LOEF Technische Analyse DE TECHNICIAN. 30 januari 2014 We study the past, to understand the future door Edward Loef CFTe

Transcriptie

1 DE TECHNICIAN 30 januari 2014 We study the past, to understand the future door Edward Loef CFTe In de publicatie van 28 januari jl. werd ingegaan op een techniek om bodems (en toppen) te signaleren. Kijk in een reeks van candles steeds naar de laatste drie en beoordeel of daarvan het laagste koersniveau van de tweede handelssessie de laagste was voor een bodem (of het hoogste niveau van de drie op de tweede handelssessie werd bereikt voor een top). Dit is van belang voor het monitoren van trends, trendomslagen, kansen en bedreigingen. AEX op maandbasis vanaf 2009 De grafiek van de AEX-index op maandbasis vertoont een hanging man (zie patroon in rode ovaal) en de onderkant van het bungelende been fungeert hier als kritisch grenswaarde voor beleggers die eenmaal per maand tijd hebben om naar de AEX (of andere beleggingswaarden) te kijken. Zolang de AEX niet onder 375,90 sluit is het patroon van hogere bodems op maandbasis intact. In februari 2011 werd een top bereikt op 374,19. Langetermijn beleggers mogen de koersuitbraak afgelopen najaar boven 374,19 beschouwen als een bevestiging van de langetermijn opgaande trend. Spijtoptanten die zijn uitgestapt en de rally naar 408,93 deze maand hebben gemist, zouden in theorie deze fout moeten herstellen door bij een daling naar het koersgebied tussen 374,19 375,90 alsnog de verkochte longposities weer terug te kopen (of de eventuele geschreven calls te sluiten). Toch wordt het lange been van de tweede candle (in december) als zwaktebod gezien vanwege de relatief grote lengte ten opzichte van het lichaam (= afstand open-slotkoers op maandbasis). In principe hebben bovengenoemde spijtoptanten in december al de hierboven beschreven acties ondernomen. Een daling onder AEX 374 zou het luik openzetten voor een val naar de meerjarige stijgende steunlijn rond AEX 340. Hoe groot is dit risico? 1

2 AEX op dagbasis vanaf juni 2013 De AEX heeft intraday gisteren een koersnotering op 384,68 en doorkruiste intraday daardoor het stijgende (rode) 120-daags koersgemiddelde, maar sloot hierboven. Ook werd de stijgende steunlijn getrokken langs de bodems van juni en december 2013 intraday getest, maar de AEX AEX sloot hierboven. Langetermijn beleggers die willen anticiperen op de jubelende aandelenprognoses voor 2013 kunnen overwegen om rond het 120-daags koersgemiddelde aan de koopzijde te opereren, immers een trend is intact, totdat deze breekt. Mocht de steun rond AEX 385 neerwaarts sneuvelen, dan is dit natuurlijk een ongewenst scenario. Echter het proces van hogere bodems is in de koersgrafiek nog duidelijk zichtbaar intact, zolang de AEX-index boven ca. 375 noteert (zie horizontale oranje/zwarte steunlijnen). Een aankoop rond de steun 385 betekent automatisch aanvaarding van een koersrisico van 10 indexpunten (= 2,6%). Iedereen die deze risico-calculatie leest, zal voor zichzelf moeten bepalen of dat acceptabel is. Een daling duidelijk onder AEX 375 (vuistregel gedurende twee aaneengesloten dagen) betekent dat iedereen die zich in het afgelopen najaar boven 375 heeft laten verleiden door de gunstige berichtgeving over het opwaartse koerspotentieel voor aandelen in 2014 zal met verliezen worden geconfronteerd en als gevolg hiervan emotioneel onder druk worden gezet. In hoeverre dit een ontkenning oplevert van de ontstane situatie is voer voor psychologen. Voor de beleggers in de AEXindex hangt veel af van de stemming op Wall Street. Op 16 januari jl. werd door zakenzender CNBC een sterk staaltje van trendextrapolatie tentoongespreid (zie ook LOEF Timing, Trends & Tactics 20 januari 2014) alsof elke koersdip automatisch een koopmoment zou zijn. Misschien was het hoge volume op recordhoogte wel een hemelse koopclimax? (zie beurscommentaar CNBC TV) (BRON: 16 januari 2014) 2

3 Het onoverwinnelijke gevoel nu dat elke koersdip vanzelfsprekend nieuwe instapkansen schept is exact het spiegelbeeld van de stemming op 27 februari 2009 weergegeven door BeleggersBelangen (citaat uit LOEF Timing, Trends & Tactics d.d. 20 januari 2014) S&P 500 index futures op dagbasis vanaf 2013 Op 16 januari jl. werd in het mechanische handelsmodel van een waarschuwing gegeven (te maken met de negatieve divergentie in de relatieve sterkte index / RSI). Trendmatig is er in de S&P 500 index boven het 120-daags koersgemiddelde nog weinig zorgelijks aan de hand. Wel vraagt een andere koersgrafiek dringend om aandacht en dat is het eerder besproken melt-up -scenario (zie blauwe trendlijnen in de ingezoomde grafiek hieronder): S&P 500 futurees index ingezoomd vanaf oktober 2013 Het melt-up -trendkanaal is afgebroken en de S&P 500 futures zijn teruggevallen onder de zwarte weerstandlijn (zie boven en op volgende pagina). De oranje gekleurde horizontale steun wordt nu heel erg belangrijk. 3

4 S&P 500 index uitgezoomd vanaf 2009 Bij het plakken van de langetermijn koersgrafiek (om 12:32 uur) krijgt van het nieuwsbericht binnen van website met de boodschap Niks aan de hand mensen. Schiet de auteur nu niet neer, hij doet slechts wat mensen willen (lees: informatie geven), maar of er niks aan de hand is zou op basis van de koersgrafiek hierboven niet durven beweren. Het klinkt als de radiorede van Hendrikus Colijn op 11 maart 1936: Er is voorshands nog geen enkele reden om werkelijk ongerust te zijn. Klopt overigens er is nog geen enkele reden om werkelijk ongerust te zijn, maar dat betekent zeker geen oproep even rustig te gaan slapen als ze dat ook andere nachtend doen (cursief citaat Colijn). De horizontale steun is nog niet gebroken en een steun is intact, totdat deze breekt Bron: Het Financieele Dagblad 23 december 2013 Volgens de technische analyse inzichten van 23 december jl. wordt in de Duitse DAX de 9000-puntengrens de belangrijkste schakel in de positieve kettingreactie (ook wel bekend als melt-up ). Indien de DAX index (thans 9321) onder de 9000-puntengrens valt, breekt de ketting waaraan de bulls zich thans staande houden. 4

5 DAX flirt met stijgende steunlijn van het melt-up -scenario DAX vanaf 2009 op dagbasis bijgewerkt t/m heden (intraday nu 9317 om 12:55 uur) De intraday volatiliteit gisteren leveren bij het opstellen van dit rapport een hoogtepunt en dieptepunt in de intraday-beweging op die hoger respectievelijk lager ligt dan het high/low-gebied intraday vandaag. De top gisteren op 9537,63 is de eerste (lagere) top onder de recordstand van 21 januari jl., hetgeen vanwege de slotstand onder de openingskoers gisteren een veeg teken is richting toenemend aanbod. Dit laatste wordt ook onderhuids geregistreerd in de indicatoren (wat leidt tot een weak -alert in de gekleurde koersgrafiek hierboven). CONCLUSIE: Rendement realiseren begint met risicobeheer. Dit laatste veronderstelt dat u bij het betreden van een (onbekend) beursgebouw of entry op de beurs er verstandig aan doet om te kijken waar de exit -bordjes hangen. De trendoverzichten op de volgende pagina s illustreren in de kolommen TA KT en TA LT de richting van de kortetermijn respectievelijk langetermijn trends. De kolommen RS KT en RS LT geven in deze tijdvensters aan of er sprake is van out- of underperformance. 5

6 AEX aandelen TA TA RS RS beurs W/V W/V TA RS H RS H Benchmark AEX KT LT KT LT koers 5 D 20 D KV K V AEX-index % -3.1% N/A N/A Aegon % -5.3% Ahold Koninklijke % -4.9% 3 9 Air France-KLM % 11.7% 19 3 Akzo Nobel % -4.1% 8 3 ArcelorMittal % -4.6% K 0 16 ASML Holding % -7.0% 3 29 Corio % -1.6% V DSM Koninklijke % -13.3% Fugro % -7.1% 2 4 Heineken % -5.7% 9 31 ING Groep % -0.8% 28 5 KPN Koninklijke % 16.3% Philips Koninklijke % -4.2% 17 4 PostNL % -1.6% K 0 48 Randstad % 0.4% 30 9 Reed Elsevier % -0.6% K Royal Dutch Shell A % -0.6% 5 20 Royal Imtech % 0.1% K 33 5 SBM Offshore % -2.7% 29 1 TNT Express % -2.2% 28 5 Unibail-Rodamco % -4.8% Unilever % -3.8% 6 27 Wolters Kluwer % -0.6% 12 V 0 Ziggo % -2.3% 3 1 AMX aandelen TA TA RS RS beurs W/V W/V TA RS H RS H Benchmark AMX KT LT KT LT koers 5 D 20 D KV K V AMX-INDEX % 0.6% K N/A N/A AALBERTS INDUSTRIES % 0.3% AMG Advanced Metallurgical Group % -6.3% Aperam % -0.5% 1 13 Arcadis % 4.5% 14 6 ASM International % 6.1% BAM NBM % -0.3% 31 6 Binck % 5.1% 18 5 BOSKALIS WESTMINSTER, KON % -6.5% Brunel International % 0.6% 18 3 CSM % 2.5% Delta Lloyd Groep % 4.3% 11 3 EUROCOMMERCIAL % -0.4% 3 14 HEIJMANS % 8.6% K 14 3 KONINKLIJKE TEN % 2.5% K 7 9 Nieuwe Steen Inv % -2.7% Nutreco % -6.4% PHARMING GRP % 118.9% TomTom % 1.3% K 18 2 TWENTSCHE KABEL % -0.1% 9 5 Unit % 0.4% 3 40 UNITED SERVICE GROUP % 20.4% VastNed Retail % 8.8% Vopak Koninklijke % -1.6% 9 33 Wereldhave % -2.5% K 0 1 6

7 BEL-20 aandelen TA TA RS RS beurs W/V W/V TA RS H RS H Benchmark BEL-20 KT LT KT LT koers 5 D 20 D KV K V Bel % -1.5% N/A N/A AB InBev % -7.4% Ackermans & van Haaren % -5.8% Ageas % 2.7% K 25 4 Befimmo Sicafi % -0.1% Bekaert % -1.5% V Belgacom % -2.2% 3 4 Cofinimmo % -3.3% 5 37 COLRUYT % 0.8% K 3 29 D'Ieteren % -2.6% K Delhaize Groep % 10.0% K Delta Lloyd Groep % 4.3% 12 3 Elia % 1.5% 5 25 GBL % 1.5% V 3 15 GDF Suez % -4.9% 11 V 0 KBC Groep % 7.0% K 17 3 Solvay % -9.0% K 0 16 Telenet Group Holding % 0.7% 2 12 ThromboGenics % -6.5% 35 9 UCB % -4.7% Umicore % -9.5% V 3 V 0 DJ Stoxx 600 sectoren TA TA RS RS beurs W/V W/V TA RS H RS H Benchmark DJ Stoxx 600 KT LT KT LT koers 5 D 20 D KV K V DJ STOXX 600(P)-Euro % -1.8% N/A N/A DJ STOXX Auto&Parts % -0.6% 10 0 DJ STOXX Bank Index % 1.4% K 27 5 DJ STOXX Basic Resr % 0.2% K 9 16 DJ STOXX Chemical % -4.0% K 0 25 DJ STOXX Constr&Mat % 0.8% K 0 5 DJ STOXX Fin.Serv % -4.1% DJ STOXX Food&Bev % -2.5% 6 29 DJ STOXX Health Care % -0.3% 9 10 DJ STOXX Industrial % -1.6% K 0 5 DJ STOXX Insurance % -2.9% DJ STOXX Media % -2.8% DJ STOXX Oil & Gas % -4.7% DJ STOXX Pers&House % -5.5% 5 41 DJ STOXX Retail % -2.7% 3 15 DJ STOXX Technology % -5.0% DJ STOXX Telecom % -1.8% 3 2 DJ STOXX Trav&Leisur % 0.4% 19 8 DJ STOXX Utility % -1.1% V 8 24 STOXX Europe 600 REITS % 1.1% K

