Vrijwilligers in beweging Studiedag 18 mei 2015 Civitaz en afstudeerrichting SCW van SSH

Transcriptie

1 Vrijwilligers in beweging Studiedag 18 mei 2015 Civitaz en afstudeerrichting SCW van SSH

2 Civitaz Centrum voor Burgerschap en Participatie O Participatief werken met kwetsbare groepen O Beleidsparticipatie O Gemeenschapsvorming O Vermaatschappelijking O Krachtgericht werken O Burgerinitiatieven O Werken met vrijwilligers

3 Onderzoeksthema O ondersteuningsbehoeften O van bestuursvrijwilligers O binnen sociaal-culturele volwassenenverenigingen O Partners: Velt, Pasar, KWB, vtb Kultuur, Internationaal Comité, Femma 3

4 Onderzoeksmethode O Literatuurstudie O Interviews (18): huidige werking O Vrijwilligers O Educatieve krachten O Coördinatoren O Survey bij 974 vrijwilligers, respons 27% O Focusgroepen: terugkoppeling resultaten survey O Vrijwilligers O Educatieve krachten O Coördinatoren 4

5

6 ontstaan ondanks veel engagement en bijsturingen van groepen en verenigingen vergrijzing voorzitters: 62% tussen jaar en 10% jonger dan 40 jaar weinig doorstroming in bestuur: 58% >10 jaar bestuurslid, waarvan 34% > 20 jaar leden en activiteiten dalen, weinig droomactiviteiten een proces van zich naar binnen keren

7 ontstaan staan er nu nog beter voor aflossen pioniers maar bij hun oudere groepen zien we dezelfde tendensen Groepen hebben een natuurlijke levensloop, het water is hier minder heet.

8 de wereld blijft draaien O O O O O O werven van nieuwe (jonge) leden en groepen van functiegericht naar taakgericht lid worden is één van de toegangspoorten tot groep bestuursvernieuwing Schaalverandering: gemeente, wijk, straat van allesomvattend naar hedendaags verhaal

9 O experimenteren met nieuwe groepen vanuit goesting O galant voorbijsteken door jong-groepen O vrijwilligers op ondersteunende bovenlokale taken O participatieve vormen naast getrapte democratie O meer automatisering, digitalisering en sociale media O meer professionaliseren in administratie, inhoud, groepsbegeleiding, communicatie, management

10 vrijwilligers geloven O mensen zetten zich welbewust in voor aangename actieve engagementen O waarbij men positief effect wenst te boeken in het bereiken van een gemeenschappelijk doel O zo geven ze mee vorm aan een betere wereld en zichzelf.

11 maar verlos ons van O belemmerende randvoorwaarden die ons weg houden van onze kerntaak O de grootste ondersteuningsbehoefte (54%) ligt bij het helpen of overnemen van O financiële, O verzekeringstechnische, O logistieke, O regelgevende randvoorwaarden van een groep.

12 en geef ons O zeker ondersteuning op het organiseren van activiteiten (52%) O en in mindere mate O ondersteuning op inspiratie O ondersteuning op bekendmaking O ondersteuning op samenwerken in eigen groep

13 en leidt ons niet in bekoring O ondersteuning op samenwerken met anderen O ondersteuning op beïnvloeden van gemeentelijk beleid scoren laag.

14 ondersteun ons via O informatie op papier of digitaal O groepsbegeleiders mits goed contact: O inspireren en klankbord bij bekwame groep en eerder op kerntaak O expert en hulplijn bij minder bekwame groep en eerder op randvoorwaarden O regionaal overleg vanuit realiteit van groepen O vorming combineren met overleg en feest

15 ondersteuning maakt van verenigen een werkwoord dynamische groepen - opstartende groepen - voorzitters < 10 jaar anciënniteit O vragen meer ondersteuning O zijn er ook meer tevreden over O vinden bovenlokaal overleg nog zinvol

16 Andere wereld, andere vrijwilligers O Individualisering O Informalisering O Intensivering O Informatisering O Internationalisering O O O O O O O O Minder vrije tijd Ontzuiling en ontkerkelijking Toename (commerciële) aanbieders vrijetijds- en vrijwilligersmarkt Verstedelijking Stijging opleidingsniveau en emancipatie bevolkingsgroepen Leven langer, verspreide levensfasen Wisselende populariteit van maatschappelijke zaken/thema s Verplicht vrijwilliger & ongelijkheid

17 andere wereld, andere organisaties? O single loop learning : doen we de dingen goed? O geleidelijke, minder zichtbare verandering O op korte termijn gericht O double loop learning : doen we de goede dingen? O zichtbare verandering O op lange termijn gericht

18 leren werken in complexiteit! O belangrijkste conclusie onderzoek: veel diversiteit, dus veel complexiteit O diversiteit tussen maar ook binnen de vereniging O beheersen of/en loslaten?

