International Assessment of Adult Competencies (RN/MA/2011/024)

Transcriptie

1 1/9 Sectoraal comité van het Rijksregister Beraadslaging RR nr 22/2011 van 20 april 2011 Betreft: aanvraag van de Universiteit Gent om mededeling te bekomen van informatiegegevens uit het Rijksregister met het oog op een internationaal geletterdheidsonderzoek Programme for the International Assessment of Adult Competencies (RN/MA/2011/024) Het Sectoraal comité van het Rijksregister, (hierna "het Comité"); Gelet op de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen (hierna "WRR"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVP), inzonderheid artikel 31bis; Gelet op het koninklijk besluit van 17 december 2003 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van bepaalde Sectorale comités opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van de Universiteit Gent (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Vakgroep Onderwijskunde) ontvangen op 10/02/2011; Gelet op de bijkomende informatie ontvangen op 21/03/2011; Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken op 09/03/2011;

2 Beraadslaging RR 22 /2011-2/9 Gelet op het technisch en juridisch advies ontvangen op 20/04/2011; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 20 april 2011, na beraadslaging, als volgt: I. VOORWERP VAN DE AANVRAAG 1. De aanvraag strekt ertoe om aan de Universiteit Gent (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Vakgroep Onderwijskunde), hierna de aanvrager, de mededeling te verlenen van de informatiegegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1 tot 3 (niet de geboorteplaats) en 5, WRR, met het oog op een internationaal geletterdheidsonderzoek Programme for the International Assessment of Adult Competencies.. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG 2. Bij beraadslaging RR nr. 75/2009 van 23 december werd de aanvrager reeds gemachtigd om een mededeling te bekomen van informatiegegevens uit het Rijksregister met het oog van het hierboven vermeld onderzoeksproject. De gegevens van de steekproef die de aanvrager op basis van die beraadslaging ontving, werden gebruikt om een vooronderzoek te verrichten. 3. Rekening houdend hiermee kan het Comité zich ertoe beperken om na te gaan of: het nagestreefde doeleinde welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd is in de zin van artikel 4, 1, 2, WVP; de gegevens waarvan de mededeling wordt gevraagd niet overmatig zijn, rekening houdend met het doeleinde. A. DOELEINDE 4. Het doeleinde is identiek aan dat vermeld in de beraadslaging RR nr. 75/2009: De maatschappij verandert steeds meer in een kenniseconomie. Daarin zijn bepaalde sleutelcompetenties van kapitaal belang: o.a. omgaan met teksten, cijfers en informatiebronnen. Om een zinvol beleid uit te tekenen voor die veranderende maatschappij, moet de aanvrager weten hoe het is gesteld met die vaardigheden. Dat 1 Het aantal meegedeelde gegevens werd uitgebreid bij beraadslaging RR nr. 10/2010 van 24 maart 2010.

3 Beraadslaging RR 22 /2011-3/9 kan onmogelijk door alleen naar diploma s of certificaten te kijken. Daarvoor is uitgebreid veldonderzoek nodig - precies wat de aanvrager met PIAAC doet. PIAAC levert uitgebreide en bruikbare gegevens over geletterdheid en competenties van volwassenen in Vlaanderen op. De aanvrager legt factoren van geletterdheid bloot, onderzoekt de directe gevolgen en geeft inzicht in het nut van opleidingen. Bovendien zijn alle resultaten nationaal en internationaal vergelijkbaar. PIAAC laat aanvrager toe de acties en strategieën uit het plan geletterdheid van de Vlaamse Gemeenschap te verfijnen. Aanvrager krijgt inzicht in de relatie tussen basisvaardigheden en demografische en educatieve achtergrond. Aanvrager kan ook scherper analyseren welke moeilijkheden laaggeletterden ondervinden om hun basisvaardigheden te gebruiken op de werkvloer en daarbuiten. Vlaanderen onderzocht geletterdheid en numerieke vaardigheden al in de jaren negentig. Met die cijfers werd toen ook een krachtig onderwijs- en vormingsbeleid uitgetekend. Vandaag gaat de aanvrager nog een stap verder en wordt de focus van het onderzoek verbreed op twee manieren: de aanvrager onderzoekt méér: de mate waarin iemand complexe informatie kan analyseren en problemen kan oplossen in een technologierijke omgeving. Zo helpt de aanvrager de overheid in haar zoektocht naar gepaste maatregelen in een moderne economie; de aanvrager onderzoekt grondiger: de resultaten zullen meer weergeven dan een percentage van geletterdheid. De aanvrager gaat ook op zoek naar de bouwstenen van geletterdheid en gaat na bij welke van die zogenaamde componenten het misloopt en hoe. Zo produceert de aanvrager gegevens waaruit directe beleidsmaatregelen kunnen worden afgeleid. 5. Zoals hiervoor aangestipt verrichtte de aanvrager in 2010 een vooronderzoek met respondenten. Op basis hiervan werd de vragenlijst verfijnd en een selectie gemaakt uit de oefeningen die aan de respondenten worden voorgelegd. 6. Aan de hand van deze bijgestuurde onderzoeksinstrumenten zal de aanvrager nu het onderzoek ten gronde verrichten. Daartoe wenst hij de gegevens te ontvangen van personen geselecteerd door middel van een steekproef. De aanvrager hoopt effectieve reacties te verzamelen. 7. Het Comité stelt vast dat het nagestreefde doeleinde welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd is in de zin van artikel 4, 1, 2, WVP.

