Nieuwsbrief 21 van RAVON Afdeling Utrecht Juli 2016

Transcriptie

1 Nieuwsbrief 21 van RAVON Afdeling Utrecht Juli 2016 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild tel RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers en donateurs in de provincie met kort nieuws en de actuele agenda. Voor meer info, zie ook de website NIEUWS Atlas amfibieën en reptielen van Utrecht Na ruim zes jaar inventariseren door een aantal vrijwilligers van de werkgroep RAVON Utrecht is dit voorjaar de Atlas Amfibieën en Reptielen van Utrecht afgerond. Het is een rapport met de actuele verspreidingsgegevens van alle in de provincie Utrecht voorkomende amfibieën en reptielen. Alle soorten worden behandeld met een soortbeschrijving, habitatbeschrijving, trends en beschermingsstatus. Ook worden het beheer en onderhoud van de belangrijkste landschapselementen behandeld. De atlas is afgewerkt met prachtige foto's en afbeeldingen. Het hoofddoel van de atlas is het weergeven van de verspreiding van de soorten in de provincie. Met de kaartjes kun je in één oogopslag zien waar een bepaalde soort voorkomt, maar ook waar deze bijvoorbeeld achteruitgegaan of zelfs verdwenen is. Omdat verouderde waarnemingen ook zichtbaar zijn, geeft de kaart aan waar een bepaalde soort mogelijk nog onopgemerkt voorkomt. Zo kan er gericht gezocht worden in een bepaald gebied. Door middel van gerichte inventarisatie excursies zijn op deze manier al enkele leuke soorten 'herontdekt' zoals de heikikkers en kamsalamanders in de Gelderse Vallei. De pdf is hier te downloaden. 1

2 UITGEVOERDE ACTIVITEITEN Excursie Nimmerdor / Stichtse Rotonde 21 mei 2016, RAVON Utrecht Organisatie en verslag: Wim de Wild. Foto s Angela de Wild. Samen met Renée van Assema, ecologe bij de gemeente Amersfoort, hebben we een excursie georganiseerd in het gebied Nimmerdor, aan de zuidelijke rand van Amersfoort. In dit gebied bevinden zich enkele poelen en een sloot met hoge natuurwaarden. Voor de deelnemers een leuke kennismaking met bijvoorbeeld de salamanders in hun eigen regio. Poel 1 De eerste poel ligt in een grasveld vlakbij de fietsbrug over de A28. Deze vrij nieuwe poel heeft een matige omvang en is niet heel diep. De poel is begroeid met diverse planten. Rondom de poel zijn houtstobben aangebracht als schuilmogelijkheid voor dieren. UIt deze poel werden 3 kamsalamanders (vrouwtjes), 27 kleine watersalamanders (vrouw) en 13 kleine watersalamanders (man) geschept. Er werden ook eitjes van de kamsalamander aangetroffen. Rondom de poel werden nog enkele bruine kikkers en gewone padden gevonden en onder een stuk hout een familie bosmuis. Figuur 1 Poel 1. Poel 2 De tweede poel bevindt zich noordelijker, in het bos. De poel wordt veelvuldig bezocht door honden. Er bevindt zich veel blad op de bodem en dood hout. Er is vrijwel geen vegetatie behalve kroos. De poel is deels beschaduwd. Op het eerste gezicht leek dit geen fraaie poel voor salamanders, toch hadden we een opmerkelijke vangst: 1 mannetje kamsalamander, 10 alpenwatersalamand ers en meer dan 25 kleine watersalamanders. Daarnaast een enkele bruine kikker en gewone pad. 2

3 Figuur 2 In actie bij poel 2. Poel 3 Deze poel ligt in het zuidoosten van het terrein en heeft het karakter van een matig zuur ven. Het heeft een vegetatie van o.a. (duizendknoop?) fonteinkruid, mannagras en vlottende bies. De poel heeft een diep middengedeelte en ondiepe oevers. De oevers zijn erg dicht begroeid met opslag. Een gedeelte van de poel ligt in de zon. Uit deze poel haalden we 1 kamsalamander (vrouwtje) en zo'n 25 kleine watersalamanders. Figuur 3 Drie soorten salamanders uit poel 2. Daarnaast diverse soorten libellen (w.o. vuurjuffer, azuurwaterjuffer en viervlek) en libellenlarven Figuur 4 Randsloot. Sloot De randsloot van de A28 heeft een fraaie vegetatie met o.a. geelgroene zegge, fonteinkruiden en koningsvaren. Hoewel in het verleden wel kamsalamanders zijn aangetroffen in deze sloot, konden we deze nu niet aantonen. Wel een aantal kleine watersalamanders, waaronder neotene exemplaren. De sloot bevat vis (tiendoornige stekelbaars). Stichtse rotonde Na afloop van de poeleninventarisatie zijn we nog naar de Stichtse Rotonde gegaan. het is opmerkelijk hoe mooi dit stukje heide is als je nagaat hoeveel verkeer hier langs komt. Al snel vonden we een vrouwtje zandhagedis. Uiteindelijk vonden we er een stuk of zeven, waaronder een prachtig groen mannetje. 3

4 Figuur 5 Zandhagedis. Tenslotte Het was een leuke, geslaagde dag. Het was mooi dat de deelnemers goed de verschillende soorten salamanders konden zien en hun onderscheidende kenmerken. Het viel op dat we geen groene kikkers hebben gezien en ook geen larven van bruine kikkers of padden. Daarnaast hebben we de in het gebied voorkomde hazelworm niet aangetroffen, maar voor deze soort moet je een beetje geluk hebben. Met dank aan Renée van Assema. Verslag Kamsalamanderexcursie omgeving Steenwaard 17 april 2016, RAVON Utrecht. Organisatie, verslag en foto s: Jos Spier, Jan Buys Het gebied De Steenwaard is een uiterwaardengebied langs de Lek in beheer van Staatsbosbeheer. Het is bekend dat de kamsalamander in dit gebied voorkomt. Daarnaast is het diertje bekend van het gebied Werk aan de Groeneweg. Dit gebied is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en bestaat uit kleine betonnen kazematten die fungeerden als posten voor één schutter. Vanuit RAVON Utrecht is in samenwerking met de veldwaarnemer van de Steenwaard, Jan Buys, in de avond van 17 april gekeken of er buiten deze gebieden ook nog kamsalamanders zitten. De volgende locaties stonden op het programma. Figuur 1: De locaties Methoden Er is in twee groepen met zaklampen gezocht naar kamsalamanders. De eerste groep heeft de locaties bij het spoor onderzocht (locatie 1, 2 en 3). De tweede groep heeft de locaties bezocht langs het fietspad tussen de Achterdijk en Schalkwijk (locatie 4 en 5). Gezamenlijk is na afloop het gebied Werk aan de Groeneweg, bezocht. De inventarisatie is uitgevoerd door middel van zaklampinventarisaties en de excursie diende meteen als start voor opname in het meetnet amfibieën. De locaties in de Steenwaard zelf zijn niet bezocht in verband met de aanwezigheid van broedvogels. 4 Werk a/d Groene we 4

5 Resultaten Locatie 1 is doorgelopen met de eigenaar. Er zijn geen amfibieën waargenomen, maar wel een dikke aal. Volgens de eigenaar is er in het verleden een ringslang waargenomen. Dit zou een bijzondere waarneming zijn aangezien er recent geen waarnemingen bekend zijn van het Eiland van Schalkwijk. Locatie 2 bleek zeer moeilijk bereikbaar. Aan de ene kant van het gebied ligt een brede rietkraag en aan de andere kant staat een bomenruigte. De plas zelf lijkt ondiep met een dikke sliblaag. Er zijn enkele groene kikkers waargenomen. Voor locatie 3, langs het spoor, moest een flink stuk worden gewandeld langs de spoorsloot. In deze sloot zaten veel kleine watersalamanders. In de plas zelf is slechts een groene kikker waargenomen. We zaten er veel vogels en vermoedelijk ook vis. Foto 1: De grote modderkruiper Locatie 4 De plas zelf was moeilijk bereikbaar. In de sloot tussen het fietspad en de plas zagen we regelmatig kleine watersalamanders. Verder ook bruine kikker en gewone pad. Locatie 5 De plasjes zelf waren grotendeels dichtgegroeid met riet en dus moeilijk te onderzoeken met een zaklamp. In de sloot tussen het fietspad en de fruitboomgaard ten oosten ervan zagen we op vier plaatsen een grote modderkruiper, regelmatig kleine watersalamanders, gewone pad, groene kikker spec., driedoorn stekelbaarsjes en af en toe heikikker. Vervolgens hebben we gezamenlijk het Werk aan de Groene Weg bekeken. In één van de bunkertjes stond water en daarin zaten kamsalamander, kleine watersalamander, gewone pad en groene kikker spec. In enkele plassen troffen we ook kamsalamanders en eitjes van deze soort aan. Verspreid door het hele gebied zagen we kleine watersalamander en in een plasje aan de noordzijde een zeelt. Tabel 1: Soortenlijst omgeving Steenwaard, 17 april 2016 Soort Aantal Soort Aantal bruine kikker ca. 30 aal 1 gewone pad 4 driedoornige stekelbaars 1 groene kikker spec. ca. 60 grote modderkruiper 3 heikikker 1 snoek 1 kamsalamander 10 zeelt 1 kleine watersalamander ca

6 === RAVON Utrecht heeft ook een facebook pagina! zie hier Mocht je deze nieuwsbrief ook of juist niet meer willen ontvangen, meld dat dan even bij (Willie van Emmerik). Oude nieuwsbrieven en excursieverslagen kun je terugvinden op de RAVON website, zie hier. 6