In contact door ondersteund communiceren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "In contact door ondersteund communiceren"

Transcriptie

1 COCPvg: In contact door ondersteund communiceren Elise Brinkman EMB Congres 6 maart 2014

2 COCPvg Verbetering van de communicatie tussen niet of nauwelijks sprekende personen met een meervoudige beperking en hun sociale netwerk

3 COCPvg Margriet Heim Marjan Veen Frank Velthausz

4 Doelgroep COCPvg kinderen/volwassenen met EMB die om welke reden dan ook niet of nauwelijks communiceren via gesproken taal voorwaarde: actieve deelname sociaal netwerk

5 Doel COCPvg-programma Leren communiceren in alledaagse interactiesituaties doeltreffend efficiënt sociaal aanvaardbaar

6 Wat is daarvoor nodig? Toegang tot communicatie communicatiepartners herkennen signalen mogelijkheden cliënt om zich te uiten (communicatievormen, hulpmiddelen) Gelegenheid tot communicatie communicatiepartners scheppen kansen voor cliënt om zich te uiten

7 Organisatie COCPvg ouders grootouders buren/vrienden familie oppas/hulp communicatiegroep begeleiders groepsleiders leerkrachten assistenten vrijwilligers therapeuten

8 Organisatie COCPvg ouders grootouders buren/vrienden familie oppas/hulp communicatiegroep begeleiders groepsleiders leerkrachten assistenten vrijwilligers therapeuten interventieteam: gedragskundige logopedist cliëntbegeleider

9 COCPvg-interventiecyclus Assessment Stap 1 Achtergrondinformatie Stap 2 Onderzoek cliënt Evaluatie Stap 7 Evaluatie Stap 3 Observatie interactie Doel&plan Stap 4 Doel bepalen Uitvoering Stap 6 Interventie Stap 5 Interventieplan

10 Methodische kern COCPvg groepsbijeenkomsten individuele communicatieplannen begeleiding communicatiepartners op basis van video

11 Inhoudelijke kern COCPvg communicatieve functies communicatievormen partnerstrategieën

12 Communicatieve functies 1. aandacht voor de partner 2. uiting geven aan stemming en gevoelens 3. opmerken onderbreken activiteit 4. beurtnemen 5. accepteren

13 Communicatieve functies 6. protesteren/afwijzen 7. kiezen 8. groeten en dagzeggen 9. vragen om hulp 10. vragen om voorwerp of activiteit 11. vragen om aandacht

14 Communicatieve functies 12. antwoord geven op ja/nee-vragen 13. informatie geven 14. vragen om informatie 15. formuleren gevoelens, gedachten, meningen 16. plagen, grapjes maken, doen alsof

15 Communicatievormen 1. lichaamshouding 2. lichaamsbeweging 3. gezichtsuitdrukking 4. kijkgedrag/blikrichting 5. handelingen 6. wijzen 7. gebaren 8. stemgeluid 9. geluidmakers 10. spraak 11. voorwerpen 12. foto s 13. plaatjes / tekeningen 14. grafische symbolen

16 10 partnerstrategieën om communicatie uit te lokken om communicatie makkelijker te maken

17 Strategie 1 Structureer de omgeving: opgeruimde omgeving communicatiemogelijkheden hulpmiddelen beschikbaar oogcontact

18 Strategie 2 Volg de draad van de cliënt: let op alle signalen ga in op wat cliënt bezighoudt laat cliënt leiden

19 Strategie 3 Stimuleer gedeelde aandacht: ga niet in op storingen richt aandacht cliënt: naam noemen in blikveld kruipen voorwerp in blikveld aanraken geluid maken

20 Strategie 4 Schep kansen voor communicatie: beurt overgeven initiatieven en reacties uitlokken vragend aankijken imiteren onverwachte pauzes laten vallen laten kiezen niet speciaal oefenen

21 Strategie 5 Verwacht communicatie: toon dat je communicatie verwacht door: verwachtingsvol aankijken naar cliënt toebuigen vragende intonatie verwacht communicatie passend motorische en verstandelijke mogelijkheden

22 Strategie 6 Pas tempo interactie aan: wacht tien tellen geef tijd om initiatief te nemen geef tijd om te reageren geef tijd om beurt af te maken

23 Strategie 7 Modelleer communicatievormen: laat cliënt zien hoe hij kan communiceren gebruik zoveel mogelijk vormen die cliënt zelf ook kan gebruiken laat cliënt betekenis van gebaren en symbolen ervaren

24 Strategie 8 Zorg voor taalaanbod op niveau: zorg dat cliënt je snapt gebruik communicatievormen die cliënt kan begrijpen zeg niet te veel ineens praat geen babytaal

