Taalonderwijs waar ook dyslectische studenten optimaal van profiteren. Nationale Dyslexie Conferentie Cindy Teunissen 3 april 2013

Transcriptie

1 Taalonderwijs waar ook dyslectische studenten optimaal van profiteren Nationale Dyslexie Conferentie Cindy Teunissen 3 april 2013

2

3 Programma Mbo ers met dyslexie Goed taalonderwijs Specifieke begeleiding voor dyslectici

4 Programma Mbo ers met dyslexie Goed taalonderwijs Specifieke begeleiding voor dyslectici

5 Mbo ers met dyslexie De rol van compensatiestrategieën Hoe ervaart een dyslectische student het lezen van een tekst? Hoe helpen leesstrategieën ons?

6 Mbo ers met dyslexie (vervolg) Ontstaan van studieprobleem afhankelijk van: Ernst van de lees- en schrijfproblemen Sociaal-emotionele factoren Mate van sociale steun Aard van de opleiding Dyslexie vraagt zorg op maat

7 Casus: Remco (18) Altijd veel moeite (gehad) met taal: lezen en schrijven Remco maakt zich grote zorgen om zijn stageverslag Lezen en schrijven niet geautomatiseerd Compenserende lezer Beheerst niet alle studievaardigheden Moeite met auditieve geheugen In de praktijk gaat het goed

8 Casus: Remco (18)

9 Programma Mbo ers met dyslexie Goed taalonderwijs Specifieke begeleiding voor dyslectici

10 Begeleiding Begeleiding Optimaliseren/ remediëren Compenseren Dispenseren

11 Functionele geletterdheid

12 Werken aan taalvaardigheid Wat is effectief taalonderwijs?

13 Opzet taalexperiment Voormeting (sept 2012) Startenquete TNT Begrijpend lezen (CITO) + Vragenlijst Schrijftoets (CINOP /EN) + Vragenlijst Micro-analyse lezen en schrijven Interventie Beter lezen en schrijven Monitoring Begrijpend lezen (CITO) + Vragenlijst Nameting (mei 2013) Schrijftoets (CINOP/EN) + Vragenlijst Micro-analyse lezen en schrijven

14 Geïsoleerd Geïntegreerd Combinatie In welke vorm?

15 Drieslag taal Onderwijs moet simultane ontwikkeling van taal- en vakkennis nastreven Integrale taalontwikkeling: aandacht voor taal in vaklessen en op stage ondersteunende taallessen Persoonlijke oefening en remediëring

16 Leesvaardigheid

17 Leesstrategieën: Reading Next

18 Docent Nederlands Wat moet de inhoud zijn van de lessen Nederlands? Strategiegebruik Betekenisvolle context Woordenschat als voorspeller van begrijpend lezen Transfer

19 Docent Nederlands Hoe moet de docent de lessen uitvoeren? Activerende didactiek Samenwerkend leren Modeling en scaffolding

20 Scaffolding Zone van Naaste Ontwikkeling Leerling De grens van wat studenten alleen kunnen doen Scaffolding De grens van wat studenten samen met competente anderen kunnen doen

21 Vertaalslag Voorspellen Leesdoel bepalen Publiek bepalen Samenvatten Vragen stellen Verwijswoorden herkennen Tekstverbanden herkennen

22 Praktijkvoorbeeld Les rondom samenvatten: Instructie strategie Modeling/scaffolding kernzinnen uit de tekst halen Zelfstandig opdracht 1 t/m 3 maken

23 Schrijfvaardigheid

24 Schrijfvaardigheid Wat mag je van mbo ers verwachten? Wat hebben mbo ers nodig?

25 Schrijfstrategieën: Writing Next Effective elements to improve writing achievement Writing strategies Prewriting Summarization Inquiry activities Collaborative writing Process writing approach Specific product goals Study of models Word processing Writing for content learning Sentence-combining

26 Vertaalslag Schrijfstrategieën: Doelen helder maken Schrijfplan maken (gezamenlijk) schrijfproduct maken Reviseren

27 Praktijkvoorbeeld Voorbeeld schrijfplan (1) Voorbeeld schrijfplan (2)

28 Samenwerking vak- en taaldocenten Samenwerking verloopt moeizaam (?) De grootschalige evaluatiestudies van geïntegreerd taal/vakonderwijs laten bescheiden positieve resultaten zien. Taalzwakke leerlingen en tweede-taalleerders in de geëvalueerde programma s gingen vooruit en meer vooruit dan leerlingen in de controleklassen. Maar zij gingen vrijwel nooit sneller vooruit dan leerlingen die al een goede competentie in de schooltaal hadden. Bron: Elbers, E. (2012). Taalvaardigheid en vakonderwijs. De stand van de kennis. Presentatie tijdens Taalcoach academie. Utrecht: Universiteit van Utrecht

29 Vakdocent Leesstrategieën Schrijfstrategieën Randvoorwaarden: Communicatie Prioriteiten stellen Beleid

30 Programma Mbo ers met dyslexie Goed taalonderwijs Specifieke begeleiding voor dyslectici

31 Voorstructureren Geef structuur van de les/activiteit/instructie Visualiseer instructie Ondersteun het maken van aantekeningen Bied breder kader (doelgericht werken)

32 Oplossingsgericht werken

33 Oplossingsgericht werken

34 Lesmaterialen

35 Casus: Remco (18) Altijd veel moeite (gehad) met taal: lezen en schrijven Remco maakt zich grote zorgen om zijn stageverslag Lezen en schrijven niet geautomatiseerd Compenserende lezer Beheerst niet alle studievaardigheden Moeite met auditieve geheugen In de praktijk gaat het goed

36 Hartelijk dank voor uw aandacht!