Memorandum Landsbond van Liberale Mutualiteiten Zorg en welzijn in Vlaanderen

Transcriptie

1 1 Memorandum Landsbond van Liberale Mutualiteiten Zorg en welzijn in Vlaanderen De zorg- en welzijnssector staat voor heel wat uitdagingen. Niet alleen is er de toenemende vergrijzing met de daaraan gekoppelde toename aan zorgondersteuning. De uitvoering van de zesde staatshervorming evenals de toenemende digitalisering zorgen ervoor dat zorg en welzijn op een andere manier tot bij de zorgbehoevende komen. Gelijktijdig wordt er vanuit het beleid meer ingezet op empowerment. Er werd dan ook al gestart met heel wat initiatieven die toelaten dat de zorgvrager zelf de regie m.b.t zijn zorg in handen neemt. Als LM kunnen we dit enkel aanmoedigen. Vraaggestuurde zorg waarin de zorgvrager centraal staat en zelf beslist welke zorg hij wenst moet het uitgangspunt zijn. Er is echter werk aan de winkel. De initiatieven die werden uitgerold vertonen nog heel wat lacunes en kinderziekten. Het zorgaanbod is onvoldoende afgestemd op de zorgvraag en de zorgvrager vindt maar moeizaam zijn weg in het complexe zorglandschap. Dit staat haaks op het beoogde empowerment van de zorgvrager en zijn omgeving. De aandachtspunten die LM naar voor schuift vertrekken dan ook vanuit dit basisgegeven. 7 prioriteiten voor zorg en welzijn 1 De Vlaamse Sociale Bescherming (VSB) Voortbouwend op de Vlaamse zorgverzekering heeft de Vlaamse Regering in het regeerakkoord vooropgesteld werk te maken van een basisdecreet Vlaamse sociale bescherming. In het huidige Vlaams Regeerakkoord is ervoor gekozen om de overgedragen bevoegdheden op het vlak van (langdurige) zorg, hulpmiddelen en revalidatie niet te versnipperen maar als één geheel te bekijken samen met de bestaande Vlaamse bevoegdheden. Wanneer meer bevoegdheden naar Vlaanderen komen, is het evident dat burgers ook meer vragen hebben omtrent die bevoegdheden die Vlaanderen aanbelangen. De VSB ondersteunt mensen met een (langdurige) zorgbehoefte in hun mogelijkheid om de regie van hun zorg in eigen handen te houden. Alle personen met een (langdurige) zorg- en ondersteuningsnood moeten via de Vlaamse sociale bescherming versterkt worden in hun zelfredzaamheid en toegang krijgen tot zorg en ondersteuning. Vanuit haar basisopdrachten en het bereik van de doelgroep staan de Diensten Maatschappelijk werk (DMW) de gebruikers van VSB bij voor al hun vragen en rechten met betrekking tot de Vlaamse sociale bescherming. Hiertoe is een nauwe samenwerking met de zorgkas als uniek loket noodzakelijk. Ook wanneer Vlaanderen naar een algemener stelsel van persoonsvolgende financiering evolueert is het belangrijk dat de burger kan rekenen op voldoende informatie,

2 2 ondersteuning en begeleiding bij zijn zoektocht naar geschikte zorg en hulpmiddelen. Het spreekt voor zich dat de DMW ook binnen de context van de Vlaamse sociale bescherming zowel responsief als proactief hun opdracht moeten kunnen opnemen. De Vlaamse Sociale bescherming bestaat momenteel uit volgende pijlers: - zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden; - zorgbudget voor ouderen met een zorgnood; - zorgbudget voor mensen met een handicap; - mobiliteitshulpmiddelen. De verdere implementatie van de volgende pijlers zal gepaard gaan met een toenemend belang van de indicatiestelling waarbij de vraag naar kwaliteit, correctheid en objectiviteit voorop staat. De DMW en de zorgkassen willen hun volle medewerking verlenen aan het verder ontwikkelen van dit kader en de normering erbinnen. - om in het kader van de toekomstige pijlers VSB, de implementatie van de BelRAI als veralgemeend inschalingsinstrument voor de zorg en de daaraan gekoppelde automatische rechtentoekenning te continueren; - om aandacht te hebben voor de uitbouw van het uniek loket en afstemming ervan met het Geïntegreerd Breed Onthaal. 