25 Strategie 9 Spoor stap voor stap aan door: afwachtend aankijken aanraken vragend gebaar maken hint geven voor vorm samen doen

26 Strategie 10 Beloon communicatie! neem cliënt serieus reageer op alle communicatie negeer geen enkele communicatiepoging

27 Evidence Based 1. Een speciale versie COCPvg voor kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking 2. Effectonderzoek bij 9 cliënten met 2 verschillende communicatiepartners

28 Evidence based 3. Evaluatieonderzoek uitvoerbaarheid waardering door betrokkenen 4. Implementatieplan voor de vgsector

29 Conclusie effectstudie COCPvg leidt tot stimulerender interactiestijl bij communicatiepartners evenwichtiger interactiepatronen (beurten en/of initiatieven) verbetering communicatieve vaardigheden bij cliënten

30 Conclusie het COCPvg-programma: is goed uitvoerbaar in de zorg voor kinderen en volwassenen met EMB wordt positief gewaardeerd door betrokken communicatiepartners wordt positief gewaardeerd door professionals

31 Contact

Samen ondersteund leren communiceren. Met communicatie aan de slag 17 maart 2011

Samen ondersteund leren communiceren. Met communicatie aan de slag 17 maart 2011 COCPvg: Samen ondersteund leren communiceren Met communicatie aan de slag 17 maart 2011 Overzicht COCPvg-project het COCPvg-programma partnerstrategieën ervaringen uit de praktijk 17 maart 2011 Marjan

Nadere informatie

COCP COCP. Workshop. Doel COCP-programma. Wat is daarvoor nodig? Methodische kern COCP. Inhoudelijke kern. Margriet Heim

COCP COCP. Workshop. Doel COCP-programma. Wat is daarvoor nodig? Methodische kern COCP. Inhoudelijke kern. Margriet Heim Workshop COCP Margriet Heim Marjan Veen Frank Velthausz COCP Communicatieve Ontwikkeling niet-sprekende personen en hun Communicatiepartners Succesvolle methoden, 1 Succesvolle methoden, 2 Doel COCP-programma

Nadere informatie

De effectiviteit van het COCPvg-programma voor niet-sprekende kinderen en jongeren met EMB

De effectiviteit van het COCPvg-programma voor niet-sprekende kinderen en jongeren met EMB De effectiviteit van het COCPvg-programma voor niet-sprekende kinderen en jongeren met EMB Margriet Heim Focus op onderzoek, 1 december 2011 (1) COCP Communicatieve Ontwikkeling voor niet-sprekende kinderen

Nadere informatie

De effectiviteit van het COCPvg-programma bij niet of nauwelijks sprekende kinderen en jongeren met met EMB

De effectiviteit van het COCPvg-programma bij niet of nauwelijks sprekende kinderen en jongeren met met EMB De effectiviteit van het COCPvg-programma bij niet of nauwelijks sprekende kinderen en jongeren met met EMB Margriet Heim Marjan Veen COCP Communicatieve Ontwikkeling voor niet-sprekende kinderen en hun

Nadere informatie

COCP in de klas Iedereen doet mee!

COCP in de klas Iedereen doet mee! COCP in de klas Iedereen doet mee! 9 oktober 2018 Amanda Veenman Elise Brinkman Margriet Heim Marjan Veen Elise Brinkman Vera Jonker Doelstelling COCP Kinderen leren communiceren in alledaagse interactiesituaties

Nadere informatie

HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN

HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN Sara Van der Paelt Onderzoeksgroep ontwikkelingsstoornissen Universiteit Gent

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten

UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten Het COCP-programma voor ondersteunde communicatie UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord

Nadere informatie

Kennismaking VIB en methode CONTACT Hoe contact bevorderen tussen doofblinde personen en hun communicatiepartners?

Kennismaking VIB en methode CONTACT Hoe contact bevorderen tussen doofblinde personen en hun communicatiepartners? Kennismaking VIB en methode CONTACT Hoe contact bevorderen tussen doofblinde personen en hun communicatiepartners? Ingrid Korenstra Bartiméus Expertisecentrum Doofblindheid 19-03-2015 Even voorstellen:

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Stimulerende interactie: communicatieprogramma COCPvg Heim, M.J.M.

