Praktische opdracht Economie Oplossingen voor de financiële crisis

Transcriptie

1 Praktische opdracht Economie Oplossingen voor de financiële crisis Praktische-opdracht door een scholier 2892 woorden 5 maart ,2 43 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding In dit vraagstuk bespreken we de financiële crisis en de mogelijke oplossing hiervan. Om tot een goed antwoord op de hoofdvraag te komen hebben we deze verdeeld in verschillende deelvragen. De hoofdvraag van waar we ons mee bezig zullen houden is: Wat kan de overheid doen om de financiële crisis zo effectief en efficiënt mogelijk te verhelpen? We behandelen eerst de maatregelen die de overheid al heeft ingevoerd. Daarna die van de Europese Unie. Tot slot overwegen we maatregelen die we zelf hebben bedacht. De deelvragen die nodig achten te behandelen zijn: 1. Wat zijn de huidige plannen van de overheid om de financiële crisis te bestrijden? En wat gebeurt er als de overheid deze plannen niet ten uitvoer brengt? 2. Wat zijn de plannen van de Europese Unie om de financiële crisis tegen te gaan? 3. Wat zijn de ideeën van verschillende politieke partijen over de financiële crisis? 4. Wat zijn de meest voor de hand liggende opties voor het bestrijden van de financiële crisis? Is dit ook de beste oplossing? Met deze deelvragen proberen wij tot een zo goed mogelijk antwoord op de hoofdvraag te komen. Wat zijn de huidige plannen van de overheid om de financiële crisis te bestrijden? En wat gebeurt er als de overheid deze plannen niet ten uitvoer brengt? Werktijdverkorting Een maatregel die de overheid heeft genomen is de werktijdverkorting. Dit is een regeling die de overheid heeft getroffen om het verlies van banen op te vangen. Werknemers kunnen voor maximaal 24 weken uit het bedrijf gezet worden maar houden wel hun normale loon. Een bedrijf kan deze werktijdverkorting aanvragen als het bedrijf een omzetverlies heeft gekregen van 30%. Als het omzetverlies 30% is kan het bedrijf ook voor 30% van de werknemers werktijdverkorting geven. Ook al hebben de werknemers geen werk, ze krijgen toch nog betaald. Alleen dan in de vorm van een werkloosheidsuitkering. Hierbij krijgen de werknemers 70% van hun loon van de overheid. De werkgever kan de werknemers niet meer dan 24 weken thuis laten. Wat als de overheid deze maatregel niet had getroffen? Als de overheid de werktijdverkorting niet zou invoeren, zouden er veel bedrijven in zwaar weer komen. Ze zouden mensen moeten ontslaan omdat ze een veel te groot omzetverlies hebben. Dit komt door een Pagina 1 van 6

2 noodzakelijke prijsverhoging van de producten, omdat het product al niet zo goed liep en er al omzetverlies was. Met de werktijdverkorting hoeft er niemand te worden ontslagen. Als het dan weer economisch beter gaat met het bedrijf, kunnen de mensen weer aan de slag. Dit is een goede oplossing voor beide partijen (het bedrijf en de werknemer). De garantieregeling Een andere maatregel die de overheid getroffen heeft is de garantie regeling. Dit is een maatregel om vertrouwen tussen banken weer terug te winnen, zodat ze weer geld aan elkaar gaan uitlenen. Minister Bos zegt het volgende in een artikel uit het parool op internet: Ze wantrouwden elkaar, maar wij garanderen terugbetaling van leningen. Het loket staat open. Als banken elkaar weer gaan vertrouwen, wordt het ook makkelijker om geld uit te lenen aan bedrijven.'' Wat als de overheid de garantieregeling niet had invoert? Als de overheid de garantieregeling helemaal niet had bedacht, zou de situatie van de banken verergeren. Het is een goede maatregel om de banken weer op het goede spoor te zetten. Als het niet ingevoerd zou worden, gaan de banken elkaar wantrouwen. Hierdoor