3>o ^ Gescand archief datum > »I Woningen

Transcriptie

1 3>o ^ Gescand archief datum >»I Woningen De vraag naar hturwoningen was in onverminderd groot, zowel in het sociale segment als in de vr je markt. Leegstand is gering en door de aantrekkende vraag stijgen de prijzen, vooral in het middensegment. Eer minder grote verkoop door co'poraties leidt tot een tekort aan beleggingsproduct. Nieuwbouw van huurwon ngen moet in extra product voorzien, maar voor ontwikkelaars lonkt het alternatief om te bouwen voor de koopmarkt. Het waardeperspect ef van huurwoningen is op korte en middellange termijn gunstig, door meer vraag dan aanbod.

2 Kantoren Door een herstellende economie steeg in 2015 de opname licht. Nieuwbouwproductie steeg voor het eerst in driejaar, doordat marktpartijen anticiperen op herstel. Maar dit zet druk op het waarde perspectief van de bestaande voorraad. Er is voorzichtig ruimte voor huurprijsgroei, vooral op prime locaties. Voor de langere termijn is er een verlaging van het aanbod nodig, en een verduurzaming van de voorraad, om het waardeperspectief te verbeteren.

3 Bedrijfsruimten In 2015 was er een forse stijging van de ruimtevraag, vooral door aantrekkende vraag naar logistiek vastgoed. In totaal is meer dan 4 miljoen m2 bedrijfsruimte oogenomen. Huurp-ijzen voor courant vastgoed trokken aan, maar de verhuurperspectieven van minder courant vastgoec verslechterden. Het aanbod steeg naar 10,3 miljoen m2. Een ste'ke verschuiving in de ruimtevraag zal leiden tot een st jgende vraag naar bedrijfs'uimte in de logistiek en moderne productie. Gebruik (en gebruiksduur) van bedrijfsruimte wordt flexibeler, de gemiddelde levensduur daalt en de terugverdientijd wordt daardoor een kritische factor.

4 Winkels Economisch herstel leidde tot meer winkelomzet in Vooral in binnenstedelijke gebieden steeg de vraag. Daarbuiten is de vraag nog steeds minimaal. Gevolg is dat de leegstand minder snel groeit. Eind 2015 stond 7,4 procent van de winkels leeg. Waar op de toplocaties in de grote steden de huurprijzen tot 5 procent stegen, daalde de gem ddelde huurprijs vorig jaar met ongeveer 2 procent. Het totale winkelgebruik krimpt od langere termijn (2025) met mogelijk zelfs meer dan 25 procent. Winkellocaties met bijzondere kwaliteiten en een groot verzorgingsgebied worden aantrekkelijker als investering.

5 Vastgoedfmanciering Samen met de groeiende kredietvraag nam in 2015 ook het volume van nieuwe leningproductie toe. Bestaande banken zijn bereid meer eningen te verstrekken, nieuwe f nanciers treden toe en alternatieve financiers bieden ook moge ijkheden. De risicobereidheid van financiers is matig; dit uit zich vooral in de hoogte van de LTV-ratio's en de locaties/regio's waar financiers bereid zijn te financieren. Zwaardere kapitaaleisen voor vastgoed maken volumegroei voor banken lastig. Banken zijn steeds meer financieel regisseur tussen vastgoed beleggers en investeerders.

6 Beleggingen De investeringen in vastgoed zijn in 2015 gestegen tot 12,4 miljard euro. Dat is net iets minder dan het recordniveau uit Dit mede als gevolg van de extreem lage rente. In alle sectoren stegen de investeringen, het sterkst voor logistieke bedrijfsruimte en retail. Het aandeel buitenlandse investeringen neemt af, terwijl binnenlandse beleggers juist meer investeren. Aanvangsrendementen in de prime markt dalen naar de laagste niveaus ooit, vooral gedreven door de extreem lage rente, waardoor de verschillen tussen aanvangsrendementen voor kwalitatief goed vastgoed en overig vastgoed steeds verder toenemen.