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Stimulerende interactie: communicatieprogramma COCPvg Heim, M.J.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Stimulerende interactie: communicatieprogramma COCPvg Heim, M.J.M. Published in: Markant : maandblad voor de gehandicaptensector Link to publication Citation for

Nadere informatie

COCP in de VG. Onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal

COCP in de VG. Onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal COCP in de VG Onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal Margriet Heim Marjan Veen Frank Velthausz Eindrapport van het project

Nadere informatie

Inzet van ICB voor Versterking van de Interactie tussen Cliënt en Omgeving

Inzet van ICB voor Versterking van de Interactie tussen Cliënt en Omgeving Inzet van ICB voor Versterking van de Interactie tussen Cliënt en Omgeving Ingeborg Snel en Debora Acquoy Logopedist, communicatiedeskundige, beeldcoach VIB/ICB Kentalis Communicatie Behandelteam, Amsterdram

Nadere informatie

Learning together Samen leren / communiceren

Learning together Samen leren / communiceren Learning together Samen leren / communiceren Anita Bruining Elise van der Kooi Logopedist Zozijn Logopedist Bartiméus Communicatieve ontwikkeling Contact Interactie Invloed Initiatief nemen Wederkerigheid

Nadere informatie

TAAL IS LEUK. Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren

TAAL IS LEUK. Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren TAAL IS LEUK Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren 1 Inhoudsopgave Pagina Besteed extra aandacht aan de taal van uw kind 4 Adviezen die u kunt toepassen tijdens een gesprekje met uw kind 5 Maak

Nadere informatie

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek:

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek: Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor zorgmedewerkers, mantelzorgers en patiënten 1. ONDERZOEK Voorwaarden bij onderzoek:

Nadere informatie

TAALLEREN IN INTERACTIE

TAALLEREN IN INTERACTIE TAALLEREN IN INTERACTIE alleen voor cluster 2? Ciska Heertjes-Groen Logopediste Taalbrug SO Begeleidster TII SBO INHOUD Video opname TOS klas op de Taalbrug SO Wat zie je? Wat is taalleren in interactie?

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders Pagina 1 van 10 Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor Strategieën ter bevordering van interactie communicatiestijl van het kind Rol van de ouder 1: Laat je kind

Nadere informatie

Kijk naar wat we zeggen + Doorontwikkeling van Kijk naar wat we zeggen, in het kader van Pijler 3 van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg

Kijk naar wat we zeggen + Doorontwikkeling van Kijk naar wat we zeggen, in het kader van Pijler 3 van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Kijk naar wat we zeggen + Doorontwikkeling van Kijk naar wat we zeggen, in het kader van Pijler 3 van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg WELKOM! Even voorstellen: Anneke Ellerbroek, kwaliteitsfunctionaris

Nadere informatie

Samen sterk in communicatie

Samen sterk in communicatie Samen sterk in communicatie Saskia Damen EMB today, 2 juni 2016 Doel en inhoud van deze workshop Doel: Kennis maken met manieren om betekenisoverdracht te bevorderen bij mensen die geen taal tot hun beschikking

Nadere informatie

Anne & Ondersteunde Communicatie

Anne & Ondersteunde Communicatie Anne & Ondersteunde Communicatie EMB congres 21 maart 2019 Gerrie Wenninkmeule, moeder van Anne Simone Arissen Persoonlijk begeleidster Maartje ten Hooven orthopedagoog vanuit Radboud Universiteit Normaal

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

UvA-DARE (Digital Academic Repository) UvA-DARE (Digital Academic Repository) COCP in de VG: onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal: eindrapport van het project Verbetering

Nadere informatie

Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor logopedisten

Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor logopedisten Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor logopedisten ONDERZOEK Voorwaarden bij onderzoek: Vroegtijdig starten Uitgebreid

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen

Nadere informatie

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCPprogramma

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCPprogramma UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCPprogramma Heim, M.J.M. Link to publication Citation for published version (APA): Heim,

Nadere informatie

Goede zorg voor mensen met EMB: de visie van Middin

Goede zorg voor mensen met EMB: de visie van Middin Goede zorg voor mensen met EMB: de visie van Middin Doelgroep EMB Mensen met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking (EMB) vormen een bijzondere groep binnen Middin. De doelgroep mensen met een ernstige

Nadere informatie

SCORE. Sandra Koster. Congres Ondersteunde Communicatie ISAAC-NF 3 oktober 2017, Doorn

SCORE. Sandra Koster. Congres Ondersteunde Communicatie ISAAC-NF 3 oktober 2017, Doorn SCORE Sandra Koster Congres Ondersteunde Communicatie ISAAC-NF 3 oktober 2017, Doorn Even voorstellen Sandra Koster Eerstelijns logopediepraktijk gespecialiseerd in Ondersteunde Communicatie. Werkzaam

Nadere informatie

Communicatieve Ontwikkeling van niet-sprekende kinderen of volwassenen en hun Communicatiepartners

