Leesboeken en de zaakvakken. Kees Broekhof KBL Sardes CED Groep

Transcriptie

1 Leesboeken en de zaakvakken Kees Broekhof KBL Sardes CED Groep

2 Programma Effecten van lezen voor het plezier op vaardigheden in begrijpend lezen Good practices en vragen in deze groep Andere good practices Opbrengst van deze workshop

3 Dit zijn de effecten van lezen voor je plezier (Suzanne Mol en Adriana Bus, 2011)

4 Belangrijkste effecten voor de schoolloopbaan 1.technisch lezen 2.woordenschat 3.begrijpend lezen

5 1. Vrij lezen en technisch lezen Van de jongeren die veel lezen in de vrije tijd, scoort ca. 65 procent gemiddeld of hoog op basisvaardigheden voor lezen. Van de jongeren die weinig lezen in de vrije tijd is dat ca. 35 procent. Bron: Mol & Bus, 2011

6 2. Vrij lezen en woordenschat

7 Bron: Cunningham & Stanovich (2001), What reading does for the mind, Journal of Direct Instruction, 1/2,

8 Opbrengst voor woordenschat Leerlingen die 1 miljoen woorden per jaar lezen, kunnen per jaar hun woordenschat uitbreiden met ca woorden. Dit komt overeen met ongeveer een kwartier per dag. Voorwaarden: teksten op niveau, leesvaardigheid in orde Bronnen: Nagy, W., R. Anderson & P. Herman (1987), Learning word meanings from context during normal reading. American Educational Research Journal, 24, ; Anderson, R., P. Wilson & L. Fielding (1988), Growth in reading and how children spend their time outside of school. Reading Research Quarterly, 23,

9 3. Vrij lezen en begrijpend lezen Wat weegt zwaar bij begrijpend lezen? Technisch lezen Woordenschat Verbanden leggen>

10 Diep tekstbegrip Bij succesvol begrijpen van een tekst heeft de lezer na afloop van het lezen een plaatje van de tekst in zijn of haar hoofd waarin de tekstdelen en relevante achtergrondkennis zijn verbonden door betekenisvolle relaties. Prof. Dr. Paul van den Broek Universiteit Leiden

11 Situatiemodel (zie o.a. dissertatie S. Wassenburg (2016), Children s reading for meaning)

12 Wat als ik hem vermoord had? Ik zit alleen op het perron. Mijn rechtszaak is vandaag. Ik dacht dat Guikje van Slachtofferhulp mee zou gaan, alleen belde ze pas gisterenavond en haar agenda zat al vol. Carrie had ook beloofd om mee te gaan, maar ze hangt tegenwoordig liever rond met de Roomservice Boy. Is het nog aan tussen ons? Misschien valt Carrie toch op jongens. Wat als ik hem vermoord had? Zou ik dan ook in mijn eentje op weg zijn geweest naar de rechtbank? Zou Mulula me aan durven kijken daar in de rechtszaal? En ik durf ik hém aan te kijken?

13 Gebruik van romans bij de vakken in het vmbo 44% docenten Ned. 21% andere taal Meting monitor de Bibliotheek op school vmbo : 65 scholen, 777 docenten, leerlingen

14 Activiteiten en vakgebieden Bron: Hartkamp (2019): Monitor dbos, landelijke analyse vo. Amsterdam: DESAN

15 Voorbeeld 1 Mundus College Amsterdam Docent geschiedenis en Nederlands Leerlingen: nieuwkomers van 12 tot 18 jaar twee jaar lang in de klas; in het tweede jaar kunnen ze een boek lezen. Waarom leesboeken: Leesplezier is belangrijk. De methode is te moeilijk, vraagt te veel voorkennis en is niet motiverend.

16 Materiaal: voorbeelden Canon (uitgave van Eenvoudig communiceren) Kruistocht in spijkerbroek Oorlogswinter Saïdjah en Adinda Anne Frank

17 Thema: WO II De ontdekking: boek + vragen Duur: 2 weken Zelfstandig lezen en vragen maken Huiswerk bijv.: lees tot blz. 20 en maak de vragen Antwoorden klassikaal bespreken Daarnaast: tekst uit de canon bezoek Holocaustmuseum

18 Voorbeeld 2 Heerbeeck College, Best Docent geschiedenis en Nederlands Leerlingen: mavo, havo, vwo Waarom leesboeken: Ik vond boekverslagen erg leuk, toen dacht ik: waarom zou je Nederlands en geschiedenis niet kunnen combineren?

19 Brugklas: boekendoos Leerlingen maken boekendoos met voorwerpen over gelezen historische roman;ze moeten drie dingen noemen die zowel in geschiedenisboek als historische roman voorkomen; het cijfer telt voor Nederlands en geschiedenis.

20 Beoordeling

21

22 Reflectie leerling

23 Tweede klas Thema: De opstand Hele klas leest Niets meer te verliezen Verhaal speelt zich af rond Den Bosch. Welke kant moesten de mensen kiezen? Leerling: Nu begrijp ik pas wat ik in het geschiedenisboek lees. Bij lastige stukjes, bijv. over rekkelijken en preciezen krijgen de leerlingen vragen. Verwerking>

24

25 Voorbeeld 3 Oostwende College, Bunschoten Docent geschiedenis en maatschappijleer Leerlingen: vmbo, havo, vwo Waarom leesboeken: We doen het dit jaar voor het eerst, in het kader van taalbeleid. Docenten worden aangespoord om meer werk te gaan maken van lezen, om de woordenschat van de leerlingen uit te breiden.

26 Kruistocht in spijkerbroek Gezamenlijk gelezen in de mentorklas (brugklas), 1 les per week. Elk duo had een exemplaar uit de mediatheek. In de klas fragmenten besproken die interessant of lastig waren vanuit het oogpunt van geschiedenis of woordenschat. Aanpak geïmproviseerd. Niet het hele boek in de klas behandeld. Andere GS-collega s hebben dit niet gedaan. Opbrengst WS niet duidelijk.

27 Taalbeleid Woord van de dag Werken met schooltaalwoordenlijst van ITTA, bij alle vakken Taalbeleid is taak van mediathecaris (tevens docent Nederlands) en taaldocent WS focus van taalbeleid

28 De rol van de mediatheek en de mediathecaris Mundus College, Amsterdam

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39 Dank voor jullie aandacht Kees Broekhof