2 Reorganisatie van de eerstelijn De krijtlijnen m.b.t. de reorganisatie van de eerstelijn staan uitgeschreven in de beleidstekst van de Vlaamse Overheid in navolging van de eerstelijnsconferentie dd. 16 februari Deze reorganisatie vertrekt vanuit de vaststelling dat de zorg in Vlaanderen: - te gefragmenteerd is; - vanuit teveel verschillende structuren gebeurt; - ertoe leidt dat de burger door de bomen het bos niet meer ziet en onvoldoende vat heeft op de organisatie van zijn zorg en ondersteuning; - teveel administratie en vergaderingen met zich meebrengt voor zorg- en hulpverleners. Het moet eenvoudiger, doelmatiger en transparanter kunnen, waarbij de zorgvrager maximaal de regie krijgt over de organisatie van zijn zorg. (Beleidsvisie m.b.t. een geïntegreerde zorgverlening in de eerste lijn, 2017). De Diensten Maatschappelijk Werk worden ook als belangrijke actor op de eerstelijn vermeld in de beleidstekst van minister Vandeurzen. De Diensten Maatschappelijk Werk dienen zich de komende jaren naast een aantal andere actoren op de eerstelijn te positioneren. De missie van de DMW bestaat erin hulp- en dienstverlening te bieden aan gebruikers en aan hun mantelzorgers, in het bijzonder als zij door ziekte, handicap, ouderdom of vanuit sociale kwetsbaarheid blijvend of tijdelijk

3 3 problemen ondervinden. Als eerstelijnsthuiszorgvoorziening doet de DMW dit in eerste instantie met het oog op het langer en kwalitatief thuis kunnen blijven wonen. Goede zorg maakt liefst deel uit van het dagelijkse sociale leven van mensen, en kan zoveel als mogelijk geboden worden in de vertrouwde leef- en woonomgeving. Ondersteuning door familie, vrienden, kennissen, buren en vrijwilligers is daaraan inherent, naast professionele zorg en ondersteuning. Dat is de dagelijkse betrachting van de dienst Maatschappelijk Werk van het ziekenfonds: de zorg organiseren met inachtname van de samenwerking en complementariteit van al deze formele en informele partijen. Zij faciliteert en bemiddelt, telkens vanuit een systeembenadering. De dienst heeft tot doel de zelfredzaamheid, de maatschappelijke integratie en de toegang tot rechten en voorzieningen te realiseren via een integrale benadering van de hulpvraag van de gebruiker. De dienst besteedt bijzondere aandacht aan de meest kwetsbare gebruikers. Dit zijn personen die een combinatie van volgende kenmerken bezitten: a) beperkt zelfredzaam, b) afhankelijk van hulpmiddelen of de hulp van personen voor het stellen van ADL, c) beperkt inkomen, d) gebrek aan sociaal netwerk. De dienst verleent individueel en objectief advies over materiële en immateriële hulp- en dienstverlening en leidt toe naar de meest geschikte persoon of voorziening. Geïntegreerd Breed Onthaal (GBO) In Vlaanderen hebben de Diensten Maatschappelijk Werk van de ziekenfondsen een decretale onthaalopdracht. De dienst- en hulpverlening is universeel, generalistisch en gericht naar zorgvragers en mantelzorgers. Op vandaag maken de DMW de zorgvragers wegwijs in het uitgebreide aanbod van maatschappelijke hulp- en dienstverlening in het kader van zowel federale, Vlaamse als lokale regelgeving. De expertise bevindt zich op het vlak van welzijn, gezondheid en thuiszorg en is prioritair gericht naar personen en hun mantelzorgers met problemen door ziekte, handicap en ouderdom of door sociale kwetsbaarheid. Vanuit deze onthaalfunctie en specifieke expertise is de DMW, samen met het lokale bestuur en CAW, kernactor in het 'geïntegreerd breed onthaal' (GBO). In lijn met hun kernopdrachten en specifieke expertise willen de DMW zich binnen het GBO verder positioneren en op die manier ook verbindingen leggen met andere actoren uit het brede netwerk die hierin hun rol kunnen opnemen. Het GBO als samenwerkingsverband dient ervoor te zorgen dat