van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP");

Transcriptie

1 1/10 De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Beraadslaging STAT nr 08/2015 van 5 mei 2015 Betreft: Aanvraag van het Centre de recherche en démographie et sociétés (DEMO) om vanwege de Algemene Directie Statistiek-Statistics Belgium mededeling te bekomen van gecodeerde gegevens van het Rijksregister, uit het bevolkingsonderzoek 1991 en de sociaaleconomische enquête van 2001 en de sterftetabellen van de burgerlijke stand (STAT-MA ) De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna "de Commissie"); Gelet op de wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek (hierna "wet openbare statistiek"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP"); Gelet op het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "koninklijk besluit van 13 februari 2001"); Gelet op het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van het Statistisch Toezichtscomité opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van het Centre de recherche en démographie et sociétés (DEMO) ontvangen op 20/02/2015;

2 Beraadslaging STAT 08 /2015-2/10 Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (Algemene Directie Statistiek-Statistics Belgium) op 23/03/2015; Gelet op het technisch en juridisch advies ontvangen op 24/04/2015; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 5 mei 2015, na beraadslaging, als volgt: I. ONDERWERP VAN DE AANVRAAG. 1. De aanvrager, het Centre de recherche en démographie et sociétés (DEMO) van de l Université catholique de Louvain vraagt de mededeling door de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie van de FOD Economie (hierna ADS) van gecodeerde studiegegevens van het Rijksregister, uit het bevolkingsonderzoek 1991 en de sociaaleconomische enquête van 2001 en de sterftetabellen van de burgerlijke stand van 1989 tot De aanvraag strekt er tevens toe het af te sluiten vertrouwelijkheidscontract tussen de bovenvermelde partijen goed te keuren. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. TOEPASSELIJKE WETGEVINGEN Wet openbare statistiek 3. Op grond van de artikelen 15 en 15bis van de wet openbare statistiek is het Statistisch Toezichtscomité bevoegd om, enerzijds de mededeling toe te staan van de door de ADS gecodeerde studiegegevens aan de in de wet openbare statistiek vermelde bestemmelingen en anderzijds het vertrouwelijkheidscontract goed te keuren dat moet worden afgesloten tussen de betrokken partijen. WVP en het KB van 13 februari 2001

3 Beraadslaging STAT 08 /2015-3/10 4. Op grond van de artikelen 1, 1 en 3, 1 van de WVP en artikel 1, 3 van het KB van 13 februari 2001, zijn gecodeerde studiegegevens betreffende geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen persoonsgegevens, waarvan de verwerking slechts is geoorloofd onder de in de WVP en het KB van 13 februari 2001 gestelde voorwaarden 1. B. WETTELIJKE BASIS VAN DE AANVRAAG 5. De aanvrager is één van de in artikel 15 van de wet openbare statistiek beperkend opgesomde bestemmelingen. 6. Inderdaad, in het 1 lid, 4 zijn onder deze bestemmelingen de rechtspersonen opgenomen die een wetenschappelijk onderzoeksdoel nastreven. DEMO is een dergelijke instelling. 7. De aanvrager kan derhalve een machtigingsaanvraag indienen om de mededeling van de gevraagde gegevens te bekomen. C. DOELEINDEN 8. Persoonsgegevens dienen voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden te worden verkregen (artikel 4, 1, 2 WVP). 9. De gevraagde gegevens zijn bestemd voor onderzoek. 10. De globale doelstelling van het onderzoek is de evolutie van de ongelijkheid inzake sterfte in België te meten en te begrijpen. Twee benaderingen zullen worden toegepast waarvoor gegevens van de gezamenlijke bevolking van België noodzakelijk zijn: De klassieke benadering via een analyse van de sterftetabellen voor alle oorzaken en per doodsoorzaak, geventileerd per geslacht, onderwijsniveau, activiteitsgraad, huwelijksstaat, nationaliteit, gewest,, een longitudinale benadering met het oog op het analyseren van de sterfte in functie van de individuele trajecten inzake gezinssituatie en woonsituatie. 1 Volgens artikel 1, 3 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 tot uitvoering van de privacywet alsook de memorie van toelichting bij de wet van 11 december 1998 tot omzetting van de Richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, 1566/1, 97/98, blz. 12, " Ook gecodeerde informatie waarbij door de verantwoordelijke voor de verwerking zelf niet kan nagegaan worden op welk individu de informatie betrekking heeft, vermits hij niet in het bezit is gesteld van de daarvoor noodzakelijke sleutels, wordt derhalve als "persoonsgegevens"beschouwd indien de identificatie nog door iemand anders kan verricht worden".