Communicatieve Ontwikkeling van niet-sprekende kinderen of volwassenen en hun Communicatiepartners Interventie Communicatieve Ontwikkeling van niet-sprekende kinderen of volwassenen en hun Communicatiepartners Samenvatting Doel De algemene doelstelling van COCP is het verbeteren van de communicatieve

Nadere informatie

Cognitieve communicatiestoornissen

Cognitieve communicatiestoornissen Logopedie Cognitieve communicatiestoornissen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG002 / Cognitieve communicatiestoornissen / 04-01-2018 2 Cognitieve

Nadere informatie

1-jarige opleiding ABA

1-jarige opleiding ABA 1-jarige opleiding ABA Onze opleiding bestaat uit een basisworkshop en 6 verdiepende workshops, die elk 1 weekend beslaan. De kosten voor de gehele opleiding bedragen 1.600,00. Alle workshops bestaan uit:

Nadere informatie

Luisteren en samenvatten

Luisteren en samenvatten Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister

Nadere informatie

Verbindingsactietraining

Verbindingsactietraining Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken

Nadere informatie

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma Heim, M.J.M.

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma Heim, M.J.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma Heim, M.J.M. Link to publication Citation for published version (APA): Heim,

Nadere informatie

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen MEE & de Wering Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen 1 Weerbaarheid & sociale vaardigheden Voor kinderen van 9 12 jaar (basisschool) Het hoofddoel van de cursus Ho, tot hier en niet verder! is het bevorderen

Nadere informatie

Interactief voorlezen met een spraakcomputer. Janine Versteeg en Willemien Bierman

Interactief voorlezen met een spraakcomputer. Janine Versteeg en Willemien Bierman Interactief voorlezen met een spraakcomputer Janine Versteeg en Willemien Bierman Wie zijn wij? Willemien Bierman Behandelaar OC Stichting Milo ZZP-er Janine Versteeg Behandelaar OC Stichting Milo ZZP-er

Nadere informatie

EXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN. Groepsactiviteiten. Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar

EXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN. Groepsactiviteiten. Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar EXPERTS IN HOREN, SPREKEN EN VERSTAAN Groepsactiviteiten Voor gezinnen met een slechthorend of doof kind tot de leeftijd van vijf jaar Pento Vroegbehandeling biedt behandeling en begeleiding aan kinderen

Nadere informatie

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen PEUTERS MET TOS Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht Marthe Wijs - van Lonkhuijzen 1 KENNISMAKEN 2 INTRODUCTIE - TEKENING Pen en papier, teken wat ik beschrijf Wat ervaart de tekenaar? Hoe probeerde de spreker

Nadere informatie

Mogelijkheden in de (non-) verbale communicatie

Mogelijkheden in de (non-) verbale communicatie Mogelijkheden in de (non-) verbale communicatie Non verbaal werken in de AZC s Inleiding In toenemende mate krijgen we in de AZC s te maken met nieuwkomers. Bewoners die onze taal niet spreken en wij,

Nadere informatie

Waarom classificeren? Wat is een classificatiesysteem? Welke classificatiesystemen? MACS GMFCS CFCS

Waarom classificeren? Wat is een classificatiesysteem? Welke classificatiesystemen? MACS GMFCS CFCS Om u een beeld te geven van het functioneren van uw kind met cerebrale parese, gebruiken we classificatiesystemen. In deze folder leest u meer over de classificatiesystemen MACS, GMFCS en CFCS. Deze classificaties

Nadere informatie

Gebaren volgens weerklankmethodiek. Wilma Scheres 16 juni 2011

Gebaren volgens weerklankmethodiek. Wilma Scheres 16 juni 2011 Gebaren volgens weerklankmethodiek Wilma Scheres 16 juni 2011 Wat is communicatie? Communicatie is alle gedrag in een situatie van interactie. Een situatie waarin mensen contact hebben met elkaar Betekenis

Nadere informatie

Wat is niet aangeboren hersenletsel?

Wat is niet aangeboren hersenletsel? Wat is niet aangeboren hersenletsel? Als hersenen beschadigd raken op latere leeftijd spreken we van (NAH) Niet aangeboren hersenletsel Niet-aangeboren hersenletsel is blijvende schade aan de hersenen

Nadere informatie

1Communicatie als. containerbegrip

1Communicatie als. containerbegrip 1Communicatie als containerbegrip Als medisch specialist is communiceren onlosmakelijk verbonden met het uitoefenen van uw professie. Niet alleen hebt u contact met uw patiënten, maar ook met diverse professionals

Nadere informatie

Floorplay. Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren

Floorplay. Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren Floorplay Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren Marianne Smit, Mirella Walraven en Francoise Moser 25 november 2016 Indeling workshop - Informatie

Nadere informatie

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Geef de leerlingen de kans om spontaan te vertellen over iets dat ze leuk vinden en laat andere kinderen

Nadere informatie

STA STERK TRAINING 1. sta sterk training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

STA STERK TRAINING 1. sta sterk training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl STA STERK TRAINING 1 sta sterk training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER STA STERK TRAINING 3 De sta sterk training achtergrond sta sterk Training

Nadere informatie

Afasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Afasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal

Nadere informatie

Communiceren met mensen die moeilijk of niet kunnen praten

Communiceren met mensen die moeilijk of niet kunnen praten Communiceren met mensen die moeilijk of niet kunnen praten Handreiking Waarover gaat deze handreiking? Als cliëntenraad wil je graag weten wat je achterban van iets vindt. Je achterban, dat zijn de mensen

Nadere informatie

HET COMMUNICATIEPASPOORT. Leernetwerk Ondersteunde Communicatie

HET COMMUNICATIEPASPOORT. Leernetwerk Ondersteunde Communicatie HET COMMUNICATIEPASPOORT Leernetwerk Ondersteunde Communicatie WAT IS MEDIANDER? Identiteit Mediander is een open, vrijwillig samenwerkingsverband van organisaties actief in de zorg, onderwijs en begeleiding

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

Abrona Communicatieplan

Abrona Communicatieplan Het : het ACP Het Abrona communicatieplan (ACP) is een middel tot het in kaart brengen van de communicatie van en met en cliënt wonend en/of werkend op Abrona. Het plan kan voor elke cliënt ingevuld worden.

Nadere informatie

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige

Nadere informatie

Doelstellingen van PAD

Doelstellingen van PAD Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen

Nadere informatie

Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap

Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap Prof. dr. Bea Maes, Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek, K.U.Leuven 1. Centrale rol van taal en communicatie

Nadere informatie

Floorplay. Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren

Floorplay. Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren Floorplay Een behandelmethode om de communicatieve en sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te stimuleren Mariska van Buuren-Bijland en Francoise Moser 10 februari 2017 Indeling workshop - Informatie

Nadere informatie

Vragenlijst voor ouders / verzorgers

Vragenlijst voor ouders / verzorgers Vragenlijst voor ouders / verzorgers Betreft: naam: Geb. datum: Vroege spraak- en taalontwikkeling - Start: Is de spraak- en taalontwikkeling op tijd begonnen:. gebrabbeld:. tijdstip eerste woorden:. tijdstip

Nadere informatie

In gesprek met leerlingen met TOS

In gesprek met leerlingen met TOS In gesprek met leerlingen met TOS Margreet Verboom Margot Willemsen Voer een gesprek Fatos Uitgeschreven 4 5 Gesloten vragen Gesloten vragen Gesloten vragen leiden lang niet altijd tot een gesprekje omdat

Nadere informatie

Gehoorverlies bij kinderen

Gehoorverlies bij kinderen Libra Audiologie Gehoorverlies bij kinderen Onlangs heeft u de mededeling gekregen dat uw kind slechthorend is. Er komt dan ineens veel op u af, er zijn zoveel vragen te stellen en beslissingen te nemen.

Nadere informatie

1-jarige opleiding ABA 2015-2016

1-jarige opleiding ABA 2015-2016 1-jarige opleiding ABA 2015-2016 Onze opleiding bestaat uit een basisworkshop en 6 verdiepende workshops, gegeven op zaterdagen. U kunt zich inschrijven voor de gehele opleiding, of voor losse workshops.

Nadere informatie

ABC - Ambulant Behandelcentrum

ABC - Ambulant Behandelcentrum ABC - Ambulant Behandelcentrum Als het thuis en/of op school dreigt vast te lopen Informatie voor verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Vergroten van sociale competenties. Vergroten zelfbeeld/zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Communicatie: wat en waarom

Communicatie: wat en waarom TOTALE COMMUNICATIE FILOSOFIE, VISIE EN BASISHOUDING Wilma Scheres Esther Oskam Communicatie: wat en waarom Veel definities gaan over de vorm en het proces van communicatie. Wij waren met name geïnteresseerd

Nadere informatie

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008 Symposium Zorg en onderwijs Annemarie Tadema 8 april 2008 Aanleiding onderzoek Burgerschapsparadigma: participeren in de samenleving KDC: segregatie Onderwijs: integratie/ inclusie Wet op de leerlinggebonden

Nadere informatie

De hermeneutische cirkel

De hermeneutische cirkel De hermeneutische cirkel Over beeldvorming en het formuleren van passende ondersteuningsvragen. Esther Keller, kennisdag D-SH/ CMB 1 december 2016 Beeldvorming 2 2 Beeldvorming is niet alleen de ontwikkelingsgebieden

Nadere informatie

Lichaamstaal en sekspraat. Leonora van der Beek en Esther Keller

Lichaamstaal en sekspraat. Leonora van der Beek en Esther Keller Lichaamstaal en sekspraat Leonora van der Beek en Esther Keller Even voorstellen Leonora van der Beek Communicatiedeskundige Kentalis, regio west, Zoetermeer Werkzaam binnen de doelgroep Communicatief

Nadere informatie

SAMENVATTING Het doel van dit proefschrift is drieledig. Ten eerste wordt inzicht verschaft in het gebruik van directe-rede-constructies (bijvoorbeeld Marie zei: Kom, we gaan! ) door sprekers met afasie.

