Betreft: aanvraag om studiegegevens te verkrijgen voor een onderzoeksproject houdende het spaargedrag van de Belgische gezinnen (STAT-MA )

Transcriptie

1 1/10 De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Beraadslaging STAT nr 28/2013 van 6 november 2013 Betreft: aanvraag om studiegegevens te verkrijgen voor een onderzoeksproject houdende het spaargedrag van de Belgische gezinnen (STAT-MA ) De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna "de Commissie"); Gelet op de wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek (hierna "wet openbare statistiek"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP"); Gelet op het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "koninklijk besluit van 13 februari 2001"); Gelet op het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van het Statistisch Toezichtscomité opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van de Nationale Bank van België ontvangen op 18/09/2013; Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) op 21/10/2013;

2 Beraadslaging STAT 28 /2013-2/10 Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 6 november 2013, na beraadslaging, als volgt: I. ONDERWERP VAN DE AANVRAAG. 1. De Nationale Bank van België (hierna NBB) wenst een onderzoeksproject te leiden houdende het spaargedrag van de Belgische gezinnen. Zij werkt hiertoe samen met de onderzoekers van de Université Libre de Bruxelles (ULB). 2. Om dit project tot een goed einde te brengen, is het noodzakelijk om de individuele gegevens afkomstig uit de enquête gezinsbudget te gebruiken. De aanvraag betreft deze gegevens. 3. Het is hoofdzakelijk het team van onderzoekers van de ULB dat zal instaan voor de analyse van de gegevens onder toezicht van de NBB en dit in het kader van een overeenkomst die werd afgesloten met de NBB. De resultaten van de studie zullen gepubliceerd worden als een working paper van de NBB. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A TOEPASSELIJKE WETGEVING A.1 Wet openbare statistiek 4. Krachtens de artikelen 15 en 15bis van de statistiekwet, is het Statistisch Toezichtscomité bevoegd om enerzijds de doorgifte te machtigen van gecodeerde studiegegevens door ADSEI aan de ontvangers, vermeld in de statistiekwet en anderzijds om het vertrouwelijkheidscontract goed te keuren dat tussen de betrokken partijen afgesloten moet worden. 5. Artikel 16 van het voormeld koninklijk besluit van 7 juni 2007 bepaalt dat de Commissie wordt belast met de opdrachten van het Statistisch Toezichtscomité tot aan de installatie en benoeming van de leden van dit comité. A.2 De WVP en Koninklijk besluit van 13 februari 2001

3 Beraadslaging STAT 28 /2013-3/10 6. Op grond van de artikelen 1, 1, en 3, 1 van de WVP en artikel 1, 3 van het KB van 13 februari 2001 zijn gecodeerde studiegegevens betreffende geïdentificeerde of identificeerbare personen, persoonsgegevens waarvan de verwerking slechts mag gebeuren onder de in de WVP en het KB van 13 februari 2001 gestelde voorwaarden 1. B. JURIDISCHE BASIS 7. De afdeling studiën van de Nationale Bank van België is een van de opgesomde bestemmelingen in de statistiekwet, meer bepaald een bestemmeling als bedoeld in artikel 15, eerste lid, 4 van de statistiekwet. De NBB is een naamloze vennootschap van Belgisch recht krachtens de wet van 22 februari 1998 tot vaststelling van het organiek statuut van de Nationale Bank van België. De Commissie stelt overigens vast dat krachtens artikel 12 van diezelfde wet De Bank ( ) belast mag worden met de inzameling van statistische gegevens ( ). 8. Bijgevolg mag de NBB in principe gemachtigd worden om de gevraagde gegevens te ontvangen. C. DOELEINDEN 9. Het doeleinde, nl. de mededeling van gecodeerde studiegegevens is gedetailleerd omschreven in de aanvraag. Het betreft een analyse van het spaargedrag van de Belgische gezinnen op basis van de resultaten van de enquête gezinsbudget. Dit project wil met name het verband bestuderen tussen de demografische evolutie en het sparen. Er zal ook worden onderzocht in welke mate het sparen door macro-economische elementen wordt beïnvloed, bijvoorbeeld door variabele interestvoeten, groei activiteit, inflatie, of werkloosheid. 10. Persoonsgegevens moeten worden verwerkt voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden (art. 4, 1, 2 van de WVP). 1 Zie artikel 1, 3 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 en zie ook Memorie van Toelichting bij het wetsontwerp tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrij verkeer van die gegevens, Parl. St. Kamer , nr. 1566/1 p. 12: Ook gecodeerde informatie waarbij door de verantwoordelijke voor de verwerking zelf niet kan nagegaan worden op welk individu de informatie betrekking heeft, vermits hij niet in het bezit is gesteld van de daarvoor noodzakelijke sleutels, wordt derhalve als persoonsgegevens beschouwd indien identificatie nog door iemand anders kan verricht worden.

