MARKTMONITOR 2007 SPANJE

Transcriptie

1 MARKTMONITOR 2007 SNIJBLOEMEN EN POTPLANTEN SPANJE Rapportnummer: PT

2 i

3 Auteur: Annette Meeder Mariëlle van Leeuwen Laura Willemsens Afdeling Marktonderzoek Areamanager Juli, 2007 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever of auteur., Schipholweg 1, 2316 XB LEIDEN, telefoon , of internetsite: Postbus 280, 2700 AG ZOETERMEER, telefoon , internetsite: ii

4 iii

5 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING INLEIDING ALGEMEEN Demografische gegevens Prognose en ontwikkeling aantal inwoners Belangrijkste steden Beroepsbevolking Culturele Maatschappelijke ontwikkelingen Economische aspecten Politieke situatie Geschiedenis Binnenlandse politiek MARKTOMVANG Totale marktomvang snijbloemen en potplanten Consumptie per hoofd van de bevolking ( ) DE SPAANSE CONSUMENT Betekenis bloemen en planten Ontwikkeling aantal kopende huishoudens Bestedingen Prijsontwikkeling Koopfrequentie Assortiment snijbloemen en potplanten Aankoopgelegenheid Leeftijd Regionale verschillen BEDRIJVENMARKT DETAILHANDEL Algemene marktaandelen Visie Bloemist Grootwinkelbedrijf Tuincentra GROOTHANDEL IMPORT EN EXPORT Import van Spanje iv

6 8.2 Export van Spanje LOKALE PRODUCTIE Productiewaarde Areaal en assortiment sierteeltproducten Productieregio s Milieu BIJLAGE 1 ZAKELIJKE GEDRAGSCODE BIJLAGE 2 FYTOSANITAIRE VOORSCHRIFTEN BIJLAGE 3 - INVOERBEPALINGEN EN BTW BIJLAGE 4 BELANGRIJKE FEEST- EN BLOEMENDAGEN BIJLAGE 5 BEURZEN BIJLAGE 6 VAKBLADEN BIJLAGE 7 INTERESSANTE ADRESSEN BIJLAGE 8 ONDERZOEKEN v

7 SAMENVATTING Inleiding In de Marktmonitor Spanje wordt een zo compleet mogelijk beeld gegeven van de ontwikkelingen binnen de productie en afzet van sierteeltproducten in dit land. De Marktmonitor Spanje is een gezamenlijke uitgave van en het. Demografie De bevolking van Spanje telt zo n 45 miljoen inwoners. De bevolking is de afgelopen jaren gestaag gegroeid en dit zal ook in de komende jaren verder doorzetten. Het aantal huishoudens in Spanje lag in 2006 rond de 15,4 miljoen en dit aantal neemt verder toe. Bloemen en planten De markt voor snijbloemen en kamerplanten kwam in 2006 naar schatting uit op een waarde van bijna miljoen euro. Hiervan kwam 64% voor rekening van snijbloemen en 36% van kamerplanten. Ten opzichte van 2005 zou deze marktomvang een stijging betekenen van 4%. In 2004 kocht ruim 42% van de huishoudens in ieder geval eens snijbloemen. De penetratiegraad bij de snijbloemen is in 2004 licht gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. Consument Bloemen en planten voor eigen gebruik worden vooral gekocht om het huis te decoreren en om sfeer in het huis aan te brengen. Bloemen worden vaker uit gewoonte gekocht dan planten. Kamerplanten noemt men vaker mooi dan snijbloemen. Bedrijvenmarkt Circa 56% van de Spaanse bedrijven beschikt in 2003 regelmatig over bloemen en planten binnen het bedrijf. De penetratiegraad van groene planten ligt een factor drie boven die van bloeiende planten. Echte snijbloemen komen niet vaak voor, 14% van alle ondervraagde bedrijven gaf aan regelmatig echte snijbloemen aan te schaffen. 6

8 Detailhandel Het belangrijkste aankoopkanaal van bloemen en planten is duidelijk de bloemist. Met een marktaandeel van 81% in worden hier verreweg de meeste bestedingen gedaan. Het aandeel nam tot 2004 toe, echter in 2006 staat het marktaandeel weer onder druk. Op de tweede plaats staat de markten straathandel met een marktaandeel van 11% in Bij kamerplanten speelt in 2006 naast de bloemist, het tuincentrum (20%) een belangrijke rol. Deze wordt gevolgd door de markt- en straathandel (14%). Groothandel Het distributiesysteem is van oudsher slecht ontwikkeld in Spanje. Kenmerkend voor de bloemen- en plantendistributie is de versnipperde afzetstructuur, ondoorzichtigheid van de markt, relatief weinig verkooppunten en een gebrek aan marktgericht werken. De groothandel in Spanje bestaat uit drie verschillende schakels, op de eerste plaats zijn er de groothandelsmarkten, dan zijn er de individuele groothandelsbedrijven en zijn er agrarische coöperaties die eveneens voor afzet van de lokaal geproduceerde producten zorgen. Import en export De import van snijbloemen in Spanje lag in 2006 op ruim 64 miljoen en deze import neemt jaarlijks toe. Nederland vormt de belangrijkste importeur van snijbloemen met een importaandeel van bijna 50%, gevolgd door Colombia en Ecuador. De import van potplanten lag in 2006 op ongeveer 63 miljoen. Nederland is hier ook met zelfs 68% veruit de belangrijkste leverancier van potplanten op de Spaanse markt, gevolgd door Italië. Denemarken en België zijn kleinere leveranciers. De export van zowel snijbloemen als potplanten is in de afgelopen jaren steeds verder afgenomen. Belangrijke afzetlanden voor snijbloemen zijn Nederland en het Verenigd Koninkrijk, waarbij vooral de export naar het Verenigd Koninkrijk flink is afgenomen. Bij de potplanten worden de belangrijkste afzetmarkten gevormd door Frankrijk en Duitsland, die gezamenlijk meer dan de helft van de Spaanse potplantenexport afnemen. Productie De lokale snijbloemenproductie is in Spanje van oudsher geconcentreerd in zes productiegebieden verspreid over het zuiden en noordwesten van Spanje. De productie is over het algemeen eenzijdig en 1 Cijfers met betrekking tot 2006 zijn een inschatting van de areamanager BBH 7

9 wordt gedomineerd door de anjer op afstand gevolgd door de roos. Daarnaast worden er onder andere ook gladiolen, chrysanten, gerbera s, lelies, irissen en snijgroen geproduceerd. De Spaanse telers hebben sinds 2000 te kampen met dalende anjerprijzen en slechte winters en hete zomers. Tevens is de vraag vanuit de consumptie verschoven naar andere snijbloemen, waardoor de totale waarde en productie onder druk staat. De potplantenproductie is in Spanje sterk in ontwikkeling, dit betreft vooral groene planten en tuinplanten. In tuinplanten ziet Spanje een succesvol exportproduct. In de regio Catalonië zie je dat steeds meer snijbloemenkwekers overstappen op tuinplanten omdat de afzetkansen en het rendement hoger zijn. Het assortiment is redelijk breed, maar het ontbreekt Spanje nog aan volume. 8

