KNNV afdeling Haarlem e.o.:

Transcriptie

1 secretarieel jaarverslag Bestuurszaken - Werk & studiegroepen - Bijzondere waarnemingen

2 secretarieel jaarverslag 2017: bestuurszaken (1) Algemeen & natuurbeleving: 264 leden net zoals Lezingen (4 i.s.m IVN) + 2 van de libellenwerkgroep, totaal 168 deelnemers (gemiddeld: 24/avond). Werkavond: 2 avonden uilenballen pluizen i.s.m de Vogelwerkgroep. Wantsenexcursie Vincent Kalkman tijdens landschapsfeest Leyduin georganiseerd door Landschap Noord-Holland (30 deelnemers). 18 diverse excursies met gemiddeld 10 deelnemers. Deelname aan Nationale Nachtvlindernacht door de Nachtvlinderstudiegroep gedurende 2 avonden (Ter Kleef: 16 deelnemers, AWD: 15 deelnemers). 3 Publieksexcursies door de Libellen werkgroep op 9 & 26 juni (AWD) en 10 juli (Middenduin. Maandelijkse wandelingen: wederom een groot succes: 11x, totaal 83 deelnemers. Natuurstudie: 2-Tal Cursussen georganiseerd; Flora cursus ( 14 deelnemers), Libellencursus (17 deelnemers).

3 secretarieel jaarverslag 2017: bestuurszaken (1) Natuurbescherming: Deelname aan diverse inventarisaties Westelijke Tuinbouwgebouw om de biodiversiteit vast te stellen en als belangrijke input voor het beheer van het gebied. Deelname aan 2 herinrichtingen in Haarlem. Actie Steenbreek is helaas gestopt vanwege passiviteit van de gemeente Haarlem en te weinig menskracht vanuit de vereniging. Zichtbaar maken van de KNNV: Nieuw format en lay-out verenigingsblad met ruimte voor leuke artikelen en prachtige foto s De KNNV heeft, zoals elk jaar, weer meegedaan aan het Voorjaars- en Najaarsevenement op Ter Kleef. Daar is altijd veel belangstelling voor van het publiek, en dit jaar waren er voldoende leden van de KNNV om de tafels te bemannen. Deelname met kraam op evenement Mooiste van Landschap Noord-Holland. Organisatie door de vereniging van diverse publieksexcursies georganiseerd waar onder voor libellen; AWD & Middenduin. Deelname aan de Nationale Nachtvlindernacht (2x resp 25 & 26/08) en aan de Landelijke Natuurwerkdag. Excursie door Leo van der Brugge, coordinator houtzwammen studiegroep, voor het Nivon en later ook voor IVN ZK in wandelbos Groenendaal. Joop Mourik, 2017, Damherten en flora van de Amsterdamse Waterleidingduinen, Tussen Duin & Dijk 3: 4-7.

4 Secretarieel jaarverslag 2017: werk/studiegroepen/overig - Plantenstudiegroep, jaarverslag 2017 (Joop Mourik) - Houtzwammen studiegroep KNNV afd. Haarlem, jaarverslag 2017 (Leo van der Brugge) - Zwammen studiegroep Koningshof verslag 2017 (Alfons Vaessen) - Wasplaten studiegroep verslag 2017 (Leo Jalink, Harm Snater) - Paddenwerkgroep verslag 2017 (Anneke Koper) - Dagvlinderwerkgroep verslag 2017 (Joop Mourik/Dirk Slagter) - Nachtvlinder studiegroep verslag 2017 (Dik Vonk): geen verslag ontvangen! - Libellenwerkgroep verslag 2017 (Frans Koning) - Werkgroep Vrienden van het Kennemerstrand, verslag 2017, Marc Jansen (incl extra input over diverse natuuronderzoeken door Joop Mourik & Maarten Bongertman)