cliënten op een eenvoudige, laagdrempelige manier worden toegeleid naar de actor die in de situatie van de cliënt het best geplaatst is om dit verder op te volgen. Op die manier wordt een tweede vorm van onthaal bij de verschillende kernactoren vermeden. We betreuren dat de eerstelijnszones niet samenvallen met de door de Federale Overheid erkende Chronic Care -projecten. We stellen vast dat sommige deelprojecten die deel uitmaken van een Chronic Care -project niet kunnen opgestart worden in gemeenten die behoren tot een eerstelijnszone waartoe ook gemeenten behoren die niet tot de zone van het Chronic Care -project behoren. Andere deelprojecten kunnen dan weer niet opgestart worden omdat er gemeenten meedoen uit verschillende eerstelijnszones en waarbij wordt vastgesteld dat elke eerstelijnszone zich op een verschillende snelheid ontwikkelt en dus sommige eerstelijnszones nog niet ver genoeg staan om het deelproject van Chronic Care te integreren binnen de werking van het huidige veranderteam. Bovendien stellen we vast dat vaak dezelfde mensen betrokken zijn bij zowel de

4 4 vorming van de eerstelijnszone als het Chronic Care -project en zij doen dit bovenop hun ander takenpakket. Dit kan leiden tot een overbelasting van deze beroepskrachten en leidt niet tot een versnelde uitrol van beide projecten. We pleiten dan ook voor een meer geïntegreerd beleid vanuit de Vlaamse en Federale Overheid. - om de nodige middelen vrij te maken ter ondersteuning van de gezondheids- en welzijnswerkers/actoren die een bijdrage leveren binnen de eerstelijnszones; - om werk te maken van een globaal en geïntegreerd gezondheids- en welzijnsbeleid. Dit vraagt overleg tussen de verschillende bevoegde ministers op Vlaams en federaal niveau. 3 Mantelzorg Mantelzorgers worden een steeds belangrijkere schakel in het zorgproces. Er zal in de toekomst nog meer een beroep op hen worden gedaan. De veroudering van de bevolking wordt een uitdaging voor de samenleving. En samen met de huidige bezuinigingscontext, vraagt dit om nieuwe impulsen en initiatieven om de zorg in onze samenleving georganiseerd te krijgen. Mantelzorgers moeten erkend en beschermd worden voor en bij de taken die zij opnemen. Waardering van mantelzorg is hierbij een eerste belangrijke stap. Waardering leidt tot meer engagement en draagt positief bij aan de draagkracht van de mantelzorger. Waardering is dus een belangrijke factor bij het voorkomen van overbelasting. Intensief zorgen voor een hulpbehoevend familielid, een zieke partner of vriend is niet vanzelfsprekend en houdt altijd een gevaar voor overbelasting in. Hoe sterker de draagkracht, hoe minder kans op overbelasting en hoe langer de mantelzorger de zorg volhoudt. Op het lokale niveau kunnen heel wat initiatieven genomen worden om mantelzorgers te ondersteunen. We denken hierbij aan activiteiten die gemeenten organiseren in samenwerking met de erkende verenigingen van gebruikers en mantelzorgers, de gemeentelijke mantelzorgpremie, een korting van zorgbehoevende inwoners van de gemeente die gebruik maken van het dagverzorgingscentrum waardoor de mantelzorger eens tijd heeft voor zichzelf,... We vragen de Vlaamse Overheid om gemeenten incentives te geven om verder in te zetten op de lokale ondersteuning van mantelzorgers. Gedeelde zorg moet worden gestimuleerd. Het is erg belangrijk dat een mantelzorger er niet alleen voor staat. Een zorgsituatie alleen opvangen, vergroot het risico op sociaal isolement en overbelasting. Een zorgnetwerk is essentieel om de zorgsituatie zo comfortabel mogelijk te houden voor alle partijen. Professionele zorgdiensten kunnen mantelzorgers op verschillende praktische vlakken ontlasten. Daartoe is het belangrijk dat zorgvragers en hun mantelzorger(s) een beroep kunnen doen op betaalbare professionele thuiszorg.

5 5 Voorts moet investeren in toegankelijke respijtzorg (zoals kortverblijf en dagopvang) een prioritair aandachtspunt blijven, zodat mantelzorgers de kans krijgen om op adem te komen. Mantelzorgers dienen, vaak meer dan andere doelgroepen, op de juiste tijdstippen de juiste informatie krijgen. Dit is al jaren een moeilijk op te lossen knelpunt bij de dienstverlening naar mantelzorgers toe. Tijdens de legislatuur is hier werk van gemaakt door de oprichting van het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg dat, in nauwe samenwerking met de erkende verenigingen van gebruikers en mantelzorgers, een erg toegankelijke website heeft ontwikkeld waarop mantelzorgers en zorgprofessionals heel wat info over mantelzorg kunnen terugvinden ( Men mag echter niet vergeten dat er nog heel wat mantelzorgers zijn die geen gebruik maken van digitale toepassingen en op papier of via vormingen en lotgenotencontact wensen geïnformeerd te worden. Hier is een belangrijke opdracht weggelegd voor de erkende verenigingen van gebruikers en mantelzorgers. Het is dan ook noodzakelijk om voldoende te investeren in deze verenigingen, waar heel wat kennis en good practices aanwezig zijn. In voerde de vzw Liever Thuis LM (de vereniging van gebruikers en mantelzorgers van LM) een onderzoek uit naar de samenwerking tussen mantelzorgers en het personeel van het woonzorgcentrum waarin de persoon voor wie zij jaren gezorgd hadden (en voor wie zij vaak nog zorgtaken opnemen), werd opgenomen. Algemeen kunnen we hieruit concluderen dat de samenwerking positief bevonden werd. Echter, hoe zwaarder de zorgbehoefte van de bewoner, hoe lager de score die behaald werd op het vlak van de samenwerking. Eén van de grootste oorzaken die hiervoor werd aangehaald, was het gebrek aan personeel in de woonzorgcentra. Er is in de meeste rusthuizen heel wat goede wil aanwezig om de zorgbehoevende bewoners een kwaliteitsvolle oude dag te bezorgen. Helaas is er echter op regelmatige basis onvoldoende personeel aanwezig om een adequaat antwoord te bieden op elke dringende zorgvraag of om eens een praatje te slaan met de bewoners en/of zijn/haar mantelzorger wanneer daar nood aan is. We vragen dan ook aan de Vlaamse Overheid om de investeringen in de ouderenzorg, die midden 2014 een aanvang hebben genomen, verder te zetten en pleiten voor een verhoging van de minimumvoorwaarden op het vlak van de personeelsomkadering aangezien het aantal bewoners met een zware zorgbehoefte de laatste jaren sterk is toegenomen en nog zal toenemen. - om gemeenten incentives te geven om verder in te zetten op de lokale ondersteuning van mantelzorgers; - dat er meer mogelijkheden van oppashulp en respijtzorg aangeboden wordt aan mantelzorgers, ook voor zeer complexe zorgsituaties; - dat respijtzorg voor alle personen met een zorg- en ondersteuningsnood en hun mantelzorgers beschikbaar wordt en dit ongeacht hun leeftijd en financiële draagkracht; - dat er werk gemaakt wordt van een actieve begeleiding naar het aanbod van oppashulp en respijtzorg; - een betere financiering van de bestaande palliatieve dagcentra en financiële incentives om nieuwe dagcentra op te starten; - een stijging van het urencontingent voor gezinszorg en oppashulp om de