4 Beraadslaging STAT 28 /2013-4/ Krachtens artikel 14 van de wet openbare statistiek moeten gecodeerde persoonsgegevens verkregen worden voor statistische of wetenschappelijke doeleinden en als hulp bij de publieke besluitvorming. 12. Uit het ontwerp van vertrouwelijkheidcontract blijkt dat de aanvrager die gegevens uitsluitend mag gebruiken voor de omschreven analyse en studie en voor de opmaak van globale en anonieme statistieken en dat die gegevens niet mogen worden verstrekt aan derden. 13. De omschreven doeleinden zijn in overeenstemming met de vereisten van de WVP en de statistiekwet inzake de doeleinden. D. PROPORTIONALITEIT D.1. De gevraagde gegevens 14. De aanvraag betreft de resultaatgegevens van de enquête gezinsbudget die werd gehouden tussen 1995 en Het betreffen meer precies de volgende gegevens: - Kenmerken van de ondervraagde gezinnen (MenaStrcuYYYY), - Kenmerken van de gezinsleden (MembStrucYYYY) - Verbruiksgebonden gezinsuitgaven (MenaDepYYYY) - Niet-verbruiksgebonden gezinsuitgaven (MenDepYYYYCODE9) - Verzekeringen en hypothecaire leningen afgesloten door de gezinnen (MenaAssuranceYYYY) - Inkomen van de gezinsleden (MembRevYYYY) - Ander gezinsinkomen dan deze van de gezinsleden (MeaRevYYYY) - Vragen en antwoorden over de huisvesting (MenaLogementYYYY), de gekochte uitrustingsgoederen (MenaEquipementYYYY), de duurzame uitrustingsgoederen in bezit (MenaBienDurYYYY), de voertuigen waarover het gezin beschikt (MenaVoitureYYYY) en het jaarlijks energie- en waterverbruik (MenEeauYYYY) - Individuele vragen en antwoorden (MembqiYYYY) - Inhoud van de uitgaven (LibDepYYYY) en inkomens (LibRevYYYY) 2 2 De namen en het overzicht hierboven komen uit de toelichtende nota bij de gegevenskit uit de enquête van De letters YYYY verwijzen naar het jaar. De gegevens uit de enquête die werd gehouden tussen juni 1995 en juni 1996 zijn evenwel niet volgens diezelfde structuur opgevat. De equivalente gegevens voor deze twee jaren kunnen gevonden worden in de bestanden expenses mdb en incomes mdb, zoals omschreven in de documentatie van ADSEI.

5 Beraadslaging STAT 28 /2013-5/10 D.2. Noodzakelijkheid om gecodeerde gegevens te ontvangen 16. De onderzoeker mag enkel gecodeerde persoonsgegevens ontvangen indien de verwerking van anonieme gegevens niet de mogelijkheid biedt de statistische of wetenschappelijke doeleinden die hij betracht, te verwezenlijken (artikel 4 van de WVP). 17. Er blijkt impliciet uit de aanvraag dat het onderzoek slechts kan worden verricht aan de hand van gecodeerde gegevens. D.3. Noodzakelijkheid om ieder gegeven te ontvangen 18. De mededeling van gecodeerde gegevens moet noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van de studie als omschreven in de aanvraag en het ontwerp van de vertrouwelijkheidsovereenkomst (artikel 4, 1, 3) van de WVP). 19. De betreffende enquête is de beste bron om aan de behoeften van het onderzoek te kunnen voldoen. ADSEI is overigens van mening dat de gegevens toereikend, ter zake dienend en niet overmatig zijn. De Commissie sluit zich bij dit advies aan. D.4. Frequentie van de mededeling 20. De onderzoeker ontvangt de gecodeerde studiegegevens binnen de 30 dagen die volgen op de beschikbaarheid van de gegevens of binnen de 30 dagen na de ondertekening van het vertrouwelijkheidscontract. D. 5. Duur van de bewaartermijn 21. De duur van het onderzoek wordt geschat op 1 jaar nadat de gegevens werden ontvangen terwijl de bewaartermijn van de gegevens is vastgesteld op 2 bijkomende jaren zodat het mogelijk is de resultaten te publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift. De bewaartermijn zal dus in het totaal 3 jaar bedragen. 22. De NBB vernietigt de gegevens zodra het statistisch en wetenschappelijk doeleinde werd bereikt. 23. De Commissie meent dat de bewaartermijn de tijd niet overschrijdt die nodig is om de doeleinden te verwezenlijken (artikel 4, 1, 5 van de WVP).

