Het Statistisch Toezichtscomité

Transcriptie

1 1/9 Het Statistisch Toezichtscomité Beraadslaging STAT nr 03/2016 van 9 februari 2016 Betreft: aanvraag tot machtiging van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid om mededeling te bekomen van gecodeerde gegevens in drie databanken (geboorten, sterfte < 1 jaar en sterfte 1 jaar) voor de jaren 2013 t.e.m met als doel de gezondheidstoestand van de Belgische bevolking te meten en op te volgen (STAT-MA ) Het Statistisch Toezichtscomité (hierna "het Comité"); Gelet op de wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek (hierna "wet openbare statistiek"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP"); Gelet op het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "koninklijk besluit van 13 februari 2001"); Gelet op het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van het Statistisch Toezichtscomité opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid ontvangen op 27/11/2015;

2 Beraadslaging STAT 03 /2016-2/9 Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (Algemene Directie Statistiek Statistics Belgium) op 17/12/2015; Gelet op het technisch en juridisch advies ontvangen op 12/01/2016; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 9 februari 2016, na beraadslaging, als volgt: I. VOORWERP VAN DE AANVRAAG 1. De aanvraag strekt ertoe om het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, hierna de Onderzoeker genoemd, te machtigen vanwege de Algemene Directie Statistiek Statistics Belgium, hierna ADSSB genoemd, mededeling te bekomen van gecodeerde gegevens in drie databanken (geboorten, sterfte < 1 jaar en sterfte 1 jaar) voor de jaren 2013 t.e.m met als doel de gezondheidstoestand van de Belgische bevolking te meten en op te volgen. 2. De aanvraag strekt er tevens toe het af te sluiten vertrouwelijkheidscontract tussen tussen ADSSB en de Onderzoeker goed te keuren. II. VOORAFGAANDE OPMERKING 3. De Onderzoeker vroeg (en kreeg) eerder al machtigingen met hetzelfde studiedoel voor de vroegere gegevensreeksen 1. III. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. TOEPASSELIJKE WETGEVING A.1. Wet openbare statistiek 4. Op grond van de artikelen 15 en 15bis van de wet openbare statistiek is ADSSB bevoegd, na toestemming van het Statistisch Toezichtscomité en mits een vertrouwelijkheidscontract goedgekeurd is door datzelfde Comité, gecodeerde studiegegevens te leveren aan de in de wet 1 Beraadslagingen STAT nr 05/2008 van 09/04/2008, zoals uitgebreid door STAT nr 14/2008 van 02/07/2008 (gegevens 1998 en 1999), STAT nr. 02/2009 van 4 februari 2009 (gegevens 2004), Beraadslaging STAT nr 10/2010 van 19 mei 2010 (jaren en ), STAT nr 05/2013 van 30 januari 2013 (gegevens 2009 t.e.m. 2012).

3 Beraadslaging STAT 03 /2016-3/9 openbare statistiek vermelde bestemmelingen onder de in de wet openbare statistiek gestelde voorwaarden. A.2. WVP en koninklijk besluit van 13 februari Op grond van artikel 1, 1 van de WVP en artikel 1, 3 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 zijn gecodeerde studiegegevens betreffende geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen persoonsgegevens, waarvan de verwerking slechts mag gebeuren onder de in de WVP en het koninklijk besluit van 13 februari 2001 gestelde voorwaarden. B. RECHTSBASIS 6. De Onderzoeker is één van de in artikel 15, eerste lid, 1 van de wet openbare statistiek opgesomde bestemmelingen De Onderzoeker komt derhalve principieel in aanmerking om gemachtigd te worden de gevraagde gegevens te ontvangen. C. FINALITEIT 8. Persoonsgegevens dienen voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden te worden verkregen (artikel 4, 1, 2 WVP). 9. De Onderzoeker vraagt de mededeling van gecodeerde studiegegevens met het oog op de gezondheidstoestand (sterfte bij volwassenen als perinatale statistieken) van de Belgische bevolking op te volgen door middel van statistisch onderzoek om zo de wetenschap en het gezondheidsbeleid te ondersteunen. In vergelijking met het dossier dat aanleiding gaf tot de laatste beraadslaging STAT nr 05/2013 van 30 januari 2013, stelt het Comité vast dat binnen die ruime doelstelling, de Onderzoeker thans gewag maakt van 2 extra subdoelstellingen: -de impact van preventiemaatregelen, zoals vaccinatie, of van risicofactoren opvolgen, alsook de impact van infectieziekten. Binnen dit kader worden de mortaliteitsgegevens van infectieziekten geanalyseerd. Deze mortaliteitgegevens helpen ook om onder andere, aanvragen van de Wereld Gezondheidsorganisatie of van het Europees Centrum voor Ziektecontrole en Preventie) te 2 Dit is eveneens het standpunt van de ADSSB in het technisch en juridisch advies. In de aanvraag kwalificeert de Onderzoeker zichzelf nochtans als een bestemmeling in de zin van artikel 15, eerste lid, 4 van de wet openbare statistiek. In de aanvraag die leidde tot beraadslaging STAT nr 05/2013 van 30 januari 2013 kwalificeerde de Onderzoeker zich daarentegen nog als bestemmeling in de zin van artikel 15, eerste lid, 1 van de wet openbare statistiek. Dit is volgens het Comité de meest correcte kwalificatie. De Onderzoeker is immers een wetenschappelijke instelling van de federale Belgische Staat.

