De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna "de Commissie");

Transcriptie

1 1/11 De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Beraadslaging STAT nr 22/2011 van 6 juli 2011 Betreft: Aanvraag van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel Hoofdstad, om van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie de gecodeerde studiegegevens te verkrijgen van de nationale gezondheidsenquête 2008 en de voorgaande jaren 1997, 2001, (STAT-MA ) De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna "de Commissie"); Gelet op de wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek (hierna "wet openbare statistiek"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP"); Gelet op het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "koninklijk besluit van 13 februari 2001"); Gelet op het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van het Statistisch Toezichtscomité opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel Hoofdstad ontvangen op 16/05/2011;

2 Beraadslaging STAT 22 /2011-2/11 Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) op 25/05/2011; Gelet op het technisch en juridisch advies ontvangen op 17/06/2011; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 6 juli 2011, na beraadslaging, als volgt: I. ONDERWERP VAN DE AANVRAAG. 1. De aanvraag beoogt de machtiging van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel Hoofdstad, hierna de onderzoeker, om van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie de gecodeerde studiegegevens te verkrijgen van de nationale gezondheidsenquêtes 2008, 2004, 2001 en 1997 met het oog op een strategische studie. 2. De aanvraag betreft ook de goedkeuring van het vertrouwelijkheidscontract dat ingevolge deze mededeling tussen de ADSEI en de onderzoeker moet worden afgesloten. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. TOEPASSELIJKE WETGEVING A.1. Wet openbare statistiek 3. Op grond van de artikelen 15 en 15bis van de wet openbare statistiek is het Statistisch Toezichtscomité bevoegd om, enerzijds de mededeling toe te staan van de door de ADSEI gecodeerde studiegegevens aan de in de wet openbare statistiek vermelde bestemmelingen en anderzijds het vertrouwelijkheidscontract goed te keuren dat moet worden afgesloten tussen de betrokken partijen. 4. Artikel 16 van het voormeld koninklijk besluit van 7 juni 2007 bepaalt dat de Commissie wordt belast met de opdrachten van het Statistisch Toezichtscomité tot aan de installatie en benoeming van de leden van dit comité.

3 Beraadslaging STAT 22 /2011-3/11 A.2. De WVP en het KB van 13 februari Op grond van artikelen 1, 1, en 3, 1 van de WVP en artikel 1, 3 van het KB van 13 februari 2001 zijn gecodeerde studiegegevens die geïdentificeerde of identificeerbare personen betreffen, persoonsgegevens waarvan de verwerking slechts mag gebeuren onder de in de WVP en het KB van 13 februari 2001 gestelde voorwaarden. B. WETTELIJKE BASIS 6. Het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel Hoofdstad, is een van de mogelijke bestemmelingen die opgesomd zijn in artikel 15, eerste lid, 2 van de wet openbare statistiek. 7. Bijgevolg komt de onderzoeker in principe in aanmerking om gemachtigd te worden tot het verkrijgen van de gevraagde gegevens. C. DOELEINDEN 8. Persoonsgegevens moeten worden verwerkt voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden (art. 4, 1, 2 van de WVP). 9. Uit de verstrekte documenten blijkt dat de gegevens worden gevraagd voor het berekenen van de prevalentie en de verspreiding van verschillende gezondheidsindicatoren bij de brede bevolking. Deze informatie vormt een belangrijke bron voor het onderzoek en het gezondheidsbeleid. De 6 volgende domeinen zullen worden onderzocht: identificatie van de prioriteiten inzake gezondheid; beschrijving van de gezondheidstoestand en de gezondheidsbehoeften van de bevolking; evaluatie van de prevalentie en de verdeling van gezondheidsindicatoren; analyse van de sociale gelijkheid inzake gezondheid en bij de toegang tot gezondheidszorg; studie naar het gebruik van gezondheidsproblemen en hun veroorzakers; vaststelling van mogelijke tendensen in de gezondheidstoestand van de bevolking. 10. Deze doeleinden zijn welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd in de zin van artikel 4, 1, 2 van de WVP.

4 Beraadslaging STAT 22 /2011-4/11 D. GEGEVENS 11. De onderzoeker heeft in het raam van deze analyse behoefte aan alle individuele gegevens van de gezondheidsenquêtes 1997, 2001, 2004 en E. PROPORTIONALITEIT E.1. Noodzaak tot het verkrijgen van gecodeerde gegevens 12. De onderzoeker mag slechts gecodeerde persoonsgegevens ontvangen indien een verwerking van anonieme gegevens niet toelaat de beoogde statistische of wetenschappelijke doeleinden te verwezenlijken (artikel 4 van de WVP). 13. Het hier beoogde onderzoek en analyse kan zich geen "verlies van gegevens" veroorloven die het gevolg zou zijn van een eventuele anonimisering door de ADSEI. 14. Enkel het gebruik van individuele gecodeerde persoonsgegevens laat in dit geval een zeer gedetailleerde analyse toe. 15. De onderzoeker heeft bijgevolg nood aan de gevraagde gecodeerde persoonsgegevens. De mededeling van louter anonieme gegevens kan in onderhavig geval niet volstaan. 16. De doeleinden rechtvaardigen dus de verwerking van gecodeerde persoonsgegevens. E.2. Betreffende de hoeveelheid gegevens 17. De volgende variabelen worden gevraagd: gezinssamenstelling; gezinsinkomen; uitgaven voor gezondheidszorg; gezondheid en leefomgeving; huisvesting; ziekten en aandoeningen van lange duur; traumatismen (ongevallen/geweld); fysieke arbeidsongeschiktheid van korte en lange duur; contacten met de huisarts/specialist/spoedgevallendienst van een ziekenhuis/ tandarts/ andere diensten voor gezondheidszorg; hospitalisatie; patiëntentevredenheid; geneesmiddelenverbruik; inentingen; voeding; studies; werk; sociaal leven; gezondheidsgevoel; gebruik van tabak/alcohol/andere substanties; mentale gezondheid; pijn; houding tegenover aids; fysieke activiteit; cardiovasculaire preventie en opsporing van suikerziekte; kankeropsporing en houding ten opzichte van levensbeëindiging.

5 Beraadslaging STAT 22 /2011-5/ Gelet op het analysedoeleinde (opvolging van de gezondheidstoestand en behoeften van de Belgische bevolking aan de hand van een statistisch onderzoek teneinde het wetenschappelijk onderzoek en het gezondheidsbeleid te ondersteunen), is de proportionaliteit van de aanvraag voldoende aangetoond voor al de variabelen van de gezondheidsenquêtes 1997, 2001, 2004 en De gezondheidsenquête vormt inderdaad een essentiële bron voor een dergelijke analyse. 19. Het geheel van gevraagde gegevens is dus toereikend, ter zake dienend en niet overmatig in de zin van artikel 4, 1, 3 van de WVP. E.3. Betreffende de frequentie van mededeling 20. De aanvraag slaat op de mededeling in een keer van de gegevens die zullen kunnen geleverd worden binnen de 30 dagen volgend op het afsluiten van het contract. E.4. Betreffende de bewaringstermijn 21. Persoonsgegevens mogen niet langer bewaard worden dan voor de verwezenlijking van de doeleinden waarvoor zij worden verkregen of verder worden verwerkt, noodzakelijk is (artikel 4, 1, 5 van de WVP). 22. De onderzoeker overweegt zijn onderzoek te spreiden over vijf jaar wat de noodzaak van een gerechtvaardigde en proportionele bewaringstermijn aantoont. 23. Eens deze termijn verstreken dienen de gegevens en back-ups volledig vernietigd te worden door de onderzoeker. Behoudens toegestane verlenging is het niet geoorloofd gecodeerde studiegegevens langer te gebruiken voor dezelfde doeleinden. 24. Indien de doeleinden verwezenlijkt worden voor afloop van deze termijn dienen de gegevens en back-ups vroeger door de onderzoeker vernietigd te worden, met andere woorden onmiddellijk na het verwezenlijken van de doeleinden. F. AANGIFTE 25. De onderzoeker dient, alvorens over te gaan tot de gedeeltelijke of volledige verwerking van de bedoelde gecodeerde gegevens, hiervan aangifte te doen bij de Commissie.