8 DJ Eurostoxx 50 stocks TA TA RS RS beurs W/V W/V TA RS H RS H Benchmarkt DJ Eurostoxx 50 KT LT KT LT koers 5 D 20 D KV K V AIR LIQUIDE % -8.7% 2 17 ALLIANZ N (XETRA % -4.8% 9 5 ALSTOM % -20.1% 11 6 ArcelorMittal % -4.6% AXA % -5.3% Banco Bilbao-Vizcaya Argentaria % -2.1% 44 5 BASF AG (XETRA) % 1.9% 8 35 BAYER AG (XETRA) % -3.9% 5 1 BMW (XETRA) % -5.2% 7 2 BNP PARIBAS % 2.4% K 4 7 CARREFOUR % -10.4% CREDIT SUISSE GR % 1.0% K 42 6 CRH % 5.6% K 0 2 Daimler AG % -2.7% 10 V 0 DANONE % -5.1% 6 10 Deutsche Bank % 5.1% K 17 4 Deutsche Boerse % -5.1% 46 9 DEUTSCHE TELEKOM % -1.4% V 5 18 E.ON AG (XETRA) % -2.4% V EADS % -4.0% Enel SpA % 4.7% K ENI SPA % -4.3% V 5 11 ESSILOR INTERNATIONAL % -1.2% 22 7 FRANCE TELECOM S % 0.4% GDF Suez % -4.9% GENERALI ASSICUR % -5.3% Iberdrola % -2.0% 2 10 Inditex % -6.3% ING Groep % -0.8% 26 6 Intesa Sanpaolo % 8.8% K L'OREAL % -4.7% V 5 26 LVMH % -7.0% 7 16 MUENCHENER RUECKVERSICHERUNG N % -4.9% 2 27 Philips Koninklijke % -4.2% 19 5 Repsol YPF % -3.8% 15 5 RWE (XETRA) % 1.0% SAINT-GOBAIN % -2.7% V 13 5 SANOFI SYNTHELAB % -7.4% V 5 15 SAP AG % -9.0% SCHNEIDER ELECTRIC % -5.0% 11 3 SIEMENS AG N (XE % -4.5% V 2 16 SOCIETE GENERALE % 2.4% K 17 5 Telecom Italia SpA % 13.7% 38 3 TOTAL FINA ELF S % -4.9% 6 16 Unibail-Rodamco % -4.8% UNICREDITO ITALI % 4.3% 39 5 Unilever % -3.8% 6 16 VINCI % 2.2% 3 6 VIVENDI UNIVERSA % 1.1% 9 19 VOLKSWAGEN (XETR % -6.9%

9 Hoofdsectoren TA TA RS RS beurs W/V W/V TA RS H RS H Benchmark S&P 500 INDEX KT LT KT LT koers 5 D 20 D KV K V SPDR S&P 500 ETF Trust % -3.5% N/A N/A ISHARES DJ ENERGY SECT IDX FUND % -4.3% 3 13 ISHARES DJ US CONS NCYCL SECT FD % -5.4% 3 29 ISHARES DJ US FIN SECT IDX FUND % -3.0% ISHARES DJ US FINANCIAL IDX FUND % -3.2% 17 8 ISHARES DJ US HEALTHCARE SECT IDX F % 0.5% K ISHARES DJ US INDUST SECT FUND % -4.1% ISHARES DJ US REAL ESTATE INDEX FD % 1.6% K ISHARES DJ US TECH SECTOR INDEX FD % -3.0% 9 1 ISHARES DJ US TELECOM SECT IDX FD % -3.1% 7 12 ISHARES DJ US UTIL SECT IDX FUND % 0.6% Dow Jones Industrials Avg TA TA RS RS beurs W/V W/V TA RS H RS H Benchmark DJIA KT LT KT LT koers 5 D 20 D KV K V NY-DJ-Industrial Avg % -4.6% M Co % -6.6% American Express Co % -4.5% 6 1 AT&T Inc % -5.4% V 4 14 Boeing Co % -4.5% 15 V 0 Caterpillar Inc % -0.3% V 2 5 Chevron Corp % -6.6% 2 14 Cisco Systems % -2.7% V Coca-Cola % -7.8% 5 16 DuPont E I Nemours & Co % -6.1% K 8 4 ExxonMobil Corp % -5.2% General Electric % -9.3% Goldman Sachs Group % -6.7% Home Depot % -6.4% 3 V 0 IBM % -5.4% 32 5 Intel Corp % -4.5% 10 5 Johnson & Johnson % -3.7% 15 1 JPMorgan Chase & Co % -4.2% 9 7 McDonald's Corp % -4.0% Merck & Co % 4.5% K Microsoft Corp % -1.7% 8 33 NIKE Inc 'B' % -8.9% 1 33 Pfizer Inc % -1.9% V Procter & Gamble % -5.3% V Travelers Cos Inc/The % -8.9% United Technologies % 0.5% UnitedHealth Group % -4.7% K 0 9 Verizon Communications % -3.0% V 8 13 Visa Inc % -1.7% 7 1 Wal-Mart Stores % -5.8% 2 8 Walt Disney Co % -6.4%