4 Beraadslaging STAT 03 /2016-4/9 beantwoorden, om antwoorden te formuleren bij parlementaire vragen of om wetenschappelijke adviezen voor de Hoge Gezondheidsraad op te stellen; - onderzoeken van trends in de sterfte door verschillende typen van kanker ('burden of cancer ). 10. Deze doeleinden beantwoorden aan de voormelde vereisten van de WVP. 11. Op grond van artikel 15 van de wet openbare statistiek dienen de gecodeerde persoonsgegevens te worden verkregen voor statistische of wetenschappelijke doeleinden. 12. Volgens de ADSSB wordt de statistische finaliteit van het onderzoek en van de analyses die op basis van de gevraagde gegevens zullen worden uitgevoerd, aangetoond. Er bestaat geen enkele twijfel dat het onderzoek naar de volksgezondheid van de Onderzoeker een hoge kwaliteit bezit en van groot belang is zowel voor het wetenschappelijk onderzoek als voor de beleidsvoorbereiding inzake volksgezondheid. De geplande methoden en analysetechniek beantwoorden aan de wetenschappelijke normen. In bepaalde gevallen zal de Onderzoeker indicatoren berekenen die lijken op degene die de ADSSB zelf regelmatig publiceert, maar de berekening zal soms op een andere basis gebeuren. Het risico op afwijking tussen de statistieken die de Onderzoeker wil berekenen en de statistieken die de ADSSB publiceert is niettemin beperkt door de samenwerking tussen de twee instellingen, aldus de ADSSB. D. GEGEVENS 13. De gevraagde gegevens zijn afkomstig uit de databanken geboorten, sterfte < 1 jaar en sterfte 1 jaar. De Onderzoeker vraagt de mededeling ervan met alle beschikbare variabelen tot op gemeentelijk niveau voor de jaren 2013 tot en met Het technisch en juridisch advies stelt dat de beschikbaarheid van de gegevens verschilt: - de sterftegegevens voor het jaar 2013 zijn beschikbaar. Deze gegevens worden momenteel gevalideerd. Zodra de doodsoorzaken voor het jaar 2013 op de website van de ADSSB worden gepubliceerd, kunnen ze worden geleverd aan de Onderzoeker. De geboorten voor het jaar 2013 zullen in de loop van februari 2016 worden gevalideerd en zullen worden geleverd aan de Onderzoeker binnen een termijn van twee weken na hun publicatie op de website van de ADSSB; - voor 2014 en 2015 zijn er nog geen gegevens beschikbaar. De validatie en de publicatie van deze gegevens zullen pas respectievelijk eind 2016 en eind 2017 gebeuren. Daardoor kunnen de gegevens niet worden geleverd vóór deze termijnen. Een redelijke termijn voor de levering zou twee weken na de publicatie op de website van de ADSSB zijn.