6 Beraadslaging STAT 22 /2011-6/11 G. VEILIGHEID G.1. Consulent inzake informatieveiligheid 26. De ADSEI verzoekt de onderzoeker een consulent inzake informatieveiligheid aan te duiden. 27. De ADSEI herinnert er in haar technisch en juridisch advies aan dat de consulent inzake informatieveiligheid de aanstichter en motor moet zijn van het informatieveiligheidsbeleid. Aan hem wordt de uitvoering van het veiligheidsbeleid toevertrouwd. Hij is het dus die voorstellen formuleert, te behalen doelstellingen vastlegt en de verschillende personen die tussenkomen bij de invoering van een veiligheidssysteem opvolgt en adviseert. Hij analyseert en bestudeert de veiligheidsincidenten en stelt maatregelen voor om de situatie te verbeteren. Bovendien waarborgt hij dat niemand onder druk gezet wordt ingevolge tegenstrijdige belangen en vervult hij de rol van voornaamste gesprekspartner in alle kwesties die de veiligheid aanbelangen. Hij rapporteert rechtstreeks aan de directie en beschikt over de nodige middelen, zowel op financieel als op menselijk of materieel en uitrustingsvlak om zijn opdracht naar behoren te vervullen. 28. De Commissie neemt er goede nota van dat uit de door de onderzoeker meegedeelde documenten blijkt dat de aanduiding van een consulent inzake informatieveiligheid voorzien is. Zij verzoekt de onderzoeker onverwijld tot deze aanduiding over te gaan. G.2. Veiligheidsbeleid 29. Uit de door de onderzoeker meegedeelde documenten blijkt dat hij over een veiligheidsbeleid beschikt. 30. Uit het evaluatieformulier inzake veiligheid dat de aanvraag om mededeling en het vertrouwelijkheidcontract vergezelde blijkt dat aan 8 van de 14 vragen met betrekking tot de veiligheid duidelijk werd voldaan en dat de 6 overige voorzien zijn zonder dat hiervoor evenwel een datum of een inschatting in de tijd werden bepaald. 31. De onderzoeker verklaart overigens dat: een medische verantwoordelijke de algemene verantwoordelijkheid draagt voor de bescherming van de gegevens;

7 Beraadslaging STAT 22 /2011-7/11 de wetenschappelijke medewerkers die belast zijn met de analyse van de databanken duidelijk geïdentificeerd zijn. Zij hebben een document ondertekend met de voorwaarden inzake bescherming van de privacy; de databank enkel toegankelijk is in de lokalen van het Observatorium via pc's die beveiligd zijn met individuele paswoorden en logins; de databank zich bevindt op een beveiligde server en enkel geïdentificeerde, geauthentiseerde en gemachtigde personen toegang krijgen; een efficiënt antivirusbeleid met dagelijkse updates is voorzien; de toegang tot het gebouw beveiligd is en bepaalde lokalen, waaronder dit waar de server zich bevindt, slechts toegankelijk zijn voor personen die een officiële toelating ontvingen van de leidende ambtenaar en voorzien zijn van een persoonlijke badge. 32. De aanvrager verklaart overigens dat cellen met te weinig of dominante individuen zullen worden verwijderd. Deze schrappingen zullen toelaten te vermijden dat individuele gevallen kunnen geïdentificeerd worden via de publicatie van de resultaten. G.3. Verantwoordelijke natuurlijke persoon 33. De identiteit van de verantwoordelijke natuurlijke persoon werd meegedeeld. Deze persoon is persoonlijk verantwoordelijk voor de naleving van alle verplichtingen met betrekking tot de uitvoering van de wet openbare statistiek, de WVP, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere wettelijke of reglementaire bepaling inzake bescherming van de privacy alsook van de bepalingen van onderhavige beslissing van de Commissie en deze van het vertrouwelijkheidscontract. 34. Deze persoon zal eveneens een daadwerkelijke controle uitoefenen op het rechtmatig gebruik van de verstrekte gegevens. 35. De maatregelen waarvan sprake in de punten G.1. tot G.3. en die, zoals vereist door artikel 16 van de WVP en artikel 15bis van de wet openbare statistiek, de bescherming en de veiligheid van de meegedeelde studiegegevens moeten waarborgen, zijn efficiënt indien zij in de praktijk nauwkeurig worden gecontroleerd en toegepast. G.4. Personen die de onderzoeksgegevens gebruiken en lijst van deze personen 36. Een groot aantal van het geheel van gevraagde gegevens zijn persoonsgegevens in de zin van artikel 7 van de WVP (gegevens betreffende de gezondheid).