6 Beraadslaging STAT 28 /2013-6/10 E. AANGIFTE 24. De Commissie brengt in herinnering dat de verantwoordelijke voor de verwerking vooraleer hij begint met de verwerking van de bedoelde gecodeerde gegevens, daarvan aangifte moet doen bij de Commissie (art. 17 van de WVP). F. BEVEILIGING 25. De NBB moet erover waken dat de verstrekte gecodeerde gegevens beschermd en beveiligd zijn (art. 16 van de WVP en 15bis van de statistiekwet). 26. De gepubliceerde resultaten kunnen in geen geval individuen identificeren. De gegevens zullen uitsluitend worden aangeboden in een beschrijvende en geaggregeerde statistische vorm. Bovendien is het met de resultaten van econometrische ramingen niet mogelijk om informatie te individualiseren. 27. De gegevens die de NBB ter beschikking worden gesteld, worden bewaard op een informaticadrager waar uitsluitend de verantwoordelijke voor de gegevens, die de NBB op het aanvraagformulier daartoe heeft aangesteld, toegang tot heeft. F.1. Consulent inzake informatiebeveiliging 28. Het aanvraagformulier maakt melding van een consulent inzake informatiebeveiliging. De Commissie neemt hiervan akte. F.2. Beveiligingsbeleid 29. Uit de documenten die de NBB verstrekte, blijkt dat ze beschikken over een beveiligingsbeleid. 30. Aan de hand van het evaluatieformulier dat gevoegd werd bij de aanvraag voor de gegevensverstrekking, kan worden vastgesteld dat alle beveiligingsmaatregelen werden getroffen die de Commissie aanbeveelt bij een verwerking van persoonsgegevens. F.3. Verantwoordelijke natuurlijke persoon

7 Beraadslaging STAT 28 /2013-7/ De identiteit van de natuurlijke persoon die voor de gegevens verantwoordelijk is, werd aan de Commissie meegedeeld. Deze persoon is verantwoordelijk voor de naleving van alle verplichtingen van de statistiekwet, de WVP, hun uitvoeringsbesluiten en alle wettelijke, reglementaire en contractuele verplichtingen m.b.t. bescherming van de privacy, de bepalingen van onderhavige beslissing van de Commissie en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. 32. Hij controleert daadwerkelijk het rechtmatig gebruik van de verstrekte gegevens. 33. De maatregelen waarvan sprake onder punten F.1. tot en met F.3., die moeten garanderen dat de verstrekte gegevens beveiligd en beschermd zijn zoals artikel 16 van de WVP en artikel 15bis van de statistiekwet het vereisen, zijn slechts doeltreffend indien ze in de praktijk strikt worden gecontroleerd en opgevolgd. F.4. Scheiding van de andere verwerkingen 34. De NBB zal de bedoelde gegevensverwerking voor de vermelde doeleinden moeten scheiden van de andere verwerkingen waarvoor hij verantwoordelijk zou zijn. F.5. Verbod op decodering 35. De NBB moet alles in het werk te stellen zodat de identiteit van de personen waarop de gegevens betrekking hebben, niet achterhaald kan worden. F.6. Koppelverbod 36. De NBB mag niets ondernemen om de verkregen persoonsgegevens te koppelen aan gegevens die hij reeds in het kader van andere machtigingen verkreeg. 37. De NBB heeft uitsluitend toegang tot de gegevens in het kader van het onderzoeksproject als bedoeld in het vertrouwelijkheidscontract. Alleen de persoonsleden die bij het onderzoek betrokken zijn, hebben toegang tot de gegevens.

8 Beraadslaging STAT 28 /2013-8/10 G. ANDERE GEBRUIKSVOORWAARDEN G.1. Verspreiding van de gegevens 38. De Onderzoeker moet ervoor zorgen dat na analyse en gebruik van de gegevens, de gepubliceerde resultaten anoniem en globaal blijven, zodat de persoonsgegevens er niet rechtstreeks of onrechtstreeks uit geïdentificeerd kunnen worden. 39. De publicatie van de resultaten betreft uitsluitend globale resultaten die betrekking hebben op een hoog aantal individuen. 40. Ten minste twee weken voor de verspreiding, moet de NBB overigens de voorgenomen publicatie aan ADSEI voorleggen. Het contract voor onderaanneming tussen de NBB en de ULB voorziet overigens in dezelfde verplichting. G.2. wetenschappelijk doel, wetenschappelijke normen en analysemethode 41. De aanvraag preciseert dat het onderzoek gevoerd wordt met een gegevensbank die werd opgebouwd door een aaneenschakeling van gegevens uit diverse enquêtegolven. De gegevensbank zal in een eerste fase gebruikt worden om uit de bedragen die de gezinnen hebben gespaard, de individuele gespaarde bedragen te ramen, ongeacht de leeftijd van de individuen waaruit het gezin is samengesteld en dit door gebruik te maken van een econometrische techniek. 42. De determinanten van het spaarpercentage zullen vervolgens middels regressie bestudeerd worden waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen de tijdelijke effecten, de leeftijd en de cohort. Door deze resultaten te associëren met de demografische gegevens, zou het vervolgens mogelijk moeten zijn ze te extrapoleren naar een macro-economische niveau om zo de impact van demografische veranderingen op de spaarevolutie in België te verklaren. 43. De resultaten van het onderzoek zullen worden gepubliceerd als een working paper van de NBB. Dit betekent dat de ontwerppublicatie aan een leescomité zal worden voorgelegd dat ervoor zal instaan dat de gebruikte methodes voor het onderzoek beantwoorden aan de actuele wetenschappelijke normen.

9 Beraadslaging STAT 28 /2013-9/10 G.3. Controle 44. De NBB stemt er uitdrukkelijk mee in dat vertegenwoordigers van de Commissie altijd en zonder voorafgaande ingebrekestelling toegang krijgen tot de lokalen en tot de informatica-infrastructuur waar de verstrekte gegevens worden bewaard om na te gaan of de bepalingen van de voorliggende machtiging en van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract worden uitgevoerd. 45. Op eenvoudig verzoek kan de Commissie toegang krijgen tot andere lokalen en ICTsystemen om te controleren of er geen inbreuk gepleegd wordt op de bepalingen van de beslissing van de Commissie en de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluit en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. III. VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT 46. De studiegegevens worden aan de NBB verstrekt krachtens een vertrouwelijkheidscontract dat met de ADSEI werd afgesloten. 47. Het vertrouwelijkheidscontract, dat als bijlage bij de aanvraag werd gevoegd, legt de voorwaarden vast waaronder de studiegegevens door de ADSEI kunnen worden verstrekt en door de onderzoeker gebruikt kunnen worden. 48. Na afloop van het contract mag de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf niet worden verbroken. Die vertrouwelijkheid moet onbeperkt in de tijd geëerbiedigd worden. 49. Het contract kan in geen geval afbreuk doen aan de voorwaarden van de beslissing van de Commissie inzake de mededeling van de gegevens. 50. De contractuele bepalingen inzake privacy en vertrouwelijkheid maken integraal deel uit van onderhavige beslissing waardoor ook de personen vreemd aan het vertrouwelijkheidscontract zich kunnen wenden tot de Commissie om te laten controleren of de voorwaarden waaronder de aanvrager de gegevens mag gebruiken, worden nageleefd. IV. ALGEMEEN BESLUIT 51. De NBB dient bij de verwerking van de verkregen persoonsgegevens rekening te houden met de WVP, de wet openbare statistiek, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere wettelijke

10 Beraadslaging STAT 28 / /10 of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van de Commissie, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract tussen ADSEI en de onderzoeker. V. SPECIFIEK BESLUIT 52. De Commissie besluit dat : - de mededeling van de gevraagde gecodeerde studiegegevens voor de gevraagde doeleinden, toegelaten is; - ADSEI de gegevens aan de NBB verstrekt binnen de 30 dagen nadat het vertrouwelijkheidscontract werd afgesloten tussen ADSEI en NBB of binnen de 30 dagen nadat de gegevens beschikbaar zijn geworden; - de bewaartermijn vastgesteld is op 3 jaar vanaf de ontvangst van de bedoelde gegevens. OM DIE REDENEN, De Commissie Machtigt de ADSEI om aan de Nationale Bank van België de gevraagde persoonsgegevens als bedoeld in punt 14 van deze beraadslaging, te verstrekken. Keurt het vertrouwelijkheidscontract goed. Deze machtiging treedt pas in werking zodra het vertrouwelijkheidscontract werd ondertekend. De Wnd. Administrateur, De Voorzitter, (get.) Patrick Van Wouwe (get.) Willem Debeuckelaere