10 1. INLEIDING Actuele informatie over afzetmarkten is van groot belang bij het bepalen van een afzetvisie en een strategie voor de toekomst. In de Marktmonitor Spanje wordt een zo compleet mogelijk beeld gegeven van ontwikkelingen binnen de productie en afzet van sierteeltproducten in dit land. De Marktmonitor Spanje is een gezamenlijke uitgave van en het. Voor het in kaart brengen van de ontwikkelingen op de Spaanse markt is gebruik gemaakt van verschillende bronnen. Helaas leiden verschillende bronnen vaak tot verschillende gegevens. In de Marktmonitor zijn op basis van de expertise en kennis van de Spaanse markt bij het Bloemenbureau Holland en het hierin keuzes gemaakt. Als u vragen of opmerkingen heeft over de Marktmonitor kunt u contact opnemen met de areamanager Spanje bij het of de afdeling Marktonderzoek van het. Mariëlle van Leeuwen Annette Meeder Schipholweg 1 Postbus XB Leiden 2700 AG Zoetermeer T +31 (0) T +31 (0) F +31 (0) F +31 (0) m.van.leeuwen@flowercouncil.org a.meeder@tuinbouw.nl Op het extranet van of de website van het kunt u de belangrijkste informatie uit deze en andere marktmonitoren nog eens nalezen. 9

11 2. ALGEMEEN Met een oppervlakte van km 2 neemt Spanje meer dan viervijfde van het Iberische schiereiland in beslag. In het westen grenst het aan Portugal en in het noorden aan Frankrijk en Andorra. Het Koninkrijk Spanje omvat ook de Balearen in de Middellandse Zee, de Canarische Eilanden in de Atlantische Oceaan en de twee enclaves Ceuta en Melila in Noord-Afrika. Spanje maakt aanspraak op Gibraltar. Figuur 2.1 Landkaart Spanje Bron: CIA Het vasteland van Spanje bestaat voor tweederde uit een centrale hoogvlakte met een gemiddelde hoogte van 610 meter boven de zeespiegel en verder voornamelijk imposante gebergten. Belangrijke rivieren zijn de Duero, de Taag en de Ebro. De Balearen bestaan uit diverse eilanden, waaronder de bekende vakantiebestemmingen Mallorca, Menorca, Ibiza en Formentera. De zeven Canarische eilanden zijn van vulkanische oorsprong. Bekende eilanden zijn van west naar oost La Palma, Gomera, Tenerife, Gran Canaria, Fuerteventura en Lanzarote. De Pico de Teide is met 3718 meter de hoogste berg van Spanje. Het klimaat in Spanje varieert per regio. In het binnenland heerst een typisch landklimaat met droge, warme zomers en strenge winters. Galicië en het noordelijk kustgebied aan de Golf van Biskaje hebben 10

12 een vochtig zeeklimaat, dat in veel opzichten niet veel afwijkt van dat van Nederland. Juli is de warmste maand met temperaturen die variëren tussen 16 en 32 graden Celsius. Januari is de koudste maand met temperaturen tussen de 0 en 8 graden Celsius. In het noorden valt voldoende regen, maar in het zuiden (vooral in het zuidoostelijk gebied van de fruitteelt) is de regenval minimaal. Juli is de droogste maand met een gemiddelde neerslag van 11 millimeter. Oktober is de natste met een gemiddelde neerslag van 53 millimeter. De Balearen en de kuststrook langs de Middellandse Zee hebben zachte winters en warme, droge zomers. De Canarische Eilanden hebben daarentegen een constanter klimaat met temperaturen van 27 graden Celsius in de zomer en 22 graden Celsius gedurende de rest van het jaar. Bron: EVD 2.1 Demografische gegevens Prognose en ontwikkeling aantal inwoners Het aantal inwoners in Spanje groeide de afgelopen jaren gestaag waardoor er in 2006 in totaal 45,1 miljoen mensen in Spanje woonden. De bevolking groeide vanaf 2000 gemiddeld met 0,87% per jaar. Verwacht wordt dat de groei van de bevolking de komende jaren nog wel door zal zetten. Tabel Prognose en ontwikkeling van het aantal inwoners * 2007* 2008* 2009* 2010* Aantal inwoners (mln.) 41,0 41,8 42,7 44,1 45,1 45,4 45,8 46,2 46,6 Bron: EIU Februari 2007 * prognose De groei van het aantal inwoners is veroorzaakt door een aantal factoren, zoals de economische boom van en het liberale immigratiebeleid in Momenteel zijn er 1,5 miljoen buitenlanders woonachtig in Spanje. Om dreigende vergrijzing tegen te gaan, is het noodzakelijk dat het geboortecijfer toeneemt. Tabel Aantal huishoudens (x 1000) * 2008* 2009* Aantal huishoudens Bron: Euromonitor 2007 * prognose Het aantal huishoudens is de afgelopen jaren steeds toegenomen. Dit kan verklaard worden door het al jaren licht dalende aantal personen per huishouden. In combinatie met het stijgende aantal inwoners zorgt dit er voor dat het aantal huishoudens toeneemt. 11

13 2.1.2 Leeftijdsopbouw In Spanje is net als in veel andere Europese landen sprake van een toenemende vergrijzing. In totaal was 17% van de bevolking 65 jaar of ouder in Dit percentage is vanaf 1999 tot 2003 toegenomen, maar is licht afgenomen in 2006 ten gunste van de leeftijdsgroep jaar. Figuur Leeftijdsopbouw in Spanje op 1 januari % 0 t/m 14 jaar 15% 55 t/m 64 jaar 11% 15 t/m 24 jaar 12% 45 t/m 54 jaar 13% 25 t/m 34 jaar 16% 35 t/m 44 jaar 16% Bron: Euromonitor Belangrijkste steden Het gebied rond de hoofdstad Madrid is verreweg het dichtstbevolkte gebied van Spanje met 625 inwoners per km 2. In Madrid woonden in 2006 ruim 3 miljoen inwoners, hiermee is de hoofdstad van Spanje ook verreweg de grootste stad van het land. In Barcelona wonen ruim 1,6 miljoen inwoners, wat ongeveer de helft van Madrid is. Tabel Aantal inwoners belangrijke steden 2006 Stad Aantal inwoners Madrid Barcelona Valencia Sevilla Zaragoza Málaga Murcia Bron: INE

14 2.1.4 Beroepsbevolking De Spaanse beroepsbevolking is ten opzichte van 1998 met 3,8 miljoen gegroeid naar bijna 21 miljoen personen. Het aantal werkenden is in dezelfde periode met 5 miljoen personen gestegen, wat betekent dat 90% van de beroepsbevolking een baan heeft. Dit is circa 47% van de totale bevolking. In vergelijking met Nederland ligt het percentage werkenden meer dan 6 procentpunten lager. Tabel Beroepsbevolking Beroepsbevolkin g x Aantal werkende mensen % van beroeps bevolking % van totale bevolking % van totale bevolking in Nederland ,1 43,3 49, ,4 43,9 50, ,7 44,4 50, ,9 46,1 50, ,5 45,8 51, ,5 47,6 51, ,0 50,1 51, ,8 47,4 52,1 Bron: World in figures (Finland statistics) 13