blijven zouden ze alleen bij zichzelf blijven en zal niemand er beter van worden. Er zou een vergrote kans bestaan op faillissement. Uitstel belastingverhoging Nog een maatregel is dat de belastingen niet verhoogt, als ze wel de belasting zouden verhogen, houden de mensen nog minder geld over. Een groot deel van de bevolking verdient immers al minder, in deze tijd van crisis. De overheid moet toch aan geld komen om deels de kosten te dekken. Dit doet de overheid met staatsobligaties. Staatsobligaties zijn schuldbewijzen van de overheid. De overheid plaatst leningen waarop investeerders kunnen inschrijven. De investeerders lenen dus geld aan de staat. Na een vaste periode betaald de overheid het geld terug, met rente. De maatregelen die de overheid treft zijn dus; werktijdverkorting, de garantieregeling, en als laatste het uitstellen van belastingverhoging. Deze maatregelen zijn noodzakelijk omdat de situatie van de Nederlandse economie enkel zou verslechteren bij laksheid van de staat. Wat zijn de plannen van de Europese Unie om de financiële crisis tegen te gaan? Spaartegoedgarantie In oktober 2008 bereikten de Europese ministers van Financiën een akkoord over het instellen van een garantie op spaartegoeden. Bij faillissement van een bank wordt een bedrag van ten minste euro per rekeninghouder gewaarborgd. De Nederlandse overheid heeft die garantie zelfs verhoogd tot euro. Wat de EU hier mee probeert te bereiken is te voorkomen dat mensen massaal hun geld gaan opnemen uit angst om hun spaargeld te verliezen. Economisch herstelplan De Europese Commissie heeft eind november 2008 besloten om te beginnen met het Europees Economisch Herstelprogramma. De economie zal door een bedrag van 200 miljard euro een positieve impuls krijgen. Dit geld dient te worden besteed aan het verbeteren van de infrastructuur, het verbeteren van de Europese internetfaciliteiten en ook moeten hier belastingmaatregelen mee worden gefinancierd. Ook krijgen de bouwsector en auto-industrie miljardensteun. De vraag naar goederen en diensten wordt hier hopelijk mee verhoogt. Met de maatregelen moet de kans op een langdurige recessie worden verkleind. De maatregelen hoeven niet voor alle EU-lidstaten hetzelfde zijn. Elke lidstaat kan zelf bepalen welke maatregelen geschikt zijn voor hun nationale situatie. Wat wel voor iedere lidstaat het zelfde is, is dat er wordt verwacht dat Pagina 2 van 6

3 minimaal 1,5 procent van het bruto binnenlands product in zogenoemde economische stimuleringsmaatregelen gestoken wordt. Nederland heeft stimuleringsmaatregelen die onder meer lastenverlichting voor bedrijven, werktijdverkorting en het verlagen van de WW-premie bevatten. Deze maatregelen kosten zo'n 6 miljard euro. Op 29 april 2009 heeft de Commissie het budget ter bestrijding van de financiële crisis voor 2010 bekend gemaakt. De 200 miljard euro kapitaalinjectie van 2009 wordt waarschijnlijk opgevolgd door een bedrag van nog eens 139 miljard. Deze financiële ondersteuning van de Europese economie is bedoeld om verdere achteruitgang te voorkomen. Begrotingsregels EU De Europese Unie heeft begrotingsregels opgesteld. In deze regels is opgenomen dat een tekort van maximaal drie procent van het bruto binnenlands product is toegestaan. De Commissie heeft te kennen gegeven dat begrotingsregel flexibel toegepast zullen worden. Van de Commissie moeten de begrotingstekorten, indien mogelijk, vanaf 2011 weer afnemen. Europese financiële waakhonden De Europese ministers van Financiën in Brussel hebben in december 2009 besloten dat er drie toezichthouders voor de financiële markten moeten komen. Zo wordt er een Europese toezichthouder voor de banken, een Europese toezichthouder voor verzekeraars en pensioenfondsen, en een Europese toezichthouder voor leningen en aandelenmarkten aangesteld. Dit besluit is genomen omdat een verbeterd financieel toezicht op de Europese economie een toekomstige economische crisis zoals deze kan voorkomen. Wat zijn de ideeën van verschillende politieke partijen over de financiële crisis? Om deze deelvraag optimaal te kunnen beantwoorden moeten we kijken naar totaal verschillende partijen. We moeten kijken naar de visie van een politiek rechtse partij, een politiek linkse partij en naar de visie van een politiek midden partij. De partijen waarvan we de visies behandelen zijn: De VVD (rechts), GroenLinks (links) en D66 (midden). VVD De VVD heeft een pakket met maatregelen, deze willen ze ten uitvoer brengen om zo de economie snel weer op gang te helpen. Er is geld voor de infrastructuur, dit geld moet volgens de VVD eerder uitgegeven worden. Ook wil de VVD door ruimere afschrijvingsmogelijkheden meer geld vrijmaken voor investeringen. Terwijl de budgeteffecten door de overheid beperkt zijn, en de belastingheffing uitgesteld. De VVD heeft ook allerlei maatregelen voor de bouw- en woningmarkt in gedachten, met die maatregelen zullen de bestedingen van de particulieren worden vergroot. Hierdoor kunnen MKB-bedrijven (werkgeversorganisaties van midden- en kleinbedrijven) rondom de bouw blijven, hierdoor blijven er veel mensen aan het werk. Groenlinks De heer Vendrik van GroenLinks maakt zich ernstig zorgen over de kredietcrisis. Er is een patroon zichtbaar in de geschiedenis van de kredietcrisis. Hij zegt dat Amerika twee slecht eigenschappen heeft;: een meer dan los monetair beleid met een ultralage rente en een toezicht dat allerlei financiële innovaties niet afdekt en als je daar nog bonussen bijvoegt dan krijg je een systeem waarbij voor miljarden nieuw geld wordt gemaakt. Hij vind het meer op gokken in een casino lijken. GroenLinks heeft een petitie gemaakt voor het bestrijden van de economische crisis en de klimaatcrisis tegelijkertijd, de zogenaamde green deal. Pagina 3 van 6

4 De Green Deal is een plan waarbij regeringen en ondernemers 500 miljard euro investeren in een groene economie met concrete resultaten: Vijf miljoen nieuwe groene banen in Europa in vijf jaar tijd. Aanpak van het klimaatprobleem door investeringen in elektrische auto's; windmolens en zonnepanelen; isolatie; gebouwen en zuinige hogesnelheidslijnen. Duurzaam maken en betaalbaar houden van de energievoorziening. Met deze maatregelen proberen ze de economische- en klimaatcrisis te bestrijden. D66 D66 vindt stelt de financiële wereld in het belang van heel Nederland. Volgens hen moet niet alles opeens strakker geregeld worden. Ook vinden ze dat het kabinet niet uit had moeten gaan van een economische groei van 2% in plaats van een groei van 1,5%. Dit heeft grote gevolgen gehad voor de financiële crisis. Ook vinden ze dat er meer financiële kennis moet zijn, en worden overgedragen op een grote groep van deskundigen, bijv. een accountant van Aegon weet niet eens wat er allemaal gebeurd in de handel. Ook in de federal reserve (de federale bank van de verenigde staten) hebben mensen zich moeten laten bijscholen. Op de internetsite van D66 staan er uitspraken van Van der Ham over de kredietcrisis: "De kredietcrisis slaat hard toe. En ook de vergrijzing zal voelbaar gaan worden. Er is geen reden voor paniek, maar er moeten wel belangrijke, structurele keuzes gemaakt worden om de economie te versterken." Op dezelfde site staat dat D66 de keuzes van PVDA niet goed keurt: Van der Ham vindt dat er twee dingen moeten gebeuren: Er moet ingezet worden op de kenniseconomie, hierover zegt hij: "Wij kunnen niet anders