6 6 kritieke momenten (veel zieke personeelsleden, verlofperiodes, weekends, ) op te vangen; - een verhoging van de minimumvoorwaarden op het vlak van de personeelsomkadering in de woonzorgcentra. 4 Persoonsvolgende financiering In Vlaanderen wil het Perspectiefplan 2020 voor een nieuw ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap personen met een handicap terecht zoveel mogelijk integreren in de samenleving. Tijdens de legislatuur werd het Persoonsvolgend Budget (PVB) in het leven geroepen, een manier waarop personen met een handicap zelf hun zorg konden aankopen. Vanuit LM zijn wij al jaren voorstander van een dergelijk budget aangezien dit een concreet voorbeeld is van vraaggestuurde zorg. We stellen echter recent vast dat nog steeds personen met een beperking wachten op hun budget. De vorige Vlaamse Regering trok 330 miljoen euro uit voor de sector van personen met een handicap, maar dat bedrag volstaat niet om de belofte na te komen dat tegen 2020 zorg gegarandeerd wordt voor iedereen met een zware ondersteuningsnood. Onlangs werd bekend gemaakt dat aan personen op de wachtlijst snel een zorgbudget voor mensen met een handicap (het vroegere basisondersteuningsbudget (BOB) van 300 euro per maand toegekend zal worden. We vinden het natuurlijk goed nieuws dat er alvast iets gedaan wordt voor deze groep mensen die zorg nodig hebben en dat er een perspectief geboden wordt in afwachting van een PVB. Maar een structurele oplossing voor het probleem is het niet. Bovendien geven heel wat personen met een handicap en/of hun mantelzorgers aan dat het niet eenvoudig is om concreet aan de slag te gaan met een dergelijk budget zonder ooit de nodige ondersteuning of opleiding hiervoor gekregen te hebben. Die ondersteuning door bijstandsorganisaties is er wel, maar ook dit kost geld. We vragen daarom aan de Vlaamse Overheid om sneller de wachtlijsten voor een PVB weg te werken en de nodige hulp te voorzien voor personen met een handicap gedurende minstens de eerste 2 jaar van hun budgethouderschap. Ook is het aanbod aan zorgvoorzieningen nog steeds te beperkt. Personen met een handicap kunnen we nu wel zelf hun zorg organiseren en aankopen (ze kunnen dus zelf kiezen), maar als het aanbod te beperkt is, is er van een invulling die volledig overeenstemt met de gewenste keuze niet altijd sprake. Daarnaast zijn er nog verschillende aandachtspunten: er moet ook rekening worden gehouden met de continuïteit van de instellingen. Als ze niet zeker zijn van hun budget, kunnen ze ook geen degelijk geschoold personeel aantrekken en gaat de kwaliteit van de zorg juist achteruit; het persoonsvolgend budget mag ook niet duurder uitvallen voor de persoon met een handicap doordat de instellingen en diensten hem meer kosten zouden aanrekenen;

7 7 de gebruikers willen zelf (mee) kunnen instaan voor de registratie van hun zorgvraag. Daarom is het belangrijk dat zij hun aanvraag mee ondertekenen (handtekenplicht); Perspectief 2020 werkt met een model van vijf concentrische cirkels van ondersteuning: de persoon met een handicap zelf, zijn mantelzorgers, zijn netwerk, de reguliere hulp en tenslotte de hulp van door het VAPH erkende voorzieningen. Het mag echter niet de bedoeling zijn om de reguliere hulp en de voorzieningen eerst in te schakelen als de drie onderste cirkels uitgeput zijn; het cash-systeem mag niet leiden tot een uitholling van het reeds bestaande persoonlijk assistentiebudget (PAB). - om het huidige financieringssysteem te vereenvoudigen zodat de wachtlijsten in de sector personen met een handicap structureel kunnen worden weggewerkt. 5 Geestelijke gezondheid Minister Vandeurzen wil de partners van de geestelijke gezondheidszorg op één lijn krijgen en nam daarom al een aantal initiatieven m.b.t. de geestelijke gezondheidszorg, zoals het versterken van de perinatale geestelijke gezondheid van zwangere en bevallen vrouwen. Recent werden er ook zes projecten goedgekeurd in het kader van de eerstelijnspsychologische functie voor ouderen, die zullen worden uitgevoerd door enkele eerstelijnszones (Leuven, Scheldekracht, Tienen-Landen, Baldemore (Kempen), Zuid-Oost-Limburg en Oostende-Bredene). Heel wat ouderen kampen vandaag met eenzaamheid en psychische problemen, zoals depressie, en daarom zijn dergelijke projecten en de buurtzorgprojecten die inzetten op kwetsbare ouderen van levensbelang. Eenzaamheid is bovendien een probleem dat niet enkel ouderen treft. We juichen daarom toe dat er nagedacht wordt om in de volgende Vlaamse Regering een minister van eenzaamheid aan te stellen, naar het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk. Maar er dient daarnaast nog steeds dringend aandacht besteed worden aan: a. een globaal kader dat de richting aangeeft voor een gecoördineerd en coherent geestelijk gezondheidsbeleid voor de zorgverstrekkers, instellingen en diensten; b. het probleem van de lange wachttijden; c. het probleem van de betaalbaarheid en de toegankelijkheid van de zorg; d. de verdere uitbouw van zorgcircuits en zorgnetwerken met voldoende middelen voor preventie door een reallocatie van de ziekenhuisbudgetten; e. de verdere uitbouw van forensische centra: geïnterneerden horen niet in de gevangenis thuis, maar hebben nood aan een gespecialiseerde behandeling, al was het maar om recidive te vermijden.

8 8 - om verder in te zetten op de geestelijke gezondheidszorg. De federale terugbetaling voor psychotherapie zal ruimschoots onvoldoende zijn om een antwoord te bieden op de noden die er vandaag zijn bij de bevolking. 6 Aandacht en belang van preventie Sinds 2003 bestaat het decreet betreffende het preventieve gezondheidsbeleid. Sinds 1 januari 2012 zijn de diensten die instaan voor het uitstippelen van het gezondheidspromotiebeleid erkend als organisaties met terreinwerking. Op deze manier hebben de diensten gezondheidspromotie van de ziekenfondsen als organisaties met terreinwerking een duidelijke plaats gekregen in het preventielandschap in Vlaanderen. Door haar netwerk ziekenfondsen die lokaal gevestigd zijn in heel Vlaanderen bereiken zij immers samen quasi de volledige Vlaamse bevolking en dit op een eenvoudige manier. Door hun laagdrempeligheid wordt de toegankelijkheid tot het aanbod inzake preventieve gezondheidszorg immers vergroot. In het kader van de beheersovereenkomst met de overheid wordt er door de ziekenfondsen gewerkt rond Vlaamse beleidsthema s. Daarnaast wordt er ook samengewerkt met partnerorganisaties en andere relevante partners die in Vlaanderen actief zijn inzake gezondheidsbevordering. De gezondheidszorg wordt, onder andere door de vergrijzing van de bevolking, geconfronteerd met een aantal uitdagingen. Om de levenskwaliteit ook op latere leeftijd te behouden en mensen gezond oud te laten worden, wordt gezondheidspromotie steeds belangrijker. Door onvoldoende aandacht voor gezondheidspromotie en preventie zal de vraag naar zorg immers toenemen waardoor ook de kosten voor gezondheidszorg zullen stijgen. Investeren in een preventief gezondheidsbeleid rendeert dus. Maar het preventief gezondheidsbeleid wordt niet alleen bepaald door de gezondheidszorg. Ook andere beleidsdomeinen, zoals onderwijs, werk, mobiliteit, sport en leefmilieu hebben een invloed op de gezondheid. Verschillende actoren (ouders, scholen, bedrijven, gemeenten, de media, enz.) spelen een rol in de promotie van gezond leven en gezonde leefomgevingen. Een preventief gezondheidsbeleid gaat dus over verschillende domeinen heen. Er moet dan ook gestreefd worden naar de uitvoering van Health in All Policies. Gezondheid moet overheen de beleidsdomeinen en doorheen de verschillende bestuursniveaus tot één gemeenschappelijk streefdoel gemaakt worden. Gezond gedrag is een individuele en gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. De mensen zijn zelf verantwoordelijk voor de keuzes die ze maken op vlak van gezondheid, maar daarvoor moeten gezonde keuzes aangeboden en aanbevolen worden. Maar dit is niet altijd eenvoudig omdat de omgeving ons voortdurend verleidt om (ongezonde) keuzes te maken. Voor sommige bevolkingsgroepen is het zelfs nog moeilijker dan voor andere. De sociaal-economische status (inkomen, opleidingsniveau en gezinssamenstelling), etnisch-culturele factoren,

9 9 genderkenmerken en sociale risico s spelen daarin een rol. De gezondheidsongelijkheid dient verkleind te worden door gebruik te maken van proportioneel universalisme. Er wordt veel geld geïnvesteerd in curatie en maar zeer weinig in preventie. Nog geen 3 % van het budget voor gezondheidszorg gaat naar preventie. Een verhoging van de middelen en een efficiënte inzet van de bestaande middelen is dan ook aangewezen. - Health in All Policies omzetten in de praktijk met voldoende budget voor gezondheidsbevordering; - maatregelen te nemen voor een omgeving die een gezonde leefstijl promoot (van de gezonde keuze de makkelijke keuze maakt en de ongezonde keuze ontmoedigt); - om proportioneel universalisme toe te passen. 7 ICT in de zorg Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid bouwt de komende jaren samen met partners aan ICT-toepassingen binnen de zorg. LM is voorstander van het ontwikkelen van ICT in de zorg, maar benadrukt dat er gewaakt dient te worden over de toegankelijkheid van deze ICT, zowel op vlak van gebruiksvriendelijkheid als op financieel vlak. De zorgbevolking bestaat (nog steeds) voornamelijk uit een oudere bevolking die nog niet zo vertrouwd is met allerlei technologieën. Bovendien zijn veel van de voorziene ICT toepassingen ook duur. Om te vermijden dat er een gezondheidszorg met twee snelheden ontstaat is het belangrijk om deze vooruitgang voor iedereen toegankelijk te maken, zowel praktisch als financieel. Daarnaast moet het primaire doel van de technologie een betere zorg zijn die leidt tot meer zelfstandigheid van de gebruiker. Kostenbesparingen mogen nooit de enige of voornaamste reden zijn voor ICT in de zorg. LM ziet de ICT ook als ondersteuning van een zorg door mensen voor mensen. Nieuwe technologieën kunnen echter nooit de zorg door personen vervangen. - om de Vlaams erkende zorg- en hulpverleners mee te ondersteunen in de ontwikkelingen rond gegevensdeling in de zorg, zodat op die manier iedere zorgactor inzage heeft in het digitaal zorg- en ondersteuningsplan van de cliënt, dit in functie van geïntegreerde zorg op de eerstelijn. - om ervoor te waken dat de toegankelijkheid van de zorg voor iedereen toegankelijk blijft, ook voor de gebruiker die niet vertrouwd is met of onvoldoende digitale kennis en/of middelen heeft.