5 Plantenstudiegroep verslag 2017 (1) De studiegroep: Vooral gericht op orchideeënonderzoek (stand van de soorten, tellen van populaties, maken van vegetatie-opnamen, kartering van plantensoorten) in Kennemerstrand en andere duingebieden. 2017: bloeijaar met wisselende successen. Zeer droog voorjaar. Bloeiende bijenorchissen alleen op natte plekken, bokkenorchissen haalden veelal de bloei niet net zoals hondskruid. In natte zuiden Kennemerstrand: lang en uitbundig bloeiseizoen. Vraat door damherten bijna overal bespeurbaar. Duin- en Kruidberg: 2 zee reepblokken, leuke vondsten: zeepostelein, zeewinde, zeewolfsmelk. Oostelijke blok, voormalige paardenwei: eenbloemig parelgras, borstelkrans, beemdkroon, witte engbloem. Bijzonderheid: kleine ereprijs. Koningshof: Toorts, hengel. PWN: Tansleyopname van het Oude Huisje : aardaker, rondbladig wintergroen, egelboterbloem, moeraswespenorchis. AWD: onder meer onderzoek in (zuidelijke) Ronde Vlak van de AWD. Doel: effecten van grondwaterstijging op de flora en mycoflora (wasplaten en andere graspaddenstoelen) en de bodemflora van de langdurige verdroogde valleibodem vast te stellen. Publicatie: Joop Mourik, 2017, Damherten en flora van de Amsterdamse Waterleidingduinen, Tussen Duin & Dijk 3: 4-7.

6 Plantenstudiegroep verslag 2017 (2) Orchideeën: Heerenduinweg: Bokkenorchis, kleine populatie bijenorchis. In natte wegbermen: rietorchis, moeraswespenorchis, enkele soldaatjes. Nationaal Park Zuid-Kennemerland: In natte duinvalleien: moeraswespenorchis, rietorchis, vleeskleurige orchis en bijenorchis. Grote keverorchis in enkele duinvalleien. Bokkenorchis, 1 enkel soldaatjes. Record aantal groenknolorchissen (4177 spec op 860 vindplaatsen). AWD: kaal gegraasd. Kennemerstrand (topgebied!!): Honingorchis maar liefst: 1417 planten (aantal blijft groeien) Groenknolorchis: maar liefst 8547 planten (enorme groei). Verder: rietorchis, moeraswespenorchis, duinwespenorchis, (duin) hondskruid, vleeskleurige orchis + ondersoort de steenrode orchis, bijenorchis.

7 Werkgroep houtzwammen Werkgroep kent momenteel 10 leden; 2 minder dan in Verschillende terreinen bezocht; 8 maal in het begin van het jaar, 8 maal in het najaar. - In het totaal 366 soorten gevonden. Waarnemingen zijn doorgegeven zoals elk jaar aan de Mycologische Vereniging. - Enkele leuke waarnemingen dit jaar: Beukenkorrelkopje, Knolletjesplooivlies, Vosrode weerschijnzwaan, Slijmsteelmycena, Kroontjesknotszwam, Teervlekkentrilzwam. - Leo van der Brugge heeft in het najaar excursies gegeven aan het Nivon en IVN ZK in het wandelbos Groenendaal. In november heeft Leo tezamen met Jan Willem van Velzen een excursie verzorgd in de AWD. - In 2018 gaat de studiegroep verder met het inventariseren van verschillende terreinen.

8 Werkgroep zwammen Koningshof 2017: een goed jaar - Sinds 2011 inventariseert de studiegroep paddenstoelen in Koningshof : al vanaf de zomer grote aantallen paddenstoelen. Geteld tot eind november. Grootste aantallen tussen half september en half oktober Soorten waargenomen, vergelijkbaar met Nieuwe soorten voor de Koningshof waarmee het totaal aantal nu staat op Bijzonderheden: Roodbruine Zandvezelkop (Inocybe subperonatus) en Zwartvoetvezelkop (Inocybe tenebrosa). Met dank aan prof. Dr. Thomas Kuyper voor de determinaties. - Totaal rode lijst soorten met 10 toegenomen tot 104 (17% van het totaal). - Naast de soorten van duingraslanden rond de Appelberg en enkele kleinere complexen in Koningshof vallen met name de soorten op die gebonden zijn aan dennenbossen op kalkrijk zand. Een groot aantal van deze soorten komt veelvuldig voor in Koningshof. Dit geldt met name voor Melkboleet (Suillis granulatus), Roodvoetrussula (Russula xerampellina), Smakelijke melkzwam (Lactarius deliciosus) en Koperrode spijkerzwam (Chroogomphus rutilus). Het behoud van de gemengde bossen met de huidige bestanden van Zwarte den zijn voor het behoud van deze groep, die vrijwel zonder uitzondering op de Rode Lijst staat, van groot belang. In 2018 willen wij ons onderzoek voortzetten; vooral ook gericht op meer soorten van duingraslanden

