Gelet op de aanvraag van de Vrije Universiteit Brussel, ontvangen op 20/01/2012;

Transcriptie

1 1/8 Sectoraal comité van het Rijksregister Beraadslaging RR nr 20/2012 van 14 maart 2012 Betreft: aanvraag van de Vrije Universiteit Brussel om mededeling te bekomen van informatiegegevens uit het Rijksregister met het oog op een wetenschappelijk onderzoek naar het draagvlak van de solidariteit en de rol daarin van de ziekenfondsen (RN/MA/2012/025) Het Sectoraal comité van het Rijksregister, (hierna "het Comité"); Gelet op de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen (hierna "WRR"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVP), inzonderheid artikel 31bis; Gelet op het koninklijk besluit van 17 december 2003 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van bepaalde Sectorale comités opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van de Vrije Universiteit Brussel, ontvangen op 20/01/2012; Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken op 06/02/2012; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 14 maart 2012, na beraadslaging, als volgt:

2 Beraadslaging RR 20 /2012-2/8 I. VOORWERP VAN DE AANVRAAG 1. De aanvraag heeft tot doel om de Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen, Vakgroep Sociologie, Onderzoeksgroep TOR, hierna de aanvrager, te machtigen om, onder de vorm van een toevalsteekproef die inwoners van het Vlaamse Gewest omvat, mededeling te verkrijgen van de informatiegegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1, 2 (alleen geboortejaar), 3 en 5, WRR met het oog een wetenschappelijk onderzoek naar het draagvlak van de solidariteit en de rol die de burgers daarbij weggelegd zien voor de ziekenfondsen. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. TOEPASSELIJKE WETGEVING A.1. Wet van 8 augustus 1983 (WRR) 2. Overeenkomstig artikel 5, eerste lid, 2, WRR wordt de machtiging om toegang te hebben tot of mededeling te verkrijgen van informatiegegevens van het Rijksregister verleend door het Comité aan openbare en private instellingen van Belgisch recht voor de informatie die zij nodig hebben voor het vervullen van taken van algemeen belang die hen zijn toevertrouwd door of krachtens een wet, een decreet of een ordonnantie of voor taken die uitdrukkelijk als zodanig erkend worden door het voormelde sectoraal comité. 3. De aanvrager heeft rechtspersoonlijkheid 1 en wordt gekwalificeerd als universiteit van de Vlaamse Gemeenschap (artikelen 4 en 6 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april ). Artikel 10, 2, van voormeld decreet stelt uitdrukkelijk dat universiteiten werkzaam zijn op het gebied van het wetenschappelijk onderzoek en actief zijn op het gebied van maatschappelijke en wetenschappelijke dienstverlening. 4. De onderzoeksgroep TOR van de aanvrager laat zich in met fundamenteel en toegepast onderzoek rond thema's als tijdsbesteding, culturele veranderingen in Vlaanderen, media, jeugdcultuur, educatie en burgerschap, participatie van jongeren in het onderwijs en de participatie 1 Artikel 1, 2 van de wet van 12 augustus 1911 tot toekenning van rechtspersoonlijkheid aan de Katholieke Universiteit te Leuven Université catholique de Louvain, aan de Vrije universiteit Brussel, aan de Université libre de Bruxelles en waarbij aan de Katholieke Universiteit te Leuven Université catholique de Louvain machtiging wordt verleend om een Franstalige en een Nederlandstalige universiteit op te richten. 2 Decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen.