dan inzetten op kennis, omdat we het op andere fronten niet kunnen winnen van lage lonen landen." En er moet hervorming van ons sociale stelsel komen: "Ondernemers maken zich zorgen over de vergrijzing, het gebrek aan gekwalificeerd personeel en de inzetbaarheid van personeel door onze starre arbeidsmarkt. Wat is de meest voor de hand liggende optie voor het bestrijden van de financiële crisis? Is dit ook de beste oplossing? Veel politici en andere betrokkenen kijken maar naar twee oplossingen, bezuinigen of juist investeren. Maar wat houden die twee precies in? En zijn dit ook daadwerkelijk goede methoden om de financiële crisis te bestrijden? Bezuiniging Vooral in Nederland wordt vaak over bezuinigen gesproken. Wanneer er een tekort ontstaat zijn er twee opties: de opbrengsten omhoog schroeven of de kosten verminderen. Het verminderen van kosten in bepaalde sectoren heet bezuinigen. Door bezuinigingen in te voeren kan er minder worden uitgegeven. Er is grote kans dat er dan tekorten ontstaan aan middelen. Dit is ook te merken in het dagelijks leven. Zo kunnen scholen bijvoorbeeld opeens minder geld krijgen en kan het best eens zo zijn dat er een kleinere kerstboom in de hal staat dan het jaar ervoor, of helemaal geen. Op extra s zoals kerstversiering zal natuurlijk als eerst bezuinigt worden. Dit is positief, geld wordt bespaard en het kwaliteit van de producten en diensten blijft gelijk. Pas in een later stadium zal de kwaliteit van de producten en diensten Pagina 4 van 6

5 in het geding komen. Zoals in het geval van de scholen: er kunnen minder boeken worden aangeschaft, computers verouderen en leraren blijven trouw zweren aan verouderde lestechnieken. Investering Investeren in de economie staat tegenover bezuinigen. Door middel van kapitaalinjecties in specifieke sectoren hoopt de overheid dat gedeelte van de economie te stimuleren. Wanneer het beter gaat met deze sector zal dit positieve effecten op andere sectoren hebben, tenminste dit wordt gehoopt. Kapitaalinjecties kunnen ook mislukken. De injectie geeft niet het gewenste effect en het geld is vervlogen. Om bij het voorbeeld van het onderwijs te blijven: de overheid besluit te investeren in het onderwijs. Er wordt gehoopt dat door de verbetering van het onderwijs de burgers beter geschoold worden en de arbeidsproductiviteit hierdoor zal stijgen. Helaas wordt het extra geld niet uitgegeven aan boeken, ICTmateriaal of cursussen van leraren maar wordt het geld besteed aan een extra grote kerstboom. Het geld wordt verspilt en de kwaliteit van het onderwijs blijft gelijk. Wij hebben de conclusie getrokken dat aan zowel bezuinigen als investeren nadelen kleven. Kiezen tussen de twee lijkt ons niet de beste methode om de huidige financiële crisis op te lossen. Een combinatie van de twee zou wel mogelijk zijn. Zoals extra s tijdelijk wegbezuinigen en ondertussen investeren in de kwaliteiten van de desbetreffende sector. Onze eigen oplossingen voor de financiële crisis Investeren Door te investeren kan het veel beter gaan met bedrijven, voordat je gaat investeren moet je echter eerst geld hebben. Zonder geld kom je immers nergens. Voor geld moet een bedrijf de bank. De bank geeft in deze tijd niet gemakkelijk leningen uit. Zij moeten eerst over voldoende liquide middelen beschikken, dit geld is afkomstig van spaarrekeningen van verschillende bedrijven en mensen. Wij geven ons spaargeld aan de banken in ruil voor interest. De banken gebruiken dat geld weer om mee te investeren in bedrijven. De bedrijven komen met nieuwe producten, zoals beeldschermen. Er komt elke maand wel een nieuwe soort beeldscherm uit, de één heeft LED-lampjes erin, de ander heeft weer een betere kwaliteit en