Nadere informatie

ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE

ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE ISBN 978-90-368-1699-1 ISBN 978-90-368-1700-4 (ebook) 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Samen beleven. Peer interacties bij personen met ernstig meervoudige beperkingen

Samen beleven. Peer interacties bij personen met ernstig meervoudige beperkingen Samen beleven Peer interacties bij personen met ernstig meervoudige beperkingen dr. Sara Nijs Promotor: prof. dr. Bea Maes Co-promotor: prof. dr. Carla Vlaskamp 1 THEORETISCHE ACHTERGROND ONDERZOEKSRESULTATEN

Nadere informatie

Dysartrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Dysartrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Dysartrie Dysartrie is een spraakstoornis ten gevolge van een neurologische aandoening. Iemand met een dysartrie heeft moeite om verstaanbaar te spreken. In deze folder leest u wat dysartrie inhoudt en

Nadere informatie

Observatieformulier 1: De interacties van het kind met leidsters en leeftijdgenoten

Observatieformulier 1: De interacties van het kind met leidsters en leeftijdgenoten Observatieformulier 1: De interacties van het kind met leidsters en leeftijdgenoten Stel dat een kind in jouw groep sociale en taalvaardigheden heeft die onder het niveau liggen van wat je bij zijn leeftijd

Nadere informatie

ONDERSTEUNINGSLIJNEN ZUIDWESTER

ONDERSTEUNINGSLIJNEN ZUIDWESTER ONDERSTEUNINGSLIJNEN ZUIDWESTER ACTIEF VAARDIG VERZORGD BEGREPEN GEREGELD WAARDEVOL LEVEN, ZINVOL WERK Inhoudsopgave 03 05 06 07 08 09 10 11 01 02 Waarom ondersteuningslijnen? De zorgvisie van Zuidwester

Nadere informatie

TRAJECT WELZIJN_METHODIEK VAN BEGELEIDEN_9789006815597_INHOUD_KORT

TRAJECT WELZIJN_METHODIEK VAN BEGELEIDEN_9789006815597_INHOUD_KORT TRAJECT WELZIJN_METHODIEK VAN BEGELEIDEN_9789006815597_INHOUD_KORT Thema 1 Methodisch handelen 1 Methodisch handelen: wat is het? 1.1 Kenmerken 1.2 Stappenplan 2 Voor wie? 2.1 Doelgroep 2.2 Functionele

Nadere informatie

Omgaan met afname zintuiglijke functies (horen, zien) tijdens de zorgverlening

Omgaan met afname zintuiglijke functies (horen, zien) tijdens de zorgverlening OPDRACHTFORMULIER Omgaan met afname zintuiglijke functies (horen, zien) tijdens de zorgverlening Naam student: Datum: Je houdt rekening met de afname van zintuiglijke functies (horen, zien) bij de zorgvrager.

Nadere informatie

OC in het speciaal onderwijs. Mogelijkheden van apps als ondersteuning van de communicatie voor leerlingen in het speciaal onderwijs.

OC in het speciaal onderwijs. Mogelijkheden van apps als ondersteuning van de communicatie voor leerlingen in het speciaal onderwijs. Mogelijkheden van apps als ondersteuning van de communicatie voor leerlingen in het speciaal onderwijs. Sandra Koster, logopedist Praktijk voor Ondersteunde Communicatie OC-behandelaar Stichting Milo (wlz)

Nadere informatie

Emotionele Intelligentie

Emotionele Intelligentie Emotionele Intelligentie ubeon Academy Programma Emotionele intelligentie (EQ) staat voor het vermogen om eigen en andermans gevoelens te herkennen en er op effectieve wijze mee om te gaan. 70 % van communicatie

Nadere informatie

Conclusie enquête 2015 onder vrijwilligers SWS

Conclusie enquête 2015 onder vrijwilligers SWS Conclusie enquête 2015 onder vrijwilligers SWS De meeste vragen in de enquête zijn gesloten vragen. De vrijwilligers konden de stellingen beoordelen m.b.v. een zevenpunts Lickertschaal. In dit document

Nadere informatie

Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3

Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3 1. Omgaan met jezelf, met en met volwassenen Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3 Zelfbeeld Sociaal gedrag belangstelling voor andere kinderen, maar houden weinig rekening met de ander

Nadere informatie

Inleiding 3. Les zingeving 3. Les rouw en verlies 3. Les euthanasie 4. Doorvragen en assertief 4. Casus 5. Reflectie op casus 5.