15 2.1.5 Besteedbaar inkomen De groei van het besteedbaar inkomen in Spanje lag de afgelopen jaren rond de 3%. In 2005 was de groei ruim 4%, waarna in 2006 het percentage kelderde en negatief uitkwam. De verwachting is dat de komende jaren het percentage rond de 2,5% zal liggen. Figuur Groei besteedbaar inkomen (%) 5,0 4,0 4,2 3,0 3,4 2,9 3,1 3,1 2,0 2,5 2,3 2,4 2,4 1,0 0,0-0, * 2007* 2008* 2009* 2010* 2011* -1,0 Bron: EIU Februari 2007 *prognose 14

16 2.1.6 Uitgavenpatroon Binnen het uitgavenpatroon van de Spanjaarden wordt het meeste uitgegeven aan hotels en catering, maar liefst 19% van de consumptieve uitgaven in Spanje komt bij deze productgroep terecht. Op de tweede plaats staan voedsel en frisdrank met 15%. In Nederland geven we het meest uit aan huisvesting, in Spanje daarentegen staat vertier buiten de deur bovenaan. Ook in Spanje zullen de kosten voor huisvesting waarschijnlijk verder gaan toenemen. Tabel Uitgaven 2005 per huishouden Spanje Nederland Voedsel & frisdranken 16% 12% Alcoholische dranken & tabak 3% 3% Kleding & schoenen 6% 5% Huisvesting 14% 22% Huishoudelijke goederen 6% 6% Medische producten & service 3% 5% Transport 12% 11% Communicatie 3% 5% Vrije tijd 8% 10% Studie 2% 1% Horeca 19% 5% Overige 7% 15% Totaal 100% 100% Bron: Euromonitor Culturele Maatschappelijke ontwikkelingen Op basis van Geert Hofstede s cultuurdimensies kunnen cultuurverschillen tussen landen weergegeven en verklaard worden. Er zijn vier verschillende cultuurdimensies te onderscheiden: 1. machtsafstand, 2. collectivisme, 3. feminiteit en 4. onzekerheidsvermijding. Spanje verschilt met name van Nederland op het gebied van machtsafstand/collectivisme en onzekerheidsvermijding door de Romeinse achtergrond van het land. Deze verschillen liggen in het verleden en hebben te maken met de dictatuur waar het land mee te maken gehad heeft. Spanjaarden hechten hierdoor veel waarde aan zekerheid en alles wat bekend is. 15

17 Ze proberen zoveel mogelijk onzekere situaties te vermijden, zijn vrij conservatief en vertrouwen grotendeels op hun eigen mensen en cultuur. Vertrouwen winnen en goede relaties opbouwen is dus erg belangrijk in deze markt. Hoge onzekerheidsvermijding heeft onder andere tot resultaat gehad dat de markt tot nu toe nog slecht ontwikkeld is. Dat wil zeggen dat er weinig vernieuwing gezocht wordt en dat deskundige vakmensen, bloemisten en tuincentra, de markt sterk domineren. Ook de detailhandel koopt alleen datgene in wat hij/zij zeker gaat verkopen, ook al betekent dit dat ze soms twee keer per dag naar de groothandel moeten gaan om bij te kopen. Deze cultuurdimensie belemmert dus in bepaalde mate de ontwikkeling van de markt. Naast onzekerheidsvermijding is er nog een dimensie die tekenend is voor de Spaanse markt. Spanje heeft namelijk van oudsher een hoge machtsafstand. Dit heeft als gevolg dat respect tonen voor bepaalde groepen (bijv. ouderen) of mensen in bepaalde functies (directeuren) heel groot is. Machtsafstand komt ook tot uiting in de Spaanse samenleving door de behoefte van Spanjaarden om te laten zien wat ze hebben. Er goed uitzien is heel belangrijk, een mooi huis hebben, sieraden etc.. Hierdoor laat je zien dat je belangrijk bent en dwing je respect af. Dit betekent dat voor het decoreren van het interieur Spanjaarden graag planten gebruiken. Deze showing-off geldt bijvoorbeeld ook voor trouwerijen en doopfeesten, waar kosten nog moeite gespaard worden om een goede indruk te maken. Bloemen worden dus vaak gebruikt om respect af te dwingen en respect te tonen zowel in privé als in zakelijke sfeer. Het heeft echter niet alleen met machtsafstand te maken, maar komt ook doordat er in zekere zin sprake is van een plattelandssamenleving met kleinburgerlijke opvattingen. Goed gekleed met sieraden en bontjas de straat op gaan is niet alleen om te laten zien hoe belangrijk je bent, maar wordt ook gedaan om koste wat het kost te vermijden dat je er armoedig uit ziet. Voor de toekomst zal met de toenemende koopkracht en groeiende economie het een en ander veranderen in de Spaanse cultuur. Net als in Nederland is gebeurd zal het individualisme in Spanje ook geleidelijk toenemen. Dit betekent dat mensen meer aandacht zullen besteden aan hun individuele behoeftes. Voor bloemen en planten zou dit kunnen betekenen dat het eigen gebruik van bloemen en planten belangrijker wordt. 16

18 2.3 Economische aspecten Consumentenvertrouwen Sinds de devaluatie van de peseta in 1995/1996 is het vertrouwen in de economie toegenomen, maar na 2000 is het vertrouwen weer afgenomen. Factoren die hierin een rol spelen zijn de politieke/economische situatie in Spanje en de komst van de euro, waardoor het leven in Spanje fors duurder is geworden. Vanaf 2003 stabiliseert het consumentenvertrouwen op 12. In 2006 is het consumentenvertrouwen iets gedaald ten opzichte van Figuur Consumentenvertrouwen in Spanje ,6-13, Bron: Rabobank 17

19 2.3.2 Bruto Nationaal Product De omvang van het BNP in Spanje neemt jaarlijks toe. De groei van het BNP nam tot 2006 ook toe, met gemiddeld 3 tot 3,5%, maar zal daarna naar verwachting afnemen tot rond de 2%. Tabel Bruto nationaal product (in mld euro s) * 2007* 2008* 2009* 2010* 2011* BNP 691,2 713,8 739,0 764,6 782,9 800,2 815,8 831,9 848,6 Bron: EIU maart 2007 *prognose Figuur Groei van het BNP in % 4,0 3,5 3,0 3,0 3,3 3,5 3,5 2,5 2,0 2,4 2,2 1,9 2,0 2,0 1,5 1,0 0,5 0, * 2007* 2008* 2009* 2010* 2011* 18