8 Beraadslaging STAT 22 /2011-8/ Rekening houdend met het gevoelige karakter van deze gegevens dient de onderzoeker hoofdstuk III van het KB van 13/02/2001 na te leven, namelijk: - een lijst opstellen van de (categorieën) personen die de meegedeelde gegevens zullen gebruiken. Deze lijst zal voortdurend bijgewerkt worden en ter beschikking van de Commissie gehouden worden; - deze personen moeten door een wettelijke of statutaire verplichting of door een evenwaardige contractuele bepaling, ertoe gehouden zijn het vertrouwelijk karakter van de betrokken gegevens in acht te nemen. Deze personen zullen ten minste een verklaring moeten ondertekenen waarin zij zich ertoe verbinden de veiligheid en het vertrouwelijk karakter van de informatiegegevens te bewaren; - in de aangifte van de geautomatiseerde verwerking van de verkregen gegevens wordt melding gemaakt van de wet of verordening op grond waarvan de verwerking van dergelijke persoonsgegevens is toegestaan. G.5. Scheiding van andere verwerkingen 38. De onderzoeker moet de gegevensverwerking voor de doeleinden waarvan hier sprake is gescheiden houden van andere gegevensverwerkingen waarvoor hij eventueel verantwoordelijk zou zijn. G.6. Verbod op decodering 39. De onderzoeker moet er zich contractueel toe verbinden alle middelen te zullen inzetten om te vermijden dat de identiteit zou worden achterhaald van de personen waarvan de persoonsgegevens worden verwerkt. G.7. Koppelverbod 40. De onderzoeker mag geen poging ondernemen om de verkregen persoonsgegevens te koppelen aan gegevens die hij reeds verkreeg in het kader van andere machtigingen. G.8. Vertrouwelijkheid 41. De onderzoeker verbindt er zich toe om de vertrouwelijkheid van de studiegegevens in acht te nemen en erover te waken dat die gegevens uitsluitend door zijn personeelsleden gebruikt worden voor het beoogde onderzoek.