4 Beraadslaging STAT 08 /2015-4/ Het doel van het project en de twee benaderingen vergt eveneens een koppeling van de drie databanken. Enerzijds vereist het opstellen van tabellen met de hiervoor beschreven variabelen de koppeling van de bevolkingsonderzoeken (1991 en 2001) met deze van de sterftetabellen van de burgerlijke stand. Anderzijds veronderstelt de vergelijking van de familiale en residentiële trajecten van de overledenen (volgens doodsoorzaak) met de overlevenden, waarbij het onderwijsniveau, de activiteitsgraad, de nationaliteit gecontroleerd worden, een koppeling van de gegevens van de bevolkingsonderzoeken, van het Rijksregister en de sterftetabellen van de burgerlijke stand. 12. Er dient dus eerst te worden overgegaan tot een koppeling, via een individuele code, van alle jaren van het Rijksregister (gevolgd door de trajecten van de gezamenlijke bevolking, zowel overledenen als overlevenden). Vervolgens koppelt men via dezelfde identificatiecode aan dit basisbestand de informatie afkomstig uit de bevolkingsonderzoeken van 1991 en Tenslotte zal voor de overledenen de informatie worden gekoppeld afkomstig uit de sterftetabellen, via een reeks gemeenschappelijke variabelen zoals de juiste datums van overlijden, juiste geboortedatums, geslacht, gemeente van woonplaats, nationaliteit.. Dit vereist het opvragen van identieke variabelen zoals de geboortedatums en datums van overlijden, die zowel voorkomen in het Rijksregister als in de sterftetabellen van de burgerlijke stand. 13. Deze doeleinden beantwoorden aan de voormelde vereisten van de WVP. 14. Krachtens artikel 15 van de wet openbare statistiek dienen gecodeerde persoonsgegevens te worden meegedeeld voor statistische of wetenschappelijke doeleinden. Het Comité oordeelt dat het gaat om statistische doeleinden en dat de vereisten van de wet openbare statistiek inzake doeleinden vervuld zijn. D. GEVRAAGDE GEGEVENS 15. Gelet op het sociaal belang van het project en de politieke aanbevelingen die er wellicht zullen uit voortvloeien, wenst de aanvrager tegen het einde van het project te kunnen beschikken over de zoveel als mogelijk bijgewerkte gegevens van het Rijksregister en de sterftetabellen van de burgerlijke stand. Rekening houdend met de duur van de verwerking en gebruik van de gegevens vraagt de onderzoeker ook de regelmatige bijwerking van deze gegevens, ten minste tot 31 december De gevraagde gegevens werden gespecificeerd in het aanvraagformulier.

5 Beraadslaging STAT 08 /2015-5/ Het gaat om gegevens afkomstig uit het Rijksregister, het bevolkingsonderzoek van 1991, de sociaaleconomische enquête van 2001 en de sterftetabellen van de burgerlijke stand van 1989 tot E. PROPORTIONALITEIT E.1. Betreffende de noodzaak tot het verkrijgen van gecodeerde gegevens 18. De onderzoeker mag de gecodeerde persoonsgegevens slechts ontvangen indien een verwerking van anonieme gegevens niet toelaat de beoogde statistische of wetenschappelijke doeleinden te verwezenlijken (artikel 4 van de WVP). 19. Uit de aanvraag blijkt impliciet dat enkel de mededeling van gecodeerde gegevens toelaat het onderzoek uit te voeren. E.2. Betreffende de hoeveelheid gegevens 20. Volgens het technisch en juridisch advies wordt de proportionaliteit gerespecteerd ondanks de belangrijke hoeveelheid gevraagde gegevens. De gevraagde gegevens lijken toereikend, ter zake dienend en niet overmatig in het licht van het beoogde statistisch doeleinde. Er wordt niettemin verduidelijkt dat eens de koppeling tussen bronnen werd uitgevoerd, enkele variabelen die voorkomen in meerdere bronnen kunnen worden vereenvoudigd om alle mogelijke dubbels te vermijden: de datum van overlijden en het geslacht van de overledene (enkel afkomstig uit het RR en niet meer uit de sterftetabellen), de geboortedatum, de datum van het laatste huwelijk en de burgerlijke staat van de overledene (idem). Andere, enkel voor de koppeling nuttige variabelen zouden eveneens kunnen worden vereenvoudigd of gewoonweg worden geschrapt. E.3. Betreffende de frequentie van mededeling 21. Tussen de onderzoeker en de Algemene Directie Statistiek werd overeengekomen als volgt tewerk te gaan: Een eerste levering een maand na de ondertekening van het vertrouwelijkheidscontract, met enkel de gegevens over de periode (met jaarlijkse verlenging tot 2016): de doodsoorzaken verbonden aan het Rijksregister en het bevolkingsonderzoek van 2001; het Rijksregister van tot ;