20 2.3.3 Particuliere consumptie De gezinsconsumptie in Spanje blijft steeds verder toenemen, toch vlakt de groei enigszins af. In lag de groei van de particuliere consumptie nog op 2,8% en groeide in 2003 naar ruim 4%. Na een aantal jaren rond de 4% geschommeld te hebben, daalt in 2006 de groei van de particuliere consumptie naar 3,6%. In de jaren daarna nam de groei af tot rond de 2,5%. Dit is ook de prognose voor de komende jaren. De Spaanse overheid heeft de afgelopen jaren de groei van de consumptie gestimuleerd door onder andere belastingverlagingen door te voeren. Anderzijds zorgt ook de dalende werkeloosheid er voor dat er meer consumenten zijn die meer te besteden hebben. Figuur Groei van de particuliere consumptie % 5,0 4,5 4,3 4,0 4,2 3,5 3,6 3,0 2,8 2,8 2,5 2,5 2,4 2,4 2,2 2,4 2,0 1,5 1,0 0,5 0, * 2007* 2008* 2009* 2010* 2011* Bron: EIU februari 2007 *Prognose 19

21 2.3.4 Inflatie Inflatie en werkloosheid zijn de traditionele zorgenkindjes van de Spaanse economie. De afgelopen jaren schommelde de inflatie tussen de 3,0% en de 3,5%. Voor de komende jaren wordt een lagere inflatie verwacht en zal de inflatie op 2,5% uitkomen. Figuur Inflatie 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 3,5 3,5 3,4 3,0 3,0 2,7 2, * 2008* Bron: EIU februari 2007 *Prognose Werkloosheid Samen met een hoge inflatie vormde de hoge werkloosheid voor een achtergebleven economische situatie die toetreding tot de EU bemoeilijkte. Zeker in de afgelopen jaren lijkt de Spaanse regering aardig in staat het werkloosheidspercentage naar beneden te drukken. De werkloosheid is na 2002 afgenomen van 11,5% naar 8,5% in De verwachting bestaat dat de werkloosheid verder afneemt tot 7,6% in Figuur Werkloosheid ,5 11,5 11,0 9,2 8,5 8,1 7, * 2008* Bron: EIU februari 2007 *Prognose 20

22 2.4 Politieke situatie Geschiedenis Voordat de Moren het Iberische schiereiland bezetten in het begin van de achtste eeuw, was Spanje in handen van de Visigoten. De bezetting van de Moren duurde bijna 7 eeuwen. Zij voerde de islam in en er ontwikkelde zich een Moors-Spaanse cultuur van hoog niveau. De herovering (Spaans: Reconquista) door de christenen was een langdurig proces dat eindigde met de val van Granada in Deze datum wordt beschouwd als de eigenlijke vereniging van Spanje. Spanje werd vanaf dan een wereldmacht onder de Habsburgers ( ) en de Bourbons ( ). Het Spaanse rijk strekte zich over de hele wereld uit. Van 1701 tot 1714 woedde de Spaanse successieoorlog. Deze resulteerde in een gecentraliseerde staat met aan het hoofd het huis van Bourbon. In de tweede helft van de 19 e eeuw leidde de Spaans-Amerikaanse oorlog tot het verlies in 1898 van de laatste koloniën op het westelijk halfrond (Cuba, Puerto Rico, Filippijnen). In 1931 werd Spanje een republiek (Spaanse republiek), nadat koning Alfonso XIII gedwongen werd af te treden. Voortdurende politieke instabiliteit leidde uiteindelijk tot de Spaanse burgeroorlog ( ) Die begon als een nationalistische opstand tegen de wettige republikeinse regering, maar was, met alle buitenlandse bemoeienissen, feitelijk een conflict tussen de democratie en het fascisme. Generaal Franco, leider van de nationalisten, kreeg steun van Duitsland en Italië, terwijl de regering werd geholpen door de toenmalige Sovjetunie. De nationalisten overwonnen en generaal Franco bleef als dictator aan de macht tot zijn dood in Na de dood van Franco werd de monarchie hersteld. Juan Carlos, kleinzoon van Alfonso XIII, werd de nieuwe koning. In 1978 kwam een democratische grondwet tot stand die de sterk gecentraliseerde staatsvorm onder Franco wijzigde in een gedecentraliseerde structuur met autonome regio s. In 1986 treed Spanje tegelijk met Portugal toe tot de toenmalige E.G. (huidige Europese Unie) Binnenlandse politiek De centrale regering in Madrid heeft de uitvoerende macht. De Cortes Generales, het parlement, beschikt over de wetgevende macht. Het Spaanse parlement bestaat net als Nederland uit twee kamers: het congres van afgevaardigden (Congreso de los Diputados) dat 350 leden telt en vergelijkbaar is met de Nederlandse Tweede Kamer en de senaat (Senado) die uit 256 leden bestaat. De verkiezingen voor 21

23 beide kamers vinden om de vier jaar plaats. De congresafgevaardigden en de 208 senatoren worden rechtstreeks gekozen. De resterende 48 senaatsleden worden door de autonome deelregeringen benoemd. De voorzitter van het Congres draagt een minister-president voor. Dat is diegene op wie het grootste aantal stemmen is uitgebracht aan de hand van een kandidatenlijst. Spanje bestaat uit zeventien zelfstandige regio s, Comunidades Autónomas en uit de enclaves Ceuta en Melilla aan de kust van Noord-Afrika, die sinds 1995 een beperkte vorm van zelfbestuur kennen. Regionale regeringen nemen nu meer 33 procent van de publieke uitgaven voor hun rekening. De zeventien regio s hebben elk hun eigen rechtstreeks gekozen parlement en regering. De zelfstandige deelregeringen hebben op hun beurt centrale autonome rechtbanken. Qua macht zijn de verschillende Spaanse regio s niet gelijk. De artikelen 143 en 151 van de grondwet beschrijven twee vormen van decentralisatie, waarvan artikel 151 het meest verregaand is. Baskenland, Catalonië en Galicië kregen het eerst de artikel-151 status, gevolgd door Andalusië, Valencia en de Canarische eilanden. Het nationale bewustzijn is het sterkst ontwikkeld in Baskenland en Catalonië, wat heeft geresulteerd in vergaande verzelfstandiging. Deze beide regio s hebben naast een eigen scholings en gezondheidszorgsysteem, wat gebruikelijk is in artikel-151 regio s, zelfs hun eigen politiekorps. Het Baskenland kent bovendien een eigen belastingsysteem, evenals de regio Navarra, die al onder Franco speciale privileges genoot. Navarra en het Baskenland vormen één land in de ogen van de Baskische nationalisten. Er zijn in Spanje drie politieke partijen op nationaal niveau en een handvol regionale partijen. Nationale partijen zijn de centrumlinkse PSOE, de centrumrechtse PP en de communistische coalitiepartij IU. De twee belangrijkste regionale partijen zijn de centrumrechtse Catalaanse partij CiU, de centrumrechtse PNV. 22

24 3. MARKTOMVANG 3.1 Totale marktomvang snijbloemen en potplanten De markt voor snijbloemen en kamerplanten laat de afgelopen jaren een constante groei zien. De totaalmarkt voor snijbloemen groeide de afgelopen jaren ongeveer tussen de 20 en 50 miljoen Euro. De potplantenmarkt die iets kleiner van omvang is, groeit met ongeveer eenzelfde waarde. De verwachting bestaat dat deze groei zich ook richting 2007 doorzet. Hierdoor wordt er in 2007 voor meer dan een miljard aan snijbloemen verkocht, terwijl de potplantenmarkt aardig richting de 600 miljoen gaat. Dit betekent dat in 2007 Spanje een grotere consumptiemarkt is van bloemen en planten dan onze thuismarkt Nederland. Tabel Marktomvang consumptiewaarde (x 1 miljoen) Snijbloemen Potplanten Bron: BBH Visie Er zit groei in de export naar meerdere gebieden, in 2004 waren er 29 provincies met een exportomzet van meer dan half miljoen euro, in 2006 zijn dit er 33. Nederland neemt op de Spaanse markt een aanvullende positie in, het huidig marktaandeel ligt rond de 20%. De lokale productie blijft belangrijk in Spanje, verschuiving vindt plaats van de bloemen naar de plantenteelt. Het assortiment van Nederland ontwikkelt zich in de breedte en diepte, dit wordt zowel door exporteurs als marktonderzoeken beaamd. Daarnaast gaat de kwaliteit een grotere rol spelen. Door de jaarrond leveringen en het logistieke netwerk krijgt Nederland een steeds prominentere rol op de Spaanse markt en zijn de Nederlandse producten bijna overal terug te vinden. Potplanten Ook de export van potplanten maakt de laatste jaren een stijging door. Nederland heeft haar positie versterkt en zit nu op een marktaandeel van 32%. De belangrijkste regio s zijn hetzelfde als voor snijbloemen. Phalaenopsis is de topper van de Nederlandse export. België en Denemarken zijn stabiele leveranciers en groeien met de markt mee. Productie van groene planten neemt langzaam toe, daarnaast is er een stijgende vraag naar bloeiende planten. Ook voor potplanten is Spanje de grootste concurrent. Het Spaanse aanbod is in ontwikkeling. Met name in het gebied Almería, Malaga en Granada stijgt de productie van groene planten. Daarnaast 23

25 worden er in Valencia en Barcelona ook steeds meer eenjarige zomerbloeiers en tuinplanten geteeld, bedoeld voor de export. 3.2 Consumptie per hoofd van de bevolking ( ) Ook de consumptie laat een stabiel beeld zien, de consumptie van zowel de snijbloemen als de kamerplanten groeit ieder jaar licht. Gaven de Spanjaarden in 1997 nog ruim 22,- uit, in 2006 was dit 34,20, alhoewel de gemiddelde consumptie per hoofd wel minder hard stijgt. Tabel Consumptie per hoofd van de bevolking, in. Snijbloemen Potplanten Totaal ,00 7,30 22, ,80 8,10 24, ,20 8,60 27, ,80 9,06 26, ,36 9,63 28, ,11 10,32 30, ,57 10,93 33, ,28 11,49 33, ,01 12,15 34, ,97 12,23 34,20 Bron: BBH 24

26 4. DE SPAANSE CONSUMENT De ontwikkeling van de consumentenmarkt is grotendeels gebaseerd op de ontwikkelingen die worden weergegeven door het huishoudpanel van TNS (GfK) Spanje, aangevuld met marktonderzoeken en ervaringen van en het. 4.1 Betekenis bloemen en planten Het kopen van bloemen roept op VREDE LENTE SCHOONHEID PERSOONLIJKHEID ONTSPANNING PLEZIER LEVEN PUURHEID DOOD PERFECTIE DEUGD VERGANKELIJKHEID PERSOONLIJK VROUWELIJK BALANS JEUGD Het kopen van snijbloemen wordt vaak als een erg persoonlijke gebeurtenis gezien, die sterk gerelateerd is aan plezier. Voor de Spaanse vrouw is het kopen van een bosje bloemen een gebeurtenis waarbij je jezelf verwent. Het kopen van producten is voor veel mensen een plezierige activiteit, het begint en eindigt niet op het moment dat er werkelijk tot aankoop wordt overgegaan: het koopproces start vaak op het moment van het plannen of de impuls en eindigt op het moment dat een product wordt weggedaan. Het aankoopproces van bloemen vertoont een sterke gelijkenis met het kopen van luxe producten: verlangen, persoonlijke belangen, het zoeken naar schoonheid, presentatie en het belang van service zijn aspecten die worden meegenomen in het proces. (bron boekettest 2006) Kamerplanten De penetratiegraad van potplanten is t.o.v. van 2004 met zo n 11% gestegen, de groene en bloeiende planten gaan qua groei aardig gelijk met elkaar op. Bloeiende planten zijn qua aankoop veruit favoriet, de bloemist is voor de planten een belangrijk aankoopkanaal. Planten worden meer gekocht voor eigen gebruik, in de beleving van de Spaanse consument ligt de scheidingslijn tussen potplanten en tuinplanten minder strak. 25

27 4.2 Ontwikkeling aantal kopende huishoudens Snijbloemen In 2004 kocht ruim 42% van de huishoudens in ieder geval eens snijbloemen. De penetratiegraad bij de snijbloemen is in 2004 licht gestegen ten opzicht van het jaar ervoor. In 2006 hebben we het 3 e en 4 e kwartaal. Als we deze kwartalen naast die van 2004 zetten dan wordt duidelijk dat de penetratiegraad (dus het percentage kopers) zich stabiel heeft verhouden. In het 4 e kwartaal van 2006 zien we een lichte daling van de penetratiegraad in vergelijking met hetzelfde kwartaal in In 1998 lag de penetratiegraad echter een stuk hoger, met name het percentage kopende huishoudens van monobossen is in de tussenliggende periode fors gedaald. Tabel Percentage kopende huishoudens van snijbloemen (%) * * * Gemengd boeket Monobos Arrangement Enkele bloem 20,2 34,6 10,4 15,9 16,8 26,3 7,4 10,4 17,0 25,9 7,0 10,3 17,8 26,4 8,1 12,1 6,6 7,7 3,6 3,3 9,2 13,6 4,7 4,3 5,4 7,5 2,0 4,0 Totaal 51,6 41,9 39,8 42,2 15,7 24,1 15,0 Bron:TNS/GfK/PT * Meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 26

28 Kamerplanten Het percentage kopende huishoudens van kamerplanten heeft na een daling van een aantal jaren zijn herstel weer gevonden. Dit zorgt ervoor dat het percentage kopende huishoudens in 2004 uitkwam op bijna 49%. Het 3 e en 4 e kwartaal van 2006 verloopt relatief stabiel in vergelijking met dezelfde kwartalen van Tabel Percentage kopende huishoudens van kamerplanten (%) * * * Bloeiende kamerplanten Groene kamerplanten Compositie 33,5 25,6 2,0 34,4 22,5 2,1 31,1 19,9 2,9 36,9 24,8 2,6 10,9 13,5 0,4 25,1 9,1 1,5 11,3 9,0 0,4 Totaal 46,3 44,7 41,1 48,8 21,1 31,.3 18,5 Bron: TNS/GfK/PT 4.3 Bestedingen Hoewel het percentage kopende huishoudens bij zowel de snijbloemen als de kamerplanten daalde, laat tabel zien dat de jaarlijkse bestedingen per koper in de afgelopen jaren gegroeid zijn. T.o.v zijn de bestedingen in 2004 van snijbloemen, bloeiende- en groene kamerplanten met respectievelijk 12, 6,- en 7,- gegroeid. Tabel Jaarlijkse bestedingen aan snijbloemen en kamerplanten per koper * * * Snijbloemen Groene kamerplanten Bloeiende kamerplanten * 1 Meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 27