9 Beraadslaging STAT 22 /2011-9/11 H. ANDERE GEBRUIKSVOORWAARDEN H.1. Verspreiding van de resultaten 42. Uit de documenten blijkt dat uitsluitend zeer algemene statistische aggregaten zullen worden gepubliceerd. 43. De onderzoeker moet er inderdaad over waken dat na de analyse en het gebruik van de gegevens de resultaten in een globale en anonieme vorm gepubliceerd worden zodat de persoonsgegevens niet rechtstreeks of onrechtstreeks kunnen geïdentificeerd worden aan de hand van deze resultaten. 44. Ten minste 15 dagen vóór de verspreiding moet de onderzoeker eveneens de voorgenomen publicatie aan de ADSEI voorleggen. H.2. Controle 45. De aanvrager stemt er uitdrukkelijk mee in dat vertegenwoordigers van de Commissie altijd en zonder voorafgaande ingebrekestelling toegang krijgen tot de lokalen en tot de informatica-infrastructuur waar de verstrekte gegevens worden bewaard, om na te gaan of de bepalingen van de voorliggende machtiging en van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de bepalingen van onderhavig vertrouwelijkheidscontract worden uitgevoerd. 46. Op eenvoudig verzoek kan de Commissie toegang krijgen tot andere lokalen en ICTsystemen om te controleren of er geen inbreuk gepleegd wordt op de bepalingen van de machtiging van de Commissie, de wet openbare statistiek, haar uitvoeringsbesluiten en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. I. HET VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT 47. De studiegegevens worden meegedeeld aan de onderzoeker overeenkomstig het vertrouwelijkheidscontract dat hij heeft afgesloten met de ADSEI. 48. Het bij de aanvraag gevoegde ontwerp van vertrouwelijkheidscontract legt de voorwaarden vast waaronder de studiegegevens door de ADSEI aan de onderzoeker mogen worden medegedeeld en vervolgens door deze laatste mogen worden gebruikt.

10 Beraadslaging STAT 22 / / Het vertrouwelijkheidscontract bevat minstens de wettelijk verplichte vermeldingen zoals bepaald in artikel 15bis van de wet openbare statistiek, waaronder de duur van het vertrouwelijkheidscontract, zijnde in onderhavig geval vijf jaar. Dit betekent geenszins dat na afloop van het contract de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf mag worden verbroken. Deze vertrouwelijkheid dient dus onbeperkt in de tijd nageleefd te worden. 50. De contractuele bepalingen betreffende de privacy en vertrouwelijkheid zoals zij opgenomen zijn in het vertrouwelijkheidscontract worden overgenomen in de onderhavige beslissing van de Commissie waardoor ook de personen vreemd aan het vertrouwelijkheidscontract zich kunnen wenden tot de Commissie om te laten controleren of de onderzoeker de voorwaarden voor het gebruik van de gegevens naleeft. III. ALGEMEEN BESLUIT 51. De onderzoeker moet bij de verwerking van de verkregen persoonsgegevens rekening houden met de WVP, de wet openbare statistiek, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van de Commissie en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract die hij heeft afgesloten met de ADSEI. IV. SPECIFIEK BESLUIT De Commissie is van oordeel dat: de mededeling door de ADSEI van de gevraagde gecodeerde studiegegevens afkomstig uit de nationale gezondheidsenquêtes over de jaren 1997, 2001, 2004 en 2008 aan het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel Hoofdstad, toegelaten is met het oog op het verwezenlijken van de in punt 9 omschreven doeleinden; voor het verkrijgen van gegevens in de toekomst de onderzoeker opnieuw de huidige procedure zal moeten volgen en rekening moeten houden met het feit dat er een beperking bestaat voor het koppelen van gegevens afkomstig uit vroegere enquêtes met gegevens uit latere enquêtes die nog moeten worden verkregen; de planning voor de invoering van de nog ontbrekende veiligheidsmaatregelen door de onderzoeker is voorzien; de onderzoeker wordt verzocht een consulent inzake informatieveiligheid aan te duiden;

11 Beraadslaging STAT 22 / /11 de duur van het vertrouwelijkheidscontract beperkt wordt tot 5 jaar na ontvangst van de gevraagde gegevens, zonder de termijn te mogen overschrijden die noodzakelijk is voor het onderzoek; gelet op de aard van sommige van de gevraagde gegevens, de onderzoeker hoofdstuk III van het KB van 13/02/2001 dient na te leven; de gegevens slechts gepubliceerd mogen worden op een voldoende samengevoegd niveau. OM DEZE REDENEN De Commissie machtigt de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie om de hogervermelde persoonsgegevens onder de vermelde voorwaarden mee te delen aan het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn, studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel Hoofdstad; keurt het vertrouwelijkheidscontract onder de voormelde voorwaarden goed. Voor de Administrateur m.v., De Voorzitter, (get.) Patrick Van Wouwe (get.) Willem Debeuckelaere