3 Beraadslaging RR 20 /2012-3/8 van volwassenen in het verenigingsleven. Thans wenst deze onderzoeksgroep een onderzoek te doen naar de opvattingen van de burgers betreffende sociale zekerheid, solidariteit en de verzorgingsstaat. 5. Het bedoeld onderzoek heeft, voor zover het Comité kan beoordelen, een wetenschappelijke en maatschappelijke toegevoegde waarde (wetenschappelijk onderzoek naar het draagvlak van de sociale zekerheid en de verzorgingsstaat). Een onderzoek is wetenschappelijk door de gebruikte methode, maar vergt ook een wetenschappelijke doelstelling om volwaardig deze titel te mogen voeren. Dit houdt onder andere in dat het onderzoek een bijdrage wil leveren aan de wetenschappelijke kennis, resultaten wil opleveren met het oog op een maatschappelijk debat, een signaal vormt voor beleidsverantwoordelijken, enzovoort. Wanneer dit het geval is, zoals in casu, kan het onderzoek worden beschouwd als zijnde van algemeen belang. 6. Bijgevolg komt de aanvrager op grond van artikel 5, eerste lid, 2, WRR in aanmerking om gemachtigd te worden om mededeling te bekomen van de informatiegegevens van het Rijksregister. A.2. Wet van 8 december 1992 (WVP) 7. Op grond van artikel 4 WVP vormen de informatiegegevens van het Rijksregister persoonsgegevens, waarvan de verwerking slechts is toegelaten voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden. De persoonsgegevens dienen bovendien toereikend, ter zake dienend en niet overmatig te zijn, uitgaande van de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt. B. DOELEINDE 8. Het onderzoek met het oog waarop een machtiging wordt gevraagd, is gericht op het verwerven van inzicht in maatschappelijke trends. In casu zal, aan de hand van door een willekeurige steekproef uitgelote personen, worden gepeild naar de opvattingen betreffende sociale zekerheid, solidariteit en de verzorgingsstaat waarbij bijzondere aandacht zal worden besteed aan de opvattingen over de rol en de taakomschrijving van mutualiteiten, private hospitalisatieverzekeringen en de verplichte ziekteverzekering. 9. Concreet zal er worden gepeild naar de opvattingen betreffende de wijze waarop de gezondheidszorg de toenemende kosten omwille van technologische innovatie en vergrijzing het hoofd moet bieden, hoe de mensen staan tegenover de privatisering van de verzekering tegen (gezondheids)risico s.

4 Beraadslaging RR 20 /2012-4/8 10. Dit onderzoek bouwt gedeeltelijk verder op een in 2001 verricht onderzoek. Dit betekent dat er, gelet op de ondertussen gewijzigde maatschappelijke context en de economische crisis die sedert 2008 een prominente plaats inneemt, m.b.t. een aantal punten trends kunnen worden vastgesteld. 11. Het onderzoek zal gebeuren aan de hand van de enquêteformulieren die de uitgelote personen ingevuld terugsturen en bijgevolg instemden om mee te werken aan het onderzoek (artikel 5, eerste lid, a), WVP). 12. Het Comité is van oordeel dat het nagestreefde doeleinde welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd is in de zin van artikel 4, 1, 2, WVP en 5, tweede lid WRR. C. PROPORTIONALITEIT C.1. Ten overstaan van de gegevens 13. De aanvrager wenst onder de vorm van een toevalssteekproef, die personen omvat tussen de leeftijd van 14 tot en met 75 jaar en die woonachtig zijn in het Vlaamse Gewest, de mededeling te bekomen van de gegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1, 2 (alleen geboortejaar), 3 en 5, WRR, namelijk: de naam en voornamen; het geboortejaar; het geslacht; de hoofdverblijfplaats. 14. Het Comité oordeelt dat gelet op de nagestreefde doeleinden en rekening houdend met de toelichting verschaft in de aanvraag, een mededeling van de gegevens naam, voornaam, geboortejaar, geslacht en hoofdverblijfplaats, toereikend, ter zake dienend en niet overmatig is (artikel 4, 1, 3, WVP). C.2. Ten opzichte van de wijze van bevraging 15. Gelet op het feit dat het hier een schriftelijke enquête betreft, wenst de aanvrager, conform het advies uit eigen beweging nr. 27/2008 van 3 september 2008 van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het identieke addendum 3 bij het vademecum voor 3 Code waartoe de verkrijgers van Rijksregistergegevens zich verbinden bij het uitvoeren van hun wetenschappelijke onderzoeksopdracht.

5 Beraadslaging RR 20 /2012-5/8 de onderzoeker dat de Commissie uitbracht in 2008 (eerste druk) de gegevens van de uitgelote personen niet daadwerkelijk zelf te ontvangen. De contactbrief, het enquêteformulier en de herinneringsbrieven zullen door de diensten van het Rijksregister worden verstuurd. Zulks impliceert evenwel ook dat de aanvrager zich verbindt tot het naleven van. 16. Op de envelop waarmee het enquêteformulier kan worden teruggestuurd zal wel een betekenisloze code staan die door de diensten van het Rijksregister kan gelinkt worden aan een welbepaalde persoon zodat er alleen herinneringsbrieven worden verstuurd aan personen die het enquêteformulier nog niet terugstuurden. Rekening houdend hiermee moeten de gegevens die de aanvrager verkrijgt, bestempeld worden als gecodeerde gegevens (artikel 1, 3, van het koninklijk besluit van 13 februari ), niet als anonieme gegevens. 17. Voor wat de geboortedatum, geslacht en hoofdverblijfplaats betreft, zal het Rijksregister aan de aanvrager wel een beschrijvend overzicht meedelen houdende leeftijdsverdeling en geslachtsverdeling van de uitgelote personen per provincie, zodat de aanvrager eventueel conclusies kan trekken m.b.t. de non-respons en de representativiteit in functie van leeftijd, geslacht en locatie. 18. Het gevolg van deze werkwijze zal er in dit geval, rekening houdend met het enquêteformulier zoals dat door de aanvrager aan het Comité werd bezorgd, toe leiden dat de aanvrager concreet geen identificatiegegevens uit het Rijksregister ontvangt. 19. Aan deze vaststellingen zijn een aantal gevolgen verbonden, namelijk: dat de aanvrager geen consulent inzake informatieveiligheid, zoals voorgeschreven door artikel 10 WRR moet aanstellen, vermits hem noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks informatiegegevens uit het Rijksregister worden meegedeeld; dat de aanvrager geen lijst, zoals voorgeschreven door artikel 12, 2, WRR moet bijhouden van de personen die mededeling van de informatiegegevens uit het Rijksregister zullen krijgen; zoals uit punt 16 blijkt, zal de aanvrager gecodeerde gegevens verzamelen; het is dan ook belangrijk dat hij erover waakt dat geen handelingen worden gesteld die het gecodeerd karakter op de helling zetten. 20. De aanvrager bezorgde het ontwerp enquêteformulier evenals de begeleidende brief met op de keerzijde ter inlichting veelgestelde vragen. Het Comité stelt vast dat de begeleidende brief en de veelgestelde vragen volgende vermeldingen bevat: 4 Koninklijk Besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens.

6 Beraadslaging RR 20 /2012-6/8 een vermelding dat het schrijven niet door de onderzoekers werd verstuurd, maar door de diensten van het Rijksregister omdat de namen en adressen van de uitgelote personen niet werden meegedeeld aan de onderzoekers teneinde de privacy van diegenen die aan het onderzoek meewerken te verzekeren; wat de bedoeling is van het onderzoek; hoe de antwoorden zullen behandeld worden; de vermelding dat men niet verplicht is de enquête in te vullen en dat (niet-)deelname geen nadelige gevolgen kan hebben; de vermelding dat de enquête moet teruggestuurd worden aan de onderzoekers zonder vermelding van de naam en adres op het enquêteformulier en zonder vermelding van de afzender op de briefomslag. 21. Het Comité neemt er akte van dat de aanvrager een ondertekend engagement heeft overgemaakt, waarin hij verklaart de Code waartoe de verkrijgers van Rijksregistergegevens zich verbinden bij het uitvoeren van hun wetenschappelijke onderzoeksopdracht te zullen respecteren. C.3. Ten opzichte van de frequentie van de toegang en de duur van de machtiging 22. De aanvrager wenst eenmalig mededeling te bekomen tot de gegevens van in totaal personen zodat hen een uitnodiging om deel te nemen aan het onderzoek evenals een enquêteformulier kan worden toegestuurd. Gelet op de wijze waarop het onderzoek georganiseerd wordt, oordeelt het Comité dan een eenmalige mededeling gepast is (artikel 4, 1, 3, WVP). 23. Het veldwerk voor het uitvoeren van de enquête, inclusief het verzenden van de nodige herinneringen, is gepland vanaf april 2012 tot juni Het Comité vestigt er de aandacht op dat de aanvrager evenwel geen zicht heeft op de beschikbaarheid van de diensten van het Rijksregister om de steekproef te trekken en vervolgens de follow-up te verzekeren. 24. In het licht hiervan oordeelt het Comité dat een machtigingsduur van 1 jaar vanaf het verlenen van de machtiging moet volstaan om de aanvrager in staat te stellen zijn doeleinde te realiseren (artikel 4, 1, 3, WVP).

7 Beraadslaging RR 20 /2012-7/8 C.4. Ten opzichte van de bewaringstermijn 25. De informatiegegevens worden eenmalig opgevraagd en zullen vervolgens voor de duur van het veldwerk en de periode gedurende dewelke er eventueel nog herinneringsbrieven kunnen worden verstuurd door het Rijksregister worden bewaard. Na afloop van de laatste verrichting van het Rijksregister ten behoeve van de aanvrager, zal de eerstgenoemde de steekproef vernietigen (ten laatste 1 jaar na de machtigingsdatum). Deze beperkte bewaring van de persoonsgegevens door het Rijksregister ten behoeve van de aanvrager is conform artikel 4, 1, 5, WVP. 26. Na vernietiging van de steekproef wijzigen de gegevens die door de aanvrager werden verzameld van karakter: gecodeerde gegevens worden anonieme gegevens. Het zijn dus niet langer persoonsgegevens en mogen onbeperkt worden bewaard. D. AANGIFTEPLICHT 27. Het Comité vestigt de aandacht van de aanvrager erop dat hij, vooraleer met de enquête aan te vangen, moet waken over de naleving van artikel 17 WVP (aangifte) en de bepalingen van het koninklijk besluit van 13 februari OM DEZE REDENEN, het Comité machtigt de Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen,Vakgroep Sociologie, Onderzoeksgroep TOR, om, voor het doeleinde vermeld onder punt B, onder de vorm van een toevalsteekproef die personen omvat tussen de leeftijd van 14 tot en met 75 jaar en die woonachtig zijn in het Vlaamse Gewest en onder de voorwaarden uiteengezet in deze beraadslaging, eenmalig de mededeling te krijgen van de informatiegegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1, 2 (alleen geboortejaar), 3 en 5, WRR; Het Comité bepaalt echter dat: gelet op het feit dat het onderzoek aan de hand van een postenquête geschiedt met het oog op het vrijwaren van het gecodeerd karakter van de via de enquête verstrekte gegevens, deze informatiegegevens van het Rijksregister niet effectief aan de Vrije Universiteit Brussel zullen overgemaakt worden, maar door de diensten van het Rijksregister zullen gebruikt worden om ten behoeve van de universiteit de contactbrief, het enquêteformulier en eventuele herinneringsbrieven te verzenden;

8 Beraadslaging RR 20 /2012-8/8 het Rijksregister aan de Vrije Universiteit Brussel wel een beschrijvend overzicht zal meedelen houdende de leeftijdsverdeling en geslachtsverdeling van de uitgelote personen per provincie, zodat laatstgenoemde eventueel conclusies kan trekken m.b.t. de non-respons en de representativiteit in functie van leeftijd, geslacht, locatie. De Wnd. Administrateur, De Voorzitter, (get.) Patrick Van Wouwe (get.) Mireille Salmon