9 Werkgroep zwammen Koningshof 2017: een goed jaar 610 Totaal Rode lijst cum Fig. Waargenomen soorten incl. Rode Lijst

10 Werkgroep wasplaten 2017 (1) - Het jaar 2017 was een goed paddenstoelenjaar, maar de aantallen waargenomen wasplaten in de duingraslanden van AW-duinen waren niet groot en bleven sterk achter bij de aantallen in naburige duingebieden zoals Meijendel en Coepelduynen. De zware begrazingsdruk door damherten speelt hierbij een grote rol. - In 2017 werden door 27 deelnemers in totaal 57 proefvlakken opgenomen, te weten 50 proefvlakken waarin de aantallen per soort werden geteld ( kwantitatief ) en 7 meestal beduidend grotere proefvlakken waar alleen de waargenomen soorten worden genoteerd per opname ( kwalitatief ). Gemiddeld werd elk proefvlak 3,7 maal geteld in de periode augustus tot december: in totaal 210 tellingen. - In totaal werden exemplaren geteld van 38 soorten (zie tabellen 1-4). Zeer vermeldenswaard zijn de Grijze knotszwam (Clavaria daulnoyi) in het Ronde vlak, de Bundelknotszwam (Clavaria fusiformis) op de berg in het Rozenwaterveld en Bezemkoraaltje (Ramariopsis tenuiramosa) op het Haasveld. - In 11 vlakken werden helemaal geen te tellen paddenstoelen aangetroffen. Maar liefst 5 daarvan liggen in het ooit zo wasplatenrijke Eiland van Rolvers. De paddenstoelenflora van wasplaatgraslanden gaat hier al vele jaren gestaag en sterk achteruit door verschillende oorzaken: twee van de voorheen beste vlakken zijn sterk verruigd met Pitrus en er slaat ook Braam en Berk op. Andere vlakken op het Eiland van Rolvers waren sterk verdroogd, en nog een ander vlak is bedekt met een dichte mat slaapmossen. Van de overige vlakken waar niets stond worden als oorzaken gemeld: heel hoge graasdruk van damherten en plag- en graafwerkzaamheden door Waternet.

11 Geteld Soortnaam X Fijnschubbige aardtong (Geoglossum fallax) 105 Kleverige aardtong (Geoglossum glutinosum) 255 Kortsporige aardtong (Geoglossum elongatum) 2 Ruige aardtong (Trichoglossum hirsutum) 9 Slanke aardtong (Geoglossum umbratile) Werkgroep wasplaten 2017 (2) Tabel 1: Aangetroffen Aardtongen. X= wel aangetroffen, maar niet geteld Geteld Soortnaam 15 Bezemkoraaltje (Ramariopsis tenuiramosa) X Bundelknotszwam (Clavulinopsis fusiformis) 572 Fraaie knotszwam (Clavulinopsis laeticolor) 1011 Gele knotszwam (Clavulinopsis helvola) 6 Grijze knotszwam (Clavaria daulnoyi) 28 Heideknotszwam (Clavaria argillacea) 2 Sikkelkoraalzwam (Clavulinopsis corniculata) 226 Spitse knotszwam (Clavaria falcata) 3315 Verblekende knotszwam (Clavulinopsis luteoalba) 24 Wormvormige knotszwam (Clavaria fragilis) Tabel 2: Aangetroffen Knots- en Koraalzwammen.

12 Getel Soortnaam d 744 Broos vuurzwammetje (Hygrocybe helobia) 13 Duinwasplaat (Hygrocybe conicoides) 38 Elfenwasplaat (Hygrocybe ceracea) 7 Gele wasplaat (Hygrocybe chlorophana) 1039 Gewoon vuurzwammetje (Hygrocybe miniata) 348 Kabouterwasplaat (Hygrocybe insipida) 2 Karmozijnwasplaat (Hygrocybe phaeococcinea) 9 Kleverige wasplaat (Hygrocybe glutinipes) 1153 Papegaaizwammetje (Hygrocybe psittacina) 157 Puntmutswasplaat (Hygrocybe acutoconica) 270 Slijmwasplaat (Hygrocybe laeta) 226 Sneeuwzwammetje (Hygrocybe virginea) 26 Verblekende wasplaat (Hygrocybe vitellina) 487 Zwartwordende wasplaat (Hygrocybe conica) Tabel 3: Aangetroffen wasplaten Werkgroep wasplaten 2017 (3) Get eld Soortnaam 1 Blauwplaatstaalsteeltje (Entoloma chalybaeum) X X Bruine satijnzwam (Entoloma sericeum) Bruine zwartsneesatijnzwam (Entoloma caesiocinctum) 61 Groensteelsatijnzwam (Entoloma incanum) 7 Rupsendoder (Cordyceps militaris) 6 Sneeuwvloksatijnzwam (Entoloma sericellum) X X X Sterspoorsatijnzwam (Entoloma conferendum) Tepelsatijnzwam (Entoloma papillatum) Tweesporig taaisteeltje (Mycenella bryophila) Tabel 4: Staalstelen en overige soorten.

13 Paddenwerkgroep 2017 (1): Ontwikkeling levende amfibieën in aantallen Brouwerskolkweg Gewone pad Bruine kikker Groene kikker Kl.watersalamander Totaal Trekseizoen met nieuw scherm (gefinancierd door Crowdfunding). 897 Amfibieen overgezet: 830 gewone padden, 59 bruine kikkers, 8 kleine watersalamanders. Verkeersslachtoffers 15 (1,6% van het totaal). Laagste aantallen sinds /02: eerste padden en kikkers overgezet, 14 & 17/03: 100 amfibieën overgezet. 25/03 Terugtrek, 05/04 deksels weer op de emmers waarmee het overzetseizoen was afgesloten. Grootste aantal padden en kikkers aangetroffen bij avondtemperatuur van 7 C (266 van 30%). Avondtellingen Korte Zijlweg en Bloemendaalseweg: 37 gewone padden, 5 bruine kikkers en 2 verkeersslachtoffers

14 Paddenwerkgroep 2017 (2): actiefoto s en nieuw scherm De werkgroep: Hulp van vrijwilligers van Staatsbosbeheer voor uitvoeren van voorbereidende werkzaamheden. Verscheidene ouders met kinderen hebben de amfibieën overgezet. Excursie WNF Zuid-Kennemerland op 18/03 met 18 deelnemende kinderen en begeleiders. In 2017 is het verwerven van subsidies voor een duurzaam scherm aan de westkant van de Brouwerskolkweg met succes voortgezet door Margreet Pruijt en de werkgroep

15 Dagvlinderwerkgroep: verslag 2017 (1) Veldwerk In 2017 waren 50 waarnemers actief in de werkgroep. In totaal zijn 35 dagvlindermonitoringroutes gelopen, gemiddeld 19 weken. Behalve dagvlinders noteerden we ook enkele dag actieve nachtvlinders. Verder is er in het westelijke gedeelte van Middenduin een nieuwe route uitgezet, route Bokkedoorns, in de hoop dat die een beeld zou geven van de Aardbeivlinder. Er werden in 2017 daar 4 aardbeivlinders gezien. Rapportage De natuurbeherende organisaties waar de routes zich in bevinden, hebben een overzicht gekregen van de resultaten over de afgelopen jaren, dus inclusief Lezingen/excursies Startavond 10 april met terugblik op de vlinders van 2016 door Joop Mourik en een lezing Vlinders van duin tot dijk van de vader van de werkgroep Klaas Kaag. Excursies op 3 en 7 juli om de Gewone eikenpage te kunnen vinden en een slotbijeenkomst van het telseizoen op 14 november met een film van Annette van Berkel (De Vlinderstichting) over de Keizersmantel, een lezing over veranderingen van vlinderaantallen in onze regio door Anthonie Stip (De Vlinderstichting) en een eerste overzicht van de resultaten van het tellen in 2017.

16 Plannen 2018 Dagvlinderwerkgroep: verslag 2017 (2) Een verslag van 26 jaar dagvlindermonitoring in Zuid-Kennemerland en aan een boekje met inbreng van huidige en vroegere lopers wordt gewerkt en zullen in 2018 worden gepresenteerd. Het aanvragen van de vergunningen wordt na 2018 geregeld door De Vlinderstichting. Van een startavond wordt afgezien. Rond het presenteren van het Jubileumboekje zal wel een bijeenkomst worden georganiseerd. Voor overzichtelijk en kleurrijk, uitgebreid jaaroverzicht door Joop Mourik zie website KNNV Haarlem

17 Libellenwerkgroep Zuid-Kennemerland 2017 (1): Alle tellers, 15, die genoteerd staan voor het libellenonderzoek zijn actief geweest. Er zijn 24 routes gelopen, die 8 tot 10 keer werden bezocht. Hierop zijn 32 soorten waargenomen. Tevens werd het Boogkanaal en de plasjes rond het Groot Zwarteveld een 2 tal keren bezocht. Opvallende resultaten: De vuurlibel werd 31 keer waargenomen en tevens werd voortplanting door het vinden van larvenhuidjes bevestigd. De zuidelijke glazenmaker werd één keer op het Eiland van Rolvers gefotografeerd. De zuidelijke keizerlibel deed dit jaar matig mee. De gevlekte witsnuit werd 24 keer gezien. Ook de noordse witsnuit werd waargenomen. Publicatie: Waarnemingenoverzicht 2016 Er zijn weer 3 excursies geweest, waarvan 2 Publieksexcursies: 4 juni fietsexcursie met Piet Veel naar de Schapenkamp, 12 deelnemers 25 juni Publieksexcursie in de Amsterdamse Waterleidingduinen, 22 deelnemers 9 juli Publieksexcursie in Middenduin, 30 deelnemers Er zijn 2 lezingen geweest: 26 april door Kars Veling van de Vlinderstichting, 20 personen 24 oktober door Harm Niessen, 17 personen Er werd een cursus gegeven over 3 avonden met 17 deelnemers. Daarbij werden 2 excursies aangeboden die goed bezocht werden. Voor het Atlasproject werden enige keren extra gebieden bekeken. Toekomst: We gaan verder met het Atlasproject. Op 25 april 2018 is de openingsavond door Roy van Grunsven van de Vlinderstichting toegezegd.

18 Libellenwerkgroep Zuid-Kennemerland 2017 (2): Ontwikkeling soorten/aantallen # soorten # exemplaren # aantal soorten de laatste jaren constant rond 30 soorten. In 2017, net zoals 2016: 34 w.v. 14 juffers en 20 soorten echte libellen. # aantal individuen in 2017: 48391

19 Libellenwerkgroep Zuid-Kennemerland 2017 (3): juffers Juffers Aantal 1 Weidebeekjuffer 1 2 Zwervende pantserjuffer 1 3 Gewone pantserjuffer Tengere pantserjuffer 7 5 Houtpantserjuffer Bruine winterjuffer Azuurwaterjuffer Variabele waterjuffer Grote roodoogjuffer Kleine roodoogjuffer Vuurjuffer Watersnuffel Lantaarntje Tengere grasjuffer 27 Aantal individuen Aantal soorten 14

20 Libellenwerkgroep Zuid-Kennemerland 2017 (4): echte libellen Echte libellen Aantal 1 Zuidelijke glazenmaker 1 2 Blauwe glazenmaker Bruine glazenmaker 1 4 Vroege glazenmaker Paardenbijter Grote keizerlibel Zuidelijke keizerlibel Glassnijder Smaragdlibel Platbuik Viervlek Gewone oeverlibel Vuurlibel Zwarte heidelibel 4 15 Zwervende heidelibel Bloedrode heidelibel Bruinrode heidelibel Steenrode heidelibel 2162 Bruinrode/Steenrode heidelibel Gevlekte witsnuitlibel Noordse witsnuitlibel 10 Aantal individuen Aantal soorten 20

