In gesprek met leerlingen met TOS

Transcriptie

1 In gesprek met leerlingen met TOS Margreet Verboom Margot Willemsen

2 Voer een gesprek

3 Fatos

4 Uitgeschreven 4

5 5

6 Gesloten vragen

7 Gesloten vragen Gesloten vragen leiden lang niet altijd tot een gesprekje omdat kinderen geneigd zijn heel kort te antwoorden. Op veel gesloten vragen is het taaltechnisch heel normaal om met 1 woord te antwoorden. 7

8 Open vragen Open vragen lokken bij kinderen ook niet altijd een gesprekje uit, omdat: Ze te weinig taal hebben om daarop te kunnen antwoorden (TOS). Ze geen zin hebben in een lange uitleg. Vragen sturend zijn en lang niet altijd aansluiten bij de belangstelling van het kind op dat moment. Ze verlegen zijn.

9 Wat dan wel? Vraag niet, maar vertel en geef dan taalruimte

10 Vraag niet, maar vertel Vertel wat je ziet - Wat heb jij een mooie paddenstoel getekend - Ik zag kinderen in jullie klas die experimenten deden. - Daar zit een boomhut in de boom (video Fatos). Vertel wat je zelf vindt / wat je voelt - Ik durf nooit van de hoge glijbaan in het zwembad - Ik vond rekenen vroeger altijd heel lastig. - Ik heb zo n zin in de vakantie!

11 Vraag niet maar vertel Vertel wat er gebeurt Oh, dat stukje hoort bij de olifant. Dat is zijn staartje! Inderdaad, met een beitel kun je wel een stukje van die plank afhalen. Acht wormen, die kruipen allemaal in een rijtje (filmpje Fatos) Vertel wat je zelf doet Even in mijn koffie blazen hoor. Het is nog heel heet. Ik schrik me een hoedje!

12 Vraag niet, maar herhaal Vat samen/ herhaal wat het kind zegt - Dus jij vond het heel leuk bij opa en oma. - Dus jullie zijn twee keer naar de film geweest. Dat had mij ook wel leuk geleken.

13 Fatos

14 Uitgeschreven 14

15 15

16 Vergelijk de samples Fatos Gem. aantal woorden per uiting Aantal woorden langste uiting. Aantal uitingen met persoonsvorm. Wel vragen % Niet vragen %

17 Waarom is dit belangrijk? Gelijkwaardige communicatie. Meer veilige situatie voor het kind. Kinderen leren taal door te doen. Als je geen vragen stelt, heb je gelegenheid tot taalstimulerend taalaanbod. Kind leert initiatief nemen.

18 Onderzoeksvragen Leidt een taalaanbod met minder of geen vragen er toe dat kinderen meer en spontaner praten? Leidt een taalaanbod met minder of geen vragen er toe dat kinderen tijdens een groepsgeprek meer reageren op elkaar? 18

19 Onderzoeksgroep 9 leerkrachten Intensieve arrangement Groepen met leerlingen met TOS basisschoolleeftijd Skelp (4) en Talent (5) 19

20 Resultaten leerkrachtniveau Leerkrachten stelden minder vragen aan de leerlingen dan in de beginmeting. Leerkrachten pasten de strategieën vertellen wat je vindt en vertellen wat er gebeurt vaker toe. Leerkrachten waren minder aan het woord. 20

21 Resultaten leerlingniveau Leerlingen namen significant meer initiatieven Leerlingen zijn significant meer aan het woord. Leerlingen reageerden vaker op elkaars uitingen in plaats van alleen op de leerkracht. Het aantal elliptische antwoorden daalde. 21

22 Ervaringen betrokkenen Leerkracht en logopedist ervaren duidelijk de meerwaarde. Leerkrachten gaven aan zelf minder aan het woord te zijn, de leerlingen meer tijd te geven en hen meer op elkaar te laten reageren. Hoewel ook stille leerlingen gemakkelijker initiatieven namen, bleven ze vaak wel stiller dan de andere leerlingen. 22

23 Voer een gesprek

24 Conclusie Als we willen dat er een rijk en voor een kind te begrijpen taalaanbod is, het kind tijdens het gesprek zijn al verworven kennis van de taal in de praktijk kan brengen, is het stellen van vragen niet het juiste middel. Vragen beperken de initiatiefmogelijkheden van het kind, zijn sturend, soms bedreigend en leggen binnen een gesprek heel veel vast. Dus vraag niet, maar vertel. 24