6 Beraadslaging STAT 08 /2015-6/10 de demografische en sociaaleconomische variabelen afkomstig uit de sociaaleconomische enquête Een tweede levering, ten vroegste op , met: de doodsoorzaken van 1989 tot 2000 verbonden aan het Rijksregister en het bevolkingsonderzoek van 1991; het Rijksregister van tot ; de bijkomende demografische informatie afkomstig uit het bevolkingsonderzoek van E.4. Betreffende de bewaringstermijn 22. Persoonsgegevens mogen niet langer bewaard worden dan de termijn die noodzakelijk is voor het verwezenlijken van de doeleinden waarvoor zij werden verkregen of waarvoor zij verder worden verwerkt (art. 4, 1, 5 van de WVP). 23. De onderzoeker wil zijn onderzoek spreiden over 6 jaar waardoor een gerechtvaardigde en proportionele bewaringstermijn noodzakelijk is. 24. Na het verstrijken van deze termijn dienen de gegevens en back-ups door de onderzoeker volledig vernietigd te worden. Behoudens toegestane verlenging is het niet geoorloofd gecodeerde studiegegevens langer te gebruiken voor dezelfde doeleinden. Indien de doeleinden verwezenlijkt worden voor afloop van deze termijn dienen de gegevens en backups door de onderzoeker vroeger vernietigd te worden, met andere woorden onmiddellijk na het verwezenlijken van de doeleinden. De vertrouwelijkheid van de gegevens zelf moet door de onderzoeker onbeperkt in de tijd worden bewaard. F. BEVEILIGING G.1. Consulent inzake informatiebeveiliging 25. Uit de documenten die de onderzoeker heeft verstrekt, blijkt dat hij beschikt over een consulent inzake informatiebeveiliging. G.2. Beveiligingsbeleid 26. Uit de documenten die de onderzoeker verstrekte, blijkt dat hij beschikt over een beveiligingsbeleid.

7 Beraadslaging STAT 08 /2015-7/ Uit het evaluatieformulier inzake beveiliging, gevoegd bij de aanvraag en het vertrouwelijkheidcontract, kan worden opgemaakt dat op 13 van de 14 beveiligingsvragen positief werd geantwoord. 28. Zo blijkt de onderzoeker niet te beschikken over een logging van de toegangen. 29. Het Comité verzoekt de onderzoeker te voldoen aan de momenteel ontbrekende beveiligingsvereiste. 30. Het Comité vestigt de aandacht op het feit dat indien zich in de toekomst wijzigingen in de organisatie van de informatiebeveiliging voordoen die een impact hebben op de informatie die werd verstrekt in de aanvraag, de aanvrager het Comité op eigen initiatief of op vraag van dit laatste, hierover moet informeren. Het Comité zal de ontvangst bevestigen en behoudt zich het recht voor daar later desgevallend op te reageren G.3. Verantwoordelijke natuurlijke persoon 31. De identiteit van de natuurlijke persoon die voor de gegevens verantwoordelijk is, werd meegedeeld. Deze persoon is verantwoordelijk voor de naleving van alle verplichtingen van de statistiekwet, de WVP, hun uitvoeringsbesluiten en alle wettelijke, reglementaire en contractuele verplichtingen m.b.t. bescherming van de privacy, de bepalingen van onderhavige beslissing van het Comité en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. 32. Deze persoon zal daadwerkelijk toezicht houden op het rechtmatig gebruik van de verstrekte gegevens. 33. De maatregelen waarvan sprake onder punten G.1. tot en met G.3, die de veiligheid en de beveiliging van de verstrekte gegevens moeten garanderen, zoals artikel 16 van de WVP en artikel 15bis van de statistiekwet het vereisen, zijn slechts doeltreffend indien ze in de praktijk strikt worden gecontroleerd en opgevolgd. G.4. Scheiding van de andere verwerkingen 34. De onderzoeker moet de gegevensverwerking waarvan hier sprake is voor de vermelde doeleinden, gescheiden houden van andere gegevensverwerkingen waarvoor hij eventueel verantwoordelijk is. G.5. Verbod op decodering