andere heeft een hip model. Om die producten te maken moeten technologische bedrijven andere productiemethoden gebruiken. Hiervoor moet ook dit bedrijf investeren. Als banken weer meer leningen verstrekken zal dit een proces van investeringen veroorzaken. Om dit proces te starten zijn kapitaalinjecties noodzakelijk. Er moet goed worden gekeken welke banken deze injecties nodig hebben en waar de risico s zitten. Sterkere controle De kredietcrisis begon in de zomer van De gevolgen van een slecht economisch systeem werden zichtbaar. Als eerste stortte de huizenmarkt in. Er was over de jaren heen geld gecreëerd. Dit geld bestond helemaal niet. Banken leenden meer geld uit dan dat ze hadden, de banken waren met elkaar verbonden door middel van een onoverzichtelijk net van leningen. Deze leningen werden ingetrokken zodra het slechter ging, veel banken raakten zwaar in de problemen. Dit had tot gevolg dat er aanzienlijk minder leningen konden worden verstrekt. Bedrijven stagneerde en banen gingen verloren. Gevolgen werden oorzaken en er was een grote neerwaartse spiraal. Door regelingen van overheden en afspraken tussen landen is de mondiale economie zich rustig aan het herstellen. Het einde van de crisis is in zicht. De wereld zoals wij die kennen stond op het puntje van de afgrond. Om te voorkomen dat dit nog een keer gebeurd moet er strenger worden gecontroleerd. Banken moeten onder een strenger toezicht worden gesteld, een nieuwe instantie moet worden opgericht. Deze Nederlandse groep moet eisen opstellen Pagina 5 van 6

6 waaraan de in Nederland gevestigde banken zich aan moeten houden. De taak van de controlegroep is om jaarlijks te kijken bij banken of deze wel gezond zijn. Geduld De crisis waar we nu in zitten is natuurlijk niet van het een op het andere moment ontstaan. Er is jaren overheen gegaan met het opbouwen van een systeem dat deze financiële crisis heeft veroorzaakt. Het is dan ook niet mogelijk om de crisis in een jaar of twee te verhelpen. Als kleine staat heeft Nederland weinig invloed op de mondiale economie. De Nederlandse economie kan ook niet verbeteren als de rest van de landen niet meewerken. Er worden over de hele wereld maatregelen getroffen die toekomstige crisissen moeten voorkomen. De mondiale economie zal vanzelf weer aantrekken en daarmee ook de Nederlandse economie. Het heeft daarom geen zin en kan zelfs een tegengesteld effect hebben als e overheid op dit punt allerlei bezuinigingen doorvoert. Lichte bezuinigen en uitstel van dure projecten zoals de JSF (Joint Strike Fighter) zijn natuurlijk wél noodzakelijk. Conclusie Dit vraagstuk behandelde de vraag: Wat kan de overheid doen om de financiële crisis zo effectief en efficiënt mogelijk te verhelpen? We hebben gekeken naar de maatregelen die de overheid al heeft ingezet. Ook zijn Europese maatregelen onder de loep genomen. Uiteindelijk hebben we onze kennis toegepast en geredeneerd wat de overheid het best kan doen. Rigoureuze maatregelen zoals enorme bezuinigingen of enorme investeringen kunnen juist averechts werken. We weten dat de economie zich nu aan het stabiliseren is. Wat nu vooral belangrijk is, is het opstellen van regels. Regels voor bedrijven en banken die garanderen dat er niet nog eens zo n enorme zeepbel kan worden opgebouwd. Specifieke investeringen in bedrijven en banken zijn noodzakelijk om de motor van de economie weer op te starten. Bezuinigingen zijn nodig om geld te besparen voor deze investeringen. De Nederlandse economie zal verbeteren als de mondiale economie verbetert. We hoeven alleen te zorgen dat we de boot niet missen. Volgens ons zal een passieve houding voorlopig het beste werken. Toch moeten we alert blijven. Pagina 6 van 6