10 Technische Analyse Modelportfeuille NEDERLAND MUTATIES (zie onder) Royal Dutch Shell vanaf 2013 outperformer t.o.v. AEX-index Met vriendelijke groet, Informatie & contact Edward Loef, CFTe W BV E mail@edwardloef.com 10

11 DISCLAIMER LOEF TECHNISCHE ANALYSE B.V. (hierna: LTA) LTA levert onafhankelijke beleggingsresearch gebaseerd op methodieken die bekend staan als technische analyse. LTA of een aan haar gelieerde onderneming of persoon kan op elk willekeurig moment (in)direct een long of shortpositie hebben in de in deze publicatie genoemde financiële markten of instrumenten. Op deze publicatie is de disclaimer van van toepassing. Edward Loef onderhoudt contacten met diverse zelfstandig vermogensbeheerders. Wellicht wenst u (een deel van) een vrij belegbaar vermogen te beleggen op basis van de beleggingsresearch van. Voor nadere informatie en het maken van een vrijblijvende afspraak kunt u contact opnemen via mail@edwardloef.com of direct bellen: KOERSDATA & KOERSGRAFIEKEN Koersdata: beurskoersen afkomstig van Reuters QuoteCentre for Metastock en VWD Groep Grafieken: gemaakt door Edward Loef CFTe KLEUREN IN DE GRAFIEK Donkergroen Lichtgroen Rood Oranje Blauw Paars Geel Zwart Rode lijn Blauwe lijn Roze lijn Groen/zwarte lijn onderin grafiek TECHNISCHE ANALYSE INTERPRETATIE - stijgende trend (long of positief of bullish) - technische correctie binnen stijgende trend (correctiefase) - dalende trend (short of negatief of bearish) - technisch koersherstel binnen dalende trend (herstelfase) - sterk opwaarts momentum tijdens stijgende trend - sterk neerwaarts momentum tijdens dalende trend - overdrijvingsfase (= overspannen situatie, hoog risico trendomslag) - overgangsfase tussen stijgende en dalende trend en vice versa daags simpel gemiddelde (tenzij anders vermeld) - 20 daags simpel gemiddelde (tenzij anders vermeld) - relatieve sterkte ten opzichte van een nader toegelichte benchmark - MACD afgeleid van relatieve sterkte VERKLARENDE WOORDEN/BEGRIPPENLIJST & AFKORTINGEN Trend KT Trend kortetermijn afhankelijk van beurskoers boven/onder het 20-daags gemiddelde Trend LT Trend langetermijn afhankelijk van het 20-daags gemiddelde van de beurskoers boven/onder het 120- daags gemiddelde. W/V Procentuele verandering 5D / 20D / 5W / 20W 5 handelsdagen / 20 handelsdagen / 5 handelsweken / 20 handelsweken Trendsignaal Uitbraak boven/onder 20 daags hoogste/laagste koers kan een trendmatige beweging veroorzaken RSI Relatieve sterkte index = maatstaf op een schaal van om een overwaardering boven 70 of onderwaardering onder 30 te meten). STO Stochastics = korte termijn indicator voor onder/overwaarderingen (< 20 / > 80) Overbought overwaardering in deze publicatie in de RSI (> 70) of Stochastics (> 80) Oversold onderwaardering in deze publicatie in de RSI (< 30) of Stochastics (< 20) RS Relatieve sterkte (vergelijkingsmaatstaf t.o.v. een nader genoemde benchmark) RS KT Relatieve sterkte kortetermijn (op basis van dagkoersen) RS LT Relatieve sterkte langetermijn (op basis van weekkoersen) MACD Moving Average Convergence Divergence Indicator TA Technisch Alert (handelssignaal) K Technisch K oopsignaal (mechanisch signaal veronderstelt stijgingspotentieel) V Technisch V erkoopsignaal (mechanisch signaal verondersteld dalingspotentieel) H Technisch H ouden in een opgaande trend of H edgen in een dalende trend RSK Relatief K oopsignaal (t.o.v. andere beleggingswaarde / (geel gearceerde) benchmark RSV Relatief V erkoopsignaal (t.o.v. andere beleggingswaarde / (geel gearceerde) benchmark H Historie (aantal verstreken perioden sinds het laatste technische RS-signaal in trendoverzicht 1W 4W 13W Afkorting voor aantal verstreken weken m.b.t gerealiseerde koersperformance Koersperformance Procentuele verandering in koers gedurende een specifieke genoemde periode NA/NA Aanduiding voor gebruik als benchmarkmaatstaf voor relatieve sterkte vergelijking Behaalde rendementen in het verleden zijn geen garantie voor toekomstige resultaten 11