4 Beraadslaging RR 22 /2011-4/9 B. PROPORTIONALITEIT B.1. Ten overstaan van de gegevens 8. De aanvrager wenst m.b.t personen die woonachtig zijn in Vlaanderen en die van 16 tot en met 65 jaar oud zijn, de mededeling te bekomen van de in informatiegegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1 tot 3 (niet de geboorteplaats) en 5, WRR, namelijk: de naam en de voornamen; het geslacht; de geboortedatum; de hoofdverblijfplaats. 9. Het Comité verwijst naar de motivering in de beraadslagingen RR nr. 75/2009 en RR nr. 10/2010. Gelet op het nagestreefde doeleinde is de beoogde mededeling, proportioneel, ter zake dienend en niet overmatig (artikel 4, 1, 3, WVP). 10. Het onderzoek zal gebeuren aan de hand van een uitgebreide mondelinge face-to-face enquête. Uit de aanvraag en de bijlagen blijkt dat deze aanpak is ingegeven door het feit dat: de antwoorden rechtstreeks op een computer worden ingebracht waardoor de verwerkingstijd van de gegevens vermindert; de interviewer toelichting kan geven bij de vragen die vaak complex zijn, wat de kwaliteit van de antwoorden verhoogt; de geletterdheid van de respondenten wordt getest aan de hand van oefeningen op de computer; het onderzoek is onderdeel van een internationaal onderzoek waarbij andere landen worden vergeleken wat vereist dat alle deelnemers op dezelfde wijze hun data verzamelen. 11. Rekening houdend met deze argumenten is het Comité van oordeel dat een gegevensverzameling aan de hand van een face-to-face interview aanvaardbaar is. 12. Op 3 september 2008 bracht de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer een advies (nr. 27/2008) uit eigen beweging uit met betrekking tot de "Code waartoe de verkrijgers van Rijksregistergegevens zich verbinden bij het uitvoeren van hun wetenschappelijke onderzoeksopdracht". Daarin wordt, ingeval van een onderzoek aan de hand van een mondelinge bevraging, bepaald onder welke voorwaarden de onderzoekers de gegevens uit het Rijksregister mogen ontvangen.

5 Beraadslaging RR 22 /2011-5/9 13. Het Comité stelt vast dat uit de bij de aanvraag gevoegde stukken blijkt dat de aanvrager zal werken conform de vereisten die in de code worden gesteld m.b.t.: het verkrijgen van de instemming van de betrokkene, de training van de interviewers; de beveiliging van de persoonsgegevens; de rapportering; zodat de mededeling van de gegevens die voorzien is in punten 8 9 ook daadwerkelijk mag gebeuren. B.2. Ten overstaan van de frequentie van de mededeling en de duur van de machtiging 14. Uit de aanvraag leidt het Comité af dat de aanvrager een eenmalige mededeling wenst te bekomen van de gegevens van uitgelote personen. 15. Het Comité stelt vast dat, met het oog op het bereiken van het doeleinde, de gewenste mededeling aanvaardbaar is in het licht van artikel 4, 1, 3 WVP. 16. De door de aanvrager verkregen persoonsgegevens zullen ter beschikking gesteld worden van de onderaannemer. Deze laatste staat in voor de dataverzameling die zal plaatsvinden tussen 1 augustus 2011 en 31 maart 2012 waarna hij deze gegevens vernietigt. 17. In het licht hiervan is het Comité van oordeel dat een machtigingsduur tot en met 31 maart 2012 gepast is (artikel 4, 1, 3, WVP). B.3. Ten overstaan van de bewaringstermijn 18. Na afloop van het veldwerk en controle zullen de verkregen rijksregistergegevens worden vernietigd (voorzien op 30 maart 2012). Dergelijke beperkte retentieduur van persoonsgegevens is in overeenstemming met artikel 4, 1, 5, WVP. Het Comité vestigt er de aandacht op dat de aanvrager erop moet toezien, conform artikel 16 WVP, dat de onderaannemer de vernietiging effectief doorvoert.

6 Beraadslaging RR 22 /2011-6/9 B.4. Intern gebruik en/of mededeling aan derden 19. De persoonsgegevens worden voor de duur van de bevraging door de aanvrager ter beschikking gesteld van de onderaannemer die onder toezicht, instructie, controle en verantwoordelijkheid van de aanvrager de data verzamelt. De medewerkers van de onderaannemer leggen de huisbezoeken af en bij die gelegenheid wordt de vragenlijst ingevuld en worden de testen afgenomen. Dit betekent dat aan die medewerkers slechts die persoonsgegevens worden verstrekt die zij nodig hebben om de huisbezoeken te kunnen verrichten. 20. In dit verband vestigt het Comité de aandacht op de noodzaak: van een contract tussen de aanvrager en de onderaannemer waarin de punten voorzien in artikel 16 WVP evenals deze bepaald in de gedragscode van 21 mei 2008 worden geregeld, met bijzondere aandacht voor de verplichtingen van de medewerkers van het veldwerkbureau; dat de onderaannemer niet van de gelegenheid gebruik mag maken om zijn medewerkers n.a.v. de huisbezoeken ook andere vragen te laten stellen dan deze opgegeven door de aanvrager; van een schriftelijk verbintenis van de medewerkers van de onderaannemer om de vertrouwelijkheid van de meegedeelde informatie te bewaren evenals de gedragscode van 21 mei 2008 te respecteren. van een goede beveiliging van de gegevens die aan de hand van een laptop verzameld worden, zodat ingeval van diefstal van deze laatste, de gegevens niet kunnen gelezen worden door een derde (cryptering) of minstens niet kunnen gelinkt worden met een welbepaalde persoon. 21. De verzamelde onderzoeksgegevens worden nadien door de onderaannemer ter beschikking gesteld van de wetenschappelijke medewerkers van de aanvrager voor inhoudelijke verwerking/analyse. Het anonimiseren (coderen) gebeurt door de onderaannemer, terwijl de verwerking van de geanonimiseerde gegevens gebeurt door de onderzoekers van de aanvrager. De betrokken persoonsgegevens worden aldus op geen enkel moment in de uiteindelijke onderzoeksdatabank van aanvrager ingebracht. 22. Het Comité stelt vast dat deze handelswijze maakt dat de onderzoeksgegevens door de wetenschappelijke medewerkers van de aanvrager normaliter niet herleid kunnen worden naar de subjecten. De aanvrager zal er desalniettemin over waken dat de verkregen onderzoeksgegevens effectief enkel anonieme gegevens bevatten en derhalve de individuele personen er niet rechtstreeks of onrechtstreeks uit kunnen geïdentificeerd worden. Het Comité vraagt dat de aanvrager zich

7 Beraadslaging RR 22 /2011-7/9 bijvoorbeeld engageert om een case onmiddellijk uit het eigen onderzoeksbestand te verwijderen (en a fortiori niet door te geven aan het Internationaal Project Consortium), indien het gevaar bestaat dat er aan de hand van deze gegevens toch nog kan teruggekoppeld worden naar een welbepaalde fysieke persoon. Onderzoeksgegevens die volledig geanonimiseerd werden, kunnen voor het Comité wel onbeperkt bewaard en doorgegeven worden. 23. De rapporten en publicaties die worden opgesteld op basis van de onderzoeksgegevens verkregen met behulp van rijksregistergegevens, zullen enkel strikt anonieme gegevens bevatten. Dit betekent dat de categorieën van alle statistieken en tabellen voldoende algemeen zullen zijn zodat niemand in staat is er het antwoord van een bepaalde persoon uit af te leiden. C. AANGIFTEPLICHT 24. Het Comité vestigt de aandacht van de aanvrager erop dat hij, vooraleer met de enquêtes aan te vangen, moet waken over de naleving van artikel 17 WVP (aangifte) en de bepalingen van het koninklijk besluit van 13 februari ter uitvoering van de WVP. D. BEVEILIGING D.1. Consulent inzake informatieveiligheid 25. De identiteit van de consulent inzake informatieveiligheid werd meegedeeld. De betrokkene werd reeds door het Comité als veiligheidsconsulent aanvaard in het kader van beraadslagingen RR nr. 55/2008 van 10 december 2008 en RR nr. 55/2009 van 9 september D.2. Informatieveiligheidsbeleid 26. Uit de door de aanvrager meegedeelde stukken blijkt dat hij over een veiligheidsbeleid beschikt evenals over een plan in toepassing ervan. 27. Het Comité neemt hiervan akte. D.3. Personen die toegang hebben tot de gegevens en lijst van deze personen 28. Uit de aanvraag blijkt dat alleen een aantal onderzoekers van de aanvrager evenals zijn onderaannemer toegang zullen hebben tot de meegedeelde gegevens. 2 Koninklijk Besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens.

8 Beraadslaging RR 22 /2011-8/9 29. Het Comité herinnert eraan dat de personen die toegang krijgen tot deze meegedeelde gegevens hiertoe, zoals voorgeschreven door artikel 12 van de WRR, expliciet door de aanvrager moeten worden aangeduid. Deze laatste moet hiertoe een lijst opstellen die voortdurend moet worden bijgewerkt en ter beschikking van het Comité worden gehouden. 30. Bovendien zullen de personen die op deze lijst voorkomen een verklaring moeten ondertekenen waarin zij zich ertoe verbinden de veiligheid en het vertrouwelijk karakter van de gegevens te bewaren. OM DEZE REDENEN, Het Comité 1 machtigt de Universiteit Gent (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen - vakgroep Onderwijskunde), onder de voorwaarden bepaald in deze beraadslaging en met het oog op het doeleinde vermeld in punt A om, onder de vorm van een toevalssteekproef een eenmalige mededeling te krijgen van de informatiegegevens van het Rijksregister vermeld in artikel 3, eerste lid, 1 tot 3 (niet de geboorteplaats en 5, WRR van personen die woonachtig zijn in Vlaanderen en die van 16 tot en met 65 jaar oud zijn. Deze machtiging wordt verleend voor een periode tot en met 31 maart bepaalt dat indien op een later tijdstip een wijziging wordt aangebracht aan de organisatie van de informatieveiligheid die een impact kan hebben op de antwoorden die met het veiligheidsformulier aan het Comité werden verstrekt (aanstelling van een consulent inzake informatieveiligheid en antwoorden op de vragen m.b.t. de organisatie van de veiligheid), de Universiteit Gent (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen - vakgroep Onderwijskunde) een nieuwe vragenlijst i.v.m. de stand van de informatieveiligheid naar waarheid moet invullen en aan het Comité moet bezorgen. Het Comité meldt de ontvangst ervan en behoudt het recht om daarop later eventueel te reageren;

9 Beraadslaging RR 22 /2011-9/9 3 bepaalt dat wanneer het aan de Universiteit Gent (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen - vakgroep Onderwijskunde) een vragenlijst met betrekking tot de informatieveiligheidstatus toestuurt, deze laatste deze lijst waarheidsgetrouw moet invullen en terugbezorgen aan het Comité. Het Comité zal de ontvangst bevestigen en behoudt zich het recht voor om, indien daartoe aanleiding bestaat, te reageren. Voor de Administrateur m.v., De Voorzitter, (get.) Patrick Van Wouwe (get.) Mireille Salmon