29 4.4 Prijsontwikkeling De gemiddelde betaalde prijs binnen de verschillende productgroepen laat een stijgende lijn zien. Voor een gemengd boeket werd in 2004 per stuk 21 betaald. In het laatste halfjaar van 2006 lagen de gemiddelde prijs van de gemengde boeketten, monobossen en arrangementen soms beduidend hoger dan de gemiddelde jaarcijfers. Ook ten opzichte van het laatste halfjaar van 2004 liggen de gemiddelde prijzen in 2006 aanmerkelijk hoger. De gemiddelde uitgaven aan kamerplaten zijn door de jaren heen sterk gestegen. Waren de gemiddelde uitgaven van bloeiende kamerplanten (per stuk) in 1998 nog 5 euro, in 2004 was dit gestegen naar 8 euro. Ook bij groene kamerplanten is zo n stijging zichtbaar. Tabel Gemiddelde prijs per stuk ( ) * * * Snijbloemen Gemengd boeket Monobos Arrangement Kamerplanten Bloeiende planten Groene planten Bron: TNS/GfK/PT * Meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 28

30 4.5 Koopfrequentie De (afgeronde) aankoopfrequentie van snijbloemen is door de jaren heen gelijk gebleven, in totaal doen kopende Spaanse gezinnen drie aankopen per jaar. De aankoopfrequentie van monobossen is in 2004 licht gestegen. De kwartaalcijfers van 2006 zijn ook weergegeven, echter liggen zoals verwacht lager. Tabel Aankoopfrequentie snijbloemen per jaar per huishouden * * * Gemengd boeket Monobos Arrangement Enkele bloem Totaal Bron: TNS/GfK/PT Kopers van kamerplanten kopen ongeveer tweemaal per jaar een groene of bloeiende kamerplant. Door de jaren heen is de koopfrequentie van de kamerplanten redelijk constant gebleven. Ook de koopfrequentie bij de composities is nagenoeg gelijk gebleven, echter in 2004 is deze van gemiddeld 1x per jaar naar 2x per jaar gestegen. Tabel Aankoopfrequentie kamerplanten per jaar * * * Bloeiende kamerplanten Groene kamerplanten Compositie Totaal Bron: TNS/GfK/PT * Meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 29

31 4.6 Assortiment snijbloemen en potplanten In onderstaande grafiek zijn de aandelen van monobossen, gemengde boeketten, arrangementen en enkele bloemen binnen de totale consumentenbestedingen aan snijbloemen weergegeven. Tot 2003 is het belang van de gemengde boeketten toegenomen, echter in 2004 hebben arrangementen aan aandeel gewonnen en dit lijkt ten koste van het gemengd boeket te zijn gegaan. Figuur Assortiment snijbloemen (basis: bestedingen) 100% 90% 80% 70% 28% 6% 19% 7% 22% 6% 27% 5% 40% 29% 4% 26% 7% 60% 50% 40% 40% 41% 38% 39% 5% 25% 40% 29% arrangementen enkele bloem monobos gemengd boeket 30% 20% 10% 26% 32% 34% 29% 31% 26% 38% 0% Q Q Q Bron: TNS/GfK/PT 30

32 In de top tien van belangrijkste snijbloemen op basis van bestedingen staat de roos, na een aantal jaren op plaats 2 te hebben gestaan, weer op nummer 1 (gevolgd door de anjer). Het betreft hier de bestedingen aan monobossen van de genoemde snijbloemen. De anjer had in 2003 nog het grootste aandeel (42%), maar heeft terrein verloren. Een ander product dat gegroeid is, is de chrysant, echter dit aandeel daalt licht in 2004 ten opzichte van Het laatste halfjaar van 2006 staat ook weergegeven, echter is zeker geen voorbode voor het jaarcijfer. Tabel Top 10 producten snijbloemen op basis van bestedingen Top producten Roos 42% 36% 37% 42% 54% 38% 57% Anjer 38% 38% 42% 36% 25% 23% 18% Chrysant 8% 9% 11% 10% Lelie 1% 1% 3% 1% 2% 2% 3% Tulp 1% 1% 2% 2% Gerbera 1% 1% 1% 2% Gladiool 2% 3% 1% 1% 2% 3% - Zantedeschia 0% 1% 1% 1% Overige 8% 10% 3% 5% Totaal 100% 100% 100% 100% Bron: TNS/GfK/PT 2 Daar waar mogelijk ingevuld en meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 31

33 In de volgende grafiek zijn de aandelen van bloeiende kamerplanten, groene kamerplanten, composities binnen de totale consumentenbestedingen aan kamerplanten weergegeven. Aangezien er nog geen jaarcijfers van zijn, worden deze hier nog niet gegeven. Het aandeel van bloeiende kamerplanten is licht stijgend door de jaren heen en komt op een percentage van 53%. Het aandeel van groene kamerplanten daarentegen daalt door de jaren heen, ten gunste van composities (plantenbakken) en in mindere mate ten gunste van bloeiende planten. Figuur Assortiment kamerplanten op basis van bestedingen 100% 90% 24% 80% 70% 44% 42% 40% 38% 54% 43% 60% 50% 40% 30% 20% 50% 53% 52% 53% 43% 70% 52% groene kamerplanten bloeiende kamerplanten composities 10% 0% 6% 4% 8% 9% 3% 6% 5% Bron: TNS/GfK/PT 32

34 De top-10 van bloeiende kamerplanten waar het meest aan besteed wordt, wordt aangevoerd door de euphorbia die goed is voor 29% van de totale consumentenbestedingen. Wat in de top-10 opvalt is dat de orchidee in de afgelopen jaren sterk in populariteit gegroeid is, echter in 2004 is het aandeel fors gedaald tot 6%. De azalea is met een aandeel van 7% licht gestegen ten opzichte van 2003, maar is minder belangrijk geworden dan de eerdere jaren toen dit product nog een aandeel van 13% had. Tabel Top 10 producten bloeiende kamerplanten op basis van bestedingen Q Q Q Euphorbia 34% 34% 33% 29% 0% 49% 12% Hortensia 23% 23% 16% 11% Anthurium 2% 5% 5% 8% 16% 7% 9% Azalea 13% 13% 5% 7% 15% 3% 11% Begonia 8% 5% 5% 7% 8% 3% 4% Cyclamen 8% 9% 5% 6% 10% 11% 8% Saint Paulia 6% 5% 4% 6% 2% 2% 3% Orchidee 2% 5% 15% 6% 21% 10% 24% Tulpen 1% 2% 1% 6% Kalanchoe 2% 3% 3% 4% 6% 3% 5% Bron: TNS/GfK/PT Een product wat de afgelopen jaren duidelijk in belang is toegenomen bij de Spaanse consument is de palm. De dracaena heeft de nummer één positie moeten inleveren. De epipremnum heeft zich de afgelopen jaren stabiel verhouden. De laatste kwartalen van 2006 en het eerste kwartaal van 2007 zijn ook weergegeven. Tabel Top 10 producten groene kamerplanten op basis van bestedingen (%) Q Q Q Palm 21% 19% 17% 24% 19% 16% 18% Dracaena 14% 17% 22% 17% 13% 15% 19% Epipremnum 18% 15% 15% 15% 16% 11% 15% Ficus 16% 14% 14% 12% 17% 19% 10% Cactus 9% 11% 8% 12% 13% 12% 12% Yucca 6% 8% 7% 5% 5% 4% 10% Varen 6% 4% 4% 4% 4% 5% 5% Dieffenbachia 6% 8% 6% 3% 4% 6% 4% Sansevieria 2% 1% 1% 3% 4% 2% 3% Croton 3% 2% 5% 3% 5% 9% 3% Bron: TNS/GfK/PT 3 Daar waar mogelijk ingevuld en meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 4 Daar waar mogelijk ingevuld en meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 33

35 4.7 Aankoopgelegenheid Bijna tweederde van de consumentenbestedingen aan snijbloemen in 2004 is bestemd om cadeau te doen aan iemand buiten het huishouden. Ongeveer 28% blijft binnen het eigen huishouden, wat een aanzienlijke daling is ten opzichte van 2003 (36%). Hiervan is ook het grootste deel bestemd om cadeau te doen aan iemand binnen het huishouden. Het belang van eigen gebruik, dat de afgelopen jaren is gestegen, nam in 2004 weer af. Figuur Aankoopgelegenheid snijbloemen vanaf % 90% 14% 10% 11% 12% 11% 28% 10% 80% 70% 60% 50% 40% 50% 55% 55% 62% 54% 43% 43% Weet niet cadeau buiten huishouden cadeau binnen huishouden Eigen gebruik 30% 20% 29% 26% 24% 19% 22% 23% 40% 10% 0% 8% 9% 12% 14% 9% 6% 6% Q Q Q Bron: TNS/GfK/PT 34

36 Waar bij de snijbloemen cadeau de belangrijkste gelegenheid is, kopen de Spaanse consumenten vaker kamerplanten voor eigen gebruik. In 2004 was het aandeel van de aankopen voor eigen gebruik 55%. Het aandeel eigen gebruik stijgt voor het eerst sinds Het belang van cadeau buiten huishouden is daarentegen gedaald in Figuur Aankoopgelegenheid kamerplanten vanaf 1998 (%) 100% 3% 2% 3% 5% 9% 6% 12% 80% 26% 31% 34% 28% 17% 30% 24% 60% 15% 14% 14% 16% 14% 10% 12% weet niet cadeau buiten huishouden 40% cadeau binnen huishouden eigen gebruik 20% 59% 56% 53% 55% 60% 54% 53% 0% Q Q Q Bron: TNS/GfK/PT 35

37 4.8 Leeftijd In figuur staat een overzicht van de belangen die de verschillende kopersgroepen in de totale bestedingen hebben. De leeftijdsgroepen staan voor de leeftijd van de huisvrouw uit het huishouden. Huishoudens met een huisvrouw tussen de 50 t/m 64 jaar besteden in verhouding meer aan snijbloemen en kamerplanten. In verhouding met het jaar voorafgaande aan 2004 is het aandeel t/m 34 jaar nog redelijk vertegenwoordigt, in 2004 is dit beeld niet meer zichtbaar. Figuur Leeftijdsverdeling kopers % 80% 21% 22% 26% 29% 60% 40% 20% 27% 30% 33% 28% 29% 25% 32% 27% ouder dan 65 jaar 50 t/m 64 jaar van 35 t/m 49 jaar t/m 34 jaar 0% 22% 21% 16% 12% snijbloemen 2003 snijbloemen 2004 kamerplanten 2003 kamerplanten 2004 Bron: TNS/GfK/PT 36

38 4.9 Regionale verschillen De totaalpenetratie van zowel snijbloemen als kamerplanten is in de afgelopen jaren licht gestegen, na een aantal jaren in een daling te hebben verkeerd. Bij snijbloemen is de penetratie in de verschillende regio s in 2004 gestegen. Het noorden blijft op het gebied van snijbloemen iets achter en het percentage kopers daalde. Bij kamerplanten is het aantal kopers in 2004 (vergeleken met 2004) in alle regio s gestegen. Het percentage kopers dat in 2004 een kamerplant gekocht had, was 49%, 8 procentpunten hoger dan in Barcelona Noordoost Oost Zuid Madrid Midden Noord Tabel Noordwest Percentage kopers naar regio Snijbloemen * * Kamerplanten 01 * 03 * 04 * 01 * Totaal Bron: TNS/GfK/PT * Meest recente cijfers (geen jaarcijfers, aangezien het panel in juli is begonnen) 37

39 5. BEDRIJVENMARKT Bedrijven in Spanje beschikken regelmatig over bloemen en planten en worden geleverd door allerlei toeleveranciers, zoals de bloemist, groothandels en tuincentra. Alle segmenten geven groei aan, te weten: bloemisten geven aan dat ze 25% van hun verkopen uit de bedrijvenmarkt halen. De verwachting van de bedrijvenmarkt is erg positief, 36 % van de bloemisten denkt dat de bedrijvenmarkt een kansrijk segment is voor de toekomst (bron BAM 2006) Ruim de helft van de tuincentra geeft aan dat ze producten aan bedrijven leveren. Opvallend hier is dat het percentage in het Noordwesten en Oosten van Spanje aanzienlijk hoger ligt (80%) dan in het Noordoosten (14%) en het Zuiden (38%). Levert een tuincentrum aan bedrijven, bestaat een aanzienlijk deel van de omzet hieruit, rond de 38%. De verhouding levering van binnenproduct is 40% t.o.v. buitenproduct wat 60% is. 63% van de Spaanse bedrijven beschikt regelmatig over bloemen en planten. Vooral de grotere bedrijven hebben vaker de beschikking over snijbloemen en planten; de totale besteding ligt jaarlijks rond de 100 miljoen euro en dit is naar de mening van de bedrijven meer dan een aantal jaren geleden. Groene planten hebben een aandeel van 35%, snijbloemen 32%, bloeiende planten 21% en kunst 12%. Ruim een derde van de Spaanse bedrijven geeft aan de eigen medewerkers wel eens een cadeau. Van deze bedrijven geeft iets meer dan de helft van de bedrijven wel eens een bosje bloemen. Planten worden zelden gegeven (5%). Als cadeau voor het personeel is het kerstpakket het meest favoriet, gevolgd door snijbloemen en alcoholische dranken. Bloemen en planten worden vooral geschonken op traditionele momenten zoals geboorten, verjaardagen en begrafenissen. Een ruime meerderheid van de bedrijven is van mening dat de aanwezigheid van bloemen en planten het werkklimaat binnen het bedrijf verbetert. De houding ten aanzien van kunstplanten en bloemen is daarentegen niet heel negatief (geen negatief effect op imago van het bedrijf). Als belangrijkste aankoopmotief wordt decoratie genoemd. (bron: bedrijvenmarktonderzoek, 2003). 38

40 6. DETAILHANDEL 6.1 Algemene marktaandelen Het belangrijkste aankoopkanaal van bloemen en planten is duidelijk de bloemist. Met een marktaandeel van 84% in 2004 worden hier verreweg de meeste bestedingen gedaan. Het aandeel neemt sinds een aantal jaren weer licht toe. Op de tweede plaats staat de markt- en straathandel met een marktaandeel van 8%. Een kanaal dat in belang, tot 2004, is toegenomen is het tuincentrum /kweker, niettemin is het aandeel in 2004 weer gedaald tot 2%. Aangezien op het moment dat dit rapport geschreven is, de jaarcijfers van het panel nog niet bekend waren, is er een inschatting gemaakt van je afzetkanalen voor De verwachting is dat het aandeel van de bloemist iets terugloopt, ten gunste van de markt- en straathandel, tuincentrum en de hyper-/supermarkt. Tabel Marktaandelen verkoopkanalen snijbloemen Bloemist Markt en straathandel Tuincentrum/kweker Kiosk Hyper-/Supermarkt Overige 82% 7% 2% 3% 1% 7% 81% 8% 3% 3% 1% 4% 80% 8% 4% 2% 1% 5% 84% 8% 2% 2% 1% 3% 81% 11% 3% - 2% 3% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Bron: TNS/GfK/PT 5 Inschatting areamanager BBH 39

41 Ook bij de planten heeft de bloemist het grootste marktaandeel wat al jaren rond de 50% schommelt, echter in 2004 is het marktaandeel van de bloemist gedaald naar 46%. De markt- en straathandel trekt, bij de verkopen van kamerplanten, voor het eerst sinds de afgelopen jaren weer aan. Bij snijbloemen speelt de hyper- en supermarkt slechts een beperkte rol, dit in tegenstelling tot planten, waar dit verkoopkanaal reeds een aandeel van 12% heeft bemachtigd. Evenals voor snijbloemen is er voor de kamerplanten ook een inschatting gemaakt voor Ook bij kamerplanten staat het marktaandeel van de bloemist onder druk, evenals als het marktaandeel van de markt- en straathandel. Het marktaandeel van het tuincentrum/de kweker zal naar verwachting groeien. Tabel Marktaandelen verkoopkanalen kamerplanten Bloemist Markt en straathandel Tuincentrum/kweker Kiosk Hyper-/Supermarkt Overige 51% 19% 13% 2% 10% 5% 50% 16% 16% 2% 11% 5% 52% 15% 16% 2% 12% 3% 46% 17% 21% 2% 12% 3% 44% 14% 25% 11% 6% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Bron: TNS/GfK/PT Visie De bloemist blijft een belangrijke rol spelen als afzetkanaal. De supermarkten zullen op de lange termijn een rol gaan spelen, met name in de verkoop van planten, bloemen worden meer actiematig verkocht. De tuincentra spelen een voortrekkersrol op de Spaanse markt, in de ogen van de consument worden ze gezien als specialist en met name de toenemende aandacht voor eigenhuis en interieur is een belangrijke kans voor de Tuincentra. 6.2 Bloemist Spanje kent een laag aantal verkooppunten, in totaal zijn er ca verkooppunten voor snijbloemen, waarvan er als bloemenspeciaalzaak gekenmerkt kunnen worden. In paragraaf 6.1 werd al duidelijk dat de bloemist zeker bij snijbloemen een groot marktaandeel in handen heeft, de positie van dit kanaal lijkt voorlopig onaantastbaar. Onderzoek onder bloemisten 7 toont aan dat voor de Spaanse 6 Inschatting areamanager BBH 7 Bloemistenstructuuronderzoek Spanje 2004 () 40

42 bloemist de cadeaumarkt voor snijbloemen en kamerplanten de belangrijkste omzetgenerator is. Respectievelijk wordt 43%, 45% en 40% van de omzet snijbloemen, bloeiende- en groene kamerplanten verkocht om cadeau te doen. Toch nam het belang van de cadeaumarkt tussen 1999 en 2004 licht af. Ook het aandeel van het eigen gebruik stond in de tussenliggende periode onder druk. Dit betekent niet dat de absolute bestedingen in deze segmenten gedaald zijn, maar betekent dat de nadruk meer op andere marktsegmenten is komen te liggen. De absolute omzet van bijvoorbeeld de cadeaumarkt kan wel gestegen zijn, alleen zijn de bestedingen voor uitvaart/begraafplaats, bedrijvenmarkt en bruiloften in verhouding meer gestegen. Gemengde boeketten zijn voor de bloemist een belangrijke productgroep met een omzetaandeel van 45% in de snijbloemenverkopen. Dit aandeel neemt een licht af ten koste van de monobossen (23%) en de arrangementen (32%). Snijbloemen die belangrijk zijn voor de Spaanse bloemist zijn: rozen, chrysanten, anjers, lelie en de gerbera. De top vijf bloeiende kamerplanten bestaat uit: azalea, kalanchoë, geranium, anthurium en begonia en bij de groene kamerplanten worden de cactus, ficus, ficus benjamina, calathea en kentia genoemd. Als concurrent worden vooral de supermarkten, andere bloemisten en de markt gezien. Spaanse bloemisten proberen zich van de concurrentie te onderscheiden door vriendelijk personeel in te zetten en verder zien ze een goede prijs-kwaliteitverhouding, het leveren van betere kwaliteit, klantenservice en het aangaan van een relatie met de klanten als belangrijke aspecten om zich van de concurrentie te onderscheiden. Bloemisten kopen veelal in bij de groothandelaar op de groothandelsmarkt. Direct inkopen bij een Nederlandse exporteur wordt door circa 15% van de bloemisten gedaan. Bloemisten kiezen meestal voor een leverancier om de kwaliteit die hij levert, daar staat wel tegenover dat de producten tegen een eerlijke/lage prijs moeten worden gekocht. Daarnaast moet hij verse producten en een breed assortiment aan kunnen bieden. Hoewel de Nederlandse exporteur als directe leverancier maar door een circa 15% wordt gebruikt, komt 36% van de snijbloemen, bloeiende kamerplanten en 33% van de groene kamerplanten uit Nederland. Dit aandeel is tussen 1999 en 2004 steeds verder toegenomen. 6.3 Grootwinkelbedrijf Het aantal verkooppunten dat snijbloemen en potplanten verkoopt stijgt. Met name gemak en prijs spelen een rol in het aankoopproces. Toch zijn de investeringen in de categorie nog beperkt. De kwaliteit, locatie en presentatie van de categorie laten te wensen over. Daarbij heeft het personeel weinig groene kennis in huis. Het aandeel van Nederland binnen deze categorie is klein (snijbloemen: 41