MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft : Verzoekschrift 0006/2011, ingediend door Arsène Schmitt (Franse nationaliteit), namens het Comité Défense Travailleurs Frontaliers de la Moselle, over de belasting die Duitsland heft op of de pensioenen van gepensioneerde grensarbeiders die woonachtig zijn in Frankrijk 1. Samenvatting van het verzoek Krachtens de overeenkomst tussen Frankrijk en Duitsland ter voorkoming van dubbele belasting wordt het pensioen belast in het land waar het is opgebouwd. Dit is min of meer de norm voor alle overeenkomsten ter voorkoming van dubbele belasting op basis van het OESO-model. Indieners zijn Franse ingezetenen die ten minste een deel van hun leven in Duitsland hebben gewerkt. Hun Duitse pensioen wordt bijgevolg in Duitsland belast, hetgeen zij niet betwisten. Zij betwisten echter wel de onaangename effecten van de gesplitste belastbaarheid: het netto-effect is een verschil van bijna euro, vergeleken met Franse ingezetenen die geen pensioen uit Duitsland ontvangen. Duitse ingezetenen met een vergelijkbaar inkomen betalen helemaal geen belasting. Bovendien slaan de Duitse belastingautoriteiten de grensarbeiders met terugwerkende kracht aan tot 2005 en leggen zij hun boetes op, ook al heeft het Bundesgerichtshof pas kort geleden opheldering verschaft over de voorschriften. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 19 april De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 202, lid 6 van het Reglement). 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 10 juni Inhoud van het verzoekschrift CM\ doc PE v01-00 In verscheidenheid verenigd

2 Indiener stelt dat Franse fiscale ingezetenen die gedurende hun loopbaan in Duitsland hebben gewerkt en daardoor recht hebben op pensioenbetalingen uit Duitsland te maken hebben met ernstige nadelen die schendingen van het EU-recht zouden vormen, in het bijzonder van het vrije verkeer van werknemers en van artikel 7 van Verordening 1612/68. De volgende nadelen zijn aan te wijzen: - Hogere belastingdruk op deze personen als gevolg van twee verschillende factoren: Met betrekking tot hun Duitse inkomen worden deze personen gezien als slechts beperkt belastingplichtig in Duitsland. Dit heeft tot gevolg dat zij geen recht hebben op bepaalde belastingvoordelen die alleen worden verleend aan Duitse fiscale ingezetenen, in het bijzonder de persoonlijke belastingvrijstelling. Binnen het Duitse recht kunnen zij alleen worden behandeld als Duitse fiscale ingezetenen als hun Duitse inkomen ten minste 90 procent van hun wereldwijde inkomen vormt of als hun buitenlandse inkomen lager is dan een bepaalde drempel, die op dit moment euro bedraagt. Indiener is van mening dat de drempel van 90 procent voor onbeperkte belasting van deze personen in Duitsland en dus om te kunnen profiteren van de belastingvoordelen die gelden voor Duitse fiscale ingezetenen zou moeten worden afgeschaft. Hun uit Duitsland afkomstige inkomen wordt zowel in Duitsland als in Frankrijk belast. Dat kan leiden tot dubbele belasting, die onvoldoende verlicht zou worden door de mechanismen van het verdrag inzake dubbele belasting tussen Duitsland en Frankrijk. - Effecten met terugwerkende kracht van een verplichting die is opgelegd aan Franse ingezetenen die Duitse pensioenbetalingen ontvangen om een verzoek tot belastingteruggave in te dienen in Duitsland. De opmerkingen van de Commissie Vooraf moet worden opgemerkt dat indiener voorafgaand aan het onderhavige verzoekschrift al verschillende klachten over bovengenoemde problemen had ingediend bij de Commissie. De Commissie heeft de beweringen van indiener in alle gevallen van de hand gewezen. Het standpunt en de voornaamste argumenten van de Commissie kunnen als volgt worden samengevat: Beperkte belastingplicht De jurisprudentie van het Hof van Justitie van de EU (HvJ-EU) stelt: Bij de directe belastingen zijn de situatie van ingezetenen en die van niet-ingezetenen in het algemeen niet vergelijkbaar. (Bijv. zaak C-303/05 Talotta, punt 19). Het HvJ-EU bepaalde in de zaak Schumacker (C-279/93 van 14 februari 1995, punten 32034) het volgende: Het door een niet-ingezetene in een staat verworven inkomen vormt meestal slechts een deel van zijn totale inkomen, waarvan het zwaartepunt is geconcentreerd op de plaats waar hij woont. De persoonlijke draagkracht van de niet-ingezetene, die gevormd PE v /5 CM\ doc