19 PRODUCT PEOPLE Resultaat Techniek Beweegreden Gedrag begeleider PROCEDURE Structuur Rollen

20 groepen wensen O op maat werken via bemiddeling en/of ruim keuzepallet (nudging D. Kahneman) O rechtstreeks, zo bereikt men ook meer mensen dan enkel de voorzitter O transparant, groepen hebben weinig zicht op ondersteuningsmogelijkheden, vooral van buiten de eigen vereniging

21 complexiteit vereist O loslaten van uniforme, hiërarchische standaardantwoorden door verenigingen en overheden O dynamisch afstemmen en coachen van elke groep vanuit waarom hoe wat verhaal O niet vrijblijvende dialoog, kans op dissensus en breuk O netwerken, andere connectors en vrijwilligers laten doorstromen

22 golden circle van Sinek

23 afstemmen via interactie O persoonlijk contact met groep behouden O ondersteunen is groepen coachen op bewustzijn van keuzen en op het maken ervan O coachende groepsondersteuners nodig O maturiteit O haalbaar aantal groepen, meer als 40 is niet kwaliteitsvol

24 coachen in bewust kiezen O op het vlak van bridging: externe kwantiteit, hoeveel connecties met de omgeving O op het vlak van bonding: interne kwaliteit, in welke mate is men op elkaar betrokken

25 standaardantwoorden op randvoorwaarden O veel groepen maken hetzelfde mee O hetzelfde is te objectiveren O past in een FAQ-systeem O diploma expertise, specialisatie nodig

26 Bekwaam Onbekwaam levensfazen groep Onbewust 4/ Verstillende groep geen doorstroming in leden en bestuur. Er zijn nog fijne activiteiten, weliswaar afnemend. Deze fase kan lang duren, men verstilt geleidelijk. Bewust 1/ Startende groep bruist en er ligt weinig vast. Open gesprekken over afstemming van doel, meningsverschil mag. Er komen mensen bij maar er vertrekken er ook. Interactie met de omgeving krimpt. Oude contacten blijven behouden, er komen geen nieuwe bij. Bonding primeert op bridging, de groep plooit geleidelijk naar binnen. De groep schuift even naar veel ondersteuning vragen en dan naar laat ons maar met gerust. 3/ Routineuze groep loopt gesmeerd. Procedures en langere besturen hollen geleidelijk gedeelde verantwoordelijkheid uit. Conflicten worden geleidelijk toegedekt. Groei stagneert. Veel interactie, men heeft de omgeving en de vereniging nodig. Bridging is in deze fase het meest spontaan en natuurlijk. Er gaat evenveel energie naar bonding. De groep wenst op bijna alles ondersteuning: overleg is zinvol, extra vraag naar intern/extern samenwerken. 2/ Autonome groep blaakt van vertrouwen en creactiviteit. Grote betrokkenheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Men weet waarom men iets doet. Groep groeit. Interactie met anderen wordt voorspelbaar en minder open. Het is te nemen of te laten. Bridging en bonding stollen in vaste herhalende structuren, verliezen flexibiliteit. Vragen enkel ondersteuning bij onverwachte accidenten. Fouten tegen de routine liggen moeilijk. Interactie met omgeving en vereniging wordt doelgerichter, meer als partner. Bridging en bonding zijn in evenwicht en realiseren een grote betrokkenheid. Ondersteuning is een logisch gevolg van het aangaan van uitdagingen. Fouten maken mag.

27 startende groep O bruist, de groep groeit en er ligt weinig vast. Open gesprekken over afstemming van doel, meningsverschil mag. Er komen mensen bij maar er vertrekken er ook. O veel interactie, men heeft de omgeving en de vereniging nodig. Bridging is in deze fase het meest spontaan en natuurlijk. Er gaat evenveel energie naar bonding. O de groep wenst op bijna alles ondersteuning: overleg is zinvol, vraag naar intern/extern samenwerken.

28 O overgangskenmerken O organische < structuur en rollen O duidelijk maar kan nog veranderen O coachen op bonding en bridging O samen taal geven aan waarom O vanuit waarom en mogelijkheden tot activiteiten komen

29 autonome groep O blaakt van vertrouwen en creactiviteit. Grote betrokkenheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Men weet waarom men iets doet. Groep groeit. O interactie met omgeving en vereniging wordt doelgerichter, meer als partner. Bridging en bonding zijn in evenwicht. O ondersteuning is een logisch gevolg van het aangaan van uitdagingen. Fouten maken mag.

30 O overgangskenmerken O omgeving dient zich aan te passen O eigenaarschap groepsleden daalt O het waarom gaat naar de achtergrond O coachen op bonding en bridging O persoonlijk contact houden O groepsbewustzijn verhogen via hoe

31 routineuze groep O loopt gesmeerd. Procedures en langere besturen hollen geleidelijk gedeelde verantwoordelijkheid uit. Conflicten worden toegedekt. Groei stagneert. O interactie met anderen wordt voorspelbaar en minder open. Het is te nemen of te laten. Bridging en bonding stollen in vaste herhalende structuren, verliezen flexibiliteit. O weinig reden om ondersteuning te vragen, behalve bij onverwachte accidenten. Fouten tegen de routine liggen moeilijk.

32 O overgangskenmerken O herhalende activiteiten O minder doorstroming bij bestuur en leden O coachen op bonding en bridging O kijken in de spiegel en kiezen, elke keuze is goed O participatieve werkvormen verbreden hopelijk terug het eigenaarschap

33 verstillende groep O geen doorstroming in leden en bestuur. Er zijn nog fijne activiteiten, weliswaar afnemend. Deze fase kan lang duren, men verstilt geleidelijk. O Interactie met de omgeving krimpt. Oude contacten blijven behouden, er komen geen nieuwe bij. Bonding primeert op bridging, de groep plooit geleidelijk naar binnen. O De groep schuift even naar veel ondersteuning vragen en dan naar laat ons maar met gerust.

34 O coachen op bonding en bridging O toekomstmogelijkheden vergroten en kiezen stimuleren, elke keuze is een goede keuze O stoppen als bestuurslid of als groep is een eerbare optie

35 Bedankt! Domeinverantwoordelijke SCW: Coördinator Civitaz: Onderzoeker: