Wasplatengraslanden in Nederland

Transcriptie

1 Wasplatengraslanden in Nederland

2 Granaatbloemwasplaat - Hygrocybe punicea Rietorchis Dactylorrhiza praetermissa

3 De Hygrophorusweide A.C.S. Schweers in Fungus 19:

4 Groote Heide, Venlo Gewoon sneeuwzwammetje (Hygrocybe virginea), Violetgrijze wasplaat (H. lacmus) Papegaaizwammetje (H. psittacina), Zwartwordende wasplaat (H. conica)

5 P.J. Keizer Gewoon sneeuwzwammetje - Hygrocybe virginea

6 Wasplaten (HYGROCYBE subgenus Pseudohygrocybe) H. Huijser Scharlaken wasplaat - Hygrocybe coccinea

7 Wasplaten (HYGROCYBE subgenus Hygrocybe) Zwartwordende wasplaat - Hygrocybe conica

8 Wasplaten (HYGROCYBE subgenus Cuphophyllus) Weidewasplaat - Hygrocybe pratensis

9 Wasplaten (HYGROCYBE sectie Gliophorus) H. Huijser Papegaaizwammetje- Hygrocybe psittacina

10 Wasplaten (HYGROCYBE sectie Neohygrocybe) Ridderwasplaat - Hygrocybe fornicata

11 Wasplaten (Camarophyllopsis) Stinkwasplaat Camarophyllopsis foetens

12 Satijnzwammen (ENTOLOMA subgenus Leptonia) Blauwplaatstaalsteeltje Entoloma chalybaeum

13 Satijnzwammen (ENTOLOMA subgenus Entoloma) Okerbruine molenaarsatijnzwam Entoloma ochreoprunuloides

14 Satijnzwammen (ENTOLOMA subgenus Nolanea) Rondsporige heidesatijnzwam Entoloma defibulatum

15 Barsthoeden (Dermoloma) Grauwe barsthoed Dermoloma cuneifolium

16 Knots- en koraalzwammen (Clavulinopsis) Gele knotszwam Clavulinopsis helvola

17 Knots- en koraalzwammen (Clavaria) Ametistknotszwam Clavaria zollingeri

18 Knots- en koraalzwammen (Ramariopsis) Bezemkoraaltje Ramariopsis tenuiramosa

19 Aardtongen (Geoglossum) Kleverige aardtong Geoglossum glutinosum

20 Aardtongen (Microglossum) Olijfgroene aardtong Microglossum olivaceum

21 Kenmerkende groepen voor wasplatengraslanden Nederlandse naam Wasplaten Wetensch. naam Hygrocybe Camarophyllopsis N Nederland N grasland % grasland Satijnzwammen Entoloma Barsthoeden Dermoloma Knots- en koraalzwammen Aardtongen Clavaria Clavulinopsis Ramariopsis Geoglossum Trichoglossum Thuemenidium Microglossum Totaal

22 Vegetatietypen (1) Nederlandse naam Wetensch. naam Brede range van zuur tot basisch Totaal Zwarte zegge Caricion nigrae Heischraal grasland Gewoon struisgras Nardo-Galion Wasplaat Satijnzwam Barsthoed Knotszwam Aardtong Plantagini- Festucion

23 Zwartwordende wasplaat Hygrocybe conica

24 Grijsblauwe satijnzwam Entoloma griseocyaneum

25 uijser Grijsblauwe satijnzwam Entoloma griseocyaneum

26 Caricion nigrae Dal Mosbeek Veenmosvuurzwammetje Hygrocybe coccineocrenata

27 Gele satijnzwam Entoloma formosum Nardo-Galion Kleine Startbaan Havelte

28 Strogele knotszwam Clavaria straminea Plantagini-Festucion, Schepping, Beilen

29 Nederlandse naam Kalkrijk duingrasland Wetensch. naam Zwak zuurbasisch Duinsterretjesverbond Tortulo- Koelerion Polygalo- Koelerion Vegetatietypen (2) Wasplaat Satijnzwam Barsthoed Knotszwam Aardtong Totaal Kamgras-verb Cynosurion Glanshaver-v Arrhenatherion Kalkgrasland Mesobromion Knopbies-v Caricion davallianae Blauwgrasland Junco-Molinion Onduidelijk

30 Tortulo-Koelerion Haamstede, Zepeduinen Duinwasplaat - Hygrocybe conicoides

31 Brede aardtong Geoglossum cookeanum Duingrasland Oranjezon

32 Rozerode wasplaat - Hygrocybe calyptriformis Cynosurion, Rotstergaasterwallen, Heerenveen

33 Arrhenatherion dijk bij Philippine Spitse wasplaat - Hygrocybe subglobispora

34 Groensteelsatijnzwam Entoloma incanum Meso-Bromion, Berghofweide, Wijlre

35 Junco-Molinion Rotstergaaster Wallen Porfiersatijnzwam Entoloma porphyrophaeum

36 Karmozijnwasplaat Hygrocybe phaeococcinea Caricion davallianae, Schiermonnikoog

37 Karakteristiek van wasplatengraslanden Ongestoord, langdurig gebruik als grasland (weiland of hooiland) Vegetatie laag productief, < 3,5 ton/ha/jaar Structuur fijnkorrelig, kortgrazig in najaar Kruidlaag min of meer soortenrijk Vaak goed ontwikkelde moslaag Vaak in reliëfrijke gebieden Vele jaren geen bemesting Bodem vochtig tot droog, niet nat of geïnundeerd Beschikbare stikstof (zeer) laag; fosfaat variabel Matige tot goede basenbezetting

38 Bemelerberg

39 Schepping, Beilen

40 Puntmutswasplaat - Hygrocybe acutoconica

41 Granaatbloemwasplaat op oud kerkhof in Wales

42 P.J.Keizer Zwartwordende wasplaat - Hygrocybe conica

43 P.J.Keizer Ruige aardtong Trichoglossum hirsutum

44 Wat doen al die paddenstoelen daar? Hypothese 1: Saprotroof op organische stof in bodem, met name oude humus fracties Hypothese 2: Biotroof als mycorrhizasymbiont van kruidachtige planten en/of mossen Geen experimenten mogelijk: sporen kiemen niet en mycelia groeien niet in cultuur

45 Saprotroof op strooisel Nevelzwam (Clitocybe nebularis) Ectomycorrhiza met boomwortels Geurige wilgenrussula (Russula laccata)

46 Wat doen al die paddenstoelen daar? Argumenten voor biotrofe leefwijze (Kuyper, 2015): DNA van Hygrocybe in plantenweefsel en zaden Hyfenverbindingen met levende plantenwortels Koolstofsignaal verwant aan mycorrhizapaddenstoelen Stikstofsignaal uniek (stikstofbron onbekend) Aard van biotrofe relatie nog altijd een raadsel. Mycorrhiza? Parasiet? Mossen? Algen? Waarom in oude terreinen?

47 Bedreigingen van wasplatengraslanden Verrijking door stikstofbemesting Vermesting door stikstofdepositie; verruiging Verwaarlozing van beheer; verbossing Verstoring van de bodem door graven of plaggen Vernatting van vochtige schraallanden Verontachtzaming van mycologische waarden

48 Achteruitgang van wasplatengraslanden 152 kenmerkende soorten 133 (88%) op Rode Lijst Afname oppervlakte schatting 98-99% Symboolsoort Granaatbloemwasplaat (Hygrocybe punicea) in 1943 vrij algemeen, thans nog circa 5 vindplaatsen. Granaatbloemwasplaat - Hygrocybe punicea Harlekijn - Orchis morio

49 Drongelens Kanaal, wasplaten, nu 2 soorten

50 Bemelerberg, 1980: 21 wasplaten, nu circa 15

51 Pietersberg bij Duivelsgrot: verruigd hooiland. 1970: Granaatbloemwasplaat. Nu: 0 soorten

52 Beilersluis, 1974: 8 wasplaten, nu (weer) 1

53 De Reitma bij Elp, : 8 wasplaten, nu 3

54 Beheer van wasplatengraslanden Beperken van stikstofdepositie in de omgeving Verschralend beheer (maaien, beweiden); voldoende afvoer voor compensatie van stikstofdepositie Geen drukbegrazing Grasmat kort vanaf september Geen bodemstoring Plaggen hoogstens kleinschalig en oppervlakkig Vermijden van inundaties Eventueel bekalken van minerale grond Bewust zijn van natuurwaarden van wasplatengraslanden

55 Ik weeg 8 kilo

56

57

58 Ecologische Atlas van Paddenstoelen in Drenthe Specificatie: Drie gebonden boekdelen. Deel 1 circa 300 pagina s, deel 2 circa 700 pagina s, deel 3 circa 700 pagina s. Totaal circa 2000 illustraties. Gewicht circa 8 kg. De delen zijn niet afzonderlijk verkrijgbaar. Tot en met 15 februari 2015 geldt een intekenprijs van 75 onder voorwaarde dat hij van te voren wordt betaald per bank en wordt afgehaald: 13 maart 2015: Presentatie Zwiggelte 4 april 2015: Opslagadres Holthe april 2015: NMV bijeenkomst Naturalis Leiden Daarna bezorging per post 105