3 wordt door zijn totale inkomsten en zijn persoonlijke en gezinssituatie, kan voorts het gemakkelijkst worden beoordeeld op de plaats waar hij het centrum van zijn persoonlijke en vermogensrechtelijke belangen heeft. Die plaats correspondeert in het algemeen met de gebruikelijke woonplaats van de betrokkene. Ook in het internationale belastingrecht, en in het bijzonder het door de Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO) opgestelde modelverdrag inzake dubbele belasting, wordt aanvaard dat het in beginsel de woonstaat is die bevoegd is de belastingplichtige naar het wereldinkomen te belasten, daarbij rekening houdend met diens persoonlijke en gezinsomstandigheden. Dit is anders voor de ingezetene, aangezien in zijn geval de belangrijkste inkomstenbestanddelen gewoonlijk in de woonstaat zijn geconcentreerd. Voorts beschikt deze staat in het algemeen over de nodige gegevens om de globale draagkracht van de belastingplichtige, gelet op zijn persoonlijke en gezinssituatie, te kunnen beoordelen. Wanneer derhalve een lidstaat een nietingezetene niet in aanmerking brengt voor bepaalde belastingvoordelen die hij aan de ingezetene verleent, dan is dat in de regel niet discriminerend, aangezien deze twee categorieën belastingplichtigen zich niet in een vergelijkbare situatie bevinden. De voornoemde belastingvrijstelling in Duitsland is bedoeld om ervoor te zorgen dat een essentieel minimuminkomen is vrijgesteld van inkomstenbelasting. Het werd dus legitiem geacht dit belastingvoordeel voor te behouden aan ingezetenen, aangezien in beginsel rekening moet worden gehouden met de persoonlijke en gezinssituatie van niet-ingezetenen in de staat waar zijn wonen. Het HvJ-EU stelde echter in voornoemde zaak Schumacker het volgende: Dit is anders in een geval waarin de niet-ingezetene geen inkomsten van betekenis geniet in de woonstaat en het grootste deel van zijn belastbaar inkomen verwerft door de arbeid verricht in een andere staat, met als gevolg dat de woonstaat hem niet de voordelen kan toekennen die voortvloeien uit de inaanmerkingneming van zijn persoonlijke en gezinssituatie. Tussen de situatie van een dergelijke niet-ingezetene en die van een in een soortgelijke functie werkzame ingezetene bestaat geen objectief verschil dat grond kan opleveren voor een verschillende behandeling ten aanzien van het in aanmerking nemen bij de belastingheffing van de persoonlijke en gezinssituatie van de belastingplichtige. In het geval van een niet-ingezetene die het grootste deel van zijn inkomen en nagenoeg zijn gehele gezinsinkomen verwerft in een andere Lid- Staat dan de woonstaat, is de discriminatie gelegen in het feit dat met de persoonlijke en de gezinssituatie van deze niet-ingezetene noch in de woonstaat noch in de staat waarin hij werkzaam is, rekening wordt gehouden. In de zaak Gschwind (C-391/97 van 14 september 1999) gaf het HvJ-EU een verdere toelichting op de wijze waarop het criterium van "grootste deel van zijn belastbaar inkomen" dat wordt genoemd in het arrest Schumacker moet worden geïnterpreteerd. Het HvJ-EU bepaalde dat de drempel van 90 procent die de Duitse wet hanteert voor gelijke fiscale behandeling van fiscale ingezetenen en niet-ingezetenen in overeenstemming was met het EU-recht. De relevantie van de drempel van 90 procent is sindsdien diverse malen bevestigd door het HvJ-EU, bijv. in de arresten in de zaken van Conijn (zaak C-346/04 van 6 juli 2006) en Meindl (zaak C-329/05 van 25 januari 2007). De bovenstaande conclusies impliceren dat de persoonlijke belastingvrijstelling en de andere belastingvoordelen moeten worden toegekend in het land waar de pensioengerechtigden fiscaal ingezetenen zijn, d.w.z. Frankrijk. Duitsland hoeft deze voordelen niet te verlenen, CM\ doc 3/5 PE v01-00