8 Beraadslaging STAT 08 /2015-8/ De onderzoeker moet er zich contractueel toe verbinden alles in het werk te stellen zodat de identiteit van de personen waarop de gegevens betrekking hebben, niet achterhaald kan worden. G.6. Koppelverbod 36. De onderzoeker mag niets ondernemen om de verkregen persoonsgegevens te koppelen aan persoonsgegevens die hij reeds in het kader van andere machtigingen verkreeg. G.7. Risico op onrechtstreekse identificatie 37. In haar technisch en juridisch advies verduidelijkt de Algemene Directie Statistiek dat de kruisingen die zullen uitgevoerd worden door de AD Statistiek aantonen dat onrechtstreekse identificatie (door overigens over andere informatie te beschikken) mogelijk is bij een dergelijke verzameling gegevens. De methodes die zullen gebruikt worden vereisen een precieze datering van de evenementen en bijgevolg een zo compleet mogelijk doorgifte van datums. Wat dat betreft is er dus geen mogelijkheid om het risico nog te verkleinen. G.8. Vertrouwelijkheid 38. De onderzoeker verbindt er zich tot om de vertrouwelijkheid van de studiegegevens te eerbiedigen en erop toe te zien dat die gegevens uitsluitend door zijn personeel worden gebruikt voor de uitvoering van het bedoelde onderzoek. G. ANDERE GEBRUIKSVOORWAARDEN H.1. Verspreiding van de resultaten 39. Uit de documenten blijkt dat uitsluitend zeer algemene geaggregeerde statistieken zullen worden gepubliceerd. 40. De onderzoeker moet er immers voor zorgen dat na analyse en gebruik van de gegevens, de gepubliceerde resultaten anoniem en globaal blijven, zodat de persoonsgegevens er niet rechtstreeks of onrechtstreeks uit geïdentificeerd kunnen worden.

9 Beraadslaging STAT 08 /2015-9/10 H.2. Controle 41. De aanvrager stemt er uitdrukkelijk mee in dat vertegenwoordigers van het Comité altijd en zonder voorafgaande ingebrekestelling toegang krijgen tot de lokalen en tot de informaticainfrastructuur waar de verstrekte gegevens worden bewaard om na te gaan of de bepalingen van de voorliggende machtiging en van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract worden uitgevoerd. 42. Op eenvoudig verzoek kan het Comité toegang krijgen tot de andere lokalen en ICT systemen om te controleren of er geen inbreuk gepleegd wordt op de bepalingen van zijn beslissing, de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluit en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. H. VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT 43. De studiegegevens worden aan de onderzoeker verstrekt krachtens een vertrouwelijkheidscontract dat met de ADS werd afgesloten. 44. Het vertrouwelijkheidscontract, dat als bijlage bij de aanvraag werd gevoegd, legt de voorwaarden vast waaronder de studiegegevens door de ADS kunnen worden verstrekt en door de onderzoeker kunnen worden gebruikt. 45. Het vertrouwelijkheidcontract bevat ten minste de wettelijke, verplichte vermeldingen, vastgesteld in artikel 15bis van de statistiekwet, waaronder de duur van het vertrouwelijkheidscontract, in onderhavig geval 5 jaar. Dit betekent geenszins dat na afloop van het contract de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf mag worden verbroken. Die vertrouwelijkheid moet onbeperkt in de tijd geëerbiedigd worden 46. De contractuele bepalingen inzake privacy en vertrouwelijkheid maken integraal deel uit van onderhavige beslissing waardoor ook de personen vreemd aan het vertrouwelijkheidscontract zich kunnen wenden tot het Comité om te laten controleren of de voorwaarden waaronder de onderzoeker de gegevens mag gebruiken, worden nageleefd. III. ALGEMENE BESLISSING 47. Bij de verwerking van de verkregen persoonsgegevens dient de onderzoeker rekening te houden met de WVP, de wet openbare statistiek, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere

10 Beraadslaging STAT 08 / /10 wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van de Commissie, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract dat hij heeft afgesloten met de ADS. IV. SPECIFIEKE BESLISSING 48. Het Comité beslist dat: de onderzoeker over een wettelijke basis beschikt om de gecodeerde studiegegevens te vragen; de mededeling van de gevraagde gecodeerde studiegegevens aan de onderzoeker wordt toegestaan voor de beoogde doeleinden; de duur van het onderzoek, de bewaringstermijn en dus eveneens de duur van het vertrouwelijkheidscontract beperkt worden tot 6 jaar, periode na afloop waarvan de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf onbeperkt in de tijd door de onderzoeker gerespecteerd moet worden. OM DEZE REDENEN, Het Comité machtigt de ADS om aan DEMO de bovenvermelde persoonsgegevens mee te delen, zo lang en onder de strikte voorwaarde dat de voorwaarden vervat in onderhavige beraadslaging worden nageleefd, Keurt het bijhorende vertrouwelijkheidscontract goed onder de voormelde voorwaarden. Voor de Administrateur m.v., afw. De Voorzitter, (get.) An Machtens Wnd. Afdelingshoofd ORM (get.) Gert Vermeulen