5 Beraadslaging STAT 03 /2016-5/9 E. PROPORTIONALITEIT E.1. Ten overstaan van de noodzaak tot het verkrijgen van gecodeerde gegevens 15. De Onderzoeker mag de gecodeerde persoonsgegevens enkel ontvangen indien een verwerking van anonieme gegevens niet de mogelijkheid zou bieden de statistische of wetenschappelijke doeleinden die hij beoogt te verwezenlijken (artikel 4 WVP). 16. Uit de aanvraag blijkt dat enkel de mededeling van gecodeerde persoonsgegevens toelaat het onderzoek uit te voeren. De doeleinden rechtvaardigen dus de verwerking van gecodeerde persoonsgegevens. E.2. Ten overstaan van de hoeveelheid aan gegevens 17. Volgens ADSSB en het Comité, lijken de gevraagde gegevens absoluut adequaat, relevant en evenredig voor het geplande onderzoek en de analyses. Hoewel alle beschikbare variabelen worden gevraagd, moet toch één beperking aangebracht worden : de nummers van de geboorteen overlijdensaktes zullen niet worden geleverd. E.3. Ten opzichte van de bewaartermijn van de gegevens 18. Persoonsgegevens mogen niet langer worden bewaard dan voor de verwezenlijking van de doeleinden waarvoor zij worden verkregen of verder worden verwerkt, noodzakelijk is (artikel 4, 1, 5 van de WVP). 19. De gewenste bewaringstermijn voor de gegevens is beperkt tot de duur van het onderzoek, zijnde 5 jaar vanaf ontvangst van de gegevens. Volgens de ADSSB lijkt deze bewaarduur verantwoord gezien de omvang van het geplande onderzoek en de geplande analyses. Het Comité sluit zich hierbij aan. 20. Na deze bewaartermijn moeten de gegevens en back-ups door de Onderzoeker volledig vernietigd worden. Het is niet toegestaan de gecodeerde studiegegevens voor dezelfde doeleinden langer te blijven gebruiken, behoudens toegekende verlenging. Mochten de doeleinden reeds vóór het vervallen van die termijn zijn bereikt, dienen de gegevens en back-ups nog voor afloop van deze termijn door de Onderzoeker te worden vernietigd, met name meteen nadat de doeleinden zijn verwezenlijkt.

6 Beraadslaging STAT 03 /2016-6/9 F. BEVEILIGING F.1. Consulent inzake informatiebeveiliging 21. Uit de door de Onderzoeker meegedeelde stukken blijkt dat hij over een consulent inzake informatiebeveiliging beschikt, wiens identiteit tevens werd meegedeeld. F.2. Informatiebeveiligingsbeleid 22. Uit de door de Onderzoeker meegedeelde stukken blijkt dat hij over een informatiebeveiligingsbeleid beschikt. 23. Uit de conformiteitsverklaring inzake het informatiebeveiligingssysteem die de Onderzoeker overmaakte, kan opgemaakt worden dat op alle vragen inzake beveiliging (m.b.t. maatregelen die door de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in het algemeen worden aanbevolen bij de verwerking van persoonsgegevens) positief wordt geantwoord. 24. Volgens de ADSSB verantwoordt dit een positief advies. F.3. Verantwoordelijke natuurlijke persoon 25. De identiteit van de verantwoordelijke natuurlijke persoon werd meegedeeld. Deze persoon is persoonlijk verantwoordelijk voor het naleven van alle verplichtingen m.b.t. de uitvoering van de wet openbare statistiek, de WVP, hun uitvoeringsbesluiten, elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van het Comité, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. 26. Deze persoon zal daadwerkelijk toezicht uitoefenen op de rechtmatige aanwending van de verstrekte gegevens. 27. De maatregelen waarvan sprake in F. 1. t.e.m. F.3., die de bescherming en de veiligheid van de verstrekte studiegegevens moeten verzekeren, zoals vereist door artikel 16 WVP en artikel 15bis wet openbare statistiek, zijn doeltreffend, indien ze strikt worden gecontroleerd en (op)gevolgd in de praktijk. F.4. Scheiding van andere verwerkingen 28. De Onderzoeker dient onderhavige gegevensverwerking voor de bedoelde doeleinden gescheiden te houden van de andere verwerkingen van persoonsgegevens waarvoor hij eventueel verantwoordelijk is.

7 Beraadslaging STAT 03 /2016-7/9 F.5. Verbod op decodering 29. De Onderzoeker dient er zich contractueel toe te verbinden alle mogelijke middelen te zullen inzetten om te vermijden dat de identiteit van de personen op wie de meegedeelde persoonsgegevens betrekking hebben, zou worden achterhaald. F.6. Koppelverbod 30. De Onderzoeker mag geen pogingen ondernemen om de bekomen persoonsgegevens te koppelen aan persoonsgegevens die reeds met toepassing van andere machtigingen aan hem werden overgemaakt. F.7. Vertrouwelijkheid 31. De Onderzoeker verbindt er zich toe de vertrouwelijkheid van de studiegegevens in acht te nemen en ervoor te zorgen dat de studiegegevens uitsluitend gebruikt worden door leden van zijn eigen personeel, met het oog op de uitvoering van het bedoelde onderzoek. G. ANDERE GEBRUIKSVOORWAARDEN G.1. Verspreiding resultaten 32. Volgens de aanvraag worden globale en naamloze statistieken bekomen doordat de individuele gegevens worden geaggregeerd op niveau van het arrondissement, 5-jaar leeftijdsgroepen en in geval van de oorzaakspecifieke sterfte ook de doodsoorzaak (lcd-10). Gegevens tot op gemeentelijk niveau zijn bv. nuttig bij onderzoek naar de sterfte in relatie tot de urbanisatie. In dit geval wordt aan elke gemeente een urbanisatiegraad toegekend en een aggregatie op dit niveau wordt uitgevoerd. 33. De Onderzoeker moet er inderdaad voor zorgen dat, na analyse en gebruik van de gegevens, de gepubliceerde resultaten anoniem en globaal blijven, zodat de individuele gegevens er niet rechtstreeks of onrechtstreeks uit geïdentificeerd kunnen worden. De resultaten mogen dus enkel onder globale en naamloze vorm worden verspreid. 34. Tenminste vijftien dagen vóór de verspreiding moet de Onderzoeker de voorgenomen publicatie overigens aan ADSSB ter inzage voorleggen. G.2. Controle 35. De Onderzoeker stemt er uitdrukkelijk mee in dat vertegenwoordigers van het Comité, te allen tijde zonder voorafgaande ingebrekestelling toegang krijgen tot de lokalen en tot de informaticainfrastructuur waar de verstrekte gegevens worden bewaard, om na te gaan of de bepalingen van

8 Beraadslaging STAT 03 /2016-8/9 de beslissing van het Comité, de bepalingen van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract worden uitgevoerd. 36. Op eenvoudig verzoek kan het Comité toegang krijgen tot andere lokalen en ICT-systemen om te controleren of er geen inbreuk gepleegd wordt op de bepalingen van de beslissing van het Comité, de bepalingen van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. H. HET VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT 37. De studiegegevens worden medegedeeld aan de Onderzoeker krachtens een vertrouwelijkheidscontract tussen ADSSB en de Onderzoeker. 38. Het vertrouwelijkheidscontract, dat als bijlage werd gevoegd bij de aanvraag tot mededeling van de gegevens, legt de voorwaarden vast waaronder de gegevens door ADSSB doorgegeven en door de Onderzoeker gebruikt mogen worden. 39. Het vertrouwelijkheidscontract bevat minstens de wettelijk verplichte vermeldingen als bepaald in artikel 15bis wet openbare statistiek, waaronder de duur van het vertrouwelijkheidscontract, dat, in de ogen van het Comité, wordt gesloten voor een duur van 5 jaar. Dit laatste betekent geenszins dat na afloop van deze contractuele termijn, de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf mag worden doorbroken. Die laatste moet dus onbeperkt in de tijd worden gerespecteerd. 40. De contractuele bepalingen die te maken hebben met privacy en vertrouwelijkheid die in het vertrouwelijkheidscontract staan, zijn opgenomen in onderhavige beslissing van het Comité, waardoor personen vreemd aan het vertrouwelijkheidscontract zich ook kunnen wenden tot het Comité, die aldus de naleving van de voorwaarden waaronder de gegevens door de Onderzoeker gebruikt mogen worden kan controleren. IV. ALGEMEEN BESLUIT 41. De Onderzoeker dient bij de verwerking van de verkregen persoonsgegevens rekening te houden met de WVP, de wet openbare statistiek, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van het Comité, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract tussen ADSSB en de Onderzoeker. V. SPECIFIEK BESLUIT 42. Het Comité is van oordeel dat:

9 Beraadslaging STAT 03 /2016-9/9 - de Onderzoeker over een rechtsgrond beschikt om de verzochte gecodeerde studiegegevens op te vragen; - de mededeling van de gevraagde gecodeerde studiegegevens aan de Onderzoeker toegelaten is met het oog op de voormelde finaliteiten; - de onderzoeksduur, de bewaarduur van de gegevens en dus de duur van het vertrouwelijkheidscontract beperkt is tot 5 jaar, na afloop waarvan de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf onbeperkt in de tijd moet worden gerespecteerd door de Onderzoeker. OM DEZE REDENEN, Het Comité, 1 machtigt ADSSB om de hoger vermelde persoonsgegevens mee te delen aan het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid; 2 beslist dat deze machtiging geldt voor zover en voor zolang de voorwaarden in deze beraadslaging zijn vervuld; 3 keurt het vertrouwelijkheidscontract dat er bij hoort onder de hoger vermelde voorwaarden goed. De Wnd. Administrateur De Voorzitter, (get.) An Machtens (get.) Gert Vermeulen