4 tenzij het Duitse pensioen van de betreffende Franse pensioengerechtigden ten minste 90 procent van hun wereldwijde inkomen vormt of tenzij het buitenlandse inkomen, waarover geen belasting is verschuldigd in Duitsland, lager is dan de persoonlijke belastingvrijstelling die is bepaald in artikel 32a, lid 1, punt 2, onder 1 van de Duitse wet inzake inkomstenbelasting. (EStG) (op dit moment euro). Wegnemen van dubbele belasting Allereerst moet in het algemeen worden opgemerkt dat er op dit moment relatief weinig harmonisatie op het gebied van directe belasting is in de EU. Dit geldt ook met betrekking tot het wegnemen van het probleem van dubbele belasting in de EU, aangezien het EU-recht tot dusver geen verenigende of harmoniserende bepalingen bevat die gericht zijn op het wegnemen van dubbele belasting van natuurlijke personen. Het EU-recht heeft ook geen invloed op de sluiting van verdragen over dubbele belasting of de tenuitvoerlegging en interpretatie daarvan in de lidstaten. Hierbij moet worden opgemerkt dat de EU-lidstaten, hoewel het wegnemen van dubbele belasting en de daarmee verband houdende problemen een voorwaarde kan zijn voor het soepel functioneren van de interne markt, bij gebrek aan verenigende of harmoniserende EUmaatregelen de bevoegdheid houden om, door middel van een verdrag of unilateraal, de criteria te bepalen voor het uitoefenen van hun belastingbevoegdheid, in het bijzonder met het oog op het wegnemen van dubbele belasting. (Zie Gilly, zaak C-336/96 van 12 mei 1998, punten 24 en 30.) De lidstaten oefenen deze bevoegdheden uit door verdragen over dubbele belasting te sluiten, die de bevoegde instanties ten uitvoer leggen in grensoverschrijdende situaties. Zoals het HvJ-EU toevallig recentelijk heeft opgemerkt in de zaak Ciba (zaak C- 96/08 van 15 april 2010), "dubbele belasting [levert] op zich geen door het Verdrag verboden beperking op. Overeenkomsten ter voorkoming van dubbele belasting strekken ertoe de negatieve effecten voor de werking van de interne markt weg te werken of te verminderen die voortvloeien uit het in het vorige punt genoemde naast elkaar bestaan van nationale belastingstelsels (reeds aangehaald in het vorige punt). Bovendien geeft het genoemde gebrek aan harmonisatie op dit gebied de lidstaten een zekere autonomie, wat betekent dat zij hun belastingregels niet hoeven op te stellen op basis van die van andere lidstaten om ervoor te zorgen dat de belasting in alle gevallen alle ongelijkheden die het gevolg zijn van nationale belastingregels wegneemt. Bovendien garandeert het Verdrag betreffende de werking van de EU de burgers van de EU volgens de jurisprudentie van het HvJ-EU niet dat zij belastingneutraal in een andere lidstaat kunnen gaan wonen of werken. Verschillen in de belastingregels die gelden in de lidstaten kunnen een dergelijke verhuizing gunstiger of ongunstiger maken voor de burger, afhankelijk van de omstandigheden. Zie in het bijzonder de aannamen van het HvJ-EU in zaak Block (zaak C- 67/08 van 12 februari 2009, punten 28 e.v.). Uit de bovenstaande conclusies volgt duidelijk dat een hogere belasting die het gevolg is van het feit dat in Duitsland verworven inkomsten in Duitsland worden belast en daarna ook nog een keer in Frankrijk, waarbij de dubbele belasting wordt beperkt door het verdrag betreffende dubbele belasting tussen Frankrijk en Duitsland, volledig in overeenstemming is met de EU-jurisprudentie. PE v /5 CM\ doc

5 Effecten met terugwerkende kracht De bewering van indiener dat de plicht van Franse fiscale ingezetenen met Duitse pensioeninkomsten om een verzoek tot belastingteruggave in te dienen in Duitsland met terugwerkende kracht is opgelegd, is niet correct. De huidige formulering van art. 49, lid 1, punt 7 EStG, waarin de bovenstaande verplichting is vermeld, is geïntroduceerd door artikel 1, lid 23 van de wet inzake ouderdomsinkomens (Alterseinkünftegesetz) van 5 juli 2004 (Federaal wetboek (BGBl.) 2004, deel I, nr. 33, blz. 1427) die van kracht is geworden op 1 januari 2005 en dus vanaf de beoordelingsperiode van 2005 geldig was. Deze gewijzigde wet was derhalve uitsluitend van toepassing op toekomstige situaties en kan zodoende geen effecten met terugwerkende kracht hebben gehad. De belastingbetalers hadden dus voldoende tijd om zich op de hoogte te stellen van de nieuwe wet. Het rechtsbeginsel "ignorantia legis non excusat" is volledig van toepassing op een dergelijke situatie. Conclusie Met het oog op de bovenstaande overwegingen stellen de diensten van de Commissie de Commissie niet voor een inbreukprocedure te starten tegen Duitsland met betrekking tot de door indiener genoemde kwesties. CM\ doc 5/5 PE v01-00