Inleiding 3. Les zingeving 3. Les rouw en verlies 3. Les euthanasie 4. Doorvragen en assertief 4. Casus 5. Reflectie op casus 5. Naam: Joyce Stuijt Leerlingennummer: 500635116 Klas: 2B2 Vak: Cova 2S Docent: I. te Hennepe Datum: 15 januari 2013 Inhoudsopgave Inleiding 3 Les zingeving 3 Les rouw en verlies 3 Les euthanasie 4 Doorvragen

Nadere informatie

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester

ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester ATTITUDINALE DOELEN VOOR DE KLEUTERSCHOOL Klas : Schooljaar : Thema's I II III trimester 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Positieve ingesteldheid 1 zich emotioneel goed voelen 2 zich als persoon iets

Nadere informatie

Floorplay. De opzet Door Daniëlle Hoogwerf Cliënt-centered speltherapeut & Floorplay Specialist

Floorplay. De opzet Door Daniëlle Hoogwerf Cliënt-centered speltherapeut & Floorplay Specialist Floorplay Door Daniëlle Hoogwerf Cliënt-centered speltherapeut & Floorplay Specialist De opzet Stellingen vooraf Voor wie is Floorplay? De essentie van Floorplay Het DIR model The learning tree De 6 mijlpalen

Nadere informatie

Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering

Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering Diet Tielbeek Marieke van Schijndel-Speet Consortium Gezond OUDer met een verstandelijke beperking Deze workshop Doel onderzoek Ontwikkeling

Nadere informatie

Hallo ik. Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik?

Hallo ik. Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik? Hallo ik Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik? Esther Keller, kennisdag D-SH/CMB Hallo ik workshop kennisdag Esther Keller Deskundige communicatie, Team Communicatieatelier Regio ZuidWest Train de Trainer-

Nadere informatie

Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling

Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling ISAAC-NF congres Communicatie in een nieuw perspectief Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling Prof. Dr. Hans van Balkom, Radboud Nijmegen/Milo/Kentalis Dr. Yvonne van Zaalen, Fontys Paramedische

Nadere informatie

Leer- en ontwikkelingslijnen 0-7 jaar (ZONDER extra doelen) - versie januari Naam leerling. Taal Beginnende geletterdheid

Leer- en ontwikkelingslijnen 0-7 jaar (ZONDER extra doelen) - versie januari Naam leerling. Taal Beginnende geletterdheid Taal eginnende geletterdheid eginnende geletterdheid-fase 5 OEKORIËNTATIE: Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat -20--20 OEKORIËNTATIE:Slaat de bladzijden van een boek één voor één om -20--20

Nadere informatie

Les 1: Communicatie en interactie + soorten communicatie

Les 1: Communicatie en interactie + soorten communicatie Les 1: Communicatie en interactie + soorten communicatie Gedurende de opleiding krijg je vakken die vallen onder: Communicatie 1,2,3,4 In periode 1 krijgen jullie communicatie 1 + 2 - Communicatie Luisteren

Nadere informatie

De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie

De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie 31-01-2019 De Sensatie van een Goed Leven Workshop Zonder gelijkwaardigheid geen communicatie Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

waar denkt u aan bij het woord opvoeden? De kracht van Positief opvoeden Overzicht Hoop en verwachting

waar denkt u aan bij het woord opvoeden? De kracht van Positief opvoeden Overzicht Hoop en verwachting Overzicht De kracht van Positief opvoeden 1 Hoop en verwachting Opvoeden in de praktijk Waarom positief opvoeden? De 5 principes van positief opvoeden Tijd voor vragen en discussie 2 Hoop en verwachting

Nadere informatie

Informatiebrochure Afasie

Informatiebrochure Afasie Informatiebrochure Afasie UZ Leuven 2 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel ondervindt. In deze

Nadere informatie

Samen sterker Terug Op Pad. Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen

Samen sterker Terug Op Pad. Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen Samen sterker Terug Op Pad Vroegtijdige ecologische aanpak van gedragsproblemen bij jonge kinderen STOP project van VBJK Steunpunt en Trainingscentrum Opvoeding Gesubsidieerd door het Ministerie van de

Nadere informatie

Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen

Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Dit is de inleiding van de psycho-educatie modules. Aan de hand van deze modules geven we meer informatie over hoe autismespectrumstoornissen (ASS) zich uiten

Nadere informatie

Interactief en ondersteund voorlezen. Eline de Jong en Renske Mutsaers

Interactief en ondersteund voorlezen. Eline de Jong en Renske Mutsaers Interactief en ondersteund voorlezen Eline de Jong en Renske Mutsaers Wie zijn wij? Eline de Jong Behandelcoordinator Stichting Milo Renske Mutsaers Behandelaar OC Stichting Milo ZZP-er; Leer Mij Milo

Nadere informatie

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd

houd altijd de specifieke leerling met zijn individuele hulpvraag in het achterhoofd Sleutelwoord is structuur De school is een uitgelezen plaats om de leerling met het Syndroom van Asperger te leren omgaan met leeftijdgenoten. Goede begeleiding is dan van belang. Docent kunnen veel voor

Nadere informatie

Inhoud van de avond. Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar 3-4 jaar

Inhoud van de avond. Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar 3-4 jaar LOGOPEDIEPRAKTIJK BRUNINK LOGOPEDISCH SPECTRUM REGIO OOST LOGOPEDIEPRAKTIJK NOUWELS LOGOPEDIEPRAKTIJK OOSTERLAAR Inhoud van de avond Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3

Nadere informatie

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.

Nadere informatie

Communicatief competent door pedagogische sensitiviteit. Simea congres 2016 Roos van Vulpen Linda Keuvelaar van den Bergh Kees Dikker

Communicatief competent door pedagogische sensitiviteit. Simea congres 2016 Roos van Vulpen Linda Keuvelaar van den Bergh Kees Dikker Communicatief competent door pedagogische sensitiviteit Simea congres 2016 Roos van Vulpen Linda Keuvelaar van den Bergh Kees Dikker Context project RAAK: Regionale Actie en Aandacht voor Kenniscirculatie

Nadere informatie

Ontwikkelingslijnen 0-4 jaar (MET extra doelen) - versie januari Naam kind. Taal Beginnende geletterdheid. Beginnende geletterdheid-fase 5

Ontwikkelingslijnen 0-4 jaar (MET extra doelen) - versie januari Naam kind. Taal Beginnende geletterdheid. Beginnende geletterdheid-fase 5 Taal eginnende geletterdheid eginnende geletterdheid-fase 5 OEKORIËNTATIE: Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat -20--20 OEKORIËNTATIE:Slaat de bladzijden van een boek één voor één om -20--20

Nadere informatie

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare

Nadere informatie

De e-learning van Gastouderland

De e-learning van Gastouderland De e-learning van Gastouderland Ook voor gastouders is het belangrijk te blijven ontwikkelen. Daarom bieden wij diverse modules aan die speciaal ontwikkeld zijn voor de kinderopvang. Gastouderland werkt

Nadere informatie

Werk in/ aan uitvoering

Werk in/ aan uitvoering Wat ga je vanmiddag leren? Werk in/ aan uitvoering Liz Dolfin - Selma Huitema adviseurs passend onderwijs Expertisecentrum Orion Wat zijn executieve functies? Hoe verloopt de ontwikkeling van executieve

Nadere informatie

Non-verbale communicatie

Non-verbale communicatie Non-verbale communicatie Wie de taal van het lichaam wil leren begrijpen, moet eerst de verschillende signalen leren kennen, herkennen en goed inschatten. Meestal richten we (bewust) onze aandacht op het

Nadere informatie

Bronnenboek van het project Een instrument voor basiscontact tussen begeleiders en personen met ernstig meervoudige beperkingen

Bronnenboek van het project Een instrument voor basiscontact tussen begeleiders en personen met ernstig meervoudige beperkingen Bronnenboek van het project Een instrument voor basiscontact tussen begeleiders en personen met ernstig meervoudige beperkingen Martin Schuurman Karin de Geeter Juli 2015 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 1 2.

Nadere informatie

Wat biedt Irene? Voor wie? Therapeutische groep

Wat biedt Irene? Voor wie? Therapeutische groep Kinderopvang Irene Een bijzonder kind verdient speciale aandacht Kinderopvang Irene is een dagcentrum voor kinderen van nul tot vijf jaar met een ontwikkelingsachterstand, beperking of gedragsproblemen.

Nadere informatie

maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) begint steeds meer woorden te herhalen en (na) te zeggen

maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) begint steeds meer woorden te herhalen en (na) te zeggen Mondelinge taal 1 Spraak-taalontwikkeling Baby blauw maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) herhaalt geluidjes Dreumes brabbelt bij (eigen) spel oranje begint steeds meer

Nadere informatie