21 Werkgroep Vrienden van het Kennemerstrand 2017 (1) Algemeen - Het beheer van de droge duinen (maaibeheer en verwijderen van duindoorn) is in 2017 uitgevoerd door Natuurlijke Zaken, gefinancierd door de provincie Noord-Holland. - Organisatie van diverse natuurwerkdagen georganiseerd. Hierbij is gebruik gemaakt van de inzet van vrijwilligers en apparatuur van Landschap Noord-Holland. Ook is de hulp ingeroepen van de Stichting Ecologisch Beheer (SEB); er zijn diverse duintjes gemaaid en zijn duindoorns en wilgen verwijderd. - In het najaar van 2017 zijn de vochtige duinvalleien gemaaid door Ekogron. In het kwetsbare zuidelijk deel van het gebied is het maaisel opgeruimd door vrijwilligers. Dit is gebeurd tijdens de natuurwerkdag op 4 november. Circa 30 vrijwilligers hebben deelgenomen aan deze werkdag. Tevens is het riet rond het Binnenmeer gemaaid. - Voor de exploitant van de klimtoren (PBN) werden diverse excursies georganiseerd. De inkomsten daaruit zijn besteed aan het natuurbeheer.

22 Werkgroep Vrienden van het Kennemerstrand 2017 (2) Natuuronderzoek - I: Planten (orchideeentelling zie verslag plantenstudiegroep)en Vlinders. - II: Onderzoek naar levenswijze groenknolorchis en honingorchis (zie website). - III: Flora en vegetatie: flora-inventarisatie van de werkvlakken. I: Vlinders: dagmonitoring Vlinders geteld: 21 soorten dagvlinders en 24 soorten dagactieve nachtvlinders. - Pas vanaf week 21 werden vlinders in aantallen van > 5 op de gehele route gezien. - Voorjaarsgeneratie Icarusblauwtje piekte met 81 vlinders (week 20-22), Hooibeestje met 71 vlinders (week 20 25). Daarna junidip. - Bruin zandoogje (70 vlinders) en klein koolwitje (65 vlinders) waren de eerstvolgende in talrijkheid. Van de overige soorten werden in lage aantallen 1 tot 13 vlinders waargenomen. - Welgeteld 1 vlinder van de rode lijst: kleine parelmoervlinder. Geen heidevlinder. Mogelijk door ontbreken van belangrijke voedselplanten zoals viooltjes en buntgras. - Weinig trekvlinders: 6 gamma uilen, 2 atalanta s, 1 distelvlinder en 3 oranje lucerne vlinder.

23 Werkgroep Vrienden van het Kennemerstrand 2017 (3) - III: Flora en vegetatie: overall Natuuronderzoek - Tot en met 2017: 392 plantensoorten spontaan aanwezig en nog eens 20 in aangrenzend gebied van Zuidpier, Seaport Marina en de parkeerplaats waar onder laksteeltje, kustmelde, strandmelde, strandbiet, zeekool, Japanse lathyrus en zeevenkel. - III: Flora inventarisatie van de werkvlakken - Inventarisatie in juli en augustus. - In totaal 150 verschillende soorten planten op de vernieuwde delen van het stand waargenomen waarvan 49 karakteristiek van de open duinvalleivegetatie, 56 voor open duingrasland en omgeving van de zeereep, de rest voor meer open vegetaties. - De verschijning van gevleugeld hertshooi en moeraswalstro bevestigen de relatieve droogte in het voorjaar. Heischrale soorten als reukgras, pijpenstrootje en tandjesgras wijzen op vocht en enige ontkalking. Nieuwkomers in de vakken waren enkele bos- en ruigtesoorten zoals look-zonder-look, gewone engelwortel en boerenwormkruid. Nieuw in 2017: Gevleugeld hertshooi Moeraswalstro Vleeskleurige orchis Melkkruid Reukgras Tandjes gras Pijpenstrootje Schietwilg Grote tijm Kandelaartje Zanddoddegras Zandambosia Tuinasperge Look-zonder-look Boerenwormkruid Gewone engelwortel Madeliefje Varkensgras

24 De complete verslagen vindt u op: