betrek wonen erbij

25 Praktische tips: hoe maak je het leuk? Werk met thema s Gebruik beloningen (medaille, vaantje, diploma) Werk met muziek (let op: niet voor alle deelnemers geschikt) Kies activiteiten die men trots maakt (Fitness, gewichtjes Wii) Zet zo min mogelijk stoelen in de ruimte Laat deelnemers zoveel mogelijk zelf mee voorbereiden, spullen klaarzetten Laat deelnemers zo zelfstandig mogelijk meedoen (zelf materialen oprapen bv). Ga regelmatig naar buiten Maak foto s en/of video s

26 Tien gouden tips en tricks om cliënten te motiveren

27 Doorontwikkeling en verspreiding programma Werkplaats ZonMW Vilans Doorontwikkeling: Interviews uitvoerders onderzoek (bewegingsagogen en activiteitenbegeleiders) Aanpassen producten Leespanel Redactie Vormgever Progamma is gratis downloadbaar: NETWERKEN??? GEEF JE OP!

28 Doe de Moef! Uitbreiding programma GOUD naar andere doelgroepen : EMB, gedragsmoeilijke groepen Uitbreiding programma GOUD naar wonen : adl activiteiten, : bewegingsagoog als coach, begeleiders voeren uit Onderzoek Abrona Actief: Effectiviteit stimuleren bewegen vanuit wonen